CHRISTELIJK DAGBLAD voorLEIDEN EN OMSTREKEN
6e JAARGANOi
DONDERDAG 10 SEPTEMBER 1923
"RJMMER 1614
AB ONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Hit nummer beslaat uil TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Zaken zijn zaken.
„Zaken zijn zaken", ziedaar een leuze
die onnoemelijk veel kwaad heeft ge
sticht en die in het leven groote, on
herstelbare schade heeft aangericht.
Moreele schade wel in de eerste
plaats. Hoe menigmaal wordt niet ge
tracht met dit woord het geweten te
stillen en handelingen goed te praten
die als in strijd met het Christelijk be
ginsel ten eenenmale ontoelaatbaar zijn
Men staat vóór een moeilijke keuze.
Er kan een goede slag worden gesla
gen, maar niet zonder het beginsel ge
weld aan te doen.
En dan wordt, met het „zaken zijn
zaken" het beginsel tijdelijk op den
achtergrond geschoven en alleen uit
zakelijk oogpunt geoordeeld en daar
naar gehandeld.
„Zaken zijn zaken" dat was feitelijk
de korte inhoud van het liberale be
drijfssysteem. En men heeft vergeten
dat de arbeiders, de medewerkers in
het bedrijfsleven, menschen zijn met
een onsterfelijke ziel, geschapen naar
het beeld Gods.
Vergeten werd dat de bezitters toch
in den grond der zaak niet anders zijn
dan rentmeesters van het hun toever
trouwde goed en dat het gezag, dat een
patroon binnen de gienzen van het
arbeidscontract uitoefent, ontleend is
aan den oppersten Souverein, aan God
En zoo is niet alleen moreele maar
ook maatschappelijke schade aange
richt en zijn de sociale verhoudingen
in den grond bedorven.
En geldt van de arbeiders niet pre
cies hetzelfde?
„Zaken zjjn zaken". Het gaat bij den
arbeid alleen om stoffelijke dingen. En
verzuimd wordt om den arbeid te zien
bij het licht van Gods Woord, en ver-'
geten wordt dat het verrichten van den
dagelijks chen arbeid meer is, dan het
vullen van de uren, maar dat ook in
dien arbeid het dienen van God tot
uiting moet komen.
Hoe geheel anders zouden de ver
houdingen zijn, en hoeveel grooter zou
de arbeidsvreugde zijn indien het „za
ken zijn zaken" werd uitgebannen en
beleden en beleefd werd de waarheid
dat óók het zaken doen, óók de
arbeid, moet worden beheerscht door
het Woord van God en dat ook in
de dingen van het dagelijksche leven
gezocht moet de eere van onzen God.
STADSNIEUWS.
DE GEMEENTEBEGROOTING 1926.
Het ontwerp der gemeentebegrooting
voor 1926 is thans verschenen.
Aan het schrijven waarmede B. en
W de begrooting aan den Raad aan
bieden is het volgende ontleend:
Was het mogelijk bij het indienen
van 'de begrooting voor 1925 verlaging,
respectievelijk afschaffing van belas
tingen en heffingen in uitzicht te stel
len, zeer tot ons leedwezen is ons Col-
loge thans niet in staat perspectieven
te openen voor een verdere verlaging
van de Plaatselijke Inkomsten Belast.
Integendeel, bij handhaving van het
vermenigvuldigingscijfer op 0.9 is het
slechts mogelijk gebleken «de begroo
ting voor 1926 sluitend te maken ioo"
ts beschikken over een bedrag van
f55.000, als een gedeelte van het ver
moedelijk batig saldo van den dienst
1925, zooals hieronder nader is uiteen
gezet.
Een en ander is niet een gevolg van
bijzondere in de begrooting geraamde
uitgaven; ook thans is de meest mo
gelijke zuinigheid betracht. De oorza
ken zijn van anderen aard; wij willen
deze gaarne met een enkel woord be
spreken.
Kon op de begrooting voor het jaar
1925 als batig slot van vorige jaren
worden geraamd een bedrag f912.876,
voor de begrooting voor 1926 is slechts
beschikbaar een batig slot van den
dienst 1924 van f642.619 (f621.551
f21.068) of f270.257 minder.
Belasting naar het Inkomen.
Op de bogrooting voor 1925 werd ge
raamd eeii opbrengst van f 1.900.000,.
waarbij in aanmerking werd genomen,
dat voor üe( belastingjaar 1925-26 het
vermenigvuldingscijfer zou worden
bepaald op 0.9. Op de aan het dienst
jaar 1325 ten goede komende belasting
uit het belastingjaar 1924-25 bleef de
BUREAUHooigracht 35
Leiden
Tel, 1278, Postgiro 58936
Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 2J*/.
