abonnementsprijs CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIE-PM]^ "stadsnieuws. Belangrijkste nieuws ii dit Nummer. f=5e JAARGANÖ ZATERDAG 1 AUGUSTUS 1925 NUMMER 15BÖ1 ODRANT In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal i 2.50 Per week i 0.19 Franco per post per kwartaal 1 2.90 BUREAU: Hooigracht 35 - Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20 Gewone «dvericntién per regel 23% oexxlj j Ingezonden Me de deelingen, dobbel tiridfcj Bij contract, belangrijke i Kleine adyerlentiën bij TooetiHbetaWng ran ten hoogste 30 woorden, wuadaa de0e»' lijks geplaatst ad 40 eenL Bit liummer bestaat uit IWEE Bladen. EERSTE BLAD. De school aan de ouders De schrijver van de brochure „De toekomst der lagere school" op welk geschrift wij in een vorig nummer de aandacht vestigden is dankbaar voor wat de L. O. wet van 1920 ons bracht. Maar de dankbaarheid voor wat be reikt werd is niet onvermengd, omdat het oude en goede beginsel „de school aan de ouders" geen toepassing vond, maar veeleer verloochend werd en de idee der staatsschool gedifferentieerd naar de verschillende richtingen ervoor in de plaats werd gesteld. Wij hebben gekregen, zooals Mej. van Dorp het uitdrukte, een openbare school waaraan zekere vrijheden zijn toegekend. En nu is het wel waar, dat de ver keerde gevolgen daarvan weinig wor den gevoeld, maar dit neemt niet weg dat de ideeën der wet van 1920 moeten drijven in de richting der nivelleering, tot tenslotte het heerlijke Gozen tot 'n kerker wordt waar de tichelovens drei gen en de eertijds energieke strijder voor de vrijheid der school futloos aan de ketens rammelt. Daarom moet het roer worden om gegooid, de centralisatiezucht die net tegenwoordige stelsel kenmerkt ge nekt en „van onderen op" een nieuw bouwwerk en dan gedecentraliseerd worden ondernomen, waardoor het principe het recht der ouders, het recht der v r ij e school wordt verwe zenhjkt. Alleen op die wijze is een be vrediging die waarlijk bevredigend kan heeten, mogelijk. De tegenstelling moet niet langer zijn openbaarbijzonder, maar: vrije scholen en overheidsscholen. De vrije school ook voor de voor standers van 't huidige „openbaar" on derwijs, voorop en de overheidsschool als noodzakelijke aanvulling. Aan de ouders komt het beheer der school toe. Zij komen in de eerste plaats en al leen wanneer en voorzoover de inge zetenen niet zelve in de behoefte aan onderwijs voorzien, treden in htm plaats de gemeentebesturen op, met dien verstande, dat zij bet beheer der school opdragen aan door de ouders der schoolgaande kinderen te benoe men schoolcommissies. De school aan 'de ouders. Een mooie leuze, waaraan een zeer gezonde gedachte omtrent de taak en de roeping der ouders, zoowel ten op zichte van de kinderen als van Kerk en Staat en Maatschappij ten grond slag ligt. Maartoch ook een leuze, met welker gebruik we een weinig voor zichtig moeten zijn. Ontkend kan tocb niet worden, dat er ook in de kringen van het bijzon der onderwijs van de verwerkelijking van deze leuze nog weinig is terecht gekomen. De invloed der ouders is vaak heel gering. En de belangstelling der ouders afgezien van het beginsel laat veel te wenschen over. Als de ouders het hadden moeten doen, zelf hadden moeten doen, dan zou er van de ontwikkeling van het Christelijk onderwijs waarschijnlijk weinig zijn terecht gekomen. In tal van plaatsen is het een Ker- keraad geweest, die, doende wat der ouders is, gezorgd heeft voor de sticb ting en instandhouding van Christe lijke scholen. Elders waren het personen, die, hoe wel zelf geen belanghebbenden, zich voor het onderwijs interesseerden en die er soms ook voor