CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN adverten i ïE-PRLJS tig- /Be JAARGAWG NUMMER 1572| ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal 2.90 Oil nummer taestaal uii TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Ontwapening. De Sociaal Democraten zijn, gelijk men weet in theorie althans de menschen van de ontwapening. Zij schrijven, sinds het gevaar dat eenige jaren geleden dreigde en in verband waarmede zij voor de mili taire cerdieten stemden geweken is, het „geen man een geen cent" in hun vaandel. En in overeenstemming daarmede werd dan ook door den nieuwen leider van de S.D.A.P. den heer Albarda be zwaar gemaakt tegen de passage in het Hollandsch Belgisch verdrag, waar in Holland de schending van zijn grondgebied als een aanleiding tot oor log verklaarde. Dat beteekende volgens den heer Al barda een soort militair bondgenoot schap, waartegen de S.D.A.P. zich met kracht zou verzetten, Het grappige hierbij is, dat de heer Albarda deswege door zijn Belgischen partijgenoot Van der Velde, die daar als Minister van Buitenlandsche Za ken fungeerde, terdege op zijn num mer wordt gezet De heer Van der Velde wijst op de internationale verplichtingen ook van Nederland om daden die met de neu traliteit in strijd zijn, indien deze op haar eigen grondgebied worden bedrc ven, te straffen. Iedere andere houding, zoo zegt hij zou haar tot medeplichtige maken aan den oorlogvoerende die zich van haar grondgebied bedient. Vervolgens wijst hij op het Volken bondsstaluut, dat den Staten-leden in bepaalde gevallen van aggressie, den bijstand der overige leden toezegt. Het komt mij voor zoo zegt hij dat de bedoelde internationale bijstand nóch juridisch verplicht nóch feitelijk mogelijk zou zijn, wanneer een land dat werd aangevallen, zich tegen den aanvaller in geen enkel opzicht be liefde te verzetten en geen enkel offer wenschte te brengen voor zijn onaf hankelijkheid, juist op het oogenblik dat het, om die onafhankelijkheid te verdedigen een beroep doet op den ma terieelen en militairen bijstand van de overige leden van den Bond. Hier wordt dus door een der leiden de sociaal-democraten openlijk erkend, dat een internationale vredesbeveili- ging ondenkbaar is, wanneer niet alle aangesloten staten bereid zijn, tot de handhaving van het recht krachtdadig mee te werken. Hier wordt openlijk uitgesproken dat ieder land den plicht heeft om zich naar de mate van zijn financieele en zedelijke kracht te verdedigen en de middeJen die daartoe kunnen dienen in stand te houden. Hier wordt duidelijk gemaakt dat al dat geroep om .eenzijdige nationale ont wapening geen andere practische be- teekenis heeft, dan dat het kan dienen om de onwetende massa te bedriegen. Wie ook maar eenige verantwoorde lijkheid gevoelt kan aan die volksbe driegerij niet meedoen. STADSNIEUWS. BUREAU: Hooigracht 35 - Leiden TeL 1278, Postgiro 58936, Postbox 20 KAMER VAN KOOPHANDEL. IV. Beton. De toestand in dezen specialen tak is in het .algemeen ook in het af ge loopen jaar nog zeer ongunstig geweest. Een der hoofdoorzaken van den slech ten toestand is; onvoldoende vraag, ter wijl tevens de te hooge loonen, met name die van de bouwvakarbeiders, doch ook die der fabrieksarbeiders, het hunne hier toe bijdroegen. Verlenging van arbeidstijd, zoowel op de bouwwerken als in het fabrieksbedrijf, is zeer gewenscht, temeer, daar men ge- durend eeen groot gedeelte van het jaar door ongunstige weersgesteldheid ver plicht is de werkzaamheden stop te zet ten en daardoor nog steeds ver beneden den wettelijk vastgestelden prijs te blij ven. Dakpannen. De toestand in de dakpan- nenindustrie was over het algemeen ma- De afzet was bevredigend, hoewel de prijzen te laag waren naar verhouding van 'bonen en onkosten. De loonen zijn in verhouding van pro ductiekosten en opbrengst te hoog, doch kunnen in verband met de kosten van levensonderhoud bezwaarlijk worden ver minderd. Veel Belgische dakpannen wer den frjer ingevoerd, zoo dat zeer zeker van vaJunrconcurrentie kan gesproken worden Middelen ter verbetering zouden moe ten strekken om deze