CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 6e JAARGANG, MAANDAG 5 OCTOBER 1925 NUMMER 1635 NIEDWE LEIDSCHE WNT ABONNEMENTSPRIJS Ia Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal I 2.50 Per weekI 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 Oit nummer bestaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. De Onderwijskwestie. Wij hebben dezer dagen melding ge maakt van wat door een vrijzinnig or gaan geschreven werd over het ont- werp-bioscoopwet. Niet minder leerzaam is wat in het orgaan van, den Vrijheidsbond „De Vrij heid" geschreven werd over de school kwestie. Naar aarilei'ding van de brochure van Dr. van der Vaart Smit, waarop wij onlangs de aandacht vestigden, wordt in bedoeld orgaan volgenderwijs uitge pakt: „Sedert Groen en Kuyper hun werk zaamheden tegen de openbare school aanvingen, hebben tal van lasterende politieke dominéés en onderwijzers de campagne voortgezet en de geesten, die zij ontketend hebben,-raken ze nu niet meer kwijt. Zij, en daaronder staan ds. Van der Vaart Smit en zijn collega's op de eerste rij, hebben niet opgehou den te proclameeren, dat zij verdrukt werden ten koste van een paganisti- sche school, die ter helle voerde wie er zich aan toevertrouwen. En nu meent ieder schismatieke turf boer voor zijn kinderen een aparte school te moeten hebben en als hij 'n school der Herv Kerk in zijn buurt heeft, dan eischt hij een school van een kerls van A, B of C of hoe zij verder heeten. of hij schreeuwt over verdrukking. „Daar en nergens anders ligt de schuld." „Zou het, zoo vervolgt de schrijver, niet vrij wat mooier zijn, als roomsch en onroomsch, geloovig en niet geloo- vig op dezelfde schoolbanken naast el kaar zaten zooals dat in de meeste landen van Europa 'het geval is? Zou het niet vrij wat goedkooper zijn als in kleine plaatsen, in plaats van onder wijs in 6 scholen van 80, 90, 100, 60, 60, 70 leerlingen te geven, er één school met 450 kinderen bestond, waar allen hetzelfde degelijks onderwijs kregen, terwijl de pastoor en de dominee N.H of Geref, A, B. C dan maar het dogma tische gedeelte voor hun rekening moe ten nemen, zooals dat in de meeste landen van Europa het geval is?" Dit geschrijf van een oud-school hoofd nog wel, is wel teekenend. En niet minder teekenend is zeker, dat het officieele orgaan' van den Vrij heidsbond aan een dergelijke scheld partij our „lasterende politieke domi nees en onderwijzers" en schismatieke turfboeren "een eereplaats in het r*r dactioneele gedeelte verjednt. Hier wordt dus uiting gegeven aan wat er leeft in de liberale gemoederen Hier zien we wat ons te wachten staat als de linkerzijde nogeens weel de gelegenheid krijgt de onderwijs kwestie in haar geest op te lossen. Laat het ons ter leering zijn. STADSNIEUWS. DE 3 OCTORER-FEESTEN. (Vervolg van het tweede blad;. In de Kerken. •"jj 1ver8Chill©nde bedehuizen wordt middelerwijl dienst gehouden als een er- kemnng van de genade, die God het geheele Nederlandsche volk, en in het bijzonder den Leiednareii schonk, toen i Hp onze staatkundige vrijheid verzeker de, door de Spanjaarden uit -de om geving te verdrijven. j11 historische Pieterskerk vooral is de belangstelling zeer groot. D§. Bois sevain houat daar een mooie gedachte nisrede, rijk aan gedachten, fraai van vorm Het uitgangspunt zijner rede is Pa. 48 jo en 1 ia. De Herdenking in de Gereformeerde kerk. Hooigracht, wordt geleid door Ds W.Houwman, die Ps. 78:4 tot tekst heeft. Ook hier is de opkomst bevredi gend. In de Oud-Geref. kerk spreekt de heer W. C. Lamain, proponent, naar aan leiding