"stadsnieuws.
CHRISTELIJK DAGBLADvoor LEIDEN EN OMSTREKEN
Se JAARGANS
DONDERDAG 13 AUGUSTUS 19251.
NUMMER 1590
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en bniten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal f 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal 2.90
V Zondagsrust.
In verschillende streken van ons
land komt telkens weer de vraag aan
de orde in hoeverre de Zondagsrust
in het Zuivelbedrijf is door te voeren.
Tegenover hen die uit principieele
overwegingen op handhavng van de
Zondagsrust aandringen, staan ande
ren die met een beroep op de eischen
van het bedrijf zich daartegen ver
zetten.
De aard van het bedrijf maakPhet
nu eenmaal onmogelijk de Zondags
rust door te voeren en daarmee uit.
Dat daarmee echter in werkelijkheid
deze kwestie niet is uitgemaakt is
in Gerkesklooster (Fr.) gebleken, waar
de Coöp. Zuivelfabriek haar zilveren
jubileum vierde én waaromtrent het
weekblad „De Noord-Oosthoek" het
volgende opmerkt:
„Terugziende op de 25 jaren, wel
ke achter ons liggen, mogen wij al
leszins tevreden zijn", met die woor
den besluit het bestuur in dit jaar
verslag zijn terugblik. Wij zouden
daaraan willen toevoegen: „Zegenin
gen Gods. Deze fabriek verwerkte
niet alleen, maar ontving zelfs geen
liter melk gedurende deze 5 jaar op
Zondag. En waar de uitkomst blijkt,
dat den boeren de middenprijs in
Friesland flink wordt uitbetaald,
willen we dit feit even vastleggen,
om er bij gelegenheid op terug te
komen."
Hier ziet men dus voegt het Fr.
Dgbl. Ifieraan toe in een sprekend
voorbeeld hoe totale Zondagsrust in dit
bedrijf doorgezet worden kan.
Heeft dit feit niets tot de consciën
tie te zeggen van sommigen onder ons.
die zich er zeer weinig aan laten ge
legen liggen of er op „hun" fabriek
's Zondags wordt gewerkt of niet?
Leidsche Waterpoloclnb „De Zijl I."
Gelijk men weet eindigde de Zater
dagmiddag bij bet zwemfeest van „de
Zijl" gehouden waterpolowedstrijd te
gen de Haagsche Zwem- en Poloclub
met gelijk spel. Deze wedstrijd nu is
gisteravond voortgezet, waarbij de
Haagsche club van „de Zijl I" met 4-1
won.
Hedenavond vindt zooals gemeld, de
ontmoeting plaats tusschen de Goud-
sche Z. Poloclub III en „de Zijl I."
Door een misverstand werd vermeld,
dat deze wedstrijd te Gouda zal ge
houden warden. Dit is onjuist, waar
de Goudenaren wel degelijk de gasten
van „de Zijl" hopen te zijn, en er ge
speeld zal worden in de bekende in
richting.
Men zorge tijdig aanwezig te zijn om
op de worsteling in het natte element
een „goeden kijk' 'te hebben.
Spoorweg Leiden—Woerden.
Volgens mededeeling van de Directie
der Ned., Spoorwegen zal op Donder
dag 20 Augustus aanstaande de afslui
ting en bewaking van den overweg in
den spoorweg WoerdenLeiden in het
BUREAU: Hooigracht 35 Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advert entiën per regel 22l/a cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentien bij vooruitbetaling J
van ten hoogste 30 woorden, werden dage»
lijks geplaatst ad 40 cent.
üosteinde van Waarder worden opge
heven.
Patrimonium.
Naar wij vernemen wordt door het
bestuur van „Patrimonium" overwo
gen de jeugdorganisatie ter hand te
nemen.
De bedoeling is niet te gaan concur-
reeren met bestaande Knapenvergade-
ringen of onderafdeelingen van Jonge-
lings- of Meisjesvereenigingen, maar
meer een poging te doen de jongelie
den die van deze organisaties geen
deel uitmaken onder goede leiding in
een Christelijke omgeving samen te
brengen en ze zoo mogelijk, voor ver
der afzakken te behoeden.
Een commissie is benoemd om deze
zaak te onderzoeken en straks de af-
deeling hieromtrent van advies te
dienen.
Jubileum.
Onze stadgenoot P. v. d. Klaauw
hoopt morgen den dag te herdenken,
waarop hij 25 jaar geleden ln dienst
trad bij Tieleman en Dros1 conserven-
fabrieken.
