CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ee JAARGANGt WOËNSDAG T9 AUGÜSTÜSriSlS] NUMMER T5Ö5 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 ^er week 0.19 franco per post per kwartaal 2.90 u nummer üestaai uu iwt£ tiiaiien. EERSTE BLAD. Een ernstig conflict. Er dreigt in de metaalindustrie een ernstig conflict, dat niet alleen voor dit bedrijf, maar voor heel ons maat schappelijk en politiek leven van groo- te beteekenis kan worden. Er is gelijk bekend in de kringen van de S.D.A.P. een zekere onrust. Men gevoelt zich onvoldaan. Jarenlang is de massa met mooie be loften gepaaid; men heeft de goedge- loovige volgelingen laten protesteeren en demonstreerei^ ze voorgehouden dat nu groote overwinningen waren behaald en dat aan Colijn een donde rend halt was toegeroepen, maar in meer nuchtere oogenblikken moet men toch zelf erkennen dat feitelijk nog bitter weinig werd bereikt. Naar buiten, omdat de S.D.A.P. nog in de minderheid is en bij samenwer king met andere partijen de scherpe punten vanzelf moeten worden afge slepen en naar binnen omdat de op voeding tot Socialisme bij de massa feitelijk nog moet beginnen. Er zijn wel honderden en duizenden die aan de S.D.A.P. als de meest bie dende hun stem geven, maar de over tuigde socialisten die de beginselen waai uit de S.D.A.P. leeft aanhangen, zijn nog betrekkelijk dun gezaaid. Begrijpelijk dat er in de leidende kringen een ietwat matte stemming lieerscht. En begrijpelijk ook dat revolutionair aangelegde naturen als Troelstra en Stenhuis, niet alleen kla gen dat de parlementaire weg zulk een lange weg is, maar dat ze ook zinnen op middelen om onrust te brengen on der de massa en die machtsmiddelen aan te wenden waardoor, zooals Sten huis het onlangs uitdrukte, de hour geoisie tot aanvaarding van de evo lutie kan worden gedwongen. De parlementaire weg moet worden verlaten en de revolutionaire weg be treden. Een eerste stap in die richting zal nu naar het schijnt worden gedaan. En het is de metaalindustrie, waar de eerste slag zal worden geslagen. De aanleiding van het conflict ligt in de over werk vergunningen. De Metaalbond stelt zich op het standpunt dat wanneer door de Begee ring ingevolge de bepalingen van de Arbeidswet overweikvergunningen worden verleend, ook inderdaad het verrichten van overwerk kan worden geëischt. Zij erkennen niet een recht van sanc tie en veto over reeds door de arbeids inspectie of den minister gegeven ar beidsvergunningen. De moderne metaalbewerkersorgani satie is van meening, dat uit het ver krijgen van een overwerkvergunnihg, ook al zijn de organisaties gehoord, nog volstrekt niet volgt, dat ook zal worden overgewerkt, maar dat eerst de vakorganisaties zullen hebben uit te maken of van zulk een vergunning gebruik mag worden gemaakt. Het gaat hier dus om de vraag wie de leiding zal hebben in het bedrijf. Maar daarom niet alleen. Hier werken ook politieke factoren. Dat blijkt wel uit wat. de vorige week door een der leiders van den mo dernen bond werd verklaard. „Wij kunnen zoo zeide hij spre kende over de overwerkvergunningen nu niet en nooit ons neerleggen bij wat deze regeering decreteert. Dit te meer niet nu de heer Kooien het mi nisterambt van Aalberse heeft overge nomen." En zoo staan we als de voorteekenen niet bedriegen voor een ernstig con flict en misschien wel voor een reeks van conflicten. De