zorgden, dat aan de ouders zoo weinig mogelijk invloed werd toegekend. En nu is 't zeker wel waar, dat de ouders hier een belangrijke taak heb ben te vervullen, en dat het altijd weer noodig is de ouders op hunne hooge roeping in dezen te wijzen, maar dit neemt toch oi. niet weg dat we met bot aanheffen van deze leuze een wei- ig voorzichtig dienen te zijn en er voor moeten zorgen de werkelijkheid niet uit het oog te verliezen. Dr van der Vaart Smit laat dan ook al heel spoedig de ouders rusten om te komen tot de schoolbesturen en wat het tegenwoordig openbaar onder wijs betreft de oudercommissies aan wie hij een veel meer invloedrijke po sitie wil zien toegekend. In de tegenwoordige wet, zoo be toogde hij, worden de schoolbesturen geduld. Maar de wet moet zoo gere construeerd, dat 't bestaan van school besturen voor dep wetgever een oor zaak van dankbaarheid wordt. Op dit oogenblik is de toestand nog zoo, dat er weinig valt te klagen. Maar de wet moet zoo worden veranderd dat we ook in de toekomst niet te klagen krijgen en dat niet bet oogenblik aan breekt, dat met de ouders ook de Bij bel terzijde geschoven wordt. En wat de huidige openbare scholen betreft, de positie van de tegenwoor dige oudercommissies moet zoodanig worden versterkt, dat zij, mits onder de noodige waarborgen, het bestuur der school geheel in handen krijgen. Zoo kan ook de openbare school „vrije school" worden. Met die vrijheid moeten we 't wagen De vraag is nu echter of deze denk beelden practisch uitvoerbaar zijn. V Het nieuwe Kabinet. De heer Colijn is met de hem opge dragen taak een nieuw Kabinet te vor men, gereed gekomen. Het Ministerie is er. En we begroeten het met blijdschap. In de eerste plaats omdat kan wor den aangenomen dat het steunt op een deugdelijke basis. Toen de heer Colijn de opdracht tot Kabinetsformatie in overweging had genomen is hij begonnen een werkpro gram saam te stellen bij welks uitvoe ring op een meerderheid in het parle ment kon worden gerekend en hij is er de man niet naar om half werk te doen. Aangenomen kan worden dat een werkprogram is saamgesteld, dat zoo wei uit principieel als uit practisch cogpunt den toets der critiek k§n doorstaan. Voor deze verwachting is te ©eer grond als men let op de mannen die naast den premier in het Kabinet zit ting zullen nemen. De Christelijk Historische Kamer fractie heeft hare beste en meest ver trouwenwekkende mannen, de heeror Schokking en de Geer voor dit Kabinet afgestaan. En het feit dat de heer Rutgers zich liet vinden om een portefeuille voor zijne rekening te nemen is zeker ook wel in staat vertrouwen te wekken. Het nieuwe Kabinet bestaat in hoofd zaak uit „nieuwe mannen." Met d«n heer Colijn zal alleen de heer van Kar- nebeek den overgang van het oude naar het nieuwe Kabinet meemaken. De andere excellenties hebben, met liitzondering van den heer de Geer, die enkele jaren „Financiën" voor zijn re kening had, nog niet als Minister ge fungeerd. Zijn het dus nieuwe krachten, nieu- wel'ngen in de politiek zijn het niet. Zonder uitzondering zijn het mannen met een staat van dienst die er wezen mag. We keuren natuurlijkniet goed het belachelijk optreden van de S.D. A.P. die het Kabinet al veroordeelde vóer nog een der Ministers benoemd was en voor nog één regel van het werkprogram gepubliceerd was. En we willen ook niet vallen in de fout dat we gaan roemen „als di9 zich losmaakt." De personen van de nieuwe Minis ters wekken vertrouwen. Maar we ontveinzen ons niet, dat ze staat voor een uiterst moeilijke taak. 