Het inrichten van de linkervleu
gel van het hoofdgebouw van het voor
malig militair hospitaal tot laborato
rium voor den keuringsdienst van wa
ren, Perceel I is door den directeur
van gemeentewerken opgedragen aan
R. Massaar, timmerman-aannemer al
hier voor f 12065.
Gistermiddag heeft op de Haar
lemmerstraat ter hoogte van de Har-
tebrugskerk de Haagsche tram weer
een ontmoeting gehad met een hespan
nen sleeperswagen, waarbij laatstge
noemde retireerde in de richting van
den Stille-Rijn en daar terechtkwam
in het etalageraam van een leegstaan-
den winkel.
Het muziekkorps van de N.Z.H
T.M. hoopt morgenavond een uitvoe
ring te geven in den tuin van „Zomer-
lust." -
De heer R. heeft er zich over be
klaagd bij de politie, dat hij door een
neger is mishandeld.
Zou het verschil „voel"-baar zijn ge
weest?
Gistermiddag is het 4-jarig doch
tertje van de fam. O. in de Gasstraat,
toen het naar beneden wilde gaan om
water te halen, van de trap gevallen,
en met ernstige verwondingen door
den Eerste Hulpdienst naar het Acad
Ziekenhuis overgebracht.
Naar hedenmorgen gemeld werd, is
de toestand van het kind iets gunsti
ger, hoewel nog zorgwekkend.
BINNENLAND.
DE STORMRAMP IN HET OOSTEN
DES LANDS.
De catastrophe te Didam en te Borculo
Nog voortdurend worden tal van bij
zonderheden gemeld omtrent de ramp
die Maandagavond een deel van ons
land trof.
Onze beperkte ruimte laat niet toe
daarvan melding te maken Alleen
voor het relaas van een journalist, die
een bezoek bracht te Didam en te Bor
culo maken we een uitzondering en
laten we hier een gedeelte volgen.
Omtrent een bezoek aan Didam
schrijft hij o.m.:
Telegraafdraden hangen tegen den
grond en eensklaps staan we voor een
groep huizingen, die door den storm
in elkaar zijn geslagen. v
De eerste aanblik daarvan stemt
droef. Een dakgeraamte steekt akelig
als een skelet omhoog. Overal puin en
balken en hoornen dooreen. We stap
pen naar binnen en vragen een paar
kinderen, die ons vreemd aankijken,
"Waar hun vadertje is. Meteen komt
een man op ons toestappen met vreem
den blik en verdwaasde oogen. Voor
we iets kunnen vragen noodt hij ons
naar binnen te komen en terwijl we
over de met puin bestrooide plavuizen
der gang gaan, wijst hij ons het ach
terdeel van het huis, dat geheel om
laag is gekomen. Zware brokken muur
liggen heen en weer gesmeten en met
tranen in de oogen beantwoordt hij on
zen blik, die schijnbaar van begrijpen
spreekt met een: ach, aoh, alles is ver
loren. In een kwartier tijds was alles
gebeurd. We hoorden en we zagen en
we vlogen achter in den stal naar de
kinderen, waarvan eenigen al onder
het hooi en de binten bedolven lagen.
Dat allen nog gered zijn, is een won
der. Het ging zoo vlugN en in eens werd
ik opgenomen en door de gang gesme
ten. Toen ik terug was gekropen, vond
ik de vrouw en kinderen bij elkaar,
gelukkig allen gered. Dat is nog een
troost.
We klimmen over de puinen heen en
gaan weer naar buiten; waar twee
zware kastanjes yoor het huis liggen
neergeveld.
Een tegenover gelegen huis is er net
eender aan toe. Het staat er haveloos
zonder dak, zonder ruiten. Gordijnen
hangen omlaag als flarden, de muren
gescheurd
Langzamerhand dringt nu tot ons
door met welk een ongetemde kracht
de storm hier zijn slooperswerk heeft
volbracht.
Midden op het veld ligt een zware
boom, wel 200 meter weggeslingerd.
Heele boomenrijen zijn verdwenen, of
er stoken alleen nog afgekapte stom
pen omhoog.
Een 100 meter verder hebben vier
huizen dicht bij elkaar gestaan, doch
zijn nu nog slechts ruines. Van het
eene staan nog alleen de vier muron
omhoog, een nader ligt verpletterd als
door een zwaren slag.
Maar 't wordt nog erger, als we on
zen weg vervolgen en weldra staan we
voor één grooten puinhoop. We vinden
niemand. Dan komt tusschen wat
rechtopstaande deuren een man te
voorschijn. Hij doet zijn verhaal van
het vreeselijk noodlot, dat zijn huis
en have trof. Zijn vrouw werd nog ge
wond, vertelt hij, doch gelukkig niet
ernstig. Het is vreemd zoo gelaten als
deze lieden hun wedervaren vertellen.
