CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
advertentie-prijs:
5e JAARGANGDONDERDAG 36 JULI 19SS NUMMER tS78j
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
B URE Alk Hooigracht 35 Leiden
Tel, 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
AB onnementsprijs
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Oil nummer beslaat uii IWEE Bladen.
eerste blad.
V Onze industrie.
Uit textie;hringen ontving het Hdt'l.
een oude klacht, maar die helaas
nog altijd nieuw blijft.
De schrijver liet een van de groot
ste kleermakers uit de buurt bij zich
komen om een, pak te laten aanmeten.
Bij de bespreking van de stalen
zoo schrijft hij trof het mij, dat de
man, blijkbaar als aanbeveling op
merkte, dat hij als regel nooit een
Hollandsche collectie stalen inkeek.
Gewoonlijk werd aan een Nederland-
schen grossier, d.w.z. als hij Neder-
landsch goed aanbood, aan de deur al
gezegd, dat „er geen interesse" was en
•wel, omdat de Hollanders het „toch
niet konden." Ook in damesstoffen
(ons speciale artikel) wilde hij van
Hollanders niet koopen, omdat deze
toch niet de moderne stoffen konde!*
maken zooals Frankrijk en Engeland
Ik zei hem dat ik het schandelijk voncl
dat hij zooiets durfde beweren, en dom
en aanmatigend bovendien, omdat hij
immers aan de Hollanders niet eens
de gelegenheid gaf hem te toonenwat
zij maken! Ik maakte hem er o.a. op
merkzaam op, dat b.v. wijzelf heel veel
export, juist van moderne dingen, heb
ben naar diverse landen, waar men
zeer wel van de mode op de hoogte
Is, ook naar landen, waar Engeland
preferentieele rechten geniet en waar
men vroeger bijna 'uitsluitend van En
geland of Frankrijk kocht. Ook staan
wij geregeld in verbinding met expor
teurs in het buitenland, die toch in
hun eigen land fabrieken in overvloed
hebben. Toen ik hem onze nieuwste
collectie toonde, was hij wel eenigs-
zins overbluft. Hij had niet gedacht,
dat er zulke goede dingen in Holland
gemaakt werden!"
Men kan, wanneer men zulke dingen
leest, een gevoel van ergernis niet on
derdrukken.
Onze industrie heeft mede in ver
band met de gevoerde handelspolitiek
die aan het buitenland een geweldigen
voorsprong geeft, met groote moeilijk
heden te worstelen.
Maar toch heeft ze zich weten te
handhaven en zelfs een beteékenende
positie weten te verwerven.
En dan doet het pijnlijk aan te moe
ten hooren, dat iemand die in een be
haalde streek voor een d. belangrijkste
afnemers geldt, zonder blikken of blo
zen verklaart, nooit de moeite te doen
een Hollandsche collectie stalen in te
zien.
Nu moet men intusschen dergelijke
menschen ook weer niet te hard be-
oordeelen.
Want het is duidelijk, dat zij zich
richten en moeten richten tot op
zekere hoogte naar den smaak van het
publiek.
Het publiek, dat altijd neiging
heeft om wat uit eigen omgeving komt
te minachten en dat in den waan ver
keert dat wat uit het buitenland wordt
aangevoerd beter is en de voorkeur
verdient is hier de hoofdschuldige.
Pogingen om dit kwaad weg te ne
men door tentoonstellingen e.d. hebben
tot nog toe weinig succes gehad.
Wij hebben hier te doen met een
diepgeworteld kwaad, dat niet gemak
kelijk is uit te roeien.
Toch mag daarom de strijd tegen Üit
euvel niet worden opgegeven.
Het is een dwaasheid te meenen dat
iets beter zou zijn omdat het uit het
buitenland komt.
Het publiek moet daarom in de goe
de richting worden opgevoed, tot het
met den kleermaker hierboven aange
haald, tot de ontdekking komt, dat
men niet wist dat er zulke goede din
gen in Holland gemaakt worden.