Ingezonden Mededeelingen, dobbel tal
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, wo
lijks geplaatst ad 40 cent
ze verlaging dus buiten toepassing. Bij
handhaving van het vermenigvuldi
gingscijfer op 0.9 zal dus de opbrengst
voor 1926, waarop dan de verlaging ten
volle tot uitdrukking komt, aanzien
lijk minder bedragen.
Op de rekening 1924 werd verant
woord, a. f803996.92 uit het belasting
jaar 1924-1925 en b. f 1.281.026.19 uit
vroegere (dus gunstiger) belastingja
ren. Op deze bedragen een korting toe
passende van een tiende gedeelte, in
verband met de verlaging van het ver
menigvuldingscijfer van 1 tot 0,9 en
op het bedrag sub b vermeld daaren
boven een korting wegens te verwach
ten lagere aanslagen dan voor die gun
stiger jaren golden, kan in totaal
f 1,820000 op dezen post worden gei
raamd.
Dit beteekent echter een mindere
ontvangst van f80.000.
Openbaar Lager en Bijzonder Lager
Onderwijs,
De nadeelige sal'di van de paragrafen
van Hoofdstuk VIII betreffende het
Openbaar Lager Onderwijs en het Bij
zonder Lager Onderwijs, zijn ruim
f 100.000 ongunstiger.
Voor wat betreft het Openbaar La
ger Onderwijs is het nadeelig slot ad
f27.305 voornamelijk een gevolg van
een op de begrooting 1925, wegens ge
brek aan voldoende gegevens, te hoog
geraamde som als opbrengst van het
schoolgeld.
De hoogere uitgaven voor het Bijzon
der Lager Onderwijs worden voor een
groot deel veroorzaakt door de aflos
sing van de gelden, geleend voor de
uitgaven voor den bouw van bijzondere
scholen, welke op deze begrooting voor
het eerst tot uitdrukking komen.
Verder moest de post „Vergoeding
voor boventallige Onderwijzers"
in verband met de wijziging van de
Lager Onderwijswet 1920 f 20.000 hoo-
ger worden geraamd en is de post
„Vergoeding voor instandhouding van
Bijzondere Scholen" gelet op het be
drag, dat in 1925 vermoedelijk benoo-
digd zal zijn, f7000 hooger uitgetrok
ken.
Eveneens was het noodig de subsi-
diën aan Bijzondere Bewaarscholen te
ramen op f 27.000 of f 13.580 hooger dan
voor 1925. De hoogere raming wordt
veroorzaakt door wijziging van de sub
sidieregeling en door toeneming van
het aantal gesubsidieerde bewaarscho
len. De nadeelige sloten van de para
grafen betreffende het Bijzonder Lager
Onderwijs zijn daardoor in totaal
f74.969 ongunstiger.
Tengevolge van de hier vermelde
oorzaken is de begrooting dus in to
taal f270.000 f80.000 flOO.OOo of
f450.000 ongunstiger.
Tegenover deze mindere ontvang
sten en hoogere uitgaven staan echter
eenige voor het dienstjaar 1926 voor-
deelige verschillen.
Zoo werd de post „Onvoorziene Uit
gaven" voor 1926 weder op het gebrui
kelijke bedrag van f 100.000 geraamd,
terwijl voor 1925, teneinde te voorko
men, dat niet het geheele batige saldo
van 1923 in één jaar zou worden inge
teerd. „Onvoorzien" werd uitgetrokken
op f258.637.
Wegens „Rente van op te nemen kas
geld" (met uitzondering van de rente
aan de bedrijven te vergoeden van te
deponeeren gelden) is thans geraamd
f5.000, terwijl ten vorige jare was
uitgetrokken f 100.000.
Het aandeel der gemeente in de
winst van de Leidsche Duinwater-
Maatschappij was voor 1925 geraamd
op f31.000. doch kon voor 1926, in ver
band met de opbrengsten in 1923 en
1924 geraamd worden op f73.000.
Tenslotte bleek het mogelijk om in
verband met de uitgaven in de eerste
8 maanden van 1925 de post „Onder
steuning aan werkloozen" te. verlagen
tot f160.000, terwijl de subsidie aan
het Burgerlijk Armbestuur kon wor
den verminderd met f52.500, in ver
band met de voor 1924 noodig geble
ken subsidie.