'tZal eiken dag ervaren dat alles wat wenschelijk is nog volstrekt niet altijd mogelijk is. En 'tzal ook met deze moeilijkheid hebben te kampen, dat voor het ver vullen van principieele wenschen, nog te weinig steun gevonden wordt in de volksovertuiging, wat het nemen van maatregelen in niet geringe mate be lemmert Het Kabinet wacht alzoo een moeilij ke taak. Moge God aan deze eminente man nen kracht en wijsheid schenken, om waarlijk vorstin en volk te dienen, te dienen door te regeeren, overeenkom stig de ordinantiën Gods. T Lantibouw-Onderwijs-Marine. Aan den wensch van hen die een afzonderlijk Ministerie van Landbouw wenschten is niet voldaan. Wel daarentegen is voldaan aan het verlangen dat in breede kringen tot uiting kwam om het Departement van Onderwijs te handhaven, terwijl naar het schijnt een door velen gewenschte zaak: de vorming van een Departe ment van Defensie in de plaats van Oorlog en Marine haar beslag zal krij gen. Reeds bij voorbaat willen wij opko men tegen de hier en daar geopperde gedachte als zou hieruit spreken min- dere waardeering van Land- en Tuin bouw. Niemand heeft er ooit aan gedacht voor Landbouw een geheel afzonderlijk Departement te vormen, zoodat het slechts de vraag was, met welken an deren tak van dienst het gecombi neerd zou worden. En dan is het duidelijk, dat de hoofd zaak hier niet is de naam van het De partement, maar de p er s o o n die het beheert. Dit zelfde geldt tot op zekere hoogte ook van Onderwijs, dat zeker zonder al te veel bezwaar met Binnenlandsche Zaken gecombineerd zou kunnen wor den. Mag uit het feit, dat dit Departement gehandhaafd .bleef misschien worden afgeleid, dat Minister Rutgers niet al leen wil administreeren, maar ook re- erganiseeren? Vereeniging van Oorlog en Marine mits onder een krachtig bewindsman, heeft zeker veel wat aantrekt. Alleen herinneren we ons, dat ln 1922 als argument voor splitsing ge bruikt werd, dat door een afzonderlijk Kabinetshoofd, meer aandacht aan de onderdeelen kan worden besteed, wat aan de bezuiniging ten goede zou ko men. Toch twijfelen we niet of de combi natie zal niet in de laatste plaats een gevolg zijn van zuinigheidsoverwe gingen. Ambtsfeest Dr. de Bruyne. Als blijvende herinnering aan het Zilveren Ambtsfeest van Dr. de Bruy ne, sluiten wij voor abonné's binnen 't agentschap Leiderdorp, in het nummer van hedenavond, de goed geslaagde foto in van den jubilaris. Deze is uit nemend voer omlijsting geschikt. Aangezien er echter velen buiten het agentschap Leiderdorp prijs stellen op het bezit van deze foto, deelen wij aan belanghebbenden mede dat wij haar vanaf a.s. Maandag voor den luttelen prijs van 15 cent aan ons bureau Hooi gracht 35 verkrijgbaar stellen. Volkszwemwedstrijden „de Zijl." Op Zaterdag 8 Aug. a.s. zullen in de Gemeentelijke Bronwater Zweminrich ting aan de Zijl, de Volkszwemwed strijd er. plaats hebben, waartoe tn dit nummer per advertentie de deelnemesr worden opgeroepen. Wij vestigen hierop gaarne de aan dacht en bevelen de deelname er aan bijzonder aan. De zwemkunst is een heerlijke, ge zonde tn.nuttige sport, die helaas nog door te weinigen beoefend wordt. Wat is echter het meest voor deze wedstrij den doet sympathiseeren, is het feit, dat deze niet op den Zondag, maar op Zaterdag worden gehouden. In tegenstelling met de Zweminrich ting aan de Hooge Rijndijk, die voar deze wedstrijden uitsluitend den Zon dag bestemd en daarmede het Chris telijk publiek van deelname er aan finaal uitsluit, volgt het bestuur der Zweminrichting aan de Zijl de goede gewoente, hiervoor de vrije Zaterdag middag te bestemmen. En dus om het nuttige van de zwemsport en om het niet ontheiligen van den Sabbath, wekken wij onze lezers gaarne tot deel name op. Een uitstapje. Donderdagmiddag hebben de