CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Belangrijkste nieuws w dit Numnt
ui. summer bestaat uit TWEE Biadeo.
EERSTE BLAD.
uir*h^t~Sociale~Leven]
Be JAARGANG
Saterdag 27 jw? 1925
nümmér
CHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
-
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Franco per post per kwartaal 1 2.90
BUREAU: Hooigracht 35 Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
*4.
ADVERTENTIE-PRIJS
i contract, belangrijke redactie.
iijks geplaatst ad 40 cent.
Binnenland
De koninklijke familie te Zerznatt
Het antwoord van den hees H. DU
mei aan den heer Eikerbont.
Buitenland.
Caillaux' financieele voorstellen
zijn door de Fransche Kamer aanga'
nomen.
Bnitschland zal aan Frankrijk na
dere inlichtingen vragen inzake da
nota over het Veiligheidspact.
De Zeppelin bocht naar de Noordpool
Hoog de Banier.
Bij sommige menschen leeft de ver
wachting dat de Antirevolutionaire
partij aan de eene zijde wel heel wat
s'emmen zal verliezer?, dank zij de
voortdurende hetze tegen Minister Co-
lijn en de afbraakipogingen van de
kleine partijen, maar dat daartegen
over een niet onbeduidende aanwinst
zal staan van stemmen uit het libé
rale of ook wel uit het onverschillige
kamp.
Tal van kiezers, zoo oordeelt men,
wier vertrouwen in de leiding van
mannen als Mr. Dresselhuijs hopeloos
is geschokt, zullen ditmaal aan don
lieer Co lijn hun stem geven, omdat ze
in hein zien den man die den moed
heeft de werkelijkheid onder de oogon
te zien niet alleen, maar die ook de
geestelijke kracht bezit om daarnaar
te handelen. Men ziet in den heer Co-
lijn een loods, aan wiens leiding het
schip van staat met gerustheid kan
worden toevertrouwd.
Onze verwachtingen in dit opzicht
zijn niet hoog gespannen.
Als hot puntje bij paaltje komt. dan
zal het getal vrijzinnigen die aan den
heer Colijn hun stem geven, wel heel
gering zijn.
Omdat tenslotte het beginsel be
slist.
Dit blijkt wel uit de houding door
de liberale pers en met name door
het Handelsblad aangenomen.
Aanvankelijk wist dit liberale 01-
jaan van den heer Colijn nog wel iets
roeds te zeggen, had het nog wel woor
den van lof.
Maar naarmate de verkiezingen na
deren, werd ook de toon anders en
scherper en het eerste advies door dit
blad gegeven, luidt dan ook: .,in geen
geval rechts 11
De houding van een orgaan als het
Utr#echtsch Dagblad is niet
anders.
Min:ster Colijn mag dan groote ver
diensten hebben en de houding van de
mannen van den Vrijheidsbond tsn op
zichte van het bezuïnigingsvraagstuk
mag dan alles te wenschen hebben
overgelaten, dit neemt toch niet weg
dat men zich unaniem keert tegen de
rechterzijde.
En zoo zal het wel over heel de li
nie gaan.
Natuurlijk bestaat de mogelijkheid,
dat er zijn die de zijde van den heer
Colijn kiezen omdat ze zich onder zijn
leiding het meest veilig achten.
Hiervan moeten we echter niet te
veel verwachten en in geen geval mag
dit onze actie beïnvloeden.
Bij alle actie moet op den voorgrond
staan, dat we zijn en willen blijven,
antirevolutionair, principieels tegen
standers van de revolutiebeginselen,,
in welken vorm ze zich dan ook mo
gen openbaren.
Ook hier is van toepassing, dat all
Jem wie bereid is zijn leven te ver
liezen het zal behouden en dat omge
keerd, wie zijn 'leven wenscht te be
houden, het zal verliezen.
Wanneer onze actie er op gericht
zou zijn de tegen/standers in het gevlij
te komen, dan zou dat beteekenen den
dood voor onze partij.
Een partij, die 'om politieke winst
te behalen hare beginselen zou prijs
geven of haar program verdoezel m,
is tot ondergang gedoemd.
Wanneer kiezers., van welke rich
ting dan ook onze candidaten wen
schen te steunen, dan bestaat daarte
gen geen bezwaar, mits ze goed weten
wie we zijn en wat we bedoelen.
Fn het doet ons genoegen dat hierop
onlangs door Minister Colijn zoo sterk
rie nadruk is gelegd.
