NIEUWE LEIDSCHE COURANT VAN WOENSDAG 16 SEPTEMBER 1925 DAG-AGENDA. 4—13 Sept. Musis Sacrum, Vaandel tentoonstelling. Donderdag 17 Sept. 'sav. acht uur gebouw „Nathanaël" Moriaansteeg 2. Leden verg. Chr. Oranje Ver 11—20 September, Stadsgehoorzaal. ,,L.A.W.E.T." De avond- nacht- en Zondagsdienst der apotheken wordt van Maandag tot en met Zondag 20 September a-.s. waar genomen door de apotheek van den heer H. J. M. Proot, Maarsmanssteeg 17, telefoon 435 trouwen dat de vrucht van den voor zichtig, doch gestadig voortgezetten bezuinigingsarbeid geleidelijk ook voor de gewone Staatsbegrooting een ver laging van belasting zal mogelijk ma ken, De regeering is voornemens te be vorderen dat de Verdedigingsbelasting II geheel wordt opgeheven met in gang van 1 Mei e.k. Ingevoerd zal worden een matige belasting op motorvoertuigen voor het wegenfonds Een wegenfonds. Bij de regeering zijn plannen in voor bereiding om, ter oplossing van het wegenvraagstuk, den aanleg en de vérbetering van de groote verkeers wegen krachtig te bevorderen. De daarvoor noodige middelen zullen ten deele gevonden moeten worden •door een van mt or voertuigen te heffen matige belasting, terwijl overigens ook de rijwielbelasting geleidelijk naar het te stichten wegenfonds zal moeten overgaan. Voor 1026 wil de Minister f2 mil- lioen van dé opbrengst der rijwielbe lasting in dit wegenfonds storten. De sociale verzekering. De begrooting van Arbeid, H. en N. is f 30.400.000 hooger geraamd dan voor 1925, waarvan een bedrag v. f 23.900 000 komt voor rekening van de sociale ver zekering. In het Invaliditeitsfonds wordt ge stort f 17.623.000, verminderd met f8.200.000 als aandeel in de rentewinst, biijft f9.423.000. In het Ouderdoms- fonds wordt gestort f31.600 000. Totaal f 41 023.000 Oorlog en Marine. De oorlogsbegrooting is uitgetrokken op f58.6 millioen, dat is f220.000 min der dan vorig jaar, de marinebegroo- ting op f43.7 millioen, dat is f2 mil lioen minder dan vorig jaar. Na de vereeniging van de departemen ten van Oorlog en Marine zal de zee macht, die voor Indië bestemd is, res- sdrteeren onder het Departement van Koloniën, terwijl voor het Moederland zou kunnen worden beheerd door het Departement van Landsverdediging Da R K. Staatspartij>. De heer Baron van Wijnbergen heeft ontslag genomen als voorzitter van den Alg. Bond van R.K. Rijkskieskring organisaties. Het Bondsbestuur besloot met alge- meene stemmen voor deze vacature aan te bevelën den heer jhr. mr. Ch. Ruys de Beerenbrouck. De verkiezing van een nieuwen voor .zitter zal plaats hebben op 7 November a s. BUITENLAND. DE VOLKENBONDSVERGADERING x De ontwapeningskwestie. Jonkheer Loudon heeft gisteren in de derde commissie der volkenbonds- vergadering het Nederlandsche voor stel. tot onmiddellijke voorbereiding, der ontwapeningsconferentie op uit nemende en overtuigende wijze toege licht. Hij erkende, dat het houden van een ontwapeningsconferentie, zoolang: het veiligheidsvraagstuk nog niet is opgelost, op een fiasco zou uitloopeni en dus vermeden moet worden, doch niets behoeft de technische voorbe reiding te verhinderen. Jonkheer Lo.udon uitte daarbij'"den wensch, dat de volkenbondsraad hetzij1 een geheel nieuwe voorbereidingscom missie zal instellen, hetzij althans del tegeriwoordige coordinatie-commissie,, voor militaire vraagstukken grondig zal hervormen. Ook de naam der com missie moet veranderd worden, waar voor jonkheer Loudon, ontwapenings- comjmissie in overweging gaf. De