De hieruit voortvloeiende voordee-
lige verschillen, in totaal bedragende
rond f 345.000, zijn te vermeerderen
mét f 50.000 wegens lagere ramingen
van uitgaafposten of hoogere ramin
gen van ontvangposten, zoodat ten
slotte tegenover het evengenoemde
totaal nadeelige verschil van f450.000
een dekking werd gevonden van
f395.000.
Aangezien het dienstjaar 1925 open
de met een bijzonder groot batig saldo,
meende ons College de verdere dek
king te kunnen zoeken door een be
drag van f55.000 te ramen als gedeelte,
van het vermoedelijk batig saldo van
den gewonen dienst 1925, zonder in
strijd te komen met een voorzichtige
financieele politiek.
Na deze min of meer algemeene be
schouwingen komen een paar hoofd
stukken nog in aanmerking om ee-
nigszins nader te worden toegelicht.
Volgens de gemeenterekening 1924
werd als batig slot van de ontvangsten
en uitgaven van vroegere dienstjaren
een bedrag van f 639.978.77s uitgetrok
ken, daarentegen eindigde 1924 met 'n
batig (exploitatie) saldo v. f 642.620.25s.
Van het dienstjaar 1924 kan dus fei
telijk worden gezegd, dat het noch een
voordeelig noch een nadeelig slot op
leverde; dat de ontvangsten en uitga
ven elkaar ongeveer dekten.
Dit nu kan niet gezegd worden van
de begrooting 1926. Deze is sluitend'
gemaajft door te beschikken over een
ontvangst van f697.619 van vroegere
dienstjaren, zonder dat1 een vermoede
lijk batig saldo van ongeveer gelijk be
drag daar tegenover staat. De geraam
de ontvangsten en uitgaven, uitslui
tend het dienstjaar 1926 betreffende,
dekken elkaar dus niet.
Wil het dienstjaar 1926 een bevredi
gend resultaat opleveren, dan is het
noodzakelijk, dat de werkelijke uit
komsten van tal van posten aanzien
lijk gunstiger zijn, anders zou 't dienst
jaar 1926, als zelfstandig geheel, een
groot verlies opleveren.
Het in ontvangst ramen van derge
lijke groote saldi van vorige jaren geeft
voor een niet-deskundige aanleiding
tot een verkeerd inzicht. Het ligt in
ons voornemen hierop terug te komen
bij ons eerlang uit te brengen praead-
vies op het voorstel van den heer van
Eek tot het vormen van een reserve
fonds voor elk der gemeentebedrijven.
Algemeen beheer.
De posten „Jaarwedde van de amb
tenaren en bedienden der gemeente
secretarie" is f9461 lager uitgetrok
ken, in verband met niet voorzien in
vacatures en door aansteling van amb
tenaren in lageren rang bij de vervul
ling van vacatures. De post „Druk- en
bindwerk" kon ook thans weer wor
den verlaagd en wel met f2500.
Openbare veiligheid.
Het hoogere nadeelig slot van dit
hoofdstuk ad f13.431 wordt voor een
groot deel veroorzaakt door de hoogere
raming ad f8991 op den post „Kosten
ter zake van pensionneertng enz." voor
namelijk ten gevolge van verleende
pensioenen en voor de hoogere uitga
ven ad f2774 wegens aflossing van gold
leeningen.
Bij de raming van de brandweerpos
ten kon uiteraard nog geen rekening
worden gehouden met het raadsbesl.
van 24 Augustus 1924 inzake het brand
weer-materiaal. De daaruit voortvloei
ende wijziging in de begrooting zullen
wij te zijner tijd aanhangig maken.
Openbare werken.
In verband met een binnen korten
tijd bij Uwe Vergadering aanhangig
te maken voorstel tot verlaging van
het havengeld, wélk voorstel reeds eer
der werd in uitzicht gesteld, is de op
brengst van het „Havengeld" (Volg
nummer 42) ongeveer f 10.000 lager ge
raamd dan hetgeen in 1924 uit dien
hoofde werd ontvangen.
Op den post .Onderhoud van straten
en pleinen" is voor aanschaffing van
nieuw bestratingsmateriaal f17.000
meer uitgetrokken dan voor 1925.
Nederlandsche Stukadoors-patroons-
bond.
(Vervolg.)
In de gistermiddag voortgezette ver
gadering is na het uitbrengen van het
jaarverslag van den bondsvertegen-
woordiger, den heer J. H. W, Lutje-
harms (Alkmaar) in behandeling geko
men het voorstel van het hoofdbestuur
dat de bond zich zal aansluiten bij de
vakgroep van den Nederlandschen
Middenstandsbond.
