CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
6e JAARGANG
DINSDAG 6 OCTOBER 1925
NUMMER 1636
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaali 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
BUREAU: Hooigracht 35
Leiden
Tel, 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 221/» ce°
Ingezonden Mede deelingen, dubbel tarieL
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten boogete 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
Dil nummer bestaat alt TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Feestviering.
Eenige weken geleden is er in ons
blad, naar aanleiding van de Konin-
ginnefeesten te Sassenheim een dis
cussie gevoerd over de vraag ot ge
meenschappelijke feestviering moge
lijk is.
Meermalen is met name den Anti
revolutionairen verweten, dat zij te
veel aan de afscheidingsbeginselen toe
geven, dat zij een hokjespolitiek voe
ren en dat daardoor de eenheid en
saamhoorigheid van het geheele volk
uit het oog wordt verloren.
Dit argument is gebruikt om de
Christelijke school tegen te_ werken
en ook om de ontwikkeling van de
-Christelijke vakorganisaties te t belem
meren.
De practijk heeft ons echter in het
gelijk gesteld.
Al Het dwepen met nationale poli
tiek en met de eenheid van het volk
heeft niet kunnen verh'nderen dat zij
die zich aanvankelijk tegen afzonder
lijk optreden verklaarden, toch in die
richting zijn meegegaan, omdat dit
nu eenmaal tenzij men zijn Chris
telijk beginsel wilde verloochenen
n o o d z a k e 1 ij k bleek.
Er worden soms nog wel andere
motieven aangevoerd; aoor den een
wordt meer op het noodzakelijke
en, door den ander op het wen-
schelijke van afzonderlijke organi
satie den nadruk gelegd, maar prac-
tisch is er toch geen verschil.
De noodzakelijkheid van eigen scho
len, van een eigen vakbeweg n j, van
een zelfstandig optreden op meniger
lei gebied wordt in Christelijke krin
gen vrij algemeen toegegeven.
Met de "feestviering staat het nog
anders.
Altijd weer wordt getracht om na
tionale feesten ook nationaal te vie
ren en zooveel mogelijk de eenheid
te bewaren.
Dat dit gewenscht is, zal wel nie
mand ontkennen. De viering van den
verjaardag van H. M. onze Koningin,
de Herdenking van het beleg en net
ontzet van Leiden zijn voorheel de
bevolking van beteekenis en vooral
bij dergelijke gelegenheden is het ge
wenscht, dat ae eenheid van het volk
ook naar buiten gemanifesteerd wordt
Een bezwaar hierbij is echter, dat
door de neutraliteit die ncodzaker^ker-
wjze betracht moet worden, de feeste
lijkheden niet alleen worden .Ontzield
maar dat ook met de begipselen van
hen, diè zich plaatsen op den grond
slag der Chr. beginselen, weinig reke
ning wordt gehouden, zóó zelfs, dat
het voor vjélen onmogelijk wordt ge
maakt, aan de geheele feestviering
deel te nemen.
Dat is onlangs in Sassenheim reeds
eenigermate gebleken.
En het blijkt ook telkens weer te
Leiden.
Welk verband b.v. bestond er de
morgenuren uitgezonderd, tusschen de
Zaterdag gehouden feesten en het feit
dat herdacht werd
Is er ook maar een poging gedaan
om de beteekenis van wat in 1574
plaats vond in herinnering te brengen
en de heroische worsteling, waarvan
de verdediging van Leiden xeen on
derdeel was in haar beteekenis te
schetsen
Het antwoord moet ontkennend lui
den.. Wel echter is er geweest de ge
wone kermispret en wel heeft men,
zooals men in ons verslag heeft kun
nen lezen, zich niet ontzien, om man
nen die althans blijk geven den geest
der oud-Hollandscne "helden te ver
staan, in een bespottelijk daglicht te
stellen.
En nu erkennen we gaarne dat het
organiseeren van een passende feest
viering die een ieder bevredigt, vef
van gemakkelijk is. En we erkennen
ook dat het organiseeren van afzon
derlijke feesten moeilijkheden met zich
brengt, vooral omdat het overgroote
deel der Leidenaars de feesten zoo
die nu gevierd worden, nog zoo kwaad
niet vindt.