De A R partij, zoo verklaarde de
heer Colijn te Groningen, erkent, dat
~ns nationale leven geregeld moet wor
'en naar de goddelijke ordinantiën. De
■Tondslag van ons nationale leven ligt
n het Christendom. Die grondslag
moet gehandhaafd blijven. Daarvoor
ebben we pal te staan.
We zijn niet bevreesd voor Moskou,
vaar de muren van het Kremlin lee-
en, dat de godsdienst opium voor het
olk is. Als hier plakkaten door de
"a'en gedragen worden, weg met het
hri sten dom. dan reageert gelukkig
7 heel het volk.
Ook zijn we niet bevreesd vopr de
revolutie van de daad, al zijn yve
1903 dan ook nog niet vergeten.
Wel zijn wij bevreesd voor de on
dermijnende krachten, die werken in
ons volksleven. Daarentegen willen we
optreden met alle kracht, die het kie
zersvolk in staat en maatschappij kan
uitoefenen.
In dit verband werd gewezen op het
zoo velerlei gif, dat de huiisgezinnen
wordt binnengedragen, o.a. op de mo
derne huwelijksmoraal, die gepredikt
wordt. Daartegen zullen wij met alle
kracht, die in ons is, optreden.
En als er getracht wordt de autori
teit van het gezag te 'ondermijnen,
dan zullen wij ons daartegen verzet
ten, want juist de autoriteit van het
gezag houdt onze menschen bijeen.
Daarom zullen we het geestelijk
weerstandsvermogen versterken.
De invloed, die er op gericht is den
samenhang van ons volksleven te ver
nietigen, werkt ontbinding, werkt de
revolutie.
Want een maatschappij die innerlijk
weerstandsvermogen mist, wordt ge
makkelijk een prooi der revolutie.
Wie antirevolutionair stemt, en ie
dereen is welkom, die vergdte niet,
dat hij meteen stemt op een partij; die
dat alles wil tegenstaan."
Zoo moet het ook zijn bij onze pro
paganda.
Wij stooten niemand af.
Maar hoog voor ons uit, dragen we
voor ieder zichtbaar de Antirevolutio
naire banier, waarin met gulden Iet
teren het Soli Deo Gloria is geschre
ven.
Alleen onder die banier zullen we
kunnen overwinnen.
V Het christelijk beginsel.
Altijd weer kan men het verwijt
beluisteren, dat de A.R. partij en dat
met name Minister Colijn, wel oog
heeft voor de stoffelijke dingen, maar
dat de geestelijke goederen op den
achtergrond geraken.
Wat zoo vraagt men, heeft het werk
van Minister Colijn nu toch met de
Christelijke beginselen uit te staan?
Die vraag werd ook gedaan in de
Eerste Kamer.
En het kan zijn nut hebben het
toen door Minister Colijn gegeven ant
woord hier te herhalen:
Ik stel er prijs op, hier te verklaren,
dat ik geen behoefte gevoel om aan
te toont n. dat die maatregelen niet in
strijd zijn met het Christelijk begin
sel, omdat ik ze juist ondernomen heb
als uitvloeisel van mijn Christelijk be
ginsel.
Dat Christelijk beginsel eischt, dat
de Overheid ziet naar heel het volk
en niet alleen naar een enkele groep
in het volk.
Dat Christelijk beginsel eischt o.ik,
dat de Staat orde heeft in zijn huis
houden en dat die orde in het huis
houden van den Staat voorrang heb-
be, evenals in het particuliere huis
houden.
Dat Christelijk beginsel geeft mij
ook de kracht om onaangename maat
regelen te nemen vlak vóór de stem
bus; maatregelen, waarvan men weet,
dat zij ook in eigen kring ontevreden
heid brengen en zullen leiden tot ver
lies van kiezeis.
Di» zelfde Christelijke overtuiging
doet mij met 'n gerust geweten de taak
vervuilen, ondanks de bezwaren, die
er aan verbonden zijn.
Wat ware 'tniet gemakkelijker voor
de Regeefcing geweest, om dat alles
na te laten! Wanneer zij den raad van
den heer Wibaut gevolgd had en dit
jaar was gekomen met een tekort van
eenige tientallen van millioenen, door
geen salarisverlaging toe te passen,
door geen nieuwe belastingen op te
leggen! Dan had zehandgeklap
gekregen van die zijde? Ik weet het
niet; ik geloof het ten slotte ook niet.
Maar in elk geval, dan had ze niet de
critiek te hooren gekregen, die ze nu
te hooren kreeg.