van Jer. 2:31. De Chr. Geref. Gemeente zal in den zondagsdienst het ontzet herdenken, waarbij Db. Jansen zal voorgaan. (Ds. Jansen heeft hier gesproken naar aanleiding van 2 Kon. 19:34). Naar den H. Rijndijk. Half twaalf. Het oogenblik, waarop het Bossche muziekkorps van Eugène Goulmy en Baar zal arriveeren, is aan gebroken. Op den Stationsweg dichte rijen van wachtenden, die er het eerst brj willen _4Ün om de kennismaking met de muzi- BUREAUHooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936 Postbox 20 kanten van de vorige feestviering te ver (nieuwen. Eindeljjk zpn ze er, en na een vlugge opstelling gaat het in vlug tempo, trouw gevolgd door honderden feestgangers langs den Hoofdweg naar het terrein aan den Hoogen Rjjndpk. Daar is alle6 reeds druk in de weer om'den grooten reclamestoet in elkaar te zetten. Een prachtig tafereel bieden die schitterend opgetuigde auto's en wa gens, mét de dito aangekleede „bezet ting" of geleiders. Tusschen de hp&gj- ven door laat de jonge garde van Brun hikte onder leiding van Mevr. Dieben- Konings een bevallige lintenred, en de Leidsche manege onder directie' van den heer Ebbink een fraaien carousselrit zien. Veel belangstelling natuurlijk. En over dat alles heen en er tusschen door schijnt de zon, de heerlijke Octo- terzon, dien liet vergunt schijnt; om dezen dag extra vreugde uit te stralen over de feestvierende veste. Ieder spreekt ervan en wenscht zichzelfen anderen geluk. Ieder is dankbaar; in aller oog ligt pret. Terwijl op het terrein de laatste schik kingen worden gemaakt, wordt in de verte de gele ballon van den heer van Pottum zichtbaar, die, op de Lammer markt opgestegen, een klein uitstapje gaat doen, met een gratis-passagier aan boord. De- heer y. d. Berg uit de iste Haverstraat, alias „de keeper van „Lug dunum" is opeens een beireuid man ge worden. (van hieruit v.as alleen de bal lon met mand te zien, zoodat hier het vreesdijk ongeluk met den jongen, die aan' het ankertouw hing, niet werd op gemerkt). Eenheel internationaal gezelschap ii. hier bijeen; Chineesche meisjes maken kennis met deftige Turken, terwijl St. Nicolaas en zwarte Piet (wie den 3den October al niet'meevieren) folly maken met meisjes uit de campagne, die reeds naar hartelust snoepen van de druiven. Daar komt de wagen van de N. S. F. te Hilversum het terrein oprijden. In naam van Oranje, doet open de poort" brult het over ae hoofden, terwijjl het gevaarte voortwaggelt vferme jongens, stoere knapen„Wie gaat mee, gaat mee, over zee', houat je roer recht0 Mooi werk toph. En zoo gaat het door. De indrukken volgen elkaar voortdurend op. Alles vraagt aandacht vraagt bewondering. Eindelijk is de laatste broeder gear riveerd, is het laatste leege plekje in de dubbele r(j van voertuigen vol, en kan de „kemissie" bij het hek de nummers gaan afroepen. De motorre.il ronken, de paarden zetten aan, en n^et een vaartje gaan ze één voor één dèn straatweg op. Een zware vrachtauto van de gekroonde Valk heeft het al anderhalf uur te kwaad met een zach te plek in het terrein allen zijn even blij, als juist na het afrijden, een zware vrachtauto den bierwagen aan den eenigen, nog heel gebleven ketting tegen den Rijndijk opsjort. ♦En nu gaan we den optocht eens kalm bezichtigen. Niet, om.van ieder tnummer iets te zeggen; dat ligt dit maal buiten het mogelijke. Denk eens aan, 71 stuks. De stoet opent met de gebruikelijke voorhoede: De commissaiis van poli tie, vier bazuinblazers met de nationale en Leidsche vlag. Dan het mooie vaandel der 3 Oct.