commissie moet behalve ver tegenwoordigers van in den volken bondsraad zittiug hebbende staten ook vertegenwoordigers van andere regee ringen omvatten. De deskundigen, die in de commissie zitting hebben met raadgevende stem, moeten volle vrij heid van discussie hebben. Na deze scherpe critiek op de te genwoordige coordinatie-commissie, uitte onze gedelegeerde den wensch,. dat ook de af deeling van het secre tariaat, die zich met bewapenings vraagstukken bezig houdt, belangrijk) worde uitgebreid. De ontwapeningscommissie moet voorts een aantal subcommissies heb ben voor industrieele, chemische en economische vraagstukken,» met het ontwa peiling sp rob l eeim samenhangen dj De rede van Jonkheer Loudon ge tuigde van den grooten ernst, waar mede de Nederlandsche regeering het vraagstuk zien aangepakt en werd RECLAME. Pijn in de ledematen Kloosterbalsem verdrijft de pijn krachtig door Lange (Noorwegen) en tenslotte ook door De Jouvenel (Fr.) ondersteund. Het voorstel zal waar schijnlijk zooals Loudon zelf voor stelde, naar een subcommissie yjar- wezen worden. HET VEILIGHEIDSPACT. De uitnoodiging overhandigd. Gistermiddag 12 uur heeft 'deFran- sciie gezant, De Margerie, aan den Duitschen minister van Buitenland- sche Zaken, dr. Stresemann, het aan gekondigde memorandum der Fran- sche regeering overhandigd. Er wordt, naar de bladen verne men, enkel in vastgesteld, dat het vol gens de opvatting der geallieerde re geeringen gewenscht is, thans een mi nisterconferentie te doen plaats heb ben. Een oord hiervoor wordt niét genoemd. Wat het tijdstip betreft ach ten de geallieerde regeeringen einde September of begin October gesohikt en zij verwachten een Duitsch ant woord hierop. Dit antwoord zal eerst verzonden -worden, nadat hét kabinet zich met de kwestie heeft beziggehouden. Een kabinetszitting is tegen Maan dag bijeengeroepen. Eerst dan zal iets! meer oVer de materieele en formeels kwesties gezegd kunnen worden. HET DAWIESPLAN. Het eerste jaarverslag. Uit Berlijn wordt gemeld, dat de agent-generaal voor de schadevergoe-. dingen Gilbert, zijn eerste jaarverslag; heeft gepubliceerd. Hieruit blijkt, dat de ontvangsten bet geschatte bedrag van 50 millioen pond sterling bereikten. De balans sloot op 31 Augustus met 55.400.000 pond sterling. Groot Brittannië ontving 9.400.000 pond sterling, Frankrijk 19.325.000 pond sterling, België 4.670.000 pond sterling en Joego-Slavië anderhalt mil lioen pond aterling. De uitgaven van de hooge com missie voor het Rijnland bedroegen 470.000 pond sterling. De Fransche schulden aan Amerika. De Fransche ministerraad heeft gis teren de voorstellen van Caillauxvoor de onderhandelingen over de schuld' met de Vereenïgde Staten met alge- meene stemmen goedgekeurd en Cail- laux onbeperkte volmachten voor het voeren der onderhandelingen vertelend Dreigend conflict in de Antwerpsche haven. De havenarbeiders van Antwerpen hebben loonsverhooging gevraagd, waartegen de reeders en maritiema agentschappen opwerpen, dat het hun onmogelijk is aan dat verzoek gevolg te geven en ze wïj'zen daarbij op de concurrentie van Hamburg, Rotter dam en Duinkerken. Vandaag zou een delegatie van het ministerie van handel en arbeid zich naar Antwerpen begeven; om met de arbeidersgedelegerden te confereerem en te trachten 'hec dreigende conflict op minnelijke wijze te voorkomen. Hoe buitengewoon sterk in de ,Ver. Staten de toeneming is geweest van de echtscheidingen blijkt weer eens ,uit een recente publicatie. Op 