Dan had zij door onaangename maat
regelen niemand ontstemd; dan had
ze evenwel aan een volgend Kabinet
de zorg overgelaten om de zaak in het
reine te brengen. Maar dat was niet
naar de opvatting, die dit Kabinet van
zijn taak en van zijn plicht jegens
land en volk had."
Wij behoeven hieraan niets toe te
voegen.
Juist zijn vasthouden aan de Chris
telijke beginselen heeft den heer Colijn
kracht gegeven om ondanks de tegen
hem ontketende hetze die maatrege
len te nemen die in 's lands belang
noodzakelijk waren.
En diezelfde Christelijke beginselen
moeten ons nopen a.s. Woensdag te
stemmen op
DEN HEER H. COLIJN.
No. 1 VAN LIJST 27.
V Stemplicht-
Ons werd gevraagd hoe het nu staat
met den stemplicht en of het juist is,
zooals sommigen rneenen, dat bezwaar
den niet meer behoeven te stemmen.
Het antwoord luidt, dat de stem
plicht onverzwakt is gehandhaafd.
De Regeering heeft wel gepoogd voor
gemoedsbezwaanden vrijstelling te
verkrijgen, maar de Eerste Kamer
heeft het betreffende ontwerp ver
worpen.
De wettelijke stemplicht
blijft dus en het zelfs in de bedoe
ling de toepassing van de wettelijke be
palingen te verscherpen.
Van meer beteekenis dan deze wet
telijke plicht is echter de z e de 1 ij k e
plicht, die op iederen kiezer rust om
van het gegeven kiesrecht gebruik te
maken.
Geen oogenbHk mag worden verge
ten, dat we verantwoordelijk zijn voor
de wijze waarop wij deze functie uit
oefenen.
Vergeten mag ook niet worden, dat
niet stemmen beteekent de tegenpartij
te steunen.
Wie van zijn stemrecht geen gebruik
maakt, versterkt de kansen van de
revolutionaire partijen. Hij laat onge
bruikt een wapen dat God hem heeft
geschonken om het in Zijn dienst te
gebruiken.
Kiesrecht is kiesplicht.
Niemand blijve thuis.
Niemand late zijn biljet ongebruikt.
Een ieder stemme a.s. Woensdag op
H. Colijn, den eersten candidaat van
de Antirevolutionaire partij.
STADSNIEUWS.
Kamerkioskring „Leiden."
Partijdag te Gouda.
De gisteren te Gouda gehouden partij
dag, georganiseerd door het Kamerkies
kringoestuur, is schitterend geslaagd.
In de middagvergadering, welke geleid
werd door den heer Wamaar, te Sas-
senheim, traden als sprekers op Dr. J.
Severijn, Ned. Herv. Pred. te Dordrecht
en het Kamerlid Th. Heukels te Rotter
dam.
Beider redevoeringen werden met
groote belangstelling gevolgd.
Des avondU toen Minister Colijn het
woord voerde, was de toeloop enorm.
Geen plaatsje bleef onbezet in de groote
Schouwburgzaal „Ons Genoegen"; het
podium, de gaanderijen, alles was vol.
Deze vergadering werd geleid door den
Sclen Voorzitter van het Kamerkies-
kringbestuur, den heer P. v. Nes Cz. te
Bodegraven.
Onder het zingen van Psalm 68:17,
werd Zijne Excellentie naar het podium
geleid door den heer Warnaar.
Nadat de voorzitter een woord van
welkom tot den spreker had gericht,
ving deze zijn rede aan.
Onder groote stilte, herhaaldelijk on
derbroken door daverende toejuichin
gen, werd de rede gevolgd.
De vergadering was één en al enthou
siasme. In zijn redevoering releveer
de de minister dat hij dezen avond het
genoegen had, voor de 34e maal voor
het antirevolutionaire volk te mogen
spreken, waarvan alleen deze week 8
maal.
Een daverend applaus volgde op deze
mededeeling, waarmede de vergadering
op ondubbelzinnige wijze te kennen
gaf, hoe het optreden van den heer
Colijn in dezen verkiezingsstrijd door
ons antirevolutionaire volk wordt ge
waardeerd.
De vergadering werd door den Minis
ter met dankgebed gesloten, waarna
door de saamgestroomde menigte spon
taan werd aangeheven: Een vaste
burcht is onze God".
De Gouwenaars hebben gisteren een
goeden dag gehad.
DE LUSTRUMFEESTEN.