Maar dit neemt toch niet weg, dat
wel eens ernstig onder de oogen mag
worden gezien de vraag ot op deze
wijze kan worden voortgegaan en ot
het geen aanbeveling verdient, maat
regelen te nemen, aat zih die het 3
Octoberfeest in meer Christelijken
feest, meer in overeenstemming met
e feiten die herdacht worden wem
schen te vieren, daartoe in de ge
legenheid worden gesteld.
STADSNIEUWS.
DE STORMRAMP.
Bij den Penningmeester van het
Stormramp-Comité zijn weder de vol
gende giften ingekomen:
Vereeniging^M. T. G. S. f 176.65, Con
cert Remonstrantsche kerk f30.85, Fa
milie D. f 10, N. N. f20.
Giften worden nog gaarne inge
wacht bij den Penningmeester, den
heer S. Muys van de Moer, Plantsoen
49, Gironummer 57471.
Openbare Leeszaal „Reuvens."
Nieuwe aanwinsten.
Doorman, Christine, Selma Lager
löf, haar l'even en werken op Mar-
backa.
Roland, R. Het leven van Michel An-
Kuyper, H. S. S. Paulus' loopbaan,
levensweg en lijdensweg.
Bussemalter, U. H. Tn. Geschiede^
nis van Overijssel, ged. het eerste
stadhouderlooze tijdperk. 2 dln.
Dieffenbacher, J. Deutsches Le-
ben im i2en Jahrhundert.
K u r z e, F. Deutsche Geschichte. 3 dln.
Ka te, H. ten. Over land en zee.
Stekel, W. Het nerveuze hart.
Hoffmann, J. Onze rozen.
Antcliffe, H. De muziek in Europa
na Wagner.
Jansen, A. H. Het industriëel uitge
voerde meubel.
B er la g e, H. P. De ontwikkeling der
moderne bouwkunst in Jlolland.
Greshoff, J. en Vries, J. de. Ge
schiedenis der Ned. letterkunde.
Haan, J. I. de. Palestina.
L o n g, W. J. Het vroolijke bosehtooneel
Boutens, P. C. Zomerwolken.
Emants, M. Lilith.
Verwey, A. Rondom mijn werk 1890
—1923.
Bruggen, Carry van. Goenong
Djatti.
Genderen Stort, R. van. Kleine
Inez.
0., M. v. Huwelijksleven. Een, InGods
leerschool,
thlenfeld, J. Ontnuchterd.
K1 o p p r s, P. J. Dcor hooge zeeën.
Madsen, N. P. De dochter van den
strandvoogd.
Maltzahn, Elisabeth von. Aan
ruischende bronnen. Aan het liard-
vuur. Beproefde trouw. Door nacht en
nevelen. Zonnegloren.
Mercator, Onder Jeruzalems poorten.
P a p k e, K a t h e, De houtvesterswoning
Penning, Li De goudmijnen van Zuid-
Afrika.
Petersen, L. Sterker dan de liefde.
Rantzau, A. von. De derde.
Rönne, J. F. De consulsvrouw.
Roos, Mathi 1de. Haar zoon. De
heilige avondklok.
Schippers, W. Jan Starheim.
Schmid, H. De bouwmeester van den
dom.
Schreiner, E.' De rots der waarheid.
Sinclair, U. Een volbloed Amerikaan
Visscher, J. A. Ochtendgloren.
Wassermann, J. Christiaan Wahn-
schaffe. 2 dln.
W i n t e r f e 1 d-P laten. Gelijk gij wilt.
Zernike, Elisabeth. De overgave.
Bennett, A. The price of love^
Haggard, Rider, H. King Salo
mon's mines.
Mackenzie, Compton. Carnival.
The early life and adventures of Syl
via Scarlett.
Lucas, E. V. Verena in the midst,
geringer, R. Indogermanische
Spracmvissenschaft.