294.496 hu welijken werden er 45.330 door echt scheiding ontbonden. In drie-en-twin tig staten plus het district Cumbië wa ren er in 1924 tezamen 1544 meer echtscheidingen dan het jaar tevoren, terwijl 'hët aantal huwelijken met 21.732 verminderde. Er zijd in del Unie sledhts vier staten, waar in 1924 de huwelijken toenamen en slechts zes' staten, waar de echtscheidingen ver minderden. Nevado is nog steeds de staat der Unie, waar de echtscheidingen' door de gemakkelijke desbetreffende sociale wetgeving, overmatig talrijk zijn. In 1924 waren het er 1037 óf acht meier dan het vorige jaar. Het aantal huwelijken in dien staat in dat jaar bedroeg slechts 1079. KORTE BERICHTEN Volgens een bericht uit Kaïro, zouden de ,Wahabieten onder Ibn Saoed, Medina „vreedzaam" bezet hebben. Volgens berichten, uit Rome heb ben de hèvige stormen van de laatstei dagen in het Noorden van Italië del olijven-, de druiven- en andere vruch tenoogsten geheel vernield. Het aantal ingeschreven werk lossen in Engeland bedraagt 1.3455001 Te Bombay zijn 30.000 arbei ders in do katoenfabrieken in staking gegaan als protest tegen de loons verlaging. Naar de Matin" verneemt, loopt te Rome het gerucht, dat de Italiaan- sche kroonprins zich binnenkort met infante Beatrix de dochter van het Spaansche koningspaar, zal verloven.. Dr. Nansen verklaarde aan den correspondent van de „Dailv Mail" te Genève dat liij' voornemens is een poging te doen om den Noordpool te bereiken met het grootste lucht schip dat ooit gebouwd is. Naar uit Londen wordt ge-, meld is het grensgebied van Mosoel niet door de Turken geschonden. Wel hebben dezen zich nabij de grens aan christenvervolging schuldig gemaakt. Tusschen fascisten en commu nisten &'s het in Kingscross (Londen) wederom tot een botsing gekomen. KERK EN SCHOOL. Overdracht van het rectoraat aan de Vrije Universiteit. In het Gebouw voor den Werkenden Stand te Amsterdam heeft hedenmiddag Prof. Dr. L. Bouman, rector-magni- ficus der Vrije Universiteit, het rectoraat fovergedragen aan Prof. Dr. F. W. Gros heide. In de eerste plaats herdacht Spr. wie (door den dood aan de V. U. ontvallen, zijn. Waardeerende woorden werden ge-- wijd aan de nagedachtenis van Prof. Ze venbergen, die een groote werkkracht heeft ten toon gespreid en ondanks zijn ztwakke gezondheid zooveel arbeid ge presteerd heeft. Tragisch werd dit sterven •door den buitenstaander genoemd en 'in verschillende opzichten was dfp oorcleel juist. Maar wij mogen daarbij ook ge- ïdenken zijn heerlijk getuigenis op het ziekbed. In de tweede plaats werd de heer van Oversteeg herdacht, die zulk' een belang rijke plaats in het leven van Üe V. U. ge durende 40" jaar heeft ingenomen. Zijn devies was steeds: „Hoe k'an ik "het best werkzaam zijn voor de "belangen van de V. U. Hij. die den volkstoon zoogoed wist te treffen, had soms meer invloed dan de betoogen van de hoogleer ar en. Wij hebben met dankbaarheid te geden ken, wat God ons - geschonken hééft in dezen betreurden overledene, aldus Spr. Ook' werd een woord van hulde ge bracht aan den afgetreden Directeur den heer de Waal-Malefijt, die, zoolang zijn krachten het maar eenigszins toelieten, de Vergaderingen van Directeuren pre sideerde, doch zich om gezondheidsrede nen in de toekomst niet meer beschikbaar kon stellen. De vacature, ontstaan door het bedan ken van Dr. Schèrmers en later van Dr. van Dale, werd vervuld door de benoe ming van Dr. Scheurer. De hoogleeraar, Dr. Wille, aanvaardde