CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Belangrijkste nieuws in dit Nummer
Se jaargang
^WöENSDfiGlT JÜNTÏ925
TTOWWÊR *40
SCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
bit duim beslaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
De Antirev. Onderwijzers.
Onze aandacht werd getrokken door
het volgende bericht in „Het Volk":
Vrijdagmiddag hield de heer Co-
lijn te Veendam een politieke rede
in de openlucht. De christelijke scho
len hadden aan den Inspecteur van
het Lager Onderwijs te Groningen
vergunning gevraagd om de kinde
ren Vrijdagmiddag vanwege de po
litieke rede huns Meesters vrij te
mogen geven. De Inspecteur weiger
de dit. Toen heeft men de kinderen
om 3 uur toch laten loopen, van
wegede hitte. Donderdag was
het zoo heet geweest en daarom
kregen de kinderen vrij van school.
Een teekenend berichtje is dat.
Mocht men „Hét Volk" gelooven, dan
zou de heer Colijn. het bij de Christe
lijke ambtenaren en bij de Christelijke
onderwijzers zóó hebben verbruid, dat
ze er niet meer aan dachten hun stem
op <de Antirevolutionaire lijst uit te
brengen.
De ambtenaren en onderwijzers zou
den van de beteekenis van het werk
van Colijn niets hebben begrepen,
maai* alleen op eigen belang of wat zij
'voor eigen belang aanzagen beducht,
den leider van de A.R. partij den rug
hebben toegekeerd.
Maar nu komt weer dit bericht, waar
uit moet blijken dat er bij de Christe
lijke onderwijzers zooveel belangstel
ling is voor den heer Colijn, dat ze ten
koste van alles onder zijn genoor wil
den zijn.
Wij weten niet of het bericht in
„Het Volk" juist is, of dat het een
beetje gekleurd is.
Maar de ervaring van de laatste
maanden heeft ons wel geleerd, dat de
hoofdzaak wel juist zal zijn.
Zeker, er is in de kringen vaq onze
onderwijzers wel eenige ontstemming
geweest.
Het zijn óók menschen, menschen
met vaak heel wat zorgen.
Maar dat neemt niet weg, dat ze on
danks het gestook van de S.D.A.P.
zeer goed inzien de groote beieekenls
van het werk van Minister Colijn.
Dat neemt niet weg, dat ze uit be
ginsel de A.R. partij steunen en dat
ze, zooals we dat ook in onze omge
ving kunnen zien en zooals het ook te
Veendam bleek, in het voorste gelid
staan, nu het gaat om het behoud en
de bevestiging van de Christelijke
grondslagen van ons volksleven.
STADSNIEUWS.
POLITIEK LEVEN.
Een paar maal hebben wij melding
Semaakt van ontvangen giften voor de
itrijdkas der A.R. Kiesvereeniging.
Thans hebben we een niet minder
verblijdende tijding.
Uit Leiderdorp kwam de toezegging
dat een aantal personen zich ter be
schikking stelt van het bestuur der
A ,R. Kiesvereeniging alhier. Zij hopen
op de morgenavond te houden propa-
gandavergadering present te zijn.
Laat dit voorbeeld ook de Leidsche
mannen en vrpuwen prikkelen om zich
te geven voor het hoogstnoodzakelijke
verkiezingswerk.
Er is veel te doen.
Maar vele handen maken Het werk
gemakkelijk.
Ds. W den Hengst.
In *de gisteren alhier gehouden ver
gadering van de classis Amsterdam
der Gereformeerde Gemeenten heeft
Ds. W. den Hengst zich naar aanlei
ding van uit de vergadering op hem
geoefenden drang bereid verklaard, z'n
emeritaats-aanvrage voorloopig op te
schorten. Hoewel Z.Eerw. eerst Don
derdagavond definitief uitsluitsel zou
geven, schijnt er toch veel kans, dat
de Geref, Gemeente haren leeraar voor
looplg nog behoudt, welk bericht door
velen met blijdschap zal worden ont
vangen.
Zendingssteun In natura.
Bovengenoemd comité, secretaris de
Wr H. Schilp, Morschweg 94, Leiden,
meWr on. het volgende:
He» Comité voor Zendingeateun ïn na-
tor» ontving de Koninklijke goedkeuring
op apv. Kantten. De rechtspersoonlijkheid
wat -iret geworden, nu 't comité zijn
wwfcmemhedee aak uitbreidde tot het
vormen 'M een waarvan de
to» geheel Ire fcaaa Want van da ZoJr
B URE AUHooigracht 35 Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
ding.