-vereeniging, door de ervaren hand omklemd, en1 vervol gens, voorafgegaan door de Bossche gasten, 'het bestuur der '3 Oct.-vereen. Zij genieten van hun werk, en, 't is hun' gegund hoor. Tenslotte de rijtuigen met de jury. Die artistieke kop van Dcrus Hermsen doet het maai- eenig tusschen al die klank en die kleur. Wie appelen vaart, die appelen eet wie reclame laat maken, die zélf reclame maakt, en niet op de laatste Aldus de 3 Oct.-vereeniging, die naar het ontwerp van den heer Planjer in een spiraalvormige pyramids de op klimming van haar werk illustreert, ge volgd door een tiental (soms minder sympathiek gebloede) Brunhilde>-dames. Over 't geheel mooi geslaagd. De groep van „Brunhilae" zelf is keu rig. Eenvoudig, maar fijn. Maar kan de jeuga een zonnige zijn, ook voor den ouden dag mag en moet worden gezorgd. Zooveel mo gelijk tenminste. De populaire V.O.V. beveelt haar bemiddeling daarvissr aan in een heel Geslaagde groep, waarvan twee oudjes ie rustig van hun pensioen genieten, het middelpunt zijn. Hoe aardig ge vonden, dat priëeltje met dat gras perkje ervoor. Na eenige geslaagde wagens van de boekdrukkerij Eduard IJdo, de Alg. assurantie associatie en de dro gisterij Briejer-Bleys, Noordeinde. volgt de heer A. J. S t a 11 i nga, Hoo- gewoerd met een drietal fijne luxe auto's, geruischloos locpende ,Citroën' „Oakland" en Chr.ev'oletDe-wagens maken een keurig effect. Zeer verdienstelijk heeft de fa. Gebr Blonk, de bekende graanfirma een wagen opgemaakt. Men ziet als het ware de veekoeken zóó verhuizen van de bekende fabriek in Leidschendam naar de diverse stallen der landbou wers. Voor een goede afwisseling zorgt dan de chemische fabriek der firma B a c k e r en C o., de groothoofdige koks, 'gevolgd door een paar reuzen weten uitnemend attentie te vragen. Opvallend mooi is de praalwagen die dan volgt, n.l. die van de 50- jarige fa. B. de Koning. Die onna volgbaar mooie Leidsche wollen de kens, zoo frisch en kleurig en toch zoo warm,aandoend zooals ze naar het ontwerp van v. d. Velde zijn geschikt streel en niet zonder reden het gevoel van den rechtgeaarden Leidenaar. En dan die gouden leeuw bovenop, die zijn tanden beproeft aan de sterke kousen van de Koning, 'n Mooi stuk werk. 'nFrisschen helderen indruk maken de Hollandsche waschmeiskens, die de goede eigenschappen van de Velo- waschmachines, hier gemonteerd op een reclamewagen, populair maken. Karakteristiek is de wagen van café rest. „Inden vergulden Turk" die dan volgt. De Turk, die hier het hoogtepunt vormt, lijkt zoo uit den bekenden gevel aan de« Breestraat meegenomen. Uit een oogpunt van reclame vgoral heeft v. d. velde hier goed werk geleverd. De Cont. Petroleum Comp- Neen, er zit ditmaal geen luchtje aan. De twee Texaco p aroleum-tanks zien er in haar heldere kleuren en bloem- versiering heel aantrekkelijk uit. De kolenhandel, der firma Wed. E. J. Wijntjes is erin geslaagd een karakteristiek geheel te Drengen. De mijnwerkers, met houweel en lamp gewapend, voelen zich blijkbaar ge heel op hun plaats tusschen de ko- lenhoopen, al zullen de eierkolen, die erbij liggen, wel éérst door andere handen gegaan zijn. „H et Motor hui s", oftewel Ame- rika-in-Leiden, werpt zich weer ge heel op de practijk als zij' op een geslaagden wagen de bedrijtsvoordee- len illustreert, verbonden aan het ge bruik van Ford's motorische trek krachten. Jan Eigenwijs, die met Eaard en wagen blijft ploeteren, moet et op den duur ver afleggen.' De grootste en de kleinste man, die beiden door het Amsterd. KIeedingmagazijn op deHaarl. straat van een passend costuum wer den voorzien, maken deze