De Lustrumfeesten zijn gisteravond
besloten, nadat des middags op den
Burcht nog een tweede opvoering van
bet Levende Schaakspel had plaats ge
had, en de Amsterdamsche Senaat in
Central had gerecipieerd, met een di-
üer in het Palace-hotel te Noordwijk
gevolgd door een bal met souper, aan
geboden door de vereenigingen „Pro
Patria en „Njord."
Na afloop van de herbaalde opvoe
ring van bet A. Z. spel aan de Zoe-
terwoudsche Singel, hadenavond zul
len extra trams loopen naar den Haag
en Noordwijk.
Een commissie uit de burgerij zou
heden aan de studenten en oud-stu
denten een boottocht aanbieden.
De Rijnsburgerweg.
Bij den Gemeenteraad is bet volgen
de voorstel ingediend:
Ondergeteekenden, zich niet kunnen
de vereenigen met bet op de motie
van de raadsleden Huurman, Zuidema
en Spendel uitgebracht prae-advies in
zake de verbreeding van bet gedeelte
van den Rijnsburgerweg tusschen den
Spoorwegovergang en de Poelbrug,
hebben de eer den Raad voor te stel
len tot de uitvoering van dat werk te
besluiten en daartoe een bedrag van
f42.500 ter beschikking van B. en W.
te stellen.
Dit voorstel is onderteekend door de
heeren Huurman, Zuidema Spendel en
van Hamel.
De lichtfabrieken.
De heer Van Eek heeft het volgend
voorstel bij den Gem'enieraad ingediend
met cle bedoeling, om daaromtrent een
beslissing van den raad uit te lokken
voor de behadeling van de gemeente-
begrooting.
„De Raad besluit lot bet vormen vai>
een reservefonds voor elk der gemeente
bedrijven waarin jaarlijks wordt ge
stort het bedrag, hetwelk elk e r?jf
meer aan winst heeft opgeleverd, dan
op de begrooting voorkomt en waaruit
jaarlijks worden betaald: ie. de gelden
die noodig zijn om het verschil aan te
zuiveren tusschen de finan'.ieele inikom
sten van het bedrijf en het bedrag dat
op de begrooting voor winst wordt uit
getrokken en 2e. cle sommen vereischt
voor de bekostiging van daarvoor in
aanmerking komende buitengewone uit
gaven;
en verzoekt Burgemeester en Wethou
ders de daarvoor noodige bepalingen te
ontwerpen".
Examens Krankzinnigenverpleging.
De examens zijn voortgezet met de
candidaten uit Endegeest enz. te Oegst-
geest. De uitslag is als volgt:
Eerste overgangsexamen, 15 candi
daten, afgewezen 3, geslaagd: J. C.
Amersfoort, W. A. van den Berg, E.
Th. J. Dieltjens, F. van Dijk, F. van
Ham, C. H. Hettema, C. Kloot, B. Mo
lenaar, J. Th. C. van Schie, G. Schut,
J. Simons en M. J. Thomassen.
Tweede overgangsexamen, 10 candi
daten, afgewezen 1, geslaagd: F. Briër,
H. J. Brouwer, G. A. Carstens, W.
Eikel, H. G. Hemmen, E. A. Klienban-
nink, A. H. Kneijnsberg, A. Steekelen-
burg en D. Wesseling.
Derde gedeelte (oud) 8 candidaten
afgewezen 3, geslaagd: M. J. Koke
laar, G. van Oosten, G. Smit, C. Voor-
douw en M. E. Witmond.
Bovendien slaagden: G. W. Broek-
huijsen en P. J. Thomas se, beiden van
St. Bavo te Noordwijkerkout.
De examens worden voortgezet.
Ter navolging.
In „Het Zoeklicht" is een gift van
f 2 voor de verkiezingskas verant
woord. Nadien werd nog een gift van
f25 ontvangen.
Wie volgt?
Men leze het „Zoeklicht"- van gis
teren.
Ver. „Het Leidsche Dierenasyl"
Bovengenoemde vereeniging zal op
Dinsdag 30 Juni 1925 n.m. 8 uur in
zaal 11 van het Nutsgebouw een le
denvergadering houden, waar de vol
gende punten behandeld zullen wor
den:
1. Notulen, Ingekomen stukken en
Mededeelingen.
2. Jaarverslag.
3. Verslag Penningmeester en be
grooting 1925.
4. .Verslag Commissie tot nazien
der rekening en benoeming nieu
we Commissie.
5. Bestuursverkiezing. Aftredend ds.
Prins en mr. Nord Thomson.
(6. Mededeelingen over de najaars
actie 1925.
7. Wat verder ter tafel zal worden
gebracht. Rondvraag.
