De uitslagen van de verkiezingen voor de Tweede Kamer - 1925
NIEUWE LEIDSCHE COURANT VAN ZATERDAG 4 JULI 1923
Totaal aantal uitgebrachte geldige stemmen, verdeeld over de verschillende Partijen en de 18 Kieskringen.
PARTIJEN
2 i
?9
Anti-Revolutionaire Partij (Colijn)
Christelijk Historische Unie
Roomsch Katholieke Staatspartij
Vrijheidsbond (Dresselhuys)
Vrijheidsbond (Ter Hall)
Vrijzinnig Democraten (Marchant)
S. D. A. P. (K. ter Laan)
Sociallistische Partij (Kolthek)
Communistische Partij (De Visser)
Rev. Arb. Comité
R. K. Volkspartij (Arts)
Staatk. Geref. Partij (Kersten)
Protest. Volkspartij (v. d. Laar)
Herv. Geref. Staatspartij (Lingbeek)
Vrije Christelijke Partij
Chr. Dem. Fed. (A. P. Staalman)
Vaderl. Verbond (Jhr. de Jonge)
Democratische Partij (Heeres)
Piatt landers (Braat)
Plattelanders (De Boer)
Ned. Middenstandspartij
Bezuinigingspartij
Actualisten
Vrijdenkers
Pensioenactie
Premievrij Staatspensioen
Grondpartij
Nieuwe Nation. Partij (De Leeuw)
Rentetrekkers Partij
Sportpartij
Rapaille Partij
Landbouw Partij
Lijst Pansier
5622 3506 25662 12861 27396 13980' 24981 45912 21928 10929 15925 20420 27489 41167, 27464 35260 115071 861
4056 5376 31636 12108 13499 14422 25347, 28382 18297 6782 18451 16543 20573 32788 29669 15789 10538 1296
134364 115497 25836 72674 34138. 35686 41049 26485 46539 41012 39175 18718 38722 11329 48393 8215 3564 141835
1652 2448 18115 13863 22714 2171H 12186 19552 25158 10412 13453 10551 10712 13080 12204 11977. 5566 i°34
97.1 1356 2229 968 4412 7879 1794 2864 5718 2923 2576 1533 1519 904 2095 1511 818 1049
2256 2014 12590 7976 9805 8110 5213 6494 23066 27726 10241 7493 8353 12714 13475 18916 9417, 2010
9256 12100 37103 21333 83066 51272 21020 416041113505 37598 35429 12180 34673 50167 44972 53214 24547 23263
131 142 276 182 326 147, 457 946 279 284 706 78 1092 2504 674
244 765 3682 2393 673 ,1204 .13097 .181I11 1886 338 553 1316 2961' 4185 363 497
182. 644 1371: 639 471; 5829 756 933 130. 462 217 198
243 130 220
4590 9973 811: 3961 860 801 '691' 506 1890 865 1724 523 4057 978 3898 299 144 3542
1275 619 5220 3057 4413 1156 6297 16165 752 701 1609 8946 6523 775 4314 292 246 110
236 235 1363 3414 692 968 iioo 334 845 216 864 264 540 1747 1878 295 540 15S
261 533 3007 403 2985 6880 2465 1361 4287 176 8i2 466 1594 1297 2016 1448 152 133
217 304 578 218 770 783 385 575 2289 2318 1222 613 886 685 652 530 810 377
540 443 1169 345 464 2267, 640 737, 990 313 569 692 1130 '684 822 380 172 242
309 205 955 5'II' 566 885 1126 572 916 837 544 348 52°313 364 1076 529 579
743 2105 3183 373 326 2388 7418 545 3070 797 1752 1149 5228 3987 4675 5181 3S7,
1799 483 80 274 479 566 142 795 455 1641! 314 1818 1635 2957, 5338
'465 602 486 379 817 2159 338 905 11013 464 1785 404 599 5i° 7.69.
115 246 153 160 109 T28 147 289 521 186 270 .1530 108 141 128. 622
97 81, 190 134; 383 217 114 -1*28 156 106 234 98 109 96
-1 109
329 1807 591; 33 I&3
324
3.45 410 141 .1&50
*iw"147 51 106 188 119 988 159 n°
77" 47 102 76 74 119 35 42 64 60 63 48
1054 2179 796 363
T 4697, ZZZZZ Z
167583 156348 172821 157378 218514 176330 149268 202933 305278 151023 148846105623 162201 180689 204036 163224 84031 179465
Dag-Agenda.
