CHRISTELIJK DAGBLADvoor LEIDEN EN OMSTREKEN 6e JAARGANG; WOENSDAG 22 JULI 1925 NUMMER 157 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaali 2.50 Per week ...••••I 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 uk nummer Maat uit WH BiaÈn. EERSTE BLAD, V Tot alles in staat. Meermalen werd gedurende de ver kiezingscampagne onze aandacht ge vestigd op de schandelijke middelen, die door de S.D.A.P. werden gebruikt om de kiezers te bewegen op de Socia listische candidaten te stemmen. Dat deze berichten niet overdreven waren, kan blijken uit 'n knipsel uit De Proletarische Vrouw" van 16 Juli '25, waarin de volgende „indrukken bij ons huisbezoek" voorkwamen: Bij het openen van een deur ver schijnt een vrouw van 75 jaar. De huisbezoekster: „Dag moeder tje, hebt u al over de verkiezing ge dacht?" „Ja, juffrouw, wil u binnen ko men, want ziet u, ik word door mijn dochter geheel onderhouden, dus tfioet ik stemmen wat zij zegt." De huisbezoekster: „Ja moedertje, dat kan wel waar zijn, maar hebt u ouderdomspensioen?" Een glans van vreugde kwam op het oude gelaat. „Dat, juffrouw, dat is toch zoo echt, want ziet u, dat is dan zoo van mij zelf." De huisbezoekster: „Dan moet u oppassen, want Colijn is voor alles in staat." ,0, juffrouw, ik wil graag stem men op Ter Laan, maar zal u het dan aan niemand zeggen, vertel er mij nog eens van." De huisbezoekster, onder 'den in druk, legde het deze oude moeder nog eens uit. Een stevige handdruk, en nog maals bedankt, gingen wij weer ver der, maar in de overtuiging, dat wij nooit moeten ophouden te werken voor de zorg voor de ouden van da gen." Wa+ hier wordt neergeschreven klopt precies met wat ons ook omtrent de róode huisbezoekers te Leiden werd gemeld. Ook hier heeft men den idroev6n moed gehad de kiezers brutaalweg voor te liegen en den indruk te wek ken dat Colijn voornemens zou zijn, de wettelijke invaliditeitsrenten in te trekken. Uit het feit dat deze leugens door heel het land werden verteld, kan wor- iden afgeleid dat hier naar zekere in structies werd gehandeld en dat het leugensysteem van bovenaf in elkaar werd gezet. „Colijn is tot alles in staat." En dat durven zeggen en .schrijven menschen, die in staat zijn de kiezers op de meest ergerlijke manier te mis leiden en die nog dom genoeg zijn, bovendien, om zulk een leugencam pagne in het publiek te verheerlijken. Tot alles in staat. En dat wordt gezegd van den man die schier 't onmogelijke heeft gedaan en die smaad en hoon heeft verdragen om te voorkomen dat de toegezegde en toegekende rentebedragën hunne volle waarde zouden behouden. V Ontoerekenbaar verklaard. Niet lang geleden heeft het liberale Handelsblad de vriendelijkheid gehad de Anti-revolutionairen bij de half-analphabeten in te deelen. De eveneens liberale Nieuwe Rott. Crt. gaat nog een stapje verder. Wij hebben in een vorig nummer reeds melding gemaakt van het pro ces dat te Dayton in den Staat Ten nessee gevoerd wordt tegen een profes sor Scopes wien ten laste wordt gelegd dat hij, in strijd met de in dien staat geldende bepalingen, de evolutieleer van Darwin propageert. In den loop van dat proces heeft de heer Bryan, de vroegere Staatssecre- ris verklaard, dat hij het Zondvloed- verhaal zooals dat in den Bijbel voor komt voor waar houdt. Naar aanleiding van die verklaring schrijft nu het deftige liberale Rotter- damsche Dagblad: „Is in dat telegram de uitlating van Bryan ongeveer juist weergege