Uit het jaarverslag van den Penning
meester bleek, dat het comité in J9J4
meer succes op zijn werk zag dan in het
daaraan voorafgaande jaar. Ontvangen
werd f 471,35 V2, met een batig saldo van
f 175, is 646,351/2- In contanten werd
f 400 aan de Zendingscorporaties afge
dragen, terwijl f 160,70 voor levensnode
delen, vooral aardappelen, werd besteed.
De tjnkosten beliepen f 5, zoodat er een
batig saldo is van. f 80,651/2. Het comité
gaat voort met het propageeren van het
denkbeeld, dat ieder iets van zijn per
soonlijken arbeid afstaat aan de Zending.
Het roept aller medewerking daartoe in.
Verantwoording van giften:
Naaikrans te O. f 40, voor Zondags-
eieren van J. H. d. R. te D. f 15,Mevr.
T. K'. te O. f 1, voor mederijdenMevr.
te U. f 1P. v. S. te O., gecollecteerd:
op feestavond £6,321/2, J. D. te O. f 12
voor gegeven onderricht I. S. te L. achter
eenvolgens f5, f15 en f42,50; N. N.
f 100, zijnde de o-pbrengst van een ouder-
wetschen doek; d. ,H. te K'. f8,24 voor
geitemelk, enz.; C. W. te W. verkoop
kalenders f 18,50 en collecte f 32,25Me
vrouw R. te O. f 5 voor geschreven ar
tikel; E. te D, f 18 voor privaatlessen;
W. te N. f 35 van Zendingsschapen; N.
N., provisiepostje f 7,871/2.
Burgerlijke stand.
Geboren: Arie, z. v. J. Peters en M.
Kranenburg; Petrus Domjnicus Jozef,
z. v. H. S. J. Snijers en C. P. M. van
Gaaien; Martinue Theodoras, z. v. T.
v. d. Zon en C. Borst; Johanna Cor
nelia, d. v. W. G. Droogh en W. M.
Renner; Franciscus, z. v. J. C. Kasteel
en G. Ouwerkerk; Marinus, z. v. L.
Cerdijn en C, J. v. den Hoek; Maria,
d. v. P. Verhoeven en M. Molet; Fran-
cisca, d. v. J. de la R-ie en W. Krom
hout; Daniel, z. v. J. v. d. Steen en
M. C. Verplancke; Gerrit, z. v. J. Hop
penbrouwer en E. v. Putten; Teunis,
z. v. J. C. v. d- Stoom en J. M. Teske;
Catharina, d. v. F. W. H. Raank en
C. Pon; Gerardus, z. v. L. de Jong en
A. v. d. Bosch; Johannes Pieter, z. v.
H. J. v. Barneveld en W. J. Meershoek;
Anna Maria, d. v. P. de Jong en W.
F. Hofkes; Elizabeth Johanna, d. v. J.
W. Steenbergen en J. Voorend; Annie,
d. v. J. Wolt en E. Onderwater; Helena
d. v. J. Borst en G. M. Akerboom; Hen-
drika Antonia, d. v. A. J. H. Keiler en
N. Berk; Willem Adrianus Jacobus, z.
v. P. A. Harteveld en J. Smit; Pietër,
z. v. L. Leemans en M. v. d. Laken;
Hermanus Jacobus, z. v. H. J. Chou-
four en C. Fakkel; Arie Nicolaas, z. v.
A. v. d. Bijl en M. M. Zekveld; Geer-
truida Cato, d. v. F. G. Scheltema en
H. J. H. Schonfeld; Jacobus Johannes,
z. v. A. M. Veeren en E, P. Ammerlaan
Overleden: J. Ilaneveld, dr. 2 nmd;
G. L. J. Kloos, m. 52 j; A. Timmer, m.
69 j; C. ElionBlauw, wed. 70 j; W.
F. Lith, zn. 3 d; M. Jansen, m 43 j;
J. Labordus—Gordijn, vr. 60 j; C. Wil
brink, zn. 10 j; J. M. Spruijt, zn. 9 mnd
W. M. Faas—v. d. Linden, vr. 2S j; A.
M. D. v. EsBrandse, vr. 64 j; P. Theu
rik, m. 39 j;.W. Langeler, dr. 13 j; D.
M. Scheepers, zn. 4 j; J. A. Croan, m.
54 j; L. R. Wentholt, zn. 6 d.
„Het Groene Kruis."
Onder voorzitterschap van dr. H.
Schreuder, hield gisteravond de Zuid-
Hollandsche vereenigtng tot bestrijding
der t.b.c, „Het Groene Kruis" alhier,
haar jaarlijksche algemeene ledenver
gadering.