B'oorsriia, S. Duitsche klankleer ten
dienste v. studeerenden voor akte
Duitsch L. 0.
Busclimann, Deutsches Lesebuch,
Vibak, M. en Kramer, R. Deutsche
Umgangssprache für Auslander.
Borinski, K. Deutsche Poetik.
Jiriczek, 0. L. Die deutsche Hel-
Verbeek, R. R. L. Ein Ueberblick
über die Geschichte der deutschen
Literatur.
Saure, H. Ërzahlungen nach Dramen
deutscher Klassiker.
S c h a u f f 1 e r, T h. Althochdeutsohe Li
teratur, Grammatik, Texte mit Ueber-
setzung.
Bruun, L. Der Frühling auf Wande-
rung.
Hermann, G. Der kleine Gast.
De Indologische stadie.
Van de studenten, die de Indologi
sche opleiding hier te lande wenschen,
hebben, naar de N. R. Crt. meldt, van
de 48 aangewezen jongelieden 40 Lei
den voor de studie gekozen en acht
Utrecht.
Feestganger verongelukt.
In den naclit van Zaterdag op Zon
dag heeft op het Vaillantplein te 's-
Gravenhage een ernstig ongeluk plaats
Een vrachtauto, welke uit Leiden
kwam met eenige feestgangers van
het 3 Octoberfeest, is omstreeks 2
uur, komende uit de Vaillantlaan en
zich vermoedelijk willende begeven,
naar den Buitensingel, op het Vail
lantplein eerst tegen een trottoirband
en vervolgens tegen een boom ge
reden, met het gevolg, dat de wa
gen omsloeg. Gelukkig hadden kort
te voren reeds eenige personen de
auto verlaten, zocdat zien daarin op
het oogenblik van het ongeluk behal
ve de bestuurder nog maar twee per-
RECLAME.
fiMSTERDÜMSGHE ANÏHRflCIËÏ P.
Heerensingel 34.35, Tel. 1523.
PRIMA KWALITEIT. VERZEGELDE ZAKKEN.
sonen bevonden. Eén dezer, die onder
de auto terecht kwam, bleek zeer ern
stig gewond en had o.a. een schedel
breuk bekomen. Hij werd door den
Geneeskundigen Diénst naar het Zie
kenhuis vervoerd maar bleek bij aan
komst reeds overleden te zijn. Ook de
bestuurder was ernstig verwond. Deze
laatste was er het best afgekomen.
Hij had alleen enkele hoofd- en schaaf
Wonden en kon, na behandeld te zijn,
naar zijn woning gaan.
De auto, welke met Dier naar Lei
den was geweest, is gedeeltelijk ver
nield. Een groot aantal ledige bier-
fleschjes viel aan gruizelementen. De
plaats van het ongeval was bezaaid
met glasscherven.
Hoe het ongeluk gebeurd is, is nog
niet opgelost. De chauffeur zou ver
klaard hebben, dat de naast hem zit
tende persoon aan een handle ge
draaid heeft, waardoor de motor volle
toevoer van gas kreeg en met een
ontzettende snelheid vooruit schoot.
Dé juistheid van deze verklaring
kan echter moeilijk door de politie
geconstateerd worden, daar degene,
die door den chauffeur aangewezen
werd, bij het ongeluk het leven ver
loren heeft. Wel is door de verkla
ringen van den agent van politie als
mede door die van den man, die
achter in de auto bezig was met het
rangschikken van ledige bierflesschen
en kogelfieschjes vast komen te staan,
dat op een gegeven oogenblik de
snelheid van de auto veel grooter
werd.
Rijksopvoedingsgesticht.
In de plaats van Mr. Schokking, die
thans Min. van Justitie is, is als pre
dikant godsdienstleeraar aan 's Rijks
opvoedingsgesticht te Leiden benoemd
ds. J0I1. W. Groot Enzerink, pred. bij
de Ned Herv. Gemeente alhier.
Een jubileum.