zijn ambt van gewoon hoogleeraar in de Nederlandsche en Oud-Germaansche Let terkunde, met het uitspreken van een rede, getiteld: Aesthetisch of puriteinsch - Naar aanleiding van d'e benoeming van Prof. Buytendijk tot Hoogleeraar in de iPhysiologie aan de Rijksiniversiceit te Gro ningen, stond spr. vrij uitvoerig stil bij de medische faculteit aan de V. U. Spr. zette uiteen, welke plannen indertijd daar voor gemaakt waren, en Toe men te dien opzichte moeilijkheden heeft ondervon den. Al was de Psychiatrische-Neurolo- gische Kliniek' in gunstige omstandighe den, ook deze dreigen verloren te gaan, nu men door de scherpe controle van de Stad, de z.g. Onderwijspatiënten dreigt te verliezen. Vervolgens wijdde spr. eenige beschou wingen aan een eventueel op te richten wis- en natuurkundige faculteit. Het is mogelijk, dat daarvoor meer personen zouden beschikbaar zijn en de kosten zouden waarschijnlijk niet zooveel bedra gen, als die van een medische faculteit. iBeperk* men zich b'.v. tot een opleiding tot het candidaatsexamen, 'dan zou men liier van een mogelijkheid kunnen spre ken. Overigens wordt het verslag van een döïnmTssie uit de verschillende Colleges samengesteld, die daarover zou rappor teeren, nog ingewacht. Ook onderwierp spr. de Staats-Com- missie voor hH Hcoger Onderwijs aan een uitvoerige bespreking. Al hebben de 'resultaten, in het rapport van "d'e Com missie neergelegd, zeker voor veten te leurstelling gébracht, al verwachtte oo'k (niemand een voorstel om reeds nu sub sidie te verkrijgen, toch konden enkele lichtpunten gememoreerd worden. Zoo W/erd gewezen op de erkenning van het Candidaatsexamen, afgelegd aan een aan gewezen bijzondere Universiteit, wat in de toekomst^ voor dé V. U. van beteek'e- nis zou kunnen zijn, eventueel wat de exacte faculteiten betreft en nu reeds van •waarde, wat d® bestaande faculteiten aan gaat. Met een enkel woord memoreerde spr. de tooneelkwestie,- waarover de Senaat meermalen vergaderde. Met terzijdestel ling van alle kwesties van formeelen aard kon een gemeenschappelijke verklaring Worden afgelegd, en deze verklaring werd door Directeuren, Curatoren en Senaat gegeven, zoodat deze moeilijke kwestie Thans van de baan is. Hierna droeg Prof. Bouman het Rec toraat over aan Prof. Dr. F. W. Gros heide. DE HERDENKING VAN JAN DE BAKKER (Pistorius), den eesten mar telaar uit het vervolgingstijdperk der 16e eeuw. (Slot.) Woubrugge, 15 September. - Ds. Joh. Kijne nam hierna het woord om als vertegenwoordiger van de Kerkvoogden der Ned. Herv. Gem. den gedenksteen te aanvaarden. Edelachtbare heer burgemeester, al dus Ds. Kijne, het is mij een eer ien, genoegen namens de Kerkvoogdij! van de Ned. Herv. Gemeente te iWoubrugge met een enkel woord te zeggen, dat ze heel gaarne het ge- denkteeken van Jan Pistorius uit han den van Uw geëerd Comité aanvaardt Is het haar een eer. het historisch kerkgebouw te clezer plaatse te mo gen beheeren, 'tzal haar een dub- bèle eer-zijn, de verzorgster te mogen, zijn van dezen steen, die getuigt van het martelaarsbloed onzer vaderen, waardoor zij ons de kostelijke schatten van de gewetensvrijheid en de ver kondiging van 't zuivere woord dea Evangelies verworven hebben. Moge de gedurige aanschouwing dezer gedenkplaat ons allen aanvuren om getrouw te zijn en te bhiven aan de belijdenis van den éénigen Naann die ons ter zaligheid gegeven is. Aan U, burgemeester en aan het Comité, waarvan U voorzitter is, har telijk dank voor de moeite, die U zich