STADSNIEUWS.
Gemeenteraad.
De Raad dezer gemeente zal a.s. Maan
dag vergaderen ter behandeling van de
rolgende punten:
1. Praeadvies op verzoek van de Neder-
■andsche Vereeniging van Gestichtsartsen
inzake verhooging van de bezoldiging van
den geneesheer van het gesticht „Voor-
geest". 174
2. Benoeming van een tweeden genees
heer aan de gestichten „Endegeest",
„Voorgeest" en „Rhijngeest". 178
3. Benoeming van een leerares in de
Engelsche taal- en letterkunde aan de
Hoogere Burgerschool voor meisjes voor
den cursus 1925'26. 175
'4. Benoeming van een leeraar in hand
en lijnteekenen aan de Hoogere Burger
school met 5-jarigen cursus, voor den cur
sus 1925—26. .175
5. Benoeming van een amanuensis ie
klasse aan de Hoogere Burgerschool voor
Meisjes, voor het tijdvak! 1 September
1925—i September 1926. 175
6. Voorstel tot overplaatsing van:
a. den onderwijzer G. Meulenberg, van
de s»choool Duivenbodestraat A naar de
school aan de Heerenstraat;
b. de onderwijzeres Mej. A. A M. van
Parreeren, van de Jongensschool voor
U.L.O. naar de school Maresingel B.;
c. den onderwijzer G. Boetje, van de
school Zuidsingel A naar de school Dui
venbodestraat A1
d. de onderwijzeres Mej. G. J. Wissen-
burgh, van de scljpol Zuidsingel B naar
de school Zuidsingel A;
e. den onderwijzer H. van der Werff,
van de school Haverstraat A naar de
school Maresingel B; 176
7. Praeadvies op het verzoek' van Mr. E.
Schotman, om ontslag als lid van het
Bestuur der Vereeniging tot bevordering
van den bouw van Werkmanswoningen.
172
8. Praeadvies op het verzoek van O. F.
L. Crop, om eervol ontslag als leeraar aan
de Hoogere Burgerschool met 5-jarigen
cursus. 171
9. Balansen en Verlies- en Winstreke
ningen, dienst 1924, van de Stedelijke Fa
brieken van Gas en Electriciteit. 182
10. Balans en Verlies en- Winstrekening
dienst 1924, van de Gemeentelijke Bank
van Leening. i32
11. Suppletoire staat van begrooting,
dienst 1924, yan het Openbaar Slachthuis.
182
12. Balans en Verlies- en Winstrekening
dienst 1924, van het Openbaar Slachthuis.
182
13. Balans en Verlies- en Winstrekening,
dienst 1924, van het Vleesch- en Vischbe-
drijf. 182
14. Balansen en Verlies- en Winstreke
ningen, dienst 1924, van den Reinigings-
en Ontsmettingsdienst. 182
15. Suppletoire staat van begrooting,
dienst 1924, van de gestichten „Ende
geest, Voorgeest en Rhijngeest". 182
16. Balans en Ver i s en Winstrekening,
dienst 1924, van de gestichten „Ende
geest, Voorgeest en Rhijngeest". 182
17. Rekening, dienst 1924, van den Ar
menraad. 182
18. Suppletoire staat van begrooting,
dienst 1924, van de Stedelijke Werkinrich
ting. 182
19. Rekening, dienst 1924, van de Ste
delijke Werkinrichting. 182
20. Begrooting van den Keuringsdienst
van Waren voor het district Leiden, dienst
1926. 183
21. Voorstel:
a. tot het aanbrengen van eenige wijziguv
gen in de op 4 December 1924 vastge
stelde de begrooting voor 1925;
b. tot opnieuw vaststelling van die begroo
ting. 184
22. Voorstel tot overname in eigendom
en, onderhoud bij de gemeente van den
grond langs en vóór de in aanbouw zijnde
zes woonhuizen, en èén winkelhuis aan
de Hansenstraat, Sectie KJ No. 3757 ged.