inrichting het onderwerp van de algemeens be spreking. Een chique rijspan volgt achter de muziek van de Post. Het is de heer Ebbink, dir. van de Leidsche Manege met eenige leerlingen, d.w.z. paarden en berijders. Maakt een mooi effect. Aller oogen richten zich nu op de praalwagen van den bierhandel en li- monadetabriek der fa. J. M. J.Post Oude Singel. Al zou er het kaartje met „1ste prijs" niet hebben aange hangen, zou deze toch wel heel wat particuliere stemmen op zich hebben vereenigd. Door de eenvoudige schoon heid van lijn, door. het massale van het geheel, door het schitterend em bleem: de vier Oranjeboomen bene den en de vier kronen in den kop. Nu volgen eenige heel aardige wa gens van de Sted. Lichtfabrieken, den heer H. de Water. Utr. Jaagpad, en van Geb. v. d. Wijngaard. Vooral de laatste getuigt van een energieken opzet. De bakkerij - en de bezorging zijn uitstekend in beeld gebracht. Fijntjes doet de versierde „Spijker"- wagen aan van den heer N. Kwes- troo, Hoogewoerd. Zij wordt vooraf gegaan door een met graanproducten toegeruste auto van den graanhan del der fa. J. J. de La Bye, Mara. Van Splinters tapijt- en bed denmagazijn mocht woiden verwacht dat het iets bijzonders brengen zou. Het stelt ook nu niet teleur. Oor spronkelijk en imposant is de met echte Turksche tapijten, in eigen stijl gedecoreerde wagen, met den ras- echten Turk in zijn hulk. „Drosoline" heeft de nieuwe zeep poeder. die de fa. Dros en Tiele- man fabriceert, en die op origineele wijze wordt aangekondigd op een ver dienstelijk uitgerusten wagen. Onder de meest oorspronkelijke is, zeker ook de wagen van de banket- fabriek „de Bij". De bijenkorf trekt dadelijk de aandacht, en in aanra king te komen met de lieve, echt- gevleugelde bijtjes die den 'wagen om geven heeft hier iets aantrekkelijks. Intusschen wil de R. H. W.-limo- nadefabriek in originaliteit niet on derdoen, wanneer zij deelneemt met een wagen, pardon een rijdende mon- Ster-bourgogne-mandjjje", waarin, om geven door dito oranjevruchten een ito limonhdeflesch. Trekt natuurlijk zeer de aandacht. Maar we zijn er nog niet. Pas even over de helft. Den bekenden reuzen- stof zuiger-auto van „E 1 e c t r o 1 u x", missen we evenmin als een fijn ver sierde Renault-auto van den her Fr. Straatsburg en de geestige re clame van den schoenhandel Henr J. Snel. Een bedrijvig, echt Hollandsch ha venbeeld herinnert op een dor nu vol gende wagens aLan het omvangrijke ex peditie-bedrijf der fa. J. J. F. v. d. Meer, Oude Vest. En waar nood wendig het buitenland eraan te pas moest komen, brengt de wijnhandel G. Kuperus een buitengewoon aar dig, zonnig tafereeltje uit de Cam pagne. Druivenplukstercjes in natio nale kleederdracht, in de schaduw van een groot wijnvat, omgeven door wingerdranken. Kuperus in z'n kracht. Wat pedant boven z'n omgeving uitstekend, komt vervolgens ae wa gen voorbij van de beroemde „Plei- nes' zeepfebrieken „De Duif". Van duivpn is op den wagen minder te zien dan gewoonlijk, maar temeer ko men de zeepproducten op den voor grond, in hun sierlijke monsterverpak king een imposanten indruk makend. Een juweeltje van echt Holland sche reclame is ook de groep van de Rotterdamschë bierbrouwerij „de Oranjeboom". Toonbeelden vanforsch heid en kracht zijn de prachtige sterke paarden en de welgedane koetsiers, Blue Band overal, dus ook in den Leidschen reclame-optocht, zoo dacht blijkbaar v. d. Bergh, ,èn de N.V. zond een imposanten wagen, waarop de bekende frissche Elue Band verpakking, ditmaal in vergroot for maat, een keurigen indruk maakte. En dan die