kinde ren boven de 6 jaar van de Buurtver- eeniging „Eensgezindheid" aan den Zijlsingel een rondvaart gemaakt over de Kager- en Brasemermeren. Het doel van den tocht was, Üen kin deren in de groote vacantie een aan- genamen middag te bereiden. Precies op tijd werd met de voor zoo'n doel goed ingerichte boot „Jo hanna" van de firma Harland afgeva ren met ongeveer een 100-tal kinderen Het weer, dat zich des morgens biet erg gunstig liet aanzien, was geheel opgeklaard. De stemming zat er al dadelijk bij de kinderen goed in, want zij zongen naar hartelust verschillende versjes, zoodat men de plassen bereikte eer men er op rekende. Velen waren ver rukt over de groote meren. Tijdens de vaart werden de kinderen onthaald op limonade, chocolade en koek. Na even vertoefd te hebben aan 's Molenaars- brug en nadat de meisjes en jon gens de pannenbakkerij hadden bezich tigd, ging het weer verder en kwam de boot te half zes weer in den Zijl singel terug. De kinderen van de Buurt vereeni ging hadden weer een echten feest middag gehad en gingen voldaan huis waarts, met den stillen wensch spoe dig weer eens zoo'n middag met elkaar uit te gaan. De Lakenhal. Naar wij vernemen is de Tentoon stelling van boekbanden, wélke zooals men weet momenteel in het Stedelijk museum de Lakenhal wordt gehouden, dezer dagen verrijkt met een kleine collectie boeksloten en metalen beslag voor boekbanden uit verschillende tijd perken, we wil lend afgestaan door den heer J. A. Frederiks, te 's-Fravenhage. Jubileum W. Post. Door het wegvallen van een regel in het slot was het verslag dat wij Don derdagavond gaven van de huldiging van den heer Post, die zooals men weet zijn zilveren politie-jubileum vier de, wat onduidelijk geworden. Nog maals zij daarom vermeld, dat den jubilaris des avonds bij de aubade die hem door het muziekkorps aan zijn woning werd gebracht, ook namens het bestuur en de leden van het korps waarvan hij voorzitter is cadeaux wer den aangeboden, waarbij de neer H. v. d. Schaft, de secretaris hem toe sprak. Verder hebben nog het woord gevoerd de heer Y. Kuypers, mede na mens het hoofdbestuur van den Alg., Politiebond, en de heer A. J. v. d. Heij den namens de vaandelcommissie, die hem als souvenir een sterk vergroot portret en lijst aanbood van het mu ziekgezelschap. Nadat de jubilaris had gedankt voor de vele belangstelling, is van de groep een foto gemaakt. Overdracht van het Rectoraat der Universiteit. Naar wij vernemen, zal op Maandag 14 September, des namiddags te 2 uur, de' Rector-Magnificus der universiteit, Prof. dr. A. J. Blok, in bet Gróót Au ditorium het verslag uitbrengen van de lotgevallen der universiteit in den afgeloopen academischen cursus en daarna de rectorale waardigheid over dragen aan zijn opvolger, Prof. Dr. W. de Sitter. Dr. H. P. Blok. Bij beschikking van den Minister van Onderwijs, Kunsten en Weten schappen is Dr. H. P. Blok, te Oegst- geest, tot wederopzeggens toegelaten als privaatdocent in de faculteit der letteren en wijsbegeerte aan de Rijks universiteit alhier, om onderwijs te geven in de aegyptologie. Tot eere-conjité voor het te Utrecht op te richten standbeeld voor Paul Kruger is nog toegetreden Prof. Dr„ P. J: Blok alhier. Bij de Leidsche Spaarbank is in de maand Juli ingelegd f301.222.58 en terugbetaald f223.448.85, terwijl 107 nieuwe inleggers zijn ingeschreven en 71 boekjes geheel werden uitbetaald. Het tegoed der 16413 inleggers be droeg einde Juli f 5.540.205.39. Terwijl gistermiddag een loop knecht van Gerzon's modemagazijnen onder Leiderdorp zat te visschen, heeft iemand het transportrijwiel, dat hij bij zich had en even langs den weg had laten