getróóst heeft, om dezen schoonen ge denkdag voor te bereiden. Hiermede nam deze plechtigheid een einde. De gedenksteen is vervaardigd in de steenhouwerij van 'den heer A. Kool te Leiden. Des avonds had in. het kerkgebouw der Ned. Herv. Gemeente de kerkelijke herdenking plaats, waarbij Ds. J. W. Gunst, Geref. predikant van Woerden, van wiens hand onlangs een gedenkboek over Jan de Bakker verscheen, een ge dachtenisrede hield. Hij werd ingeleid door Ds. Joh. Kijne, predikant der Ned"* Herv. Kerk alhier, die bij den aanvang liet zingen Psalm 68 vs. 10, daarna in gebed voorging en vervolgens een inleidend woord sprak. Inzonderheid deze plaats, aldus spr., past het, om met dankbaarheid te ge denken, hoeveel ons God heeft sfeschon ken in 'de Reformatie, die het karakter van onzen lateren protestantschen ker- kedienst heeft bepaald. Wij zijn wel eens geneigd, aldus spr., ons af te vragen, of er nog veel van het oude vuur is, Er is gisteravond in den Haagschen Dierentuin een massale Pro- testantsche demonstratie gehouden. Maar de vraag is, of dat alles heilig vuur is. Wij zijn niet anti-Roomsch, maar pro-1 reformatorisch, en willen me>t onze Room sche medeburgers in vrede leven. Ook doen wij niet aan menschvergo- ding. In dit opzicht hebben aokl zij on gelijk, die aanmerking hebben gemaakt op den gedenksteen in dit kerkgebouw, als zou hij een bewijs van. menschvergo- ding zijn. Neen, God te verheerlijken is ons eenig doel, gelijk het 't eeni'g doel was van Johannes Pistorius, die als een jonge man van 26 jaar zijn veelbeloovend leven opofferde voor de eere van God en Chris tus. Het lag aanvankelijk, aldus spr.; in de bedoeling da,t Ds. J. W. Gunst eere historisch betoog zou houden, maar door een defect aan de electrische lichtleiding zou dit niet geheel tot zijn reqht kunnen komen, en daarom moet de spreker zich bepalen tot een eenvoudige gedachtenis rede. Nadat gezongen was Ps. 89: en 7, be klom Ds. Gunst den kansel. Spr. begon zijn gedachteniswoord met een aanhaling uit een der leerredenen van Spurgeon, waar deze leer aar aan dringt op het eeren van de nagedachte nis der Heiligen, oók door grafsteenen. Ons is het niet weggelegd om te staan rond de groeve van Jan de Bakker, want hem is geen eerbare begrafenis gegund, maar men heeft, na hem gewurgd en verbrand te hebben, zijn asdhe prijs ge geven aan de winden des hémels, opdat „van hem geen memorie meer en zij". Spreker wil ditmaal niet tot uitgangs punt nemen de woorden, die respectie velijk Ds. Martinie, destijds Luthersch predikant te Woerden in 1725 bij het tweede, en Ds. Rötler, eveneens predikant te Woerden, bij Jiiet derde eeuwfeest van Jan de Bakker's dood sprekend; maar maar een woord der H. Schrift, voor welke Jan de Bakker zoo diep ontzag Hoonde te hebben en wel dit, dat Jezus sprak, ziende op Johannes den Dooper: „hij was een brandende en liohtem.de kaars, en gij hebt u voor een kleinen tijd. in Zijn licht willen verheugen". In den geest van den grooten martelaar Bullen wij daarbij niet den mensch ver heerlijken, of het molest zijn als een in strument in de hand G,ods. Ook het werk van Johannes den Doo per, met wiens eenige taak wij die van Jan de Bakker niet eens kunnen verge lijken, had slechts beteekenis, omdat het verbonden was aan het werk van Christus en zoodra verschijnt niet de Christus zelf of zijn heerlijkheid verbleekt als het licht der maan bij het opgaan van de zon. Een oogenblik heeft men hem toege juicht en geprezen, doch zoodra