Metaalbond heeft reeds verklaard n geen geval te zullen wijken en daar- tegenover staat de moderne Metaalbe- werkersbond met achter zich het ge- 'leele N.V.V. Dat beteekent nieuwe onrust in het bedrijfsleven. Het beteekent voor dui zenden arbeiders leed en ellende. En voor ons volk beteekent- het dat een tijdperk van onrust en spanning zoo wel op sociaal als op politiek gebied aanbreekt. Een zware taak rust hierbij op de leiders van den Christelijken Metaal- bewerkersbond, die eenerzijds hebben te waken voor 'de belangen, van de le- BUREAU: Hooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone edvertentien per regel 22*/« cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiên bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent. den hunner organisaties en die aan den anderen kant moeten oppassen niet meegetrokken te worden in het revolutionaire kielzog. Hunne positie is ver van gemakke lijk. Er is veel wijsheid noodig, om te midden van den strijd om van aan alle kanten dreigende gevaren den juisteu weg te vinden en zoowel de belangen van de arbeiders als die van het be drijf in het oog te houden. STADSNIEUWS. De ramp te Borculo. Bij den Penningmeester van het Stormramp-Comité zijn reeds ingeko men van: A. D. V. f25.— Prof. K. te L. f1000.— Mej. A. C. S. P. te Wassenaar f 2000. Giften worden gaarne ingewacht bij den Penningmeester, den heer F. Muys de Moer, Plantsoen 49, Gironummer 57471. Aan ons Bureau werd nog ontvan gen van C. J. S. te Oegstgeest f4. Keuringsdienst van Waren. Aan. het verslag van den Keuringsdienst van Waren over 1924 is nog het volgen de «ontleend: De samenstelling der onderzochte mon sters afgeroomde melk liet weinig te wenschen o er. Slechts eenmaal ueho ;fde naar aanleiding van een dergelijk mon ster aanmerking te worden gemaakt. Eenige malen echter was het vetgehal te Ijooger dan men van afgeroomde melk eou venvachten en werd de indruk ver kregen, dat dergelijke, zwak afgeroom de melk eigenlijk bestemd was om aan de klanten als volle melk te worden ver kocht, tenvijl slechts aan de bemonster de keurmeesters het artikel onder zijn ware benaming werd aangeduid. Hoewel eenige malen getracht werd de aldus handelende melkverkoopers op heeter- daad te betrappen, is dit tot dusverre niet gelukt. De mogelijkheid bestaat dus dat zij, hoe onwaarschijnlijk dit mij ook voorkomt in dezen te goeder trouw zijn. De karnemelk die in het district Lei den wordt verkocht i's, behalve enkele kHijke uit onderl egm, o e- het alge meen \an ze r sle .te hoeda.igh d Hoe .1 moet vo:de>i erkend, da. het \oor ideine bedrijven vaak lastig is karneme.k te bereiden, die aan de hoogste eischen van deugdelijkheid voldoet, dient er aan den ar/leren kant toch op gewezen te worden, dat men met eenig overleg en goeden wil toch zeer wel een product kan maken, dat toelaatbaar is a.s consumptie- .carnemelk. Diep ingeworteld is de ge woonte pm bij het karnen alléén aan dacht te schenken aan de boter, en de hoedanigheid van het tweede product, de karnemelk, te beschouwen van Vol maakt ondergeschikt belang. Algemeen is men gewoon ongelim.teerde hoeveelhe den water te gebruiken voor het op tem peratuur brengen van den „staar", voor het in- en naspoelen, enz., terwijl zonder eenig bezwaar deze hoeveelheden zeer sterk kunnen worden ingekrompen. Naar aanleiding van de bij het onder zoek verkregen bevindingen