aardige Blue Band-meisjes Als die Blue Band gebruiken valt aan den goeden smaak niet meer te twijfelen. Geheei in modernen stijl stond de wagen van S i c k e s z' choc.fabriek, die dan volgde. Een formidabele Sic- kesz-reep in het midden vestigde zeer juist de attentie op de hoofdzaak. Even eerbied menschen zet je petje af. Daar komt in een glanzen- den auto Z. M. dokter Pijnloos, de in zijn zwijgen veelzeggende propagandist voor den vijand aller eksteroogen, Kukirol. Meesterlijk bedacht, ko miek. Wat enorme dosis gerijpte ken nis moet in dat indrukwekkende hoofd liggen opgesloten. Hij is voorbij en de pet maar weer op. De man die achter den Hil- versumschen zender staat, ziet het toch niet, dat iuist zijn reclamewa gen u passeert.v n Echt imposante re clame, die enorme loudspeaker opdat groote toestel. Niet zoodra zwijgen even de muziekkorpsen in den stoet of hij verheft zijn vervaarlijke stem die honderden meters ver wordt ge hoord. De benzine-tankwagen van „Ace- tylena" ziet er fijn uit in zijn feest dos. Hij wordt gevolgd door een zeer fijnen wagen van de 'bekende rogge broodfabr. fa. Gebr. ten Hoeve, blauwe korenbloemen tusschen rijpe rogge, en dat bij die heerlijke zon, 't is werkelijk heel fijn gevoeld. Van v. Vollenhovehs ti.rorouwerij de Gekroonde Valk, de Amster- damsche firma zou ongeveer hetzelfde kunnen gelden als van haar Rotter- damsche concurrente die zooeven pas seerde. Weer die echt-Vaderlandsche bierbuiken, en die imposante figuur op het biervat. Het hoofdkantoor v. d. Ar dat h Tobacco Company zond een schitte rend uitgeruste reclame-auto. Een aan beveling voor de fabrikante van Chief Whip en Splendo. Een warm tafereeltje laat de wagen van de Utrechtsche thee-en koffiehan del Thueré zien. De Chineesche dames en heeren brengen onze ge dachten onwillekeurig naar het zon nige land waar de thee vandaan komt en die gemerkte pakkisten maken ook zoo'n bedrijvigen indruk. Een groote pudding representeert op een volgende wagen het sma kelijke fabricaat van Tnomson's che mische fabriek te Amsterdam. De Zaandamsche firma Homburg, die zich eveneens op de puddingfa- bricatie toelegt rijdt eveneens mee, en vormt samen met Rademaker's Chocolade-, en H. A. G's koffieauto een allersmakelijkst slot, waarna „Po lyhymnia" de aeur dicht doet. Slechts één roep gaat onder het publiek op: verbazend meegevallen. Ja, dat is hij, zelfs al stelde men z'n verwachtingen op het peil dat onze ondernemende zakenmenscheti ver dienden. Gedurende den optocht had het be stuur der 3 Oct. vereeniging nog een mooie hulde in ontvangst te nemen van de Buurt- vereen. „De Zjjlsingel". Terwijl de stoet, waarin zich op dat moment ook nog de burgemeester be vond, even stilhield, zong het kinder koor van de vereeniging het bestuur het clublied toe, waarvan de tekst voor af was aangeboden. De voorzitter der buurtvereen.. de heer W. F. van den Brook, sprak het bestuur toe, waarop de voorzitter der 3 Oct.-vereeniging, de heer W.. v. d. Laan, hartehjk reageerde. Door de meisjes werd hem daarop een krans aangeboden. Het was een mooi moment. De optocht was in alle opzichten „iets grootsch", zooals Dorus Hermsen, de voorzitter van de jury ADVERTE- E-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22*/1 cent Ingezonden Mededeelingen, dobbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten t ogste 30 woorden, worden dage lijks ge: ad 40 cent. Belangrijkste nieuws in dit Nummer, Binnenland. De 3 Octoberfeesten te Lelden. Een onvrijwillige luchtreis. Een vliegenier op Schiphol doodge vallen. Buitenland. De hoofdinhoud