staan, weggenomen. Dat konden wel eens dure vischjes worden. Op de Kettingfabriek van de Kon. Ned. Grofsmederij onder Leiderdorp overkwam gistermiddag den 17-jarigen F. B. van hier een ongeval. Terwijl hij voor een aanbeeld staan de daar met de linkerhand een matrijs wilde afnemen, maakte hij met de voet een ondoordachte beweging, waardoor de hefboom van de electrische slagha mer in beweging kwam. Het gevolg was dat zijn hand er onder geraakte en tamelijk ernstig gekneusd werd. Binnenland. Voor de portefeuille van Koloniën ia aangezocht de heer Ch. J. L M. Weltet (R.K.), lid van den Raad van Ned* Indië. De nieuwe Minister v.an Oorlog zal voor Marine door een directeur-gene raal worden ter zijde gestaan. De mljndlrecties hebben tegen 1 No vember a.s. de collectieve Arbeidsover eenkomst in de mijnindustrie opgezegd Do opening van de Intern. Academie voor vergelijkend recht te 'sOravon- hage. Buitenland. De mijnwerkersstaking in Engeland, die hedennacht zon uitbreken, ls op 't laatste oogenblik nog voorkomen. Het Rnhrgebied geheel door de Fran- schen ontruimd. Uitbreiding der bankbediendensta king te Parijs. De afbreking der Fransch-Britsehe onderhandelingen over de schnldenre- geling. Na door de Eerste Hulpdienst voor- loopig te zijn behandeld, werd hij over gebracht naar 't St. Elisabethsgesttcht voor verder onderzoek. Gistermiddag is een 8-jarige knaap P. K. bij het visschen in de Maresingel te water geraakt. Spoedig werd hij door den. politie-agent V. op den wal gehaald. De knaap had geen letsel be komen. Op de veemarkt Is gisteren een schaap onbeheerd achtergebleven. BINNENLAND. De nieuwe minister van Koloniën. Naar de „Msb." uit bevoegde bron verneemt, zou de voor de portefeuille van koloniën aangezochte titularis 'n katholiek zijn, en wel de heer Ch. J. I. M. Welter, lid van den raad van Ned.-Indië. Een directeur-generaal van Marine. Volgens de „Msb." schijnt het in de bedoeling te liggen, dat de nieuwe mi nister van Oorlog, voor wat de Marine öetreft, door een directeur-generaal zal worden ter zijde gestaan. De Koninklijke Familie. H. M. de Koningin en Prinses Juli ana maken bijna iederen dag tochtjes per rijwiel in de omgeving van Soest - dijk. Dikwijls rijden de Koninklijke gasten per auto uit met medeneming van de rijwielen, welke dan later op de rustige wegen bestegen wor den. Opzegging collectieve arbeidsovereen komst door de mijndirectie In directies van de staats- en parti culiere mijnen hebben gisteren schrif telijk aan de contractcommissie mede gedeeld, dat zij zich, wegens de heer- schende moeilijkheden in de mijnindus trie, genoodzaakt zien, de collectieve arbeidsovereenkomst van 17 October 1921 tegen 1 November a.s. op te zeggen. De directies stellen zich voor, tijdig met de vakbonden in overleg te tre den over het afsluiten van een nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst. De strijd in de bouwvakken. In de vanmorgen gehouden verga- gadering van het bestuur van den Al- gem. Ned er 1. Bouwvakarbeidersbond Is de situatie, welke na het laatst geno men besluit van de Haagsche patroons organisatie is ontstaan, onder de oogen t gezien. Het bondsbestuur heeft zlcK met de mogelijkheid, dat de Haagsche staking van buitengewoon langen duur zal worden, vertrouwd gemaakt en be sloten, de stakingsuitkeering met ten hoogste f2.50 per week te vertioogen. (De maximum uitkeering bedroeg tot dusver f21 per week). Dit besluit geldt ook voor de stakers te Utrecht. Veilies of winst op voorraden. Tus-chen een particulier accountant en een inspecteur van belastingen was verschil van gevoelen gerezen ten aan-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1