werd vijf maal proces-verbaal opgemaakt wegen3 het verkoopen van karnemelk van on deugdelijke samenstelling, terwijl in de overige gevallen een waarschuwing werd gegeven. De processen-verbaal hadden alle betrekking op personen die ten min ste eenmaal een waarschuwing hadden ontvangen. Zij eindigden alle met ver oordeeling der beklaagden. Een zeer onaangename omstandigheid bij de karnemelkcontrole is deze, dat, vooral in de kléinere bedrijven lang niet altijd karnemelk verkrijgbaar is, zoodat van een geregelde bemonstering geen sprake kan zijn. Uit de uitkomsten van hot onderzoek der monsters spijsoliën blijkt, dat de knoeierijen imet olie nog niet zijn ge ëindigd. Niet minder dan 14 monsters raapolie waren in die mate met vreemde oliën vermengd, dat zij als on deugdelijk van samenstelling moesten wor den aangemerkt. Zeer vaak was lijnolie of een andere drogende olie het ver- valschingsmdddefy hoewel enkele malen, ook de aanwezigheid van andere olie soorten kon worden aangetoond. Op de samenstelling van puddingmeel e.d. viel in het algemeen weinig aanmer king te maken. Niet zelden echter waren de opschriften nog weinig in overeen stemming met de desbetreffende bepalin gen van het meelbesluit. Opmerking ver dient, dat voor het eerst een „eierpud- ding" werd aangetroffen, waarin inder daad een behoorlijke hoeveelheid eigeel was verwerkt. Vermeldenswaard is ook wat omtrent alcoholische dranken wordt meegedeeld. Een door een particulier ingebracht monster bessenwijn, dat bij staan een, blauw bezinksel afzette, bleek eenig fer- rocyaankalium te bevatten. Dit bleek in den wijn te zijn gekomen eng -oige van h,et gebruik van een klaarmiddel, be staande uit een oplossing van geel bloedioogzout en een andere van zink- sulfaat. Deze oplossingen waren zoo ge maakt, dat bij achtereenvolgende toe voeging aan de te klaren» vloeistof van gelijke hoeveelheden van elk der beide oplossingen nóch bloedloogzout, nóch zink in oplossing blijven, maar totaal als ferrocyaanzink neerslaan, terwijl alleen wat kaliumsulfaat in de vloeistof opge lost blijft. Het ontstane neerslag sleept dan alle zwevende verontreiniging mede zoo dat de bovenstaande vloeistof helder wordt. i Het behoeft geen betoog, dat gebruik van dit kleurmiddel tot zeer onaangename gevolgen aanleiding kan geven, wanneer een der twee oplossingen door onacht zaamheid, in overmaat wordt gebruikt. In het eene geval kan men in den bessen wijn ferrocyaankalium in oplossing krij gen .(zooals in het onderhavige geval) hoewel niet direct schadelijk, geeft dit toch aanleiding tot onaangenaamheden, daar zich dan gaandeweg een blauw be zinksel uit den wijn afzet. Gebruikt men echter te veel van de op lossing van zinksulfaat (en de fabrikant zal juist om blauw worden van den wijn te voorkomen allicht hiertoe geneigd zijn) dan wordt de geklaarde vloeistof zink- houdend. Dat dit geen denkbeeldig gevaar is wordt bewezen door de omstandigheid, dat inderdaad bessenwijn met zink (22 mgr. per L.) in den handel werd aange troffen en natuurlijk daaruit verwijderd. Dit gevaar lijkt den directeur voldoende groot om tegen het gebruik van dit klaarmiddel, dat in iden handel wordt gebracht door de N. V. Kurkenfabriek W. Schotte en Zonen te Amsterdam, ernstig te waarschuwen. De Warenwet laat helaas niet toe, het gebruik ervan te verbieden. Prof. Dr. D. A. de Jong-fonds. Wijlen