ven, dan zal niemand ooit meer met Bryan als serieus persoon reke ning behoeven te houden, en zal de ze als ernstig publiek persoon voor goed hebben afgedaan." Deze verbluffende uitspraak heeft BUREAU: Hooigracht 35 Leiden TeL 1278, Postgiro 58936, Postbox 20 althans het voordeel, dat ze aan dui delijkheid niets te wenschen overlaat. Daarmee zijn allen die den Bijbel als Gods Woord aanvaarden voor on toerekenbaar verklaard, en buiten de officieele politieke gemeenschap ge sloten. Immers, met iemand die zóó bekrom pen is, dat hij wat Gods Woord leert voor waar houdt, zal volgens de ver klaring van het liberale Rotterdam- sche orgaan, niemand meer als serf- eus persoon rekening behoeven te houden. Zoo iemand heeft als ernstig pu bliek persoon voorgoed afgedaan. Dit vonnis is afdoende. Alleen merken wij hierbij op dat het niet de eerste maal is dat over de be lijders het doodvonnis wordt uitge sproken. In de dagen van Groen sprak het hooghartige liberalisme reeds van den laatsten vertegenwoordiger van een uitstervend geslacht. En sinds dien tijd hebben de volge lingen van Groen een voorname plaats in ons 'staatkundig' leven ingenomen en wordt met hen in alle opzichten ge rekend, terwijl de uitspraken van de liberale organen als regel voor ken nisgeving worden aangenomen. Over de ontoerekenbaar verklaring van de N. R. Crt. maken wij ons dan oqk niet druk. Het blad zal nog gelegenheid krij gen om de dwaasheid van zijn van domheid en onverdraagzaamheid ge tuigende orakelspreuken in de practijk te bewijzen. Maar wel 'willen we de vraag her halen of het nu niet tijd wordt dat dergelijke organen die Gods Woord be spottelijk maken en die de Christus- belijders in den, hoek trappen, uit on ze gezinnen worden uitgebannen. STADSNIEUWS. KAMER VAN KOOPHANDEL. III. Meer dan '60 bladzijden van het verslag worden in beslag genomen door een be redeneerd overzicht van handel en nijver heid in dit district. Er wordt in dit overzicht door tal van bedrijven geklaagd, niet het minst over de hooge loonen en de werking van de Arbeidswet 1919. Wij ontleenen hieraan het volgende: Aannemersbedrijf. Het jaar 1924 was voor het bouwbedrijf' niet druk. De minder bevredigende toestand werd veroorzaakt door onvoldoende vraag. Dit is wederom het gevolg van den toestand waarin de industrie té Leiden verkeert. Deze k'an zich niet veroorloven over te gaan tot uitbreiding harer gebouwen, ter wijl herstellingen tot het uiterste worden beperkt. Hetzelfde doet zich voor bij par ticulieren, zoodat alles bijeengenomen sps ciaal de z.g. burgerwinkels weinig te doen hebben. Men meent wel, dat de loonen van de speciaal geschoolden te hoog zijn (70 cent per uur), doch men gelooft niet, dat 'dit de hoofdoorzaak! is der. slechte toestanden: Als voornaamste oorzaken worden ge noemd de scherpe concurrentie in de aan nemerij, doordat menschen, die vroeger arbeiders waren, en die dikwijls aan hun verplichtingen niet kunnen voldoen, voor onverantwoordelijk lage prijzen inschrij ven. In het -z.g. „burgerwerk" wordt veel 'werk weggekaapt door werkloozen, voor bedenkelijk lage prijzen. Hiernevens staat het verschijnsel, dat vele arbeiders na den korten arbeidsdag nog voldoenden tijd hebben om in hun vrijen tijd allerlei karweitjes op te knappen en aldus hun „bazen" te beconcurreeren. Het spreekt vanzelf, dat de patroons, belast met tal van sociale bepalingen te gen dit sopjrt. Concurrentie niet op kun nen. De afschaffing