A.s. Donderdag 8 October hoopt de
heer D. v. d. Kwaak den dag te her
denken, waarop hij voor 25 jaar in
dienst trad bij de N.V Scheepsbouw-
en Reparatiewerf „de Hoop" v.h. Gebr.
Boot alhier.
Schaken.
Leidsche sqhaakclub „Philidor''.
Gisteravond werd de eerste ronde ge
epeéï'd van den winter wedstrijd 1925
1925 in bovenstaande vereeniging.
De volgende 22 heeren namen er
aan deel: J. de Boar, J. H. G. Boter-
mans, J. v d Wilk, E... W. v. d. Burgh,
A. J. J. Nicarsse, P. J. v. d. Zeeuw,
W. Immink, A. Immink, H. C. de Nie^
II. I. de Nie, N. N., K. Hagemans, P.
J. M. Kemperman, H. van Duüren, W.
Segaar, W. F. Smeder, J. J. Abspoel,
J. van Weeren, J. C. Verhaar, G. Ver
hoeven, J. Worst, en W. H. Colpa.
Bovenstaande volgorde is bij loting
bepaald.
In de eei*ste ronde speelt 1 tegen 2,
3 tegen 4, enz.; in ds tweede ronde de
winnaars tegen elkaar, eveneens de re
misespelers en de verliezers, in de vol
gende ronden spelen zij* samen, die het
hoogst uitgekomen zijn en vervolgens
de overigen.
Elke ronde duurt 14 dagen en de
heek' wedstrijd 9 ronden.
Uitslagen der eerste ronde waren:
J. de Boer-J. H. G. Botermans 1o
E. W. v. d. Burgh-J. v. d. Wilk afgebr.
A. J. J. NicaisoP. J. v. d. Zeeuw 01
H. I. de Nie-H. C. de Nie 1—o
N. N.-K. Hagemans 1o
H. v. Duuren-P. J. M. Kemperman 1o
W. Segaar-W. F. Snieder 1o
J. C. Verhaar-G. Verhoeven 1o
W. H. Colpa-J. Worst o—1
De Commissaris van Politie te
Haarlem geeft een ieder in overweging
om, alvorens zaken te doen met Frits
Volk, 48 jaar, koopman in kippen, wo
nende in de Kokstraat 7 aldaar, welke
ook handelt onder de namen Diepen
veen, Kromhout. Bakker en misschien
nog andere, inlichtingen in te winnen
aan zijn bureau Smedestraat, Afd. Re
cherche.
Bij de Blauwpoortsburg heeft gis
teren een aanrijding plaats gehad van
den wielrijder D. S. door de N.Z.H
tram. Beide reden in de richting van
de Steenstraat en hoewel de tram ge
luidsignalen gaf, werd de wielrijder,
'die .dicht langs de rails reed, door de
tram aangegrepen. Hij kwam in zitten
de houding op het voorbalkon van de
tram te zitten.
Het rijwiel was beschadigd, de tram
bleef ongedeerd en de wielrijder zat
rustig op het voorbalcon van de tram
Bij de politie is gedeponeerd een
op straat onbeheerd gevonden heeren
rijwiel. Inlichtingen daaromtrent zijn
te verkrijgen bij den Commissaris van
Politie.
.Gisteren is een broodwagen met
paard, bestuurd door W. de V die de
Groote Havenbrug af kwam rijden in
de richting van het Havenplein, tegen
de afhangende ketting van die brug
gereden. De kap werd ten gevolge daar
van van den wagen afgestroopt
De oorzaak van het ongeval was, dat
de wagen te veel naar rechts uitweek
om een wielrijder te laten passeeren
BINNENLAND.
H. M. de Koningin-Moeder.
De Koningin-Moeder vertrekt mor
gen van Soestdijk naar het Loo, ver
gezeld van de hofdame, barones van
Ittersum en den Groot-officier Jhr.
Mr Schi.mmelpennick.
H.M. denkt 16 October weder naar
den Haag terug te keeren.
Mr. A. R. Zimmerman.