179
23. Voorstel tot het verleenen van een
bijdrage ad f 100.in de kosten van een
door de zwemvereeniging „de Zijl" te or-
ganiseeren volkszwemfeest. 173
24. Voorstel tot beschikbaarstelling van
gelden voor het aanbrengen ven eenige
veranderingen in het schoolgebouw der
Leerschool aan de Oude Vest, ten behoe
ve van de vestiging van de Centrale school
voor het 7e leerjaar in de vrijgekomenlo^
kalen dier school. 180
25. Voorstel tot beschikbaarstelling van
gelden ten behoeve van het aanbrengen
van verschillende veranderingen in de in
richting van het voor bijzondere lagere
school bestemde gedeelte van het school
gebouw aan hét Plantsoen en het aan
vullen van den voor die school bestemden
inventaris. 181.
26. Voorstel tot beschikbaarstelling van
gelden voor de vernieuwing en verbetering
van de stookinrichting van het Volks-en
Schoolbad aan de Van der .Werfstraat.
177
27. Beantwoording van de interpellatie
van de heeren Sijtsma en Verweij, inzake
niet-toelating van leerlingen tot de 6de
klasse der Opleidinssdhool voor U.L.O.
Badhuis Van der Werfstraat.
B. en W. schrijven aan den Gemeen
teraad:
Uit de in de Leeskamer ter inzage
liggende stukken blijkt de noodzake
lijkheid van het aanbrengen van eeni
ge vernieuwingen en verbeteringen in
de stookinrichting van het Volks- en
Schoolbad in de Van der Werfstraat.
Nu mogen de door den Directeur der
Gemeentewerken voorgestelde vernieu
wingen het gevolg zijn eensdeels van
overbelasting door toeneming van het
gebruik van het badhuis, anderdeeis
door ondeskundige wijze van stoken,
te betreuren valt het en wij deelen
in deze geheel het gevoelen van de
Commissie van Fabricage en van die
voor den Geneeskundigen Dienst
dat deze vernieuwingen reeds na een
nauwelijks driejarig bestaan van het
hadhuis noodig blijken.
De vraag rijst dan ook: zou de thans
gevorderde uitgaaf noodig zijn geweest,
indien de gemeente had kunnen be
schikken over een specialist op het
gebied van warmwaterinstallatie'a en
de bediening der verwarmingsinrich-
ting van den aanvang af door een des
kundige wordt gecontroleerd?
Hoe dit zij, uit de rapporten van den
Directeur der Gemeentewerken enden
bedrijfschef der Lichtfabrieken blijkt
wel zeer duidelijk dat de voorgestelde
vernieuwings- en verbeteringswerken
dringend noodig zijn.
Immers, indien de kachels o£ des
kundige wijze worden gestookt en alle
voorzorgen worden in acht genomen,
kan het rendement reeds dadelijk met
100 pet. worden verhoogd.
Maar bovendien is verhooging moge
lijk, indien de inrichting zelve wordt
verbeterd. De beide boilers toch zijn
door het geforceerd bedrijf ernstig aan
getast; cJe kachels worden te hard ge
stookt; waardoor in de leidingen een
veel tc hooge temperatuur heerscht,
die do wanden en toestellen aantast.
Ook de temperatuur der afgasscn is
veel te hoog, tengevolge waarvan een
veel te groote hoeveelheid warmte ver
leren gaat.
De wanden der boilers zijn aan cor
rosie blootgesteld, tengevolge van het
hooge zuurstofgehalte van het water,
zoodat zij door grootere en zwaardere
ketels zullen moeten worden vervan
gen. Mpde door de hooge temperatuur
heeft de isolatie van kachels en lei
dingen veel geleden, zoodat verbete
ring moet plaats hebben.
Van veel belang lijkt ons de aan
brenging van een voorwarmer. De
daarin aanwezige rookgassen deelen
hun overtollige warmte aan het kou Je
water mede, waardoor dit reeds eenigs
zins verwarmd, in de ketels komt. Het
groote voordeel hiervan is, dat de wa
tervoorraad grooter wordt en gefor
ceerd stoken niet meer behoeft plaats
te hebben, waardoor de kachels min
der te lijden zullen hebben.