„Jeruel" Groenesteeg 16. Zondagmor
gen half elf en 's av. half zeven, opehb.
samenkomsten. Spreker: S. Barteling
van Haarlem. Dinsdagavond 8 uur:
Bijbelbesprek mg.
Maandag 6 Juli 'sav. 8 uur Groote
Nutszaal Steenscb. „Leidsche kunst
kring" „Voor Allen." Ledenverg. Inl.
D. P. Harling van A'dam.
Dinsdag 7 Juli 'sav. 7.30 uur. Zon
dagschoolver. „Jadhin" bidstond Hboi-
grachtker. Spr. Ds. N. Buffinga van
Rotterdam.
Woensdag 8 Juli 's morg. 9.30. Jaar
vergadering Zondagschoolver. „Jachin'
J op de Burcht.
Woensdag 8 Juli 's midd. 2.30. Zon
dagschoolver. „Jachin". Spr. Dr. Har-
renstein van Amsterdam. Onderwerp:
Onze Zondagscholen en de toenemen
de concurrentie der moderne jeugd-
vereenigingen.
Zondagsdienst op 5 Juli.
Muijzert, telef. 2268. Overwater, tel.
2259, Mulder, telef. 990, v. Voorthuij-
sen, telef. 7.
De Geneeskundige Zondagsdienst te
Oegstgeest wordt waargenomen door
Dr. Varekamp, telef. 1916.
De avond- nacht en Zonendagsdienst
der apotheken wordt van Maandag 6
lot en met Zondag 12 Juli a.s. waar
genomen door de apotheek van den
heer C. B. Duijster, N. Rijn 18, tel. 523
RECLAME.
BINNENLAND.
KABINETSCRISIS.
Uit Den Haag wordt ons het volgen-
Je geseind:
H. M. de Koningin heeft in overwe
ging genomen de onder dagteekening
,van 29 Juni ingediende aanvrage om
eervol ontslag van de ministers en
hun verzoch't zich inmiddels te willen
hlijven belasten met- behandeling en
afdoening, zoo mogelijk, van loopende
zaken.
DU bericht schijnt op het eerste ge
zicht een weinig vreemd, daar het Ka
binet van de kiezers geen votum van
wantrouwen heeft gekregen.
Bedacht moet echter dat na de Vloot
wetcrisis een noodoplossing is gevon
den, die een tijdelijk karakter droeg.
De ontslagaanvrage is dan ook reeds
voor de verkiezingen ingediend.
Bekend was overigens dat meerdere
Ministers reeds vroeger het voorne
men te kennen hadden gegeven om af
te treden.
Abr. Staalman gekozen.
Volgens de nog altijd niet-officieele
laatste berekeningen is niet de heer
Henri ter Hall, maar de Vrijheidsbon-
der Abr. Staalman gekozen.
Deze heer Staalman moet niet ver
ward worden met den christen-demo
craat A. P. Staalman, die niet geko
zen is.
Prov Staten van Zuid-Holland.
Ged. Staten si ellen voor afwijzend
te beschikken op het verzoek van B.
on W. van Pernis, om aafl die gemeen
te vuor het behoud en de herstelling
van den toren, behooren^e bij do in
middels afgebroken kerk der Ned. H.
gemeente, subsidie te verleenen.
Ged. Staten stellen verder voor aan
fte gemeente Monster een subsidie te
verleen on van 1/3 der kosten, tot een
maximum van f 400, in de oevervoor-
Eienmg langs een gedeelte van de Hol
lewatering.
Nog wordt voorgesteld in de exploi
tatiekosten voor 't veer Briella-Rozen-
burg voor het tijdvak van 1 Mei 1925
tot 1 Jan. 1929 de helft der pachtsom
bij te dragen, d.i. een bedrag van
1 34f2.50 per jaar.
De Glindhorst.
Tn enkele weken tijds is nu voor de
stichting aan extra collecten en giften
ingekomen ruim f9000. Wanneer het
zoo doorgaat, komen we wel tot de
f50000, die er zijn moeten, zullen we
alle crediteuren op tijd kunnen vol
doen.