werd niet van de leiders van het Israëlitische V|0lkl geëischt, dat men hem zou beschou wen als den gezonden khedhts des Hee- ren, pf men begon hem te verguizen, en Weikte er toe mede, dat hij zijtF einde vond in den kerker. In dit .opzicht, in zijn nederig en trouw (belijden van den. Christus, als het Lam, dar alleen de eere toekomt, heeft Johan nes de Dpoper in Johannes Pistorius een zijner navolgers gehad. De Aartsbisschop van Venetië, Jaco bus de la Torre, Vicaris der vereenigde Nederlanden, heeft in de eerste helft der 17de eeuw van het Jacobswoude, waar van de plaats onzer bijeenkomst de voort zetting is, getuigd, dat het de eerste Hollandsche plaats was, waar de „k'etter- sche" leer van het „Lutheranisme" is ge predikt. Dat wij dan, naar het woord der Schrift, onze voorgangeren gedenken. Reeds in zijn jonge jaren was Jan de «Bakker een lichtende kaars. Als kind treeds trok hij de aandacht door zijn geest driftig temperament eenerzijds, en door zijn innemendheid en zachtmoedigheid an derzijds. Eigenlijk' wilde hij eerst niet graag priester worden. Dat hij toch naar de ka pittelschool te Utrecht ging, was meer uit gehoorzaamheid aan zijn ouders, of schoon hij wel een godsdienstig gemoed had. Op den duur kon zijn vader de op- Jeidinmg echter niet bekostigen. Jan bleeó éérst als koorknaap te Utrecht, maar door een heeschheid in de keel gaf men toe aan zijn verzoek' om ontslag. Vandaar ging hij naar de Hyronimussohool te Utrecht, waar hij onder den invloed kwam van den ietwat Luthersch gezinden rec tor Hinne Rode, Hier begon Pistorius een lichtende kaars te worden. Hij maakte «loor zijn krachtig geloof en vroeg zich openbarende predikgaven al spoedig deel uit van een krachtige staf die Hinne Rode ter zijde stoqd. Overal verwierf hij ontzag en bemindheid. Niemand, die hem tegenwerkte. Dit bracht echter zijn vader. op. de.ge- Radio-Programma. Wat or vanavond te hooren is. 5.20 (Berlijn, 505 M.) Concert. 5.20 (Zürich, 515 M.) Concert 5.20 (Brussel, 265 M.) Concert. 5.30 NSF (Hilversum, 1050 M.) Conccri onder leiding van Fr. Lupgens. 6.— (Rome, 425 M.) Concert. 6.30 (Frankfort, "470 M.) Lezingen, en 6.35 FL Parijs (Eiffeltoren, 2650 Ivl Causerie, daarna concert. 7.20 (Londen en Daventry.) Tij'dsein van Big Ben, weerbericht, nieuwstijdingen. 7.20 (München, 485 M.) Concert' of lezing. 7.20 (Berlijn, 505 M.). Verschillende Ie- zingen of concert. 7.30 N- Politiebericht, weerbericht 7.45 Alle Engelsche stations. Muziek of lezingeq. 8.10 N$F. Christelijke Radio-omroep. Zie programma hieronder. 8.20 (Londen en Daventry). Concert. 8.20 (Stuttgart, 445 M.) Concert. 8.35 (Brussel, 265 M.). Concert, onder broken door nieuws. 8.50 (Berlijn, 505 M.) Concert. Concert. 8.50 (plm.) (Madrid, 392 M.) Concert. 8.50 (Hamburg, 395 M.) Muziek. 8.50 (Münster, 410 M.) Concert of le zing. 8.50 (of 8.35) (Zürich, 515 M.) Concert of voordracht. 8.50 (Frankfort a. d. Main, 470 M.) Concert of voordracht. 9.05 Parijs - (S.F.R.), 1750 M., Concert. 9.20 (Hamburg, 395 M.) Concert. 9.20 Bremen, 330 M.) Concert. 9.20 Hannover, 296 M.) Concert. 9.20 (Rome, 425 M.) Concert. 10.20 (Londen en Daventry). Tijdsein van Greenwich, weerbericht, nieuwstijdin gen. Nederl. Christ. Radio-vereenigmg Hedenavond te ongeveer acht uur zal door middel van den z,ender der NSF te Hilversum, golflengte 1050 M.