Eindelijk zal in de hoofdaanvoerlei-
ding naar de douches een slibfilter
moeten worden ingeschakeld ter voor
koming van het verstoptraken der dou
ches, en zal het ketelwater van een te
veel aan zuurstof moeten worden ont
daan door inschakeling van een filter,
gevuld met fijne ijzerkrullen.
De kosten van deze vernieuwingen
en verbeteringen worden met inbegrip
van de bijkomende breek- metsel- en
verfwerken door den Directeur der ge
meentewerken geschat op f4000.
Wij geven UWe Vergadering alsnu
in overweging een bedrag van f4000
beschikbaar te stellen ten behoeve van
de kosten van vernieuwing en verbe
tering van de stookinrichting van het
Volks- en Schoolbad aan de van der
Werfstraat, welke kosten kunnen ge
vonden worden door afschrijving van
den post „Onvoorziene Uitgaven" van
den dienst 1925, waarop thans nog, re
kening houdende met vroegere voor
stellen, een bedrag van f231.757 be
schikbaar is.
Wij kunnen U teii slotte nog mede-
deelen dat het ons voornemen is, om,
ter voorkoming van verdere eventuali
teiten, de Directie der Lichtfabrieken
uit te noodigen de periodieke controle
op de exploitatie der verwarmingsin
richting van een badhuis op zich te
nemen.
Salarieering gestichtsartsen.
B. en W .stellen voor afwijzend te
beschikken op het verzoek van de Ne
derlandsche Vereeniging van Gestichts
artsen de bezoldiging van den genees
heer van het gesticht Voorgeest, thans
bepaald op f 5000 tot f 6000 te verhoo
gen.
De Commissie van beheer, met wier
advies B. en W. zich geheel kunnen
vereenigen, maakt bezwaar, omdat de
levensomstandigheden de laatste jaren
niet dermate gewijzigd zijn, dat thans
weddeverhoogingen noodzakelijk zou
den wezen.
De overigens voor verhooging aan
gevoerde argumenten, zegt de Comm.
hebben op ons den indruk gemaakt
gen andere te zijn dan die, waarmee
soortgelijke verzoeken plegen te wor
den omkleed en die, gespeend als zij
meestal zijn van allen zin voor reali
teit, slechts dienen het beeld voor on
ze oogen te tooveren van den, in casu
idealen, wetenschappelijken ambtenaar
die zijn ambt op ideale, wetenschap
pelijke wijze vervult, om naar dien
idealen maatstaf de noodzakelijkheid,
of wenschelijkheid te bepleiten van
salarissen, hooger dan de nuchtere
werkelijkheid in staat is te geven.
Dat de geneesheer van „Voorgeest"
een zware en leidende positie heeft,
achten wij met den Geneesheer-Direc
teur een uitspraak, die van ernstige
overdrijving niet is vrij te pleiten; zijn
betrekking is als die van eiken ande
ren afdeelingsgeneesheer in het alge
meen zóó zwaar als hij haar zelf, na
tuurlijk met inachtneming van zekere
grenzen, wil doen wegen.
Dat voorts voor dezen geneesheer
een langdurige, speciale voor-opleiding
in de psychiatrie en paedologie noodig
zou zijn4 acht de Geneesheer-Directeur
eveneens onjuist en overdreven. Waar
tegenwoordig ,de psychiatrie aan de
Universiteiten een leer- ën examenvak
is, is zijns inziens een assistentschap
van een of twee jaren meer dan vol
doende, terwijl bovendien een paedo-
loog niet wordt gevraagd; de betrek
king van geneesheer aan „Voorgeest"
biedt daarentegen wel een goede g3le-
genheid om paedoloog te worden.