der borgstelling is ver der een dringende ©isch. Men acht de in hoofdzaak persoonlijke borgstelling immo reel. De eerste vraag van den aanbeste- der is, als er een laag cijfer in de bus komtHoe zijn de borgen Het criterium bij de gunning blijkt dus te zijn. de ge goedheid van de borgen. Algemeene verlichting van belasting en andere druk zal hopelijk den toestand der industrie en den particulieren wel stand verhoogen en aldus indirect het bouwbedrijf ten goede komen. BI 0 em b oil enb e dr ij fDe toestand in het bloembollenbedrijf is goed te noemen De vraag naar bloembollen neemt in het buitenland steeds to,e, hetgeen voor een groot gedeelte het gevolg is van het rusteloos pogen van de bloembollen handelaren, die alle meer noordelijk ge legen landen intensief bewerken, door er óf zelf heen te gaan, óf er hun reizigers naar toe te zenden. Het aantal verkoopers, dat jaarlijks naar Noord-Amerika eaat. uitsluitend pm bloembollen te verkoop-en, is ongeveer 300, terwijl Engeland en Scandinavië even eens intensief bewerkt worden. De handel op Duitschland vertoonde weder zeer sterk© opleving. De handels winst was echter gering, omdat de ver koop gewoonlijk plaats vindt vóór dat een overzicht van den voorraad samen te stellen is. De hooge prijzen in het binnenland waren gunstig voor de kweekers, die, onverschillig voor welk soort, alle goede prijzen maakten en daardoor 1924 zullep aanteekenen als een van de beste in tien tallen van jaren. De omstandigheid, dat Vrijwel elke handelaar tevens grootkweeker is, is van grooten invloed op de uitkómst van de handelsbedrijven. Al was de winst op in- en verkoop niet groot, al leverde deze soms zelfs ver lies op, de algemeen verhoogde prijs van eigen geteelde producten maakte toch voor den handelaar-kweeker alles goed. Een uitbreiding van het exportgebied is in de naaste toekomst nog te verwach ten naar Duitschland, Tsjecho-Slowakije, Oostenrijk, Poljen en Rusland. Dit laat ste land was tot op 1914 een der grootste afnemers van Hyacinthen. Nog steeds dreigt echter het gevaar "van uitsluiting van Narcissen in Amerika een maatregel, die genomen wordt op grond van vrees voor plantenziekten, die naar het heet, met de bollen geïmporteerd kunnen worden. Het vooruitzicht van de te verwachten uitsluiting heeft echter in het afgeloopen jaar geen merkbaren invloed uitgeoefend op de prijzen van het plantgoed van de Narcissen. Verwacht wordt, dat Amerika niet in staat zal blijken in eigen behoefte te kunnen voorzien, zoodat steeds Nar cissen onder „special permit" voor plant- doeleinden zullen gevraagd worden. De bloementeelt breidt zich gestadig uit. Dit is vooral het geval in,gemengde bedrijven, waar nevens de tuinderij ook bloembollenteelt wordt uitgeoefend. De minder gunstige uitkomsten van de tuin derij deden ook hierop hun invloed gel den. De gunstige uitkomsten van het bedrijf waren ook van invloed op de arbeids markt. iDe arbeidsloonen zijn geregeld bij col lectieve overeenkomst. Werkloosheid komt alleen voor rin den wintertijd, als de bloembollen, eenmaal gedekt zijnde, geen arbeid vragen. Wat de valuta betreft werd opgemerkt dat voor Duitschland de valutaschoim- melingen oorzaak zijn geweest, dat de han del op Duitschland zich niet kon herstel len. De nog niet gestabiliseerde franc is de oorzaak, dat men schuchter is om met Frankrijk zaken te doen. Juist in onzen, handel waar de betaling! niet eerder dan drie maanden na de le