Prof. Dr. D. A. de Jong heeft f 1U00- ve. maakt aan de maatschappij voor Diergeneeskunde om uit de rente een vijfjaarlijksche prijs uit te loven voor een prijsvraag over een dierge neeskundig of vergelijkend pathalu gi'sch onderwerp. Christelijke Besturenbond. De Leidsche Christelijke Besturenbond zal a.s. Dinsdag in gebouw „Prediker" vergaderen ter behandeling van de vol gende punten Me de deeling Mannenkoor. Vaste zittingsavond. Wintercampagne. Bureau va.i Beroepskeuze. Samenwerking met andere vakcentra- la's. Mededeeling. Rondvraag. De Leidsche Winkelstand. Hedenavond zal de bekende zaak in Verkade-artikelen van den heer J. W. Dirkse Dzn. Haarlemerstraat 75 n b. de Vrouwensteeg heropend worden. De winkel heeft na de restauratie 'n keurig aanzien gekregen en voldoet aan alle hygiënisch oogpunt te stellen eischen. De beide etalages, waarvan de eene Verkade-artikelen (ontbijtkoek, waxine lichtjes) de andere fijne fruit expo seert, zijn geheel stofvrij; bovendien is daar een moderne verlichting gebezigd aangelegd door den heer Loef van de Vischmarkt. De aannemer, onder wiens leiding de restauratie plaats had, de heer v d. Steen, van het Levendaal, heeft eer van zijn werk. Naar Waalwijk. In verband met de Internationale Ten toonstelling van Schoenen- en Leerin dustrie, die dezer dagen te Waalwijk ge houden wordt, zal a.s. Maandag 24 Aug. een goedkoope trein naar Waalwijk en terug (rijden. Deze trein zal 7.35 uit Leiden vertrek ken en men is dan io.20 in Waalwijk. 's Avonds 7.19 wordt de terugreis aan vaard en men is 9.56 w r. in Leiden terug. Men heeft dus in Waalwijk ruimschoots gelegenheid, de tentoonstelling te bezien en het is te verwachten, dat velen, wier werkkring met de schoenen- en leder industrie verband houdt, van deze ge legenheid gebruik zullen maken. De prijzen voor heen en terug bedragen voor de tweede klasse f 4,50, derde klasse f 3. Jubileum. Morgen zal het 25 jaar geleden zijn, dat de heer D. Bergman zijn be trekking bij de Waag aanvaardde Te voren is hij 10 jaar brugwachter in clienst der gemeente geweest. Het za! den jubilaris zeker niet aan belang stelling ontbreken. Schaken. Zomerwedstrijd Leidsche Schaakclub „Philidor". In dezen wedstrijd werden nog enkele partijen gespeeld: W. H. v. d. Nat speelt remise met W. F. Snbder en win: van \V. Segaar. G. Bosscha wint van P. J. v. d. Zeeuw Van der Zeeuw verliest van Van der Nat. H. I. de Nie remise met 'Snieder. Zomerwedstrijd Leidsch Schaakgenootschap, ie groep: W. Demmendal, afgebroken partij met W. H. v. Nat Jr. G. Bos scha wint van C. H. Hins, Hins wint van Demmendal. 2de groep: A. Th. Cahen verliest van W. de Bruin. 3de groep. J. J. Svvaan Jr. verliest van M. Bloem. 4de groep: D. Beuth wint van F. Nie- wold; de partij BeuthM. J. Dieben is afgebroken. Hieronder volgen 2 partijen in de ie groep gespeeld. Spaansche partij. Wit: G. Bosscha.- Zwart: C. H. Hins. 1. e4 e5. 2. Pf3 Pc6. 3. Lb5 f5. 4. d3 fe4: 5. de4: dó. 6. PC3 Pfó. 7. h3 Le;. 8. Le3 hó. 9. De2 Leó. 10. Tdi Pd;. II. Leó: bcó: 12. Daó C5. 13. Dcó aó. 14. Pe5: de5: 15. Deó: zwart geeft op. Fransche partij. Wit: Hins. Zwart: Demmendal. 1. e4 eó. 2. d4 d5. 3. PC3 de4: 4. Pe4: Le7. 5. Pf3 Pfó. 6. Ld3 Pbd;. 7. 0-0 bó. 8. C4 0-0. 9. Lg5 Lb7. 10. De2 hó. 11. Lh4 Pe4. 12. Le;: Dey. 13. Le4: Le4: 14. Ee4: Pfó. 15. De2 có. 16. Tfd; Db;. 17. Td3 TadS. 18. Tadi Tdó. 19. Pe5 c$ 20. dc5: Td3: 21. Pd3bcj22. Pc5 Db4. 