Wonder zeker, dat hier niet meer
dooden en gewonden zijn te hetreuien.
Er waren gezinnen bij met 10 en
meer kleine kinderen. Enkele uren la
ter, als dezen te ruste hadden gelegen
en de ramp was niet te overzien ge
weest. Dit is bij deze zware beproeving
voor deze menschen nog een reden tot
troost.
Onze tocht voert ons nu door het be
koorlijk natuurschoon van deze Gel-
dersche dreven. Telkens verrast het
landschap door pittoreske tooneeltjes.
Hier is het niet, dat de geweldenaar
is voorbijgegaan. Alleen zoo nu en dan
schijnt hij even een kwaden tik tegen
de hoornen te hebben gegeven, die ont
worteld ter aarde liggen.
Dat blijft zoo de aanblik van het
landschap Een dikwijls moeilijke tocht
brengt ons ten slotte over Doetinchem,
Varsseveld, Lichtenvoorde en Groenlo
naar het oord der verwoesting Bor
culo.
De lange tocht door het heerlijk na
tuurschoon heeft het scherpe van on
ze eerste indrukken alweer wat afge
slepen en zoo zullen wij aanstonds des
te aangrijpender moeten voelen de ge
weldige verwoesting van het stadje,
waarvan voorbijgangers ons reeds een
en ander vertelden.
Hoe meer wij het plaatsje naderen,
des te drukker wordt het verkeer tot
lange files van fietsen en auto's. Het
schijnt dat alles uit de omgeving is
o; jetrokken om Borculo's verwoesting
te aanschouwen.
De storm heeft er goed voor gezorgd,
dat ook de entree van het plaatsje zoo
macaber mogelijk is. De lange laan,
die ons erheen voert ligt met neerge
velde hoornen bezaaid. Het zal, zegt
men ons, niet gemakkelijk vallen het
stadje dichtbij met de auto te naderen.
Doch telkens blijken de hinderlijkste
belemmeringen door de genietroepen,
die den heelen dag al druk doende zijn
reeds uit den weg te zijn geruimd.
Werkelijk ineens ziet men langs de
kale afgeknotte hoornen heel de ellende
van het plaatsje voor zich. Het 'doet in
de verte aan alsof alles voor tie oogen
duizelt van die scheef, vreemd opste
kende daklijnen en uitgetande muur
randen,
^ij den ingang van het plaatsje is
het geweldig druk. Auto's van den
Roode Kruisdienst en Roode Kruissol-
daten langs den weg wekken dadelijk
al een huiverig gevoel op. Maar ais
men het stadje dan intreedt, blijkt al
les wat we tot nu toe zagen slechts
kinderspel te zijn geweest. Alles, let
terlijk alles, is hier door elkaar gera-
meid. De straten liggen bedekt met
puin, hier en daar is het aan weers
zijden tot hooge dammen opgehoopt.
Het geeft geheel den indruk van 'n
aardbeving. Maar hier is elk huis ge
havend.
Wanneer men bij dezen eersten aan
blik alles nauwkeurig opneemt, doet
die verwoesting zoo vreemd aan. Hier
staat een gevel met ramen en ruiten
en al ongedeerd overeind, maar het
dak is verdwenen. Hier weer ziet men
een groote winkelruit ongeschonden
en vlak er tegenover een gat van en
kele meters middellijn in een gevel
geslagen. Daar is de geheele voorgevel-
verdwenen en hangt het dak ndg :.an
eenige balken in de lucht.'En overal
doorheen liggen resten van meubelen
en vertrapte kleeren.
Het is of een woedende reus het stil
le stadje is doorgegaan en uit wraak-1
zucht met zijn moker links en rechts;
in het wilde er op los heeft geslagen.
Een beschrijving te geven van wat
Borculo thans is, is ons onfnogelijk.(
Het is één groote ruine. Als het plaats
je te midden van den grooten wereld-
°gpJog midden in de vuurlinie had ge
legen, wellicht dat dan de verwoesting I
zoo was geweest.
De Koningin naar Borcnlo.
Men meldt aan de N. R. Ct. d.d. gis
teren
De Koningin en Prinses Juliana met
gevolg in auto's uit Apeldoorn gearri
veerd, hebben hedenmorgen een bezoek
gebracht aan Borculo.