vering plaats vindt, is een stabielewis-, selkoers van een buitengewoon grootbe lang, vooral wanneer men nog bedenkt, dat in het voorjaar wordt gekócht, inden zomer wordt geleverd en in het najaar of dikwijls nog later wordt betaald. Blo em e nkwee kerijDe to estand in deze branche was in het afgeloopen" jaar zeer gunstig. De reden is voor het overgroote deel toe te schrijven aan een vlotten afzet in Duitschland, dat sinds Februari 1924 de grenzen weer openstelde voor bloemen en planten. Voor 1925 zijn de verwachtingen min der goed. Bloemenhandel. De teelt te Rijnsburg van dertig jaar terug bepaalde zich uit sluitend tot de landbouwproducten als ko ren, aardappelen, kool enz. en zooi waren er destijds wel velen, die een groove opper vlakte land beteelden, maar daarvoor wei nig personeel behoefden. Er waren steeds vooral in de winter maanden veel werklooze arbeiders, waar van eenigen 's zomers in lossen dienst wei nig verdienden. Veel armoede werd geleden, en daar om is het niet te verwonderen, dat naar iets anders werd uitgezien. Enkelen gin gen vroeg in het voorj aar de crocussen, die het vorige jaar bij' het opnemen in den grond waren blijven 'zitten, opzoe ken en gingen deze' in Den Haag ver- koopen. De resultaten daarvan schijnen bevredigend te zijn geweest. Toen dan ook de Narcissen Hyacin then en Tulpen gingen bloéiein, probeer de men hier en daar van deze bloemen te verkrijgen en ging men ook daarmee naar Den Haag en al zeer spoedig naar Utrecht en Rotterdam. Waren evenwel deze bloe men uitgebloeid, dan moest men weer) aan het andere werk. Doch al spoedig ging men zaadbloje- men telen, en ook enkele soorten vaste planten, zoodat men toen tot in het na jaar bloemen had. Alleen in den winter moest men nog emplooi zoeken. Hierin kwam' evénwel opk spoedig verandering, doordat ©enige ondernemende Rijnsbur gers een warme kas bouwden om daarin Tulpen te trekken, zoodat men to|en ook! den geheelen winter de steden van bloe men kon voprzien. Aangemoedigd door hun succes,, volgden velen weldra hun voorbeeld. Evenzeer als het forceeren der bolge wassen is toegenomen, is dit het geval met de teelt van allerlei soorten snijbloe men, aopdat es au gedurende het ge- heele jaar voldoende bloemen aanwezig zijn. Het spreekt vanzelf, dat door de toename der teelt, ook d© handel groo- ter afmetingen heeft aangenomen. Het zal nu ongeveer 20 jaar geleden zijn, dat door enkele personen allerlei pro ducten eens per week des* avonds ge veild werden. Daar werden dan ook spoedig kleine partijen bloemen aangevoerd, en door dat deze minstens driemaal per week ge sneden moesten worden, volgde ook spoe dig driemaal per week veiling. Deze vei lingen gingen toen uit van de afdeeling Rijnsburg van het Hollandsch 'Bloemk'wee kersgenoo'tschap. Omdat steeds meerder© snijbloemk'wee- kers hun bloemen aan de veiling brach ten, werd in Februari 1914 een eigen vereeniging „Flora" opgericht. Nu na den oorlog de verzending naar het buitenland ook weer mogelijk is, is het afzetgebied grooter geworden, om dat nu binnen- en buitenland door Rijns burg bediend worden. De omzet der veri lingen steeg. In 1917 bedroeg de omzet ongeveer f 60.000, welke geleidelijk is op- geloopen en in 1922 reeds f 396.000 be reikte. Vooral door de verhoogde export naar Duitschland werd in 1924 door de Veilingsvereeniging Flora een omzet be reikt van f 576.300. Bedenkt men daarbij dat de veilingen van „Bloemenlust" in 1924 ruim