23. Pd7 Pd;24. Td;: Da4. 25. Dd3 Da2: 26. b4 Tb8. 27. g3 g5- 28. Td8f Td829. Dd8:f Kg7. 30. Dd4f Kf8. 31. C5 KeS. 32. có Dds. 33. Dd5ed$: 34. b5 KdS. 35. Kfi Kc7- 36. Ke2 a5. 27. baó: (ep) Kcó: 3S. Kd3 Kbó. 39. Kd4 Kaó: 40. Kd5Kb5. 41. g4? KÉ4. 42. Ke5 KC3. 43. Kfó Kd3. 44. Kf7: Ke4. 45. Kgó Kfy. 46. Khó:? Kg4: 47. Kgó Kh4. 48. Kf5 KI15. 49. h3 Khó. 50. H4 gh4: 51. Lg4 I13. 52. KJ13: Kg5 53. ivg3 Kg5. 54. Kf3 Kgó. 55. Kf4 ICf7. 56. Kf5 Kei». 57. Keó Kf3. 58. f4 Ke3. 39. f5 Kf3. 60. Kfó zwart geeft op Burgerlijke stand. Geboren: Adrianus, zoon van H. Kra nenburg en E. M. d. Marei. Isaac, zoon van I. Lardee en M. de Vrind. Catha Josina Antonia, dochter van A. den Hollander en M. J. de Groot. Anna Jacoba Maria, dochter en Johannes Her- manus, zoon van J. H. van Vondereai en A. v. Haasteren. Mathilde Hendrika, dochter van P. M. Muijselaar en M. H. Keldermans. Jansje, dochter van J. v. d. Veer en M. A. Vorst. Petronella Wil- helmina Maria dochter van J. B. Boon en C. H. Opdam. Johannes, zoon van H. Boom en J. C. C. Ramak. Hendrik Johannes, zoon van W. Flanderhijn en J. J. Kokkedee. Franciscus, zoon van D. Bonnet en J. C. v. d. Wal. Hendrika, dochter van G. Guldemond en J. E. Peet. Johanna Aleida, dochter van B. G. H. Melot en M. W. Hendriks. Ja coba Maartje, dochter van van den Berg en M. Roosendaal. Johannes, zoon van P. J. van Leeuwen en M. H. Noor- danus. Hendricus Wilhelmus, zoon van H. W. Arendsen en A. Keyzer. Jacobus Anthonius, zoon van P. C. Stuifzand en W. Wijsman. Johannes Reinirus, zoon van M. A. Simons en C. H. C. Diesveldt Geertruida, dochter van G. H. Schild en C. Kanbier. Catharina, dochter van C. Boot en C. Brugman. Jacoba Josephina dochter van J. H. A. Schoondexgang eiifL. J. M. Pollmann. Geertruida, doch ter van H. Nievaart en H. J. Doorn. Jo hannes, zoon van H. Tegelaar en J. v. d. Kooij. Wilhelmina, dochter van K. de Tombe en K. de Boer. Matthijs Abra ham, zoon van J. A. Susan en K. van Eek. Johannes, zoon van B. Ligtvoet en S. Bavelaar. Jacobus Bartholomews, zoon van J. van Rijn en S. de Bruin. Susanne Charlotte, dochter van B. P. v. Dorsten en M. Hoogendoorn. Elisabeth dochter van W. Springer en M. Bon. Hen drika, dochter van W. F. Stouten en E. C. v. Duuren. Johanna Maria, doch ter van L. v. d. Eikhoff en J. Bunning. Overleden: J. Teunissen, z. 4j. .C. Te- tenburg, m. 65 j. W. P. la Lau, dr. Si j. H. Kruyzenburg, m. 42 j. R. J, du Croi se, wed. 85 j. J. G. Meeremet-v. d. Woerd vr. 62 jaar. P. Smit, zoon 34 jaar. M. E. A. M- v. Cranenburgh, dr. 40 jaar. C. O verdijk, dr. 22 mnd. J. F. Wiegman, zoon I mnd. J. Hoogeduin, zoon 57 j. G. de Groot, m. 37 jaar. K. J. Blom, m. 63 jaar. A. A. Jacobs, zoon 57, jaar. M. A. v. d. Wolf wede. Drapers, 57 j. W. J. Hoiverda, zoon 5 jaar. M. A. v. d. Heijden-Farel, vr. 64 jaar. C, A. Over dijk, dr. 2 w. - Bij de politie is aangeklaagd we gens beleediging en mishandeling van W. J. v. E. Mej. M. en wegens huis vredebreuk H. A. K. door A. d. V. Op de oude Vest had de 10-jarige H. d. B. 't ongeluk met een vallend ko zijn in botsing te komen en kreeg een wond boven 't linkeroog, die In het ziekenhuis verbonden werd. In de Kaiserstraat had een aan rijding plaats tusschen een wielrijder en een telegrambesteller. 