Tfot is een genot voor onzen pen-
(01 cester (Ds. Hagen de Delft, Gi-
;to -iier 35595), om te zien hoe men
van kanten zich gereed maakt
om Glindhorst uit haren smaad
'te redden. Een paar broeders uit II.,
waar de kerkeraad geen extra-collecte
kon houden, maar een gift zond, vcn-
-• -
den dit te weinig en. zonden onge
vraagd f200. .Uit Gouda kwam f100,
uit Leiden en omgeving f600, bijna,
uit Veenendaal f325 plus een kerk-
collecte, door den heer B. f 1000, uit
Middelburg f 35 en veel collecten en
giften van kerken.
Een prachttoezegging werd gedaan'
door een industrieel. Hij vond, dat
we zoo wel het hoofd boven water
zouden houden, maar dat we in de
toekomst toch ook moeten uitbouwen.
En we zijn het volkomen met hem
eens. Bewaren en bouwen. .Welnu, hij
zei toe, bij elke nieuwe bestelling, die
hij kreeg, f50 in een bouwfonds te
zullen storten. Dat begin is er dus
pok.
Wanneer nu op elke plaats in ons
land door enkele vrienden samen een
paar honderd gulden wordt bijeenge
bracht, is gauw de f50000 bereikt.
Circulaires zijn bij Ds. Hagen te ver
krijgen en zonder circulaire mag het
pok'. Wie doet mee?
De schildersstaking.
Gisteren hebben de stakende schil
ders vergaderd. De hoofdbesturen der
patroonsbonden hadden schriftelijk het
volgende "foorstel bij de gezellenorga-
nisaties ingediend: de patroons erken
nen de wenschelijkheid van een rege
ling voor de werken in den nieuwen
houw. Zij verklaren zich bereid om,
wanneer te dezen aanzien overeenstem
ming is bereikt, de regeling in den loop
van 1925 voor den Haag in werking te
doen treden.
De vergadering heeft met groote
meerderheid de patroonsvoorstellen
verw cipen.
DE PERS EN DE VERKIEZINGEN.
De Standaard geeft een voor-,
loopige beschouwing waaraan het vol
gende is ontleend
Tegenover de 56 reëele zetels van
1922 staan er nu 54. Dat is ,een te
ruggang maar niet een van zeer groo
te beteekenis, als men acht geeft op
de zeer bijzondere omstandigheden,
waaronder ditmaal gestreden moest
worden.
Niet dat er verschuiving was, be
hoeft te bevreemden, maar dat zeniet
grooter was, stemt tot eeriige verba
zing.
Bij ons is er eenige teruggang. Wjj
stonden af aan de partij van ds. Ker
sten. Wij hadden op verlies gerekenid.
Dat de teruggang ons trof, valt
niet te verwonderen. .Van alle onaan
gename maatregelen trof den eersten
candidaat van onze lijst alle blaam.
En daarop lettend, zijn we over het
resultaat niet ontevreden, al hadden
we natuurlijk gaarne onzen 14en zetel
behouden.
Op de Rechterzijde als geheel let
tend, -kan men niet zeggen, dat zij
stemmen aan de eigenlijk gezegd link-
sche partijen heeft verloren.
De opschuiving naar Links voor
spelt aan een Rechtsch Kabinet war
me oppositie. Ziet men echter van de
onderlinge verschuivingen bij de link
sdie groepen af, dan is de slotsom,
dat er weinig wezenlijke verandering
ugetreden, al schijnt voor ons de
teruggang van 16 op 13 zetels groot,
de wezenlijke teruggang bedraagt er
slechts ëén.
En dat resultaat achten wij wel niet
bevredigend, maar volkomen verklaar
baar.
We hebben een verheffenden en
somtijds bepaald verkwikkenden stem
busstrijd gevoerd.
De a.-r. „Ro t ter da mme T' vat
haar oordeel over den einduitslag in
het kort aldus samen: niet onbevre
digend, en gezien de eerste uitsla
gen der groote steden onze verwach
ting belangrijk overtreffend.