Naar aanleiding van een in som
mige bladen opgenomen bericht ver
zoekt mr. A. R. Zimmerman mede te
deelen, dat hij geen enkel onderhoud
dat hij te Ween en met een journa
list ot een correspondent van een
persbureau gehad heeft, over de mo
gelijkheid eener benoeming tot gou
verneur-generaal van Nederlandsch-In
dië gesproken is.
Een nationale radio-omroep.
De instelling van de commissie, die
op korten termijn advies over het om-
roepvraagstuk zou hebben uit te bren
gen kan waarschijnlijk reeds heel spoe
aig verwacht worden. Niet alleen zijn
de personen, die de mir.istu» van wa
terstaat ervoor op het oog heeft reeds
uitgenoodigd, maar van hen allen op
één na is ook reeds antwoord ont
vangen.
Het is de bedoeling van den mi
nister de commissie zoodra hij de per
sonen ervoor bijeen heeft te benoe
men, te installeeren, en aan het werk
te zetten, zoodat het rapport van haar
werkzaamheden binnen den kortst mo
gelijken tijd kan verschijnen.
Voor het behandelen van techni
sche vraagstukken zal aan de com
missie een klein comité van deskun
digen worden toegevoegd.
Be nieuwe Bezninigingscommissie.
De minister van financiën zal Vrij
dag namiddags halfdrie de Bezui-
nigingscommissie in haar nieuwe sa
menstelling installeeren.
Wij lezen in „Het Centrum":
De „Staatscourant" van 1 October
bevatte de samenstelling van de nieuw
benoemde Bezuinigingscommissie, die
onder oud-minister Pop haar werk
zaamheden zal aanvangen.
Fentener van Vlissingen, Kalff, van
Rooyen, de Vooys en Westerman, het
zijn alle bekende namen van hoogst
bekwame mannen.
Inzoover kan men zeggen, dat deze
Commissie voortreffelijk is samenge-
steld.
Maar schrikkelijk éénzijdig.
Geen enkel man van Rechts kreeg
er een plaats in.
En het zou toch niet moeilijk val
len, om naast deze vijf namen er vijf
andere te plaatsen, van niet minder
goeden klank, endie door Recht-
sche mannen gedragen worden.
•Van Minister Colijn valt ons dit
tegen.
Immers ook hij is van meening,
dat de dagen, waarin het intellect ge
acht werd alleen ter Linkerzijde ge
vonden te kunnen worden tot aen
volmaakt verleden tijd behooren.
Maar dan moet men aan dien ouden
waan geen nieuw voedsel gaan geven.
Postzegels van 9 cent.
De directeur-generaal der Posterijen
en Telegrafie brengt ter algemeene
kennis, dat in gebruik zullen worden
gesteld postzegels van 9 cent. Zoo mot-
felijk zullen de zegels tegen het einde
er loopende maand aan de kanto
ren der posterijen verkrijgbaar zijn.
Belgische Ministeriele missie.
De „Vingtième Siècle" bericht, dat
de ministerieele missiq. omvattende
de Ministers van Financiën en van
Handel, den gouverneur en den secre
taris van de Nationale Bank van Bel
gië, die gisteren naar Londen vertrok
ken ten einde met de toonaangevende
financieeie persoonlijkheden te confe-
reeron, morgen zich naar Amsterdam
zal begeven, waar zij een onderhoud
zal hebben met Mr. Vissering. De Bel
gische vertegenwoordigers zullen des
avonds van denzelfden dag weer naar
Brussel terugkeeren.
Gedenkteeken Fransche vuchtelingen.
Onder voorzitterschap van den heer
Muller Nico heeft te 's-Gravenhage 'n
vergadering plaats gehad van de com
missie, die onder beschermheerschap
van den Prins der Nederlanden tot doel
Belangrijkste nieuws io dit Nummer.
Binnenland.
Hazerswoude verlaagt de opcenten
op de vermogensbelasting met 2S pet
en neemt den tol op den Gemeeneweg
voor 1926 in eigen beheer.
Te Weltevreden werd een commu
nistisch complot verijdeld.
Buitenland.