Op een vraag van den heer Vergunst
(den Haag) of door aansluiting bij den
Middenstandsbond de Stukadoorspa
troonsbond zich niet in politieke acties
zou begeven, antwoordde de voorzitter
en de bondsvertegenwoordiger, dat dit
niet het geval was.
Tot vertegenwoordiger in den Mid
denstandsbond werd gekozen de heer
E. G. Harms.
Vervolgens werd verslag uitgebracht
van het Centraal Vraagbaak Bureau (C
V.B.). Aan den leider ervan, den heer
M. van Riet te Rotterdam, werd voor
zijn 10-jarige uitnemende werkzaam
heid als zoodanig op voorstel van het
bestuur een gratificatie yan f500 toe
gekend.
Daarna kwam aan de orde een drie
ledig voorstel van de afdeeling Haar
lem: le. Bij overlijden van een lid van
den bpnd een uitkeering te doen aan
de nabestaanden van elk lid, groot
f500, tenzij de betrokkene hiervoor
niet in aanmerking wenscht te komen;
2e. Indien een lid eener firma komt te
overlijden zullen de nabestaandenreeht
hebben op een uitkeering van een zoo-
veelste gedeelte van f500, als het niet
toereikend is eventueel© meerdere uit
gaven te voldoen, wordt een hoofde
lijke omslag vastgesteld.
Het hoofdbestuur adviseerde tot ver
werping van de voorstellen-Haarlem.
De heer De Vries lichtte het voorstel
van Haarlem toe. dij deed uitkomen,
dat door een onjuist weergeven van
dat indertijd genomen besluit in het
bondsorgaan, de uitkeeringen niet ge
schieden zooals werkelijk is besloten.
Vandaar het voorstel-Haarlem, dat de
bepalingen der uitkeering meer in over
eenstemming wil brengen met het be
sluit, zooals het in werkelijkheid is
genomen.
De voorzitter antwoordde, dat het
telkens oprakelen dezer kwestie tot
verwarring moet leiden. Het verslag
in het bondsorgaan is geen officieel
verslag. Dit is alleen te vinden in de
notulen, die door de vergadering zijn
vastgesteld. Toe te geven aan het
voorstel-Haarlem zou aan deze uit
keeringen het karakter van een ver
zekering geven en dat iaat de bonds-
kas, die voor andere doeleinden be
stemd is, niet toe.
Nadat nog andere leden de wensche-
lijkheid hadden betoogd om in plaats
van uit de bendskas de uitkeeringen
te doen geschieden door het telken
male heffen van een hoofdelijken om
slag, deed de voorzitter uitkomen dat
de opvatting van het hoofdbestuur,
zooals die in de notulen is weergege
ven de juiste is, n.l. alleen uitkeerin
gen aan nabestaanden, die in behoef
tige omstandigheden verk«eren. Hij
stelt thans voor te stemmen over de
vraag, of de opvatting van het hoofd
bestuur de juiste is of die, zooai3 en
kele afdeelingen het laten voorkomen.
Verschillende afgevaardigden wil
den van een stemming als deze niet
weten en protesteerden er tegen.
De voorzitter zelde, dat wil men de
uitkeering geven aan alle nabestaan
den, dus ook aan hen die niet behoef
tig zijn, de eenige weg een contributie-
verhooging van f3 per jaar is Met tet
oog hierop stelde hij voor het voor
stel-Haarlem van de agenda af te. voe
ren, om dan in de volgende vergade
ring met nieuwe voorstellen te komen.
Hiertoe werd zonder hoofdelijke
stemming besloten.
In behandeling kwam hierna het
voorste] Leiden tot het instellen van
een landelijke steunregeling om even
tueel (wanneer ergens een staking is
uitgebroken) patroons, die het beslist
noodig hebben te kunnen steunen.
Het hondshestuur gaf te kennen met
het voorstel Lelden te sympathiseeren,
doch achtte het te belangrijk en te ver
strekkend, om het zoo maar te behan
delen. Daarom gaf het in overweging,
het aan te houden tot de voorjaars
vergadering, dan kan intusschen het
voorstel rijpelijk dooi- de afdeelingen
worden overwogen, zoodat men dan
met «en goed afgerond voorstel kan
komen.
Amsterdam stelde voor het voorstel
Leiden wel te behandelen. De toestan
den zijn te urgent om het voorstel uit
te stellen tot de voorjaarsvergadering
Daar zijn weer 6 maanden mede ge
moeid.
De voorzitter verdedigde uitstel, 't
Voorstel dient eerst in de afdeelingen
te worden besproken.