Zij werden ontvangen door Borculo's
gemeentebestuur in het ontredderd ge
meentehuis en gingen toen tevoet dè
bouwvallen der stad en het oprul-
mingswerk van de genietroepen bezich
tigen. Het aantal toeschouwers wa9
overgroot.
Om 12 uur hebben zij in den eet-
wagen van den trein, die afgehaakt
was aan het station te Lochem het
noenmaal gebruikt.
Daarna hebben H.M. en de Prinses
een bezoek gebracht aan de patiënten
in het ziekenhuis te Lochem en ver
volgens bezochten zij ook de gewonden
die ondergebracht zijn te Zutph^n en
Deventer.
Te Deventer was
prinses Juliana
niet bij haar moeder. Zij was na het
bezoek aan Lochem naar Apeldoorn j
gegaan.
De Koningin werd in het ziekenhuis j
te Deventer ontvangen door den direc
teur, die haar geleidde naar de drie
Borculosche patiënten, hier verpleegd,,
n.l. twee vrouwen en één man. Daarbij!
was een echtpaar, waarvan de vrouw
wegens een beenfractuur, de man we-
gens een gebroken arm wordt ver-,
pleegd. Van de andere patiente Is
eveneens een been gebroken.
De Koningin informeerde naar de
familieomstandigheden der patiënten
en naar de omstandigheden, waaron
der zij door de ramp werden getrof-i
fen. Zij scheidde van de patiënten met
een handdruk.
Daarna begaf H.M. zich naar de 2
Borculosche patiënten in het St. Jo- j
zefs gesticht. Zij werd daar ontvangen i
door den loco-burgemeester,' wethou-
der Krooshof, en door den wn. com-,
missaris van politie inspecteur Wuys-
ter. Ook hiér onderhield H.M. zich met
de patiënten.
Daarna vertrok zij weder per auto./
In het gevolg van H.M. bevonden zich
baron van Geen en baron van Heem
stra, commissaris der Koningin In Gel
derland.
De minister van binnenlandsche z&-
ken en landbouw, jhr. mr. de Geer,,
zou zich vandaag naar Borculo be-
geven.
DE STEUNVERLEENINO.
Een nationaal steuncomité.
Door bemiddeling van den minister
van binnenlandscbe zaken en land-
FEUILLETON.
Het geheim van Colde Feil.
14V
„Werken 1" herbaalde hij met een
korten lach, „welk werk zou jij kun
nen -jcen, Hester? Js bent opgevoed
te midden van bJ oein.tr. en hoornen;
weik werk zou j'j kunnen doen, dat
geld zou inbrenger:? Immers niets'
Het schijnt mij toe", ging mijn arme
vader voort, „dat God zelf mij te hulp
is gekomen."
„Maar, lieve vader", riep ik uit, „u
begrijpt bet niet; ik houd niet van
hem, ik ga niet met bem trouwen."
Hij glimlachte, een glimlach van be
grijpend medelijden.
„Éet is heel natuurlijk, dat je zoo
denkt en voelt", zei hij, ,alle meisjes
doen dat. Zoover als mijn ervaring
gaat wordt een huwelijk dat met eeni
gen tegenzin wordt begonnen, dikwijls
wel op den duur gelukkiger dan wan
neer men begint met wat jonge men
schel- liefde noemen. Maar ik wil je
er niet toe overhalen, Hester. Je zult
doen ,wat je zelf gelukkig zal maken,
maar wat zou het niet voor mij ge-
woest zijn. Ik zou geen uur van zorg
moor gekend hebben. De mee9te meis
ki s reggen „neen" eenige malen voor
zij „ja" zeggen", ging mijn vader met
een glimlach voort, „misschien zal dat
bij jou ook het geval zijn, Hester. Ik
denk, dat als ik in jouw plaats was en
zulk een aanzoek kreeg, dan zou ik er
eens over nadenken en niet te haastig
besluiten."
„Al dacht ik er twintig jaar lang
over na, dan zou bet einde nog het
zelfde zijn."
0 „Wel, Hester!!" zei mijn vader met
eenige verwondering in zijn stem. ,.je
oenl wel vast besloten."
En dat was ik. Het leek mij beter om
mijn zaken zelf in handen te nemen,
ik giog dien dag niet uit, maar wacht
te op baron Blair. Ik snelde hem tege
moet, zoo begeerig was ik met hem te
praten, vóór hij tante Flora of mijn
vader zou zien.
„Mijnheer Blair" riep ik uit, „wilt
u even in de salon komen? Ik heb u
iets te zeggen.