De eerste zitting van de conferentie
te Locarno heelt een gunstig verloop
gehad.
Tnrksche troepenconcentraties op de
Mcsoelgrens.
Een ernstig ongeval bij de Finsche
vlootmanoenvres.
heeft de oprichting van een gedenk
teeken voor de tijdens den oorlog in
Nederland overleden Fransche vluch
telingen.
In die vergadering is het door den
heer Huib Luns, uit Amsterdam, voor
gestelde ontwerp goedgekeurd en is
verder vastgesteld, dat de onthulling
van het gedenkteeken zal geschreden
te Maastricht, in de tweede helft der
maand Mei 1926.
De gemeente Maastricht had reeds
eerder de beschikking gegeven over de
plaats, waar het gedenkteeken zal ko
men te staan.
Behartiging van de belangen van Rus
sische emigranten.
Te 's-Gravenhage is' opgericht een
bond ter behartiging van de helan-
°:en der Russische ©migranten in Ne
derland en koloniën.
Deze bond gaat uit van het be
ginsel, dat de leer van Christus den
grondslag vormt van het Russische*
volksleven, met eerbiediging van de
feloofsbelijdenis van andersdenken-
en. Hij wenscht de nagedachtenis
van allen, die voor het Russische va
derland gevallen zijn, te eeren. Hij*1
voert geen politiek.
Volgens de vastgestelde statuten,
tracht de bond zijn doel te bereiken:
door het organiseeren van lezingen
en voordrachten over Russische ge
schiedenis, litteratuur, kunst en aan
verwante onderwerpen; door het be
schikbaar stellen van lectuur over die
onderwerpen; door materieele hulp te
verschaffen aan Russische emigran
ten.
Dit laatste zal men trachten te ver
wezenlijken door het organiseeren van
muziekuitvoeringen, tencoonstcll njea
enz.
Wannen worden wij verkonden.
Het is van algemeene bekendheid
dat er nauw verhand bestaat tusschenj
daling van temperatuur en verkoud
heid.
De Duitsche professor Schade te
Kiel heeft aan oê hand van een rijk
onderzoekings- en verg li k ngsmate
riaal deze kwestie nauwkeurig bestu
deerd. Hij kwam hierbij tot het re
sultaat, dat de nadeelige werking van
koude zich op drie wijzen kan demon
streeren.
In de eerste plaats kent men dc
plaatselijke bevriezingsverschijnselen,
waarbij voornamelijk veranderingen
van den colloïden toestand in de cel
len en weefsels optreden.
Bij normale temperatuur verand ri
dezet oestand gauw. Overigens is hiei
niet alleen kou de oorzaak maar ook
wind en vocht.
Een vorm van kouvatten.die verre
weg het meeste voorkomt, is die, waai
bij afkoeling van een bepaald li
chaamsdeel ziekte-verschijnselen te
weeg brengt in soms ver verwijderde
deelen. De koudeprikkel is dan dooi
he£ zenuwstelsel overgebracht.
Onze gewone „neusverkoudheid" is
niet anders dan aan dergelijk ver
schijnsel. Hierbij kan b.v. een plaat
selijlce afkoeling der voeten een zieke
lijke verandering van de neusafschei
ding veroorzaken.
Op dezelfde manier kan „kou ïr.
de buik" dus afkoeling der buikhuic
een riekte der nieren teweeg brengn
De derde vorm, waaronder het li
chaam door kou aangetast kan wor
den zit in het sterk verminderd weer
standsvermogen tegen infectie bil eer.
bestaand verkoudhddsverschijnsël b.v
catarrh. Vooral infectiön, die door
den adem worden overgebracht zijn
dubbel gevaarlijk voor verkouden men
schen. Maar al te vaak loopt een
„doodgewone verkoudheid" uit Inroo
vonk, mazelen, diphteritis enz.
Intusschen is aie kans voor vol
wassenen veel geringer dan voor kin
deren, want kinderen, zelfs kem.
zonde hebben toch al veel mir. ;?r
weerstandsvermogen tegen besmette
lijke ziekten dan volwassenen.