valutaconcurrentie uit te schakelen. Bovendien zou een definitieve werk week in de campagne eisch zijn om de toestanden te verbeteren. Tot heden mocht door speciale ver gunning in de campagne 56 uren per week worden gewerkt doch elk voorjaar bestaat voor de fabrikanten geen enkele zekerheid, dat deze vergunning zal ver leend worden. Dit is ten opzichte van het doen van aanbiedingen zeer lastig. Een groot belan g aldus het verslag, is het echter, dat voor de fabrieken vanaf April tot November 55 uren gewerkt wordt evenals het vorig jaar geschied is. Wij vroegen verlenging van den arbeidstijd, maar men schijnt in Den Haag niet veel lust te hebben om het toe te staan. Deze toestand is niet alleen voor ons, doch ook zeer zeker voor den arbeider zeer schadelijk, aangezien van loonsver- hooging geen sprake kan zijn en zij dus bij 7 uren minder arbeid minstens f 2.50 per week minder zouden verdienen. Handel. In den Bouwmateriabnhandel heerschte groote concurrentie; de afzet was ook hier bevredigend. Bijzonder veel moeite had men om de bemalingen op tijd binnen te krijgen. Kalkzandsteen. In de kalkzandsteen fabrieken was voldoende werk, doch het was niet mogelijk tegen loonende prijzen afzet te vinden. De werktijden voor deze bedrijven zijn veel te kort, waardoor men niet u t de ma chines kan hal.n, wat noodg is. zooa s in het bu.tenland wei gedaan wo.dt. Kleiwaren. Naar bloempotten en drai- neerbuizen is veel vraag tegen behoor lijke prijzen. De schelpkalkindustrie. Alhoewel de af zet van het artikel schelpkalk wei iets grooter was dan in het jaar 1923, waren de bedrijfsresultaten voor de p oducenten minder dan in dat jaar en zelfs minder dan de resultaten in verschillende voor- ooriogbjaren. Door concurrentie van bui tenlandsche kalksoorten was het slechts mogelijk tegen zeer lage prijzen, zelfs tegen prijzen, waarop alle winst was uit gesloten, te verkoopen. In verhouding tot de loonen, betaald in buitenlandsche bedrijven, zijn deloo nen in het binnenlandsch bedrijf hoog, terwijl de nadeeiige gevolgeó van de Ar- beidswet-1919 ook thans weder werden Rijnland's uitwaterings.canaal vervoerd gevoeld. In 1924 zijn uit de schclpgaten langs plm. 1600 kub. M. schelpen (tegen bijna 19.000 in '23). Ook d.t jaar werden zoo goed als geen schelpen rechtstreeks van de erven der schelpenvisscliers afgele verd. Steen. De afzet kon beter. Er heerschte gebrek aan arbeidskrachten, terwijl de Iconen nog te hoog geoordeeld werden en concurrentie van Belgische steen werd ondervonden. De slechte zomer met veel regen en ongestadig weer, deed ook zijn invloed gelden tijdens de campagne. Biscuitfabrieken, enz. De afzet was ta melijk bevredigend. In enkele deelen van ons land had men te kampen met valutaconcurrentie. Confectienijverheid. De toestand in de confectienijverheid liet in 1924 te wen- schen over, de omzet was zeer onbevre digend. Was in 1923 de valuta-ccxncur- rentie een van de grootste oorzaken, in 1924 was het de onvoldoende vraag. In den export valt niets te bereiken; op de wereldmarkt kunnen wij' niet mede, wat o.i. toe te schrijven valt aan de nog te hooge loonen de dure sociale wet ten en de te zwaar drukkende belastingen op het bedrijf. Verduurzaamde levensmiddelen. De ex port van het artikel wordt dikwijls zeer nadeelig beïnvloed door aanmerkelijk lage re aanbiedingen van andere buitenland sche fabrikanten. De toekomst wordt ih deze industrie zeer donker ingezien, niet alleen, doordat sommige fabrieken trachten door liqui datie-prijzen den verkoop te forceer en, maar ook, doordat wegens den kwakkel- winter de afname in dit artikel door den consument zeer gering is. Limonadefabrieken. In de limomadefa- brieken zijn de bedrijfsresultaten over 1924 ongunstig geweest. De sommen, welke voor salarissen en voor diverse belastingen moeten worden afgezonderd, drukken buitengewoon zwaar Van bedrijfswinst in de limonadefabrieken zal dan ook over 1924 geen sprake zijn. Vruchtensap- en jamindustrie. De ver wachtingen voor 1925 zijn niet optimis tisch. Het wordt noodzakelijk geacht, dat dit bedrijf van hajf juni tot half