Doordat de heer 'A\ van der Meer deze
gemeente metterwoon heeft verlaten,
is in de Commissie tot Wering van
Schoolverzuim eene vacature ontstaan.
In verband met de vervulling dezer
j vacature bieden B. en W» de volgende
aanbeveling van twee benoembaren
aan: lo. J. L. van Heteren, hoofd detf
bijzondere school aan de Haarlemmer
straat 240; 2o. N. B. M. Vreeburg, hoofd
der bijzondere school aan de Caecilia-
straat II15.
Gisteravond heeft op den hoek'
van de Maresingel en den Haarlem
merweg een aanrijding plaats gehad
tusschen een auto en een wielrijder.
De auto, een luxe, bestuurd door den'
heer V. kwam van den Haarlemmer-*
weg en reed in de richting van de
Mare voorbij de Trekvaart-brug, toen
juist een wielrijder, K. van den Rijns-
burgersingel komende, van deze brug
kwam afrijden Door de gladheid van
den weg kon hij niet tijdig stoppen,
zoodat hij tegen den auto aankwam.
Zelf kwam de wielrijder er zonder let
sel af, maar het rijwiel werd ernstig
beschadigd.
Hier zijn gistermiddag drie jon
gens aangehouden, terwijl zij bezig wa
ren om koperdraad te verkoopen, af
komstig van de bovenleiding der N.
Z.H.T.M. onder Oegstgeest, en aldaar
door hen ontvreemd.
De jeugdige overtreders zijn ter be
schikking gesteld van de Qegstgeesteï
politie.
DE HOUDING DER CHRISTELJKE
WERKGEVERS.
Het antwoord van den heer H. Diemer
Naar aanleiding van het antwoord van,
den heer Eikerbout schreef de heer H.
Diemer onder den titel: „Allen de hand
in eigen boezem", het volgende:
Geachte Heer en Vriend Eikerbout,
Voor Uw antwoord op mijn vraag, U,
nader te willen verklaren, omtrent de
door u geuite beschuldiging aan het adres
der Christelijke werkgevers, zeg ik y
dank.
Ik betreur het echter zeer, dat uw ge
heugen u parten heeft gespeeld en gij in
mij zaagt den voorzitter der Christelijke!
Werkgeversvereniging, die als het warel
uit den hoek was gekomen, om deze or
ganisatie te verdedigen.
Ofschoon gij gansch geen vreemdeling;
zijt op het terrein der Christelijke actie,
is het u geheel ontgaan, dat ik vóór jaren
reeds, wjjl er toen te veel verbintenissen
voor mij liepen, als voorzitter der Chris-,
telijke Werkgeversvereniging heb be
dankt.
Als gij even had nagedacht, wie, uit
hoofde van die functie de laatste jaren
meer dan eens de vergaderingen van het
Christelijk Nationaal Vakverbond bij
woonde, waart gij beter georiënteerd ge
weest.
Uw antwoord bedoelde blijkbaar de
Christelijke Werkgeversvereeniging als
onsociaal voor te stellen, waarmede mij
dan tegelijk een antwoord op mijn vraag:
zou zijn gegeven. Maar zóó staat de zaak
niet.
Opzettelijk heb ik in mijn „Open Brief'1
deze organisatie verzwegen, opdat wij ons
op ietwat breeder terrein zouden kunnen,
bewegen.
Echter, nu u mij abusievelijk aanziet
voor de incarnatie dezer patroonsoiganU
satie, wil ik toch niet tot u zeggen: „Kom*
eerst terug uit het slop, waarin gij zijt
vastgeloopen". Uw brief bevat aanknoo-
pingspunten genoeg, om u op het terrein
te brengen, waar gij en ik, ja, wij allen
moeten zijn.
Met de Christelijke Werkgeversvereeni
ging, waarvan ik inderdaad na het vertrek
van den heer Colijn naar Engeland, ceni*
gen tijd voorzitter ben geweest, mag niel
de Christelijke werkgeversstand in Neder^
land worden vereenzelvigd. Van de dui
zenden patroons, die hiervoor in aanmer-4
king komen, zijn er een paar honderd lid.
De wijze, waarop de Vereeniging den
laatsten tijd naar buiten optreedt, juich
ik niet ten volle toe.'
Mij en allen overigen Chrisftehjken pa
troons het aangehaalde Program voor da
voeten gooien en dan hieruit te constat ee-
ren, dat zij zich „alleen door materiëde
overwegingen lieten ksdco", aiet fip,