Daarom is het 't beste, de zaak uit
te stellen tot de voorjaarsvergadering
Nadat nog verschillende afgevaar
digden zich over het voorstel hadden
uitgelaten, werd. het voorstel van het
hoofdbestuur: het voorstel van de af
deeling Leiden aan te houden en het
eerst grondig in de afdeelingen te be
spreken, aangenomen met 159 stem
men voor en 30 in blanco.
Besloten werd, dat de afdeelingen,
ter vergemakkelijking van de admi-
Beiangrijkste nieuws in dit Hummer.
Binnawlanil,
De Koninklijke Familfc in Friosiand.
De opening Tan de Stoten-GenaraaL
De ontwerp-Gemeentebegrootlng van
Leiden voor 1926. Geen uitzicht op be
lastingverlaging.
Buitenland.
Ernstig spoorwegongeluk in Be&ertn.
Het toezicht in Oostenrijk voorloop«g
tot 1 Jan. a.s. bestendigd.
Goede vorderingen Inzake het veilig
heidsvraagstuk.
nistratie van het Bondsbestuur baar
boekjaar gelijk zullen stellen aan dat
van den Bond,, dat van 1 September
tot 31 Augustus loopt.
Aan de orde kwamen nu enkele
voorstellen van het Bondsbestuur tot
bet nemen van maatregelen, waardoor
zal worden voorkomen dat in den ver
volge de jaarlijksche algemeene ver
gadering te groote off erf zal vergen
van den bond en van de ontvangende
afdeelingen. Deze voorstellen werden
aangenomen.
Bidstond voor het Christelijk Onderwijs
Gisteren waren vele vrienden van
bet Christelijk onderwijs in de Koog-
landsche kerk bijeen, om gezamenlijk
Gods zegen te vragen voor onze Chris
telijke scholen.
Eerste spreker was Ds. Kouwenho-
ven, die na zang en gebed zijn ge-
boor bepaalde bij het zesde vers van
Psalm 60: „Maar nu hebt Gij dengenen
die U vreezen een banier gegeven om
die op te beffen vanwege de waar-
beid".
Spr. waarschuwt tegen de practijken
der revolutie, en ben die daarin mee
gaan. Zij hebben zoo lang ons Chris
telijk onderwijs onthouden, wat bet
noodig bad en waar bet recht op had.
en zouden nu nog gaarne weer terug-
keeren tot de vroegere toestonden.
Zullen wij nu maar stillekens deze
duistere machten tegen ons laten
werken?
Neen, wij zullen de banier opheffen
vanwege de waarheid, de banier die
God zelf ons gegeven beeft. Tegenover
bet ongeloof en de vijanden heb
ben onze ouders in de vorige eeuw de
ze banier hoog gehouden en zij zijn
heengegaan in de ruste die God ben
bereid bad, maar die banier hebben
zij ons overgelaten.
In 't Christelijk onderwijs vinden wij
een van de rijkete middelen die God
ons gegeven beeft om in het ge
loof te blijven.
Wij moeten zijn die bijzondere ba
nierdragers tot op de wederkomst van
Christus.
Een heilige vrees moet ons bevangen
en hartelijke liefde voor die banier,
uit de band van God verkregen.
Daarom moeten wij wel strijden te
gen alle gevaren die onze kinderen be
dreigen. Want de gevaren zijn zoo
groot en veel. Er zijn gevaren in de
wereld en in de z.g. wetenschap, die
zich niet storen wil aan 't Woord van
God.
Nu staan onze kinderen dan te mid
den der zondige wereld. Onze zondige
kinderen, die al vroeg den geestelijken
krijg tegen geestelijke vijanden moe
ten voeren, temidden van deze talrijke
gevaren, moeten wij met 's Heeren hulp
hen trachten te leiden naar den ee-
nigen Weg.
Maar ook daartoe beeft God de ba
nier gegeven om die voor ner. uit te
dragen als een teeken. Zij moeten van
jongsaf 't Koningschap van Christus
in hun hart bewaren. Waakt en bidt
dan opdat zij niet in verzoeking vul
len, want de vreeze des Heeren U het
beginsel der wijsheid. Daarom moeten
wij dat beginsel als onze banier om
hoog houden.
Onze geest mag nooit gerust zijn,
maar moet waakzaam zijn tegen de
talrijke aanvallers. Maar in eigen
kracht kunnen wij dit niet doen.
David vertrouwde op den Heere en
Werd geholpen. Dezelfde God nu die
David hielp zal ook nu ouders, onder
wijzers, ja allen die hun liefde aan het
Christelijk Onderwijs p :ven hebben
zijn hulp niet onthou
Wij zijn hier om eer "egan te vra
gen en om hulp bij 't opheffen van die
Banier». die God ons aegeven heeft.