Augustus vrijheid heeft te werken, zooals de om standigheden dit noodig maken en niet slechts een kleine verlenging van arbeids duur verkrijgt. Hiertegen is geen enkel bezwaar, het is in het langst van de da gen, en de arbeiders zijn er zeer op ge steld om over te werken, daar dit behoor lijk wordt betaald. Distilleerderijen. In het algemeen is de toestand in deze branche verre van roos kleurig. Werkloosheid kwam echter niet voor. Men verwacht, dat deze toestand in 1925 zal voortduren, wanneer niet «poödi; acciinsverlaging v-olgt. Drukkerijen en uitgeverijen. De toe stand in de uitgeverij is niet bevredigend al komen werklooze uitgevers niet voor en al worden sommige uitgaven zeer goed verkocht. Deze minder bevredigende toestand te toe te schrijven aan: a. de onvoldoende vraag van het pu bliek, dat zich in dezen tijd te weinig om eestelijke waarden bekommert, en, voor zoover het dat in een. kleine minderheid wel doet, de middelen mist om zich boe ken aan te schaffen; b. de te hooge loonen in de bedrijven, die de grondstoffen voor de fabricage van het boek verschaffen en daarin verwer ken, waardoor ons artikel voor de koo- pende minderheid te duur wordt. De loonen in de typografische bedrij ven acht men in geen geval te hoog. Bij vergelijking met andere bedrijven, moge dit voldoende blijken (minimum-loon voor Leiden voor een volslagen typograaf mo menteel f 31,20). De verminderde koopkracht of groote namelijk van de industrie en dan hetalge- meene streven naar bezuiniging, ontaardt dikwijls in krenterigheid; herhaaldelijk kwam het voor dat 5' en meer,drukkerijen voor kleine leveranties moesten inschrij ven, langdurige berekeningen moesten ma ken en dat. tenslotte diegene, die de order kreeg, zich vergist had. De toestand is verre van rooskleurig, vooral wat betreft de afdeeiing boekdruk kerij en zetterij. Voor de behoorlijk geor ganiseerde en geout.lleerde bedrijven is de hoeveelheid werk zeer gering en bestaat er scherpe concurrentie van de kleine drukkerijen, vooral in den laatsten tijd opgericht, die tegen cl; aannemelijk bod werk aannemen en zich niet voldoende rekenschap geven van de onkosten, die op een bedrijf drukken. Of 1925 beter zal worden valt sterk te bêtwijfelen, gezien het gedeelte, dat van 1925 al verstreken is. De tijden blijven nog moeilijk. Detailhandelaren in brandstoffen. Gisteren is hier cle 13de jaarlijk- sche vergadering van den Nederl. Bond van detailhandelaren in brand stoffen gehouden. Namens de ontvangende Leidsche afdee.lingen riep de heer P. S. Anes de aanwezigen een hartelijk welkom toe. Hij zeide dat de afdeeiing maat regelen heeft genomen dat de dames straks den Hortus konden bezichtigen terwijl zij morgen een boottocht over de Zuid-Holl. meren aanbiedt. Hij wenschte de vergadering veel succes toe; Leiden is in 1574 ontzet en hij hoopte dat in 1925 de detailsteenko lenhandel ontzet worden zal (applausL De voorzitter, de heer J. Baerends uit Arnhem, herdacht in zijn openings woord het overleden hoofdbestuurslid Van Noort te Deventer. Hij _besprak hierop het vraagstuk van het koopen op analyse, waarvan hij een groot voorstander is, maar waarvan de ver- eeniging van groot-handelaren niet wil weten. Hij deelde mee, dat de besprekingen over het sluiten'van een overeenkomst met de groothandela ren niet hebben willen vlotten. Het jaarverslag van den secreta ris, de heer Scheffen te Zaandam, werd goedgekeurd, eveneens het fi nancieele verslag van den penning meester, den heer Weyers, te Nijme gen. De kas wees een 'batig saldo van f 370 aan. De begrooting voor het jaar 1925 1926 werd goedgekeurd. De heer Sparrenburg, uit Utrecht, besprak de gestie van het bestuur en drong aan op de aanstelling van een afzonderlijken redacteur voor het bondsorgaan. In plaats van met de groothandelaren, wilde hij liever recht streeks overeenkomsten sluiten met de mijndirecties. De voorzitter zeide, dat dit 'iiieit ging. In de middagvergadering heeft de voorzitter meegedeeld, dat de redac teur van het bondsorgaan, de heer Parree, den 15den Juni zijn ontslag heeft gekregen. De secretaris is nu met de