„Dat wij slagen zouden krijgen, zoo
gaat het blad voort,' wist ieder; allfeen
over de zwaarte van den slag, die
.ieder van de leden der rechterzijde
zou treffen, liepen de meeningen uit
een. Thans kan ieders aandeel wor
den vastgesteld en niet zonder vol
doening kan worden geconstateerd:
het valt mee.
Na den achteruitgang der zuster
partijen te hebben nagegaan, ver
volgt het blad:
En nu de antirevolutionairen. Ook
wij prijkten met geleende veeren; van
de zestien ons de vorige maal toege
dachte zetels hadden wij er slechts
.veertien ten volle verdiend. Zonder
kleerscheuren zijn wij er niet af ge-,
komen: met dertien man keert onze
fractie in de Kamer terug.
Dat op onzen rug de zwaarste sla
gen zouden komen, was te voorzien
en al hadden wij, rekening houdenid
met het machtig enthousiasme, door
onzen leider gewekt, de stille hoop,
dat ons verlies zich tot twee zou be
perken, ondankbaar zou het wezen in
dien wij, rekening houdend met den
totaal-uitslag, daarover pruttelden.
De meerderheid der rechterzijde is
gering, maar de historie heeft meer
geleerd, dat een kleine meerderheid
zich nauwer aaneengesloten gevoelt
dan hijeen groot overschot.
De meerderheid is gering, want wan
neer wij letten op de wijze, waarop
door Gereformeerde en Hervormde
Staatspartij, de strijd tegen de anti
revolutionaire en christelijk-historir
sche partij gevoierd is, dan kunnen
wij niet denken aan de overname der
groepeering, door andere bladen ge
geven, die de getalssterkte der rech
terzijde op 53 stellen. Boven de 54
komen wij niet ,uit.
Inderdaad is de loswerking van deze
elementen, die principieel met ons op
hetzelfde standpunt staan en mee den
Christus belijden, een der sombere zij
den van dezen elèctoralen veldtocht.
Een veldtocht die, in weerwil van
de ondervonden kleine teleurstelling
voor de anti-revolutionaire partij dit
heerlijke had, dat in woord en ge
schrift, in gebed en gezang, een ent-
thousiasme van heerlijke geloofseen-
lieid gewekt werd, als wij slechts
spaarzamelijk aanschouwden.
Dat blijft nawerken, ook] in de moei
lijke dagen die nu komen.
„De Tijd" (R.K.) schrijft o.m. over
den uitsl4l der verkiezingen:
„Het is altijd 'ii impöneerend schouw
spel, een volk c'p den dag, waarop het
zijn lot in handen neemt om zijn toe
komst en doel le bepalen, Christus te
zien kiezen als den Ordenaar van zijn
eeuwige en tijdelijke wetgeving.
Onder dien grootschen indruk ver
keert het land op dit oogenblik. En
met name de Neder]andsche Katholie
ken, die van den verwoeden aanval der
sociaal-democratie en de slijtage var
een zevenjarig bewind onder ondank
bare omstandigheden, wel iets te
vreezen hadden voor de christelijke
regeering, mogen hun gedachten en
gevoelens met dankbare voldoening
naar den hemel richten, nu hun de eer
sle Vrijdag der Julimaand met een zoo
blijde rnorgenboodschap begroette.
Het hart van ons volk klopt nog
christelijk, en in de belangrijkste
oogenblikken van zijn nationaal-gods-
dienstig bewustzijn pleegt'het zich te
hervatten, om Christus als den oor
sprong en het eindpunt ook van zijn
sociale en staatkundige wezen te .be
lijden.
Terwijl het zich gereed maakt, om
aan de homines novi, die straks het
initiatief van H. M. de Koningin en de
parlementaire meerderheidswenschen
zullen aanwijzen, de leiding van de
staatszaken .over te geven, mag het
voor 't Kabinet-Ruys de Beerenbrouck
—De Visser—Aalberse-Colijn (het vier
tal, dat als gekozenen des volks uit
hel ministerieele departement de Twee
de Kamer kan binnenstappen) met bij
zondere voldoening in de beslissing der
christelijke kiezers het getuigenis le
zen, dat dezen ondaiiks de uitgebrach
te en wel eens gerechtigde kritiek op
regeeringsfouten, niet ontevreden zijn
over een uitzonderlijk moeilijke en
riskante, maar over 't algemeen wel
volbrachte praestatie."