Wat het argument betreft, dat an
dere geneesheeren, zooals huis- en
fondsartsen zonder speciale vooroplei
ding vaak meer verdienen dan ge-
stichtsgeneesheeren, dit doet den Ge
neesheer-Directeur denken en hier
mede typeert hij naar onze me en ing
zeer juist de waarde van dit argument
„aan dien marine-arts in een van
Pierre Loti's boeken, die bij de maan-
delijksche uitbetaling steeds vond, dat
hij te weinig kreeg, als hij dacht wat
sommige beroemde collega's in Parijs
verdienden." Bovendien wettigt de van
deze geneesheeren gevorderde grootere
lichaamsinspanning, gevolg van het
dag en nacht in touw zijn, een hooger
salaris dan van de gestichtsgenees-
heeren.
Ten aanzien van de ten slotte door
adressant geuite vrees, dat „Endegeest'
zich op den duur niet zal kunnen voor
zien van volkomen wetenschappelijk
opgeleide ambtenaren, zooals algemeen
voor een dergel ijken werkking in het
belang der lijders noodzakelijk wordt
geacht, merkt de Geneesheer-Direc
teur, dien wij, als tot oordeelen in de
zen bij uitstek bevoegd, hier bij voor
keur aan het woord laten, op:
„Bij iedere vacature, die ik hier als
Geneesheer-Directeur meemaakte, heb
ben wij steeds de keus gehad uit de
besten van den lande" en iets verder:
„Hoe men dan ook kan beweren, dat
't op den duur spaak moet loopen, is
mij onbegrijpelijk."
Begrafenis W. Wallaart.
Hedenmorgen heeft onder zeer veel
belangstelling op de begraafplaats
„Rhijnhof" de ter aardebestelling plaats
gehad van het stoffelijk overschot van
den heer W. Wallaart, die j.l. Maandag
morgen in de fabriek der fa. Zuurdeeg
en Zoon op zoo droevige wijze om het
leven kwam.
Een groot aantal vrienden en belang
stellenden was reeds op de begraaf
plaats aanwezig toen te li uur de
droeve stoet arriveerde.
Terzijde van den lijkwagien gingen
de kameraden die met den overledene
op dezelfde afdeeling hadden gewerkt,
en nu zijn omhulsel naar het graf zou
den dragen; achter de koets volgde het
geheele personeel van de spinnerij der
fabriek.
De patroon van den overledene, de
heer Zuurdeeg, kon wegens verblijf in
het buitenland niet persoonlijk bij de be
grafenis tegenwoordig zijn. werd
vertegenwoordigd door de heeren A. J.
Wendel, hoofdboekhouder, en Zonne-
ville, bedrijfsleider.
Op de baar lagen bloemstukken en
kransen van den patroon, het kantoor-
en het fabriekspersoneel.
Nog nooit, aldus de heer A. !J. Wen-
del, is aan onze fabriek een week zóó
treurig begonnen als j.l Maandag, toen
onze vriend Wallaart, slechts even na
dat hij met den arbeid was begonnen,
uit het leven werd wegggenomen
Het leven was voor hem eigenlijk pas
begonnen. Het beloofde nog zooveel en
daarom heeft dit plotseling verscheiden
een 'diepen indruk nagelaten, cföen wij
nimmer zullen vergeten.
Zijn ijver en bekwaamheid brachtén
hem reeds vroeg op een post, Hie oude*
ren nooit bereikten. Wij kunnen hem
noode missen, 'doch zulten er toch' in
moeten berusten. Wij zullen het doev
Gewone adveiientiën per regel 23ocol
Ingezonden Mede deelingen, dobbel Urbè'
Bi) contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, woeden dade
lijks geplaatst ad 40 cent.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer.
Binnenland.
De oplossing van de Kabineteeriflis
deze week verwacht.
De Gemeenteraad van Alphen besloot
een crediet toe te staan voor het ma
ken van plannen voor slachthnlsbonw.
De Christelijke Reisvereeniging bracht
een bezoek aan het Volkenbondssecre
tariaat te Genève.
Buitenland.