Hij zag er zoo blij uit, dat ik haast
medelijden met hem had.
„Je heb.t mij iets te zeggen, lieve
ling", begon hij, maar ik viel hem in
de rede.
„Stil, stil, u moogt zulke woorden
niet tegen mij gebruiken!" riep ik snel
„Ik wilde u zeggen, dat bet niets dan
een misverstand was, wat betreft dat
trouwen. Het spijt mij» dat ik weg liep,
maar ik vond het in 't geheel niet pret
tig, wat u zei. Ik heb u niet beloofd
met u te trouwen, de gedachte alleen
al, joeg mij schrik aan."
Zijn gelaat versomberde. Hij keek
mij boos aan.
„U vergeet", zei ik gloeiend van
schaamte en verontwaardiging, „u ver
geet, dat ik nog maar een kind ben.
Ik zal met niemand trouwen.
Toen glimlachte bij.
„Dat is waar", zei bij, „nog maar
een kind, maar een mooi en een nobel
kind. Dus je wilt niet met mij trou
wen, Hester?"
„O neen, riep ik uit, „als u mij ge
lukkig wilt maken, spreek er dan
nooit meer over."
„Maar ik zal toch op dezelfde ma
nier je komen zien", zei hij.
„Ja dat hindert niet, maar roer nooit
weer zoo iets vreeselijks als trouwen
aan", zei ik.
Hij beloofde het, maar er was iets
in zijn gelaat en in zijn oogen, dat mij
niet beviel en dat ik niet vertrouwde.
HOOFDSTUK VIII.
Jefia's dochter.
Mevrouw Blair sloeg haar mooie
oogen op naar het ernstige gelaat van
den advocaat.
«Heeft u ooit spin een zien
weven?" vroeg zij langzaam. „Juist
zoo doelmatig, zoo geduldig, zoo fijn
werd dit web om mij geweven. Ik ver
wijt niemand iets. Tante Flora dacht,
dat zij het grootste aardsche geluk
voor mij bereikte, als zij er bij mij op
aandrong om een rijken man te trou
wen; mijn vader oud en afgetobd dacht
aan al de voordeelen, die zulk een
huwelijk hem zouden brengen. Zoo
werd dit web geweven, waarin ik
moest worden gevangen een web,
dat door den dood van mijn man is
gebroken, maar waardoor ik niet in
vrijheid ben gesteld.
Baron Blair kwam en ging zoo als
gewoonlijk, maar zei niets meer tegen
mij over trouwen. Ik was bijna bang
voor de attentie die hij mij betoonde.
Hij zou mij overladen hebben met ca-
deaux, maar ik wilde er geen een aan
nemen; bij kocht wijn voor mijn va
der, die er van genoot. Hij was heei
beleefd en vriendelijk tegen mijn tan
te. Hij zinspeelde zelfs niet meer op
een huwelijk, maar hij scheen ons huis
en ons leven te doordringen met zijn
tegenwoordigheid. Hij scheen een deel
van on9 te zijn geworden. En ik
moge het mij vergeven worden ik
had steeds grooter afkeer van hem.
Ik zie nu duidelijk, hoe stuk voor
stuk dit web werd «eweven. Op zeke
ren avond, toen wij allen in den tuin.
zaten, vertelde baron Blair aan mijn
vader, dat hij er overdacht om voor
een paar jaar naar het vasteland van
Europa te gaan. Hij zei, dat hij al zijn-
zaken en de administratie van zijn
buitengoed in handen had gesteld van
een zaakwaarnemer een zekere mijn
heer Hewson van Athole. Hij voegde
er bij, met een vreemden blik naar m'n
vader, dat hij hoopte, dat de zaakwaar
nemer niet al te streng zou zijn. In
grooten angst riep mijn vader uit:
„Wat zal hij met ons doen. Mijnheer
Blair, wat zal er van ons worden?"
Baron Blair hield zijn handen met
een sussend gebaar op.
„Ik heb alles in zijn handen gesteld"
zei hij „ik zal alles aan hem over
laten. Een landeigenaar moet z^er ze
ker leven van de huur van zijn lan
derijen en ik heb nooit den moed om
de mijne behoorlijk te Innen. Ik moet
dat aan iemand anders overlaten.
Maar", vervolgde hijik heb voor
u een gunstige uitzondering gemaakt.
Ik heb mijnbeer Hewson gezegd, dat
bij u nog een maand uitstel zal geven
om het geld te vinden. Het een of an-i
der fortuintje zal voor dien tijd wmi
uw deel zijn, hoop ik."
{Wordt vc&oiaij