van het Duitsch- Russische handelsverdrag. De conferentie te Locarno wordt van daag gpopend. het uitdrukte bij de priisuitdeeling die vervolgens plaats vona in de Stads- zaal. Een mooie plechtigheid werd dat, dank zij het geestige, warme en be zielende woora van den Haagschen kunstschilder. Nadat de heer v. d. Laan als voor zitter van d e 3 Octobervereen. allen welkom geheeten en d° deelnemers en de jury hartelijk had bedank er: kreeg hij, de heer Dorus Hermsen, het woord. Spreker is vandaag ontroerd door Leiaen's feestdos en enthousiasme, door de geweldige belangstelling van het volk en de groote liefde waar mee aan den optocht is gewerkt. (Bravo.) Waar zou zoo iets grootsch in Ne derland kunnen gebeuren vraagt spr natuurlijk in Leiden. Leiden heeft van daag het groote voorbeeld gegeven. (Bravo.) Met woorden waarin de warmte en de geestdrift brandde, schetste spr. vervolgens in kunstenaarstaai ae mooie momenten van dit feest; van den optocht vooral. Wat hem vooral heeft getroffen was de eenheid en de liefde waarmee gewerkt werd. Hoe spande ieder zich in om het mooi ste, het beste te geven. Hoe streefde het allen naar harmonie err schoonheid. De schoonheid van de juiste lijn die God gebruikte in de schepping. Hier werkte de geest die nooaig is voor alle echt-groote din gen. Hier blonk de nationale trots, onze kracht, onze eenheid. En God. stak zijn hand door de wolken heen, en gaf ons den heelen dag die lieve zon.'n Vent, die er tien heelen dag „uit" geweest was, stak er zijn kop boven het rijtuig en zei: hebben we vandaag even 'n mooien dag weer gehad meneer Ja, vandaag moet er een siddering gaan door heel Holland om den schoo nen, roemrijken dag van Leiden. Lang leve de samenwerking van Leiden. (Bravo.) Met een geestige toespeling den desbetreffende reikte spr. hierna aan de deelnemers de prijzen uit. De mooiste wagen van Leiden was die van den heer Post, die kreeg naast' den eersten prijs van f250, ook een verguld zilveren medaille. Ook de schilder Jansen werd hierbij niet ver geten. 2e prijs N. V. Leidsche Manege. 3e prijs A. J. Stallinga. 4e prijs Raad van Arbeid. öe prijs A. J. Riedel (H. Wt A.) 6e prijs B. ae Koning. 7e prijs G. Kuperus. 8e piajs In den vergulden Turk. Een bestuursprijs werd toegekend aan de eenige vereeniging-deeinëëm- ster „Brunhilde", terwijl de twee sport medailles als volgt werden toegekend: A. N. W. R.-medaille, „Het" Motor huis"; zilveren medaille J. F. v. dL Meer, expeditie. Vervolgens kwamen de prijswin naars van buiten de stad aan ae beurt. Hiervan was: No. 1 Oranjeboom, Rotterdam. 2. Blue Band., 3. Kon. Petroleum Maatschappij. 4. Brouwerij de Gekroonde Valk. 5. Ned. Seintoe^telleniabriek. Tenslotte richtte spreker een woord van warmen dank tot ziin collega's, de heeren B. Knol, L'. P. Maartens, Machiel Wilmink, en G. A. Zeeman, voor de deskundige medewerking. Er was geen oogenblik verschil. De heer v. d. Laan dankte nu de jury en in het bijzonder haren voor zitter. Gaarne zal ae 3 Octobervereen. haar bij gelegenheid weer uitnoodi- gen. Namens de jury sprak ten slotte de heer L. P. Maartens zijn dank en bewondering uit jegens het 3 Oct. bestuur en hechtte luj een medaille aan het vaandel der- vereeniging- Den deelnemers werd allen Dij het uiteengaan als souvenir een mooi zil veren nut spotje uitgereikt. Aan mevr. DiebenKonings, de leidster van, alsook aan de hoofdfiguur uit de Brunhilde-groep werden bloemen over handigd. Het Avondfeest. Het avondfeest. Ja, zeg daarover nu in een beperkt aantal woorden

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1