redactie belast. *De penning meester is met het financieele ge3èëltë van het orgaan belast. De heer Sparrenburg zeide, met deze mededeelingen niet tevreden te zijn. Hij wenschte zoo spoedig moge lijk nadere mededeelingen en wenschte een nieuwen redacteur. Op voorstel van den heer Kruezen, uit Laren, werd besloten, deze zaak geheel over te laten aan het bestuur Na een rumoerig debat diende een der leden een motie van vertrouwen in, welke het bestuur weigerde in be handeling te nemen. Als plaats voor de volgende ver gadering werd Utrecht aangewezen. De voorzitter en het aftredende be stuurslid L. C. van den Heuvel- te Utrecht, werden herkozen- In de vacature-Kruit werd gekozen de heer H. Brouwer, te Winschoten, en in de vacature-Van Noort de heer H. Schoonderbeek te Hillegom. •Hierna had een bespreking plaats van het rapport omtrent de onder handelingen met de vereeniging van groothandelaren over een overeen komst met den Bond. De heer Kreuzen, uit Laren, meen de, dat de Bond niet in het contract met de groothandelaren moest tra den, daar het z.i. voor den detail handel van geen waarde is. Verschillende andere leden sloten zich hierbij aan. De vdorzitter verdedigde het voo^ stel, opnieuw een cpntract met def? groothandel aan te gaan. Hij be pleitte langs geleidelijken weg een goede relatie te onderhouden mét de groothandelaren. Gaat dit niet, dan moet het maar op een conflict un loosen. Laten we trachten, zoo zeide hij, een antwoord uit te lokken vóór een zekeren datum, en anders onzen eigen weg gaan. De heer Scheffer^ (hoofdbestuur,» zeide, dat het concept-contract niet de volle sympathie van het bestuur heeft fcé'ij niet aanneming van het contract zijn echter de onderhandelingen voor goed afgebro]|en. De schuld hiervan zal dan op de vergadering komen te rusten. De heer Kreuzen van Laren, wilde liever geen samenwerking dan een sa menwerking, welke gebaseerd is op dit concept-contract. Volgens dit con tract mag men niet coöperatief inkoo- pen waar,door de detailhandelaren honderden guldens wegsmijten. Een motie van den heer Kreuzen, verklarende dat de Bond het con cept-contract niet kan aannemen, werd aangenomen met zes stemmen tegen. Een vertegenwoordiger van de fa. Stokvis te Rotterdam, gaf een uiteen zetting over Inventa-anthraciet en een demonstratie van Inventa-haarden. Na een uiteenzetting van den heer Scheffer werd besloten, ter gelege ner tijd te komen tot de oprichting van een bondsbureau te Amsterdam. Een vJorstel van de afdeeiing te JJtrecht dat handelaren die geen lid van den bond zijn, worden geroyeerd als leden van de Onderlinge "Om- slagvereeniging, werd in handen ge steld van het bestuur van de om- slagvereeniging. In behandeling kwam hierna een voorstel van de afdeeiing Westland, om met het oog op de onrustbarende toeneming van leveringen aan parti culieren, kantoren en tuinbouwers door groothandelaren, mijndirecties, enz. daartegen te protesteeren en het bondsbestuur op te dragen, dit euvel met alle ten dienste staande middelen te bestrijden. Na uitvoerige bespreking werd be sloten dat een commissie van 3 leden in Den Haag deze aangelegenheid zal onderzoeken en dan hiervan rapport zal uitbrengen in het bondsorgaan. Do melkprijs. Dinsdagavond zijn de bonden van melkveehouders en de Leidsche Melk- inkoopers overeengekomen, om met ingang van Vrijdag a.s. den melk- prjjs met 1 cent te verhoogen. Alhoewel de melkveehouders aan vankelijk wilden vast houden om den melkprijs Woensdag te verhoogen, wisten de beide voorzitters, dehee- ren Uitenboogaard en Noordinan, na heel veel moeite, de vergadering tot eenstemmigheid te brengen. Om redenen van tactischen aard moest deze concessies worden gedaan, omdat pas vandaag de groot-meelk- inkoopers vergaderen over het voor stel om de verhooging per 1 Augus tus te doen ingaan. Dit voorstel is door den Kring Lei den verworpen. Naar buiten. Het was gisteren de beurt van de Jon- geliedenvereenigingen op G.G. „Tunothe us" en „Gideon" om het jaarlijksch uitstapje naar buiten te maken, meer populair aangeduid als de „uitgaans dag". Geheel in de lijn van de