In een extra-editie, die gistermorgen
verscheen, bespreejkt „De Neder
lander" (C.H.) voorloopig den stem
busuitslag.
De redactie verheugt zich natuurlijk
over de handhaving van het Christe-
lijk-Historisch zetel-aantal enbe
groet eveneens met vreugde de intrede
in de Kamer van ds. Lingbeek, die als
candidaat der Herv. (Geref.) Staatspar
tij zich speciaal tegen de Chr. Hist.
Unie kantte.
„Het verheugt ons, dat ds. Lingbeek
zijn intrede in de Kamer zal doen; hij
is een man van studie. Er zal nu ge
legenheid komen te vernemen hoe de
ze groep hare strijdleuzen meent to
kunnen toepassen in onze wetgeving
en in ons volksleven."
Voorts lezen wij nog:
„Over de politieke gevolgen van de
zen uitslag zullen wij nog niets zeggen.
De indruk van den uitslag moet eerst
een weinig beklijven..
Twee dingen staan vast. De drie
Rechtsche partijen, thans in het Kabi
net vertegenwoordigd, hebben De zal
men weder de meerderheid. Zij telden
59 stemmen; thans is dit cijfer 54.
Wat hiervan vorder h^t gevolg zal
zijn, valt niet te zeggen.
Wel moge nog worden opgemerkt,
dat het bestaan dezer pieerderheid
gfaKMfr-.Uffi i li 1 i.
RECLAME.
MIJNHARDT's
Sf aal-Tabletten*. 90 ct.
Maag-Tabletten. 75ct.
Zenuw-Tabletten 75ct.
Laxeer-Tabletten 60 ct.
Hoofdpijn-Tabletten 60ct.
Bij Apoth. en Drogisten.
vóór een belangrijk deel te danken is
aan de Christelijk-IIistorische Unie. Zij!
toch behield in tegenstelling met do,
twee andere rechtsche groepen haari
oude kracht."
Het zij aan 't nachtelijk uur gewe- j
ten, waarop de Christelijk-historischej
redactie haar beschouwingen aan het
papier toevertrouwde, dat zij een klein
abuis onopgemerkt liet, voegt De Maas
bode (R.K.) hieraan toe. Ook voor de
R. K. Staatspartij toch geldt, dat zij
zich op haar oude kracht handhaafde.
De redactie raadplege slechts de cij
fers: zij zal dan ervaren dat terwijl
het totaal der Christelijke Historische
Unie terugliep, dat der R.K. Staats
partij met een kleine 10.000 nog de
hoogte inging.
„De Tribune" (Communistiéch).
schrijft:
„Deze verkiezingsuitslag moet ons
leeren, dat de eenheidsfront- en de
vakvereenigingspolitiek van onze Com
munistische Internationale de eenige
weg is, waarlangs de communistische
gedachte tot de massa kan doordrin
gen. In de organiaties der groote mas
sa, in de bedrijven, in de fabrieken,
daar is onze plaats, daar ligt onze taak
BUITENLAND. j
HET VEILIGHEIDSPACT.
Een internationale conferentie te Den
Haag?
In diplomatieke kringen te Berlijn
acht men het tot stand komen van
een internationale conferentie tot re
geling van de groote Europeesche
Kwesties, zooals in de eerste plaats
het veiligheidspact, zoo goed als ver
zekerd, Men beweert zelfs, dat deze
conferentie in den loop van de maand
Augustus gehouden zal worden.
De voorbereidende onderhandelin
gen zouden reeds ver gevorderd zijn;
als plaats van de bijeenkomst wordt
in ae eerste plaats 's-G r a v en h a.
ge genoemd.
Een definitieve beslissing is hier
omtrent echter nog niet geAomen,
daar van andere zijde Oostende voor
gesteld is.
Dat men in Duitsche politieke krin
gen sterk op het tot stand komen
van deze conferentie rekent, zou uit
de motiveering blijken, welke de mi
nister van Buitenlandsche Zaken dr.
Stresemann gaf, Jpen hem gevraagd
iwerd, de debatten over de buitenland
sche politiek uit te stellen. Dr. Stre-
sefnann gaf ten antwoord dat de
Duitsdhe regeering aan de komende
jflternatjepaie conferentie niet kan