't Rijwiel werd beschadigd. Waarom houdt men zich ook zoo slecht aan de verkeersregels? Belangrijkste nieuws in dit Nummer. Binnenland. H. M. de Koningin bezoekt de dooi storm geteisterde streken in Noord- Brabant. De opbrengst van de Rijksmiddelen over Juli 1925. Het antwoord van den Chr. Metaal- bewerkersbond. Buitenland. De Fransche Socialistische partij heeft zich met groote meerderheid te gen steun aan het Ministerie Painlevó verklaard. De autoriteiten te Kanton hebben moatregelen tegen Brittannië en Japan genomen, die door de Britsche rege ring als gelijkstaande met een oorlogs verklaring worden beschouwd. Op de Haarlemmerstraat i9 we^r een fiets door een auto aangereden, waardoor 'tachterwiel en de ketting-, kast beschadigd werden. BINNENLAND. DE STORMRAMP Het koninklijk bezoek. Gisterenmorgen te 11.13 uur arriveer den de Koningin en Prins Hendrik per extra trein aan het station te Cuyk. Het gevolg bestond uit den adjudant van den Prins, jhr. Laman Trip, den adjudant van de Koningin, De Vos van Steenwijk, freule Van Swinderen, hof dame van H .M., en jhr. Verheyden, ordonnance-officier. Te Nijmegen had zich daarbij gevoegd kapt. Werner, commandant van de maréchaussee in het district Nijmegen. Aan het station te Cuyk werden de hooge bezoekers verwelkomd door den Commissaris der Koningin in de pro vincie Noord-Brabant, baron v. Voorst tot Voorst, en den heer J. van Mortel, burgemeester van Cuyk. Met de ko ninklijke auto's werd over Beers, Mill de tocht naar Langenboom aanvaard. Aan de grens der gemeente Escharen voegde zich de burgemeester dier ge meente, baron Van Hövel tot Wester- flier, bij het gezelschap. In Langenboom werden vijf totaal verwoeste boerderijen bezichtigd, waar bij H. M. zich met de eigenaars onder hield en woorden van troost sprak Daarna werd het klooster der Pa ters Dominicaner; bezichtigd. De prae- ses van het klooster, pater Wenneken- donk, hield hier een toespraak tot H. M. waarbij spr. zweeg van het eigen leed en een schets gaf van de ramp. die de arme bevolking heeft getroffen. Spr. zeide, dat de menschen dezer streek als intens geloovigen de ramp aanvaardden uit Gods hand, maar dat de onrust hen bezig houdt over de vraag: Moet er opgebouwd worden en hit welke middelen? Hij sprak het ver trouwen uit, dat hulp geboden za! worden. H. M. lankte voor de tot haar ge richte woorden. Daarna werd de R.K. kerk bezichtigd. Nadat nog een paar boerderijen in oogenschouw waren genomen, ver trok het gezelschap naar Zeeland, waar de burgemeester, de heer J. Doe- dens, zich bij het gezelschap voegde. Graf peel, Trent en Oventje werueu grootendeels te voet bezocht, wat doof het mulle zand een moeilijke tocht was H. M werd niet moe de geteis terde boerderijen te bezoeken en ::!cb door de getroffenen zelf te laten voor lichten. Roerend was het onderhoud met deo heer Van der Heuvel, die vertelde, hoe hij zijn eenigen zoon had verloren. Het jongste dochtertje bood H. M een gedachtenisprentje van haar broer aan. H. M. troostte zichtbaar aangedaan met het leed van dit gezin, waarvan de moeder zwaar gewond in net zie kenhuis verpleegd wordt. Ook met den heer Manders, wiens dochter bij de ramp is omgekomen en wiens zoon ernstig werd gewond, on derhield H. M. zich geruimen tijd. H. M. prees meermalen de gewaardeerde hulp van den Boerenbond, die zijn gratis werkkrachten alom in actie ge steld heeft tot redding van den oogst# Verschillende noodwoningen, waarvan

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1