laatste der vorige jaren zou ook ditmaal de „ont spanning1 buiten een eenigszins spor tief karakter worden gegeven. Daarom ver van hier te gaan bleek minder nco- dig en zoo ging de reis dan dit jaar naar de duinen en het strand achter de Was- senaarsche Meyendell. Reeds tegen half zeven werd afge trapt. zij 't niet achter den bal, maar l Der fiets tarwijl een tweede Dloeg die Gewone advertentiën per regel 221/» cent- Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage* lijks geplaatst ad 40 cent. f Belangrijkste nieuws In dit Nummer. Binnenland. Tot lid van Ged. Stalen van Overijs sel is gekozen de heer J. E. Vogt (Soc. Dem.) Het rapport van d3 Commissie in zake de invoering van een staatsdi- ploma voor 'boekhouden. Het nieuwe Kabinet volgens de N. R. Crt. De Synode der Chr. Geref. Kerk machtigt curatoren Ds. G. Wisse tu benoemen tot lector aan de Theol. School. Buitenland. In den Duitschen rijksdag zijn de debatten over de buitenlandsche poli tiek begonnen. Nog geen directe besprekingen tus« schen werkgevers en werknemers in hei Engelsche mijnbedrijf. niet tijdig een stalen ros had bemach* tigd, per tram de hoofdploeg volgde Ver Tiigd ging het to l duinwaarts, in natuurlijk een niet te beschrij\eii stemming die alleen de „uitgaansdag maar kan brengen, terwijl een 40-literig Ranja reservoir onder gejuich werd meegevoerd. De leiding had als gewoonlijk wees een lijvig programma in den zak, en aan de noodige spel-attributen ontbrak het ook niet, edoch, de blakende zon die voortdurend hier stoofde en het blanke zand deed gloeien, d ed ook een deel van de sportiviteit smelten, zoodat de koelere beschaduwde plekken diep, in de mooie bosschen van Meyendell het meermalen in de belangstelling won-, nen van de blakerende voetbalvelden. Toch is er flink gesjouwd. Een stevig maal, en vooral de Ranja deden won deren en gaven de 50 koppen tellende club fut genoeg om 'n vereenigden tocht dwars door de breede duinen le onder nemen. De door de hooge temperatuur beden' kelijke tocht scheen nu dubbel interes-^ sant en de voldoening was zek'r dub-"1 bel groot, toen de eerste vermoeide voe- ten kennis maakten met, het zeewater. Het werd daar een lachen zonder eind om de grappige tooneeltjes bij het „water-polo" in de ijlings geimprovi-j seerde en niettemin aan alle eischen vol doende zwemcostuums 't Viel moeilijk van deze heerlijke: plaats te scheiden, maar eens moeat hèt; toch. Men pakte zich weer in zoo lucH*! tig mogelijk natuurlijk en vervol gens ging het weer dellwaarts. Alle too- neelen, dia zich tijdens deze tocht voor-; deden, laten zich 9lechts door een rijk; met fantasie bedeelden geest voorstel len beschrijven hier zeker niet. Dat er stof voor lach en humor was, liet de „officieele" avondmaaltijd aaiï de prettig geschikte tafeltjes in Meyen dell overvloedig bliiken; de speechs ont braken er als evenmin als de voor drachten. een extra stevig spel voetbal en rugby,, En de prettige dag werd besloten roet terwijl er een tweede Ran jaroser voir: zijn kleurigen inhoud naar de dorstige kelen verplaatsen en het laatst eeni goede voorraad versnaperingen even- eens zijn weg vond. Met ietwat minder elastisch-doende j ledematen en verdachte lijntjes op de 1 facies, maar met een schat van pret tige herinnering werden eerst tegen j liet donker worden de rossen weer op-1 gezocht; de banden opgepompt, de ba gage opgebonden, waarna ons spoedigi hardnekkige keien onder de fietsban den zeiden, dat men weer in de Steu-j tolstad was aangeland. Voor het onderwijzersexamen zijn te Den Haag geslaagd de dames B.- A. Bruinsma en "J E.. M. van der Drift, en de heei A. Post, allen alhier. Een bekend Duitsch physicus,1 prof. Heisenberg, vertoeft ophetoogen blik hier ter stede, tot het houden van besprekingen over vraagstukken betreffende de quantumtheorie der atomen in verband met de magneti sche opleving der spectraallijn Voor het Mercurius-diplom* Boekhouden is geslaagd de heer P. J. Eikerbout alhier. Gistermiddag kreeg de 29-jarige tim merman N. R- terwijl fcte werkzaam, was

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1