-, het volgende programma worden uitge zonden. Als spreker hoopt op te treden de heer C. Sluys Gzn van Enkhuizen met het on derwerp:. „Wereldvrede". Het muzikale gedeelte wordt verzorgd «door de h,eeren Jac. Broer, tenor; D. Broer, orgel en een damestrio. Programma: 1. Geestelijk lied, van Mendelssohn. Tenor en orgel. !2. Ons land, van J. R. Weber. Trio dameskoor. 3. Waar gij heengaat, daar zal ook ik heengaan, van Eug. Hildach. Tenor en orgel. 4. Des Heere* Huis, kwartet met tenor en altduet en tenor en sopraanduet. 5. De heer C. Sluys Gzn met het onder werp: „Wereldvrede". ,6. Jezus' trouw, van J. S. Bach Tenor en orgel. 7. Het Avondklokje, van Th. Mohr. Trio dameskoor. 8. Vervolg rede van den heer C. Sluys. 9. Plaats bij de engelen, van Jac. Broer Dz„ voor .tenor, orgel en dameskoor. Alphen a. Rijn. (dachte om Jan toch maar priester te later worden. Hij werd gezonden naar de Hooge school te Leuven, waar 3000 leerlingen uit alle oorden van Europa bijeen waren. In den tijd. van minder dan een jaar idiien hij er doorbracht, verwierf hij zich naar het getuigenis van Grafhuis ver bijsterend veel kunde. Inmiddels braken in 1521 in de Neder landen de vervolgingen uit. Pistorius werd door zijn vader naar Utrecht geroepen |oan' tot priester te worden geordend. Van •Pistorius werd geëischt, dat hij het Luthe ranisme zou afweren. Het schijnt dat hij dit heeft gedaan en wel omdat hij het met Luther niet in alles eens was en men toen nog |jeen verschil van richting in de reformatische kerk kende. De bewuste eed schijnt evenwel in zeer vage termen gesteld te zijn geweest, want later ontkende Pistorius dat hij tegen de Reformatie had gezworen. Het officieele gegeven is met zekerheid af te leiden dat Johannes Pistorius in het Huis Jacobswoudie het eerst volgens 'de Reformatie heeft gepredikt. Met nog een anderen prieser, werd ihij te Woerden o|p een oud slot ge vangen gezet, maar op een dreigende ■houding van de bevolking liet de slot voogd hem voorloopig los. De priesters, war van er een besmettelijk ziek hetce te zijn, reisden direct naar Wittenberg. Teruggekomen in Holland, begint Pis torius weer te Woerden te prediken. •Utrecht gebiedt hem een bedevaart te maken naar Idfcï Paus,, waaraan echter •geen gevolg gegeven wordt. Hij ontziet (geen gevaar, bezooht te Delft en te Haar lem zijn gevangen genomen broeders, zoo als Grafhuis en anderen, en maakt ook meerdere dienstreizen door Holland. Te Woerden weergekeerd, gaal hij slechts onder het alziend oog van God een huwelijk aan met mej. Jacobs. Hij blijft te Woerden prediken, en neemt ten slotte, als hij ziet, dat de kerk niet als eenheid tot reformatie is te brengen, af scheid van het instituut der Roomsche Kerk. Men "had hem ook lastig gevdllen over zijn huwelijk, maar had moeten zwich ten, toen Pistorius getuigen, nog wel des kundige getuigen eischte. Eindelijk werd Pistorius aangeklaagd en te „Utrecht voor een vergadering ge daagd, (door Utrecht, hoewei op de hand van den beschuldigde, de plakkaten van Keizer Karei V niet durfde te weerstaan. Toen men echter geen liooger mandaa; kón toonen'j zooals Pistorius eischtte, wer •de vergadering opgeheven, Daarop volgt. zijn gevangeyineming, en werd hij te De.i Haag voor ihet Plof van Horlland ge bracht, dat hvem ook heeft veroordeeld. Schitterend .is de wijze, waarop zich hier Pistorius een kruisvuur van vra gen heeft verdédigd, vooral ten aanzien het huwelijk, dal hij op Schriftuurlijke "gronden verdedigc'e, en- van de taak der pverheid, ten opzichte waarvan hij de meening deelde vaia later Prins Willem

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 2