f 166.000 hebben opgebracht, en dat de grootste kweekers het groot ste deel van de door hen gekweekt© bloemen zelf aan de winkeliers of op de markt in de groote steden verkoopen, dan krijgt men een indruk van den om vang der snijbloementeelt te Rijnsburg. De totale omzet kan gevoeglijk o-p min stens een mililoen gulden geraamd wor den. Het trekken van bolgewassen is ook van groot .belang gebleven. Het kwan tum wordt op 15 millioen bollen geschat. De toename van de teelt en den handel heeft een groote verandering in de plaat selijke toestanden gebracht. De vroege aardappelteelt is b.v. zeer in gekrompen (vroeger een dagelijksche; aan voer van 3 a 4000 balen vroege aard appelen .tegenover 3 a 400 van thans). Het beste land is thans geheel in beslag genomen voor de snijbloementeelt. Ook de prijzen van het land, zoowel koop- ails huurprijzen, zijn enorm geste gen. Huurprijzen van f 1,50 tot f 2^25 per Rijnlandsche roede zijn dan ook geen zeldzaamheid. De arbeiderstoestanden zijn tevens veel verbeterd. Hadden de telers van vroeger veel bouwland en weinig menschen noodig, de snijbloemenkweekers daarentegen hebben weinig land en veel personeel noodig. Dit alles heeft veel welvaart gebracht. Bouwmaterialennijverheid. Er was re gelmatig voldoende vraag, doch in ver houding met het buitenlandsch product was het Nederlandsche gewoonlijk veel te hoog in prijs, een gevolg van hooge loonen en te weinig jaarlijksche productie uren. Basaline-tegels. De Basaltine-tegelfa- brieken in ons district hadden in 1924 voldoende werk. In het laatste gedeelte van 1924 werd deze echter minder gunstig en trad scher pe. concurrentie op, welkje het fabriceer ren nauwelijks meer loonend maakte. De verwachtingen voor 1925 zijn dan opk niet zeer gunstig. Prof. Joffe. Prof. Joffe, hoogleeraar in de natuur kunde te Petersburg, wordt vandaag hier ter stede verwacht, tot het houden van be sprekingen met prof. Ehrenfest. De melkprijs. Gisterenavond zijn de bonden van melk veehouders en de Leidsche Melkinkoo- pers overeengekomen, om met ingang van Vrijdag a.s. den melkprijs met 1 cent te verhoogen. Alhoewel de melkveehouders aanvan kelijk wilden vasthouden om den melk prijs .Woensdag (dus vandaag) te verhoo- gën, wisten de beide Voorzitters de hee- ren Uitenboogard en Noordman, na heel veel moeite, de vergadering tot eenstem migheid te brengen. Om redenen van tactischen aard gmoest deze concessie worden gedaan, omdat pas Donderdag de groot melkinkoopers ver gaderen over het voorstel om de verhoo ging per i! Augustus te doen ingaan. Dit voorstel is door den Kring Leiden verworpen. V.B. Burgerlijke stand. Gehuwd: G. Zaalberg, jm. en E. Le- get jd; J. v. Leeuwen, jm. en H. M. Kruger, jd; W. F. Roozendaal, jm. en N. Schats, jd; J. Sira, jm. en G. Blan- kenstijn, jd; H. Duindam, jm. en C. A. de Bruin, jd. Overleden: W. A. v. Resteren, wedr. 55 j; A. Th. Seijsener, m. 39 j; C,, A. Poulus, m. 72 j; V. de la Rie—Noppert wed. 7.0 j; A. Vlasman, dr. 20 j; F. G. Scheffer, zn. 2 j; H. A. C. Ie Noble— Wielart, vr. 41 j. Geboren:. Neeltje, d. v. J. Korpers- hoek en M. Visser; Barendina, d. v. J. Korpershoek en M. Visser; Albertus Franciscus, z. v. W. y. Erkel en G. ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22l/v cent Ingezond*» Mededeelingen, dobbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 40 cent. Belangrijkste nieuws in dit Bummer. Binnenland. Nanne Sluis Pz. f De Staten van Noord-Holland en de Olympiade. De heer H. W. L. de Beaufort geko« zen tot lid van Gedeputeerde Staten van Utrecht. Vergadering van de Provinciale Sta. ten van Zuid-Holland. Buitenland. De Duitsche antwoord-nota inzake het veiligheidspact aan Frankrijk. De besprekingen tusschen de Brit- sche mijnwerkers en mijneigenaars zullen vandaag hervat worden. Er is sprake van een Russisch— Japansch geheim verdrag over de po litiek in China. Marck; Wilhelmus, z. v. L. Jansen en J. Schroef; Lijsje Cornelia, d. v. W. Flippo en C. v. d. Vroch; Cornelis Johs. Maria, z. v. A. J. Rodenburg en M. v. d. Wereld; Petronella Jacoba, d. I v. B. Chaudron en N. Ververs; Johaii- na Geertruida, d. v. J. v. Diemen en G. v. d. Hoorn; Marijtje, d. v. W. van Loef en H. J. M. Speel; Franciscus Jo- hannes, z. v. L. de Water en M. J. v. d. Klaauw; Hendrik Arie, z. van A. Swart en G. C. Veldhoven: Elisabeth, d. v. D. v. d. Tuur en C. Oudshoorn; Francina, d. v. W. T. Staffleu en M. M. v. d. Burg; Jan, z. v. J. de Nie en S. Waterland; Johanna Mijndtje Ju dith, d. v. J. Slagter en J. Voogd; Isaac Cornelis, z. v. C. J. T. Smits en A. v. d. Nat; Maria Johanna, d. v. M .Alders en J. P. Looyestein; Cornelis, z. v. A. Moeliker en J. M. Schrijver; Anthonia Laurentius Johs. z. v. L. v. Zijp en P. Colpa; Helena, d. v. A. v. Schoonder- woerd den Bezemer en C. HonsbeeK; Pieter,, z. v. C. v. Rhijn én J. Fleur; j Walter Leopold Charles, z. v. J. J. Plat- teel en M. E. v. Osch; Jan, z. v. J. A', v. 't Zelfde en E. v. Niehoff; Johannes, z. v. J. Noordam en A. Buitenhuis; Ma ria Elisabeth, d. v. B. de Geus en E. M. v. d. Post; Bernardina Corn. Maria, d. v. L. van Leeuwen en C. C. vd Hulst; Joachim Cornelis, z. v. C. J. van Hou- weninge Graftdijk en E. Coenen; Jose^ phus Constant Balthazar, z. v. J. C« B. Hüner en M. Gerritse. Ondanks het warme weer der laat ste dagen zijn er toch nog menschen, die er een genoegen in schijnen te' hebben, om de een of andere nietige reden tot handtastelijkheden over te gaan. Zoo Is door N. v. d. S. aangifte ge daan, dat hij gisteren door v. d. V. is geschopt, en dat, omdat v. d. V. slipte met zijn rijwiel ten gevolge van het feit, dat v. d. S. juist zijn wagen keerde. Ook is door T. G. W. aangifte ge daan, dat hem gisteravond om 9 uur door J. K. op de Rijn- en Schiekade de bril van zijn neus geslagen is, ten gevolge waarvan deze (de bril n.l.i ver nield is. Door de politie is aangehouden; V. R., verdacht van diefstal van een| beursje met f3 en een odeurflacon 1 met zilveren stop. Zeker om zijn meisje een plezier1 mee te doen? De fabrieksarbeider P. W, R. ha&j gisteravond in de Schoolstraat bij het station Heerensingel het ongeluk, ter- J wijl hij aan het grapjesmaken was te j struikelen en met zijn rechterpols door j een ruit te vallen. De pols werd érnstig gehavend en R.ï werd door den E.H.D. naar het Acai. Ziekenhuis vervoerd en aldaar verbon- den. r De heer J. de Lange alhier, is te 'sGravenhage geslaagd - voor het Mer- i curiusdiploma voftr Boekhouden. Voor het Mercuriusdiplonia voor j Boekhouden en a. v. zijn geslaagd de, heeren J. J. Bekooy, F. C. J. Otto en J. W. Schrijvers, leerlingen van do Han-i delsschocl „Kctnnis is Macht" (lieeraar 1 de heer H. D. M. Knol, accountant al hier). Voor het Mercurlusdiploma voor. Boekhouden en >1. v. is geslaagd de lieer J. van Bousekom (leerling van -«Tón heer II. D. M. Knol, Arcou:. drd te| Leiden).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1