Gisteren is den g^heelen dag met
de mijnwerkers en mijneigenaars in
Engeland geconfereerd. Er ls nog geen
overeenstemming bereikt.
Ernstige stakingsongeregeldheden te
Wales.
Een incident in den Dnitschen Rijks
dag.
De Christen-generaal Feng in Chins
Geïnterviewd.
Abd el Krims agenten zijn met vre
desvoorwaarden te Tetoean aangeko
men en worden door Primo de Riven
ontvangen.
met een dankbare herinnering aan zijn
persoon en met deelneming in heti
groote leed dat zijn vrouw en nabestaan
den nu hebben te dragen.
Namens den patroon sprak hierna de
heer Zonneville eenige woorden
van waardeering jegens den overledene,
eraan herinnerende, hoe deze in '15 als
leerling zijn loopbaan begon en zich
daarna in korten tijd reeds een positie
van beteekenis verwierf als spinmees-
ter. Hij was begiftigd met veel opmer
kingsgave en een groot aanpassingsver
mogen, die hem tot 'n krachtigen steun
voor het bedrijf maakten. Maar ook in
den huiselijken kring verspreidde hij
veeT zegen, want hij was een goed huis
vader. Spr. hoopt, dat den overledene
een goed deel is weggelegd.
Namens het fabriekspersoneel sprak
vervolgens de heer P. Si er at. Hij ge
waagde van den zin voor eenheid en
samenwerking die er onder het perso
neel heerscht en die ook bij dit droe
vig feit duidelijk is uitgekomen. Ook
Wallaart heeft steeds de goede samen
werking gezocht en bevorderd, waar
voor spr. zijn nagedachtenis wil dank
zeggen. Moge dit plotseling sterven voor
allen die er getuige van zijn, deze vrucht
hebben, dat men zich rekenschap gaat
geven van den ernst van het leven, en
mocht dit leiden tot het vinden van Je
zus, die de Opstanding en het leven is.
Der weduwe en nabestaanden wensch-
te spr. Gods bijstand toe in deze droeve
dagen en ook later.
De echtgenoote van den chef, mevr.
T e g e 1 a a r legde met enkele woorden
van deelneming bloemen op de kist,
waarna een zwager van den overledene,
de heer Zwaan namens de weduwe
dankte voor de hulp en belangstelling
speciaal van de directie in deze moeilijke
dagen ondervonden en voor de eer, de
nagedachtenis van den doode bewezen.
Het droeve gebeuren maakte op d#
vele aanwezigen een diepen indruk.
Jubileum W. Post.
Vandaag heeft de heer W. Post, o.m.
bekend door zijn voorzitterschap van he*
Leidsch politiemuriekkorps, den da£ her
dacht, waarop hij 25 jaar geleden in po
litiedienst trad.
Zijn kameraden hadden hem een warme
huldiging bereid, welke hedenmorgen om
elf uur in de groote wacht van het politie
bureau plaats vond, waarbij bet politic-
muziekkorps onder leiding van den diroo-
teur, den neer M. Bolderdijk ook aanwe
zig was, evenals verschillende superieu
ren van den jubilaris.
Hij werd toegesproken door den heer
J. Zwart, namens hert: Leidsdhe korps,
waarbij deze hem schetste als een trouw en
meelevend kameraad, met wien het aan
genaam is samen te werken. Namens alle
collega's feliciteerde spr. hem hartelijk
met dit jubileum, hem ook voor de toe
komst kracht en gezondheid toewenschend
en hem als blijk van waardeering namens
allen ee^ mooi cadeau aanbiedende, be
staande in een kapstok met kleed.
De heer Y. Kuypers wenschtje ver
volgens namens de afd. Leiden van den
Alg. Ned. Politiebond den jubilaris geluk
en bood hem als aandenken een mooie
pendule met schoorsteen stel aan.
Ook de directeur van het muziekkorps,
waarvan de heer Post de gewaardeerde
voorzitter Ja, liet zich niet pabeffviigd en