Uit het jaarverslag van den secreta
ris, den heer H. Filippo W.zn. bleek,
dat de toestand van de vereeniging over
't algemeen reden tot tevredenheid geeft.
Woorden van waardeering werden
gewijd aan mej. v. Rijn, die aftrad als
bestuurslid, en wie het eere-lidmaat-
schap werd aangeboden.
Dr. M. D. Horst ging heen als secre
taris, doch bleef in het bestuur zitting
houden. In functie werd hij opgevolgd
door den heer W Filippo W. F.zn.
Tevens werd met groote erkentelijk
heid gewaagd van den arbeid van de
Wijkverpleegster, Zustor W. Th. v. Bot-
tenïmrg en die van haar assistente, mej.
Goddijn, alsook van de medewerking
van den heer v. Egmond, congierge van
het gebouw.
In totaal werden verpleegd 1777 pa
tiënten, waaronder- 60 leden van het
ziekenfonds Boerhave.
Zuster van Bottenburg legde dit jaar
3284 bezoeken af, haar assistente 438.
Het ledental bleef stationair.
Hoewel niet meer behoorend tot de
gebeurtenissen van 1924, waar eerst dit
jaar overeenstemming werd bereikt,
maakte het verslag toch melding van
de overdracht van het gebouw Pieters
kerkgracht aan de gemeente.
De gemeente stelde prijs op hel bezit
van dit gebouw, en het bestuur meende
in het belang der vereeniging te hande
len, dooi; op de na veel oonfereeren
vastgestelde voorwaarden, tot den .ver
koop over te gaan.
De gemeente heeft nu op zich geno
men te zorgen voor een goede huisves
ting voor de vereeniging, terwijl de
laatste daarvoor een jaarlijksche vergoe'
ding van f 100.— zal hebben te betalen.
Hierna volgde hef financieel verslag,
uitgebracht door de penningmeesteresse
mej. Ie Poole.
De ontvangsten bedroegen f 6995.93,
w.o. aan Zusterhulp f 1625.aan con
tributie f 4129.50, en aan interest 1343.88
Daartegenover stonden de uitgaven,
tot een bedrag van f5721.79. Hieronder
was voor salarissen 13068.voor onder
houd van het materiaal f182.86; voor
algemeene onkosten £506.72 en voor
verzekeringspremie van het personeel
f214.—; terwijl een bedrag van f519.72
werd gebruikt voor de aanschaffing van
nieuw materiaal.
Het batig saldo van f 1274.14 werd
geheel gebruikt voor afschrijving.
Bij de bespreking van algemeene
zaken werd nog gesproken over de
mogelijkheid om te besparen op het
hooge bedrag dat thans moet worden
uitgegeven aan inningskosten van de
contributiegelden. Het bleek n.l. dat de
leden die niet bij eerste aanbieding, en
meer nog die in het geheel niet de
kwitantie accepteeren, de vereeniging
op veel onkosten brengen.
Met een woord van dank aan de
functionarissen en de aanwezigen, sloot
de voorzitter hierna de vergadering.
—Gistermorgen heeft een 15-jarig
meisje J. L. in een woning aan de Bin
nenvestgracht ernstige brandwonden
bekomen, doordat zij den inhoud van
een nog gedeeltelijk met kokend water
gevulden ketel, welken zij leeg waande
over de voeten kreeg, terwijl zij het
voorwerp van een gascomfoor nam.
De Eerste Hulpdienst verirende ge
neeskundige hulp.
BINNENLAND.
DE KONINKLIJJKE FAMILIE.
De Zwitsersche correspondent van
de „Maasbode" seinde d.d. 16 Juni:
De Kon. familie, die nog steeds te
Ghamonix verblijf houdt, hoopt over
enkele dagen weder in Zwitserland
terug te keeren.
Prins Hendrik maakte beden een
uitstapje van Chamonix via Evian-les-
Bains naar Montreux.
Koningin Wilhelmjna en de onzede
lijke mode.
Men schrijft uit Rome aan de Maas
bode.
De „Osservatore Romano" van de
zen avond bevat een bericht uit Den
Haag onder den titel: „Koningin Wil-
helmina en de onzedelijke mode."
De schrijver daarvan zegt een ge
sprek bijgewoond te hebben, dat liep
tusschen twee dames van het corps
diplomatique. De eene dame, die eerst
kort geleden was aangekomen, vroeg
de ander, die reeds lang in den Haag
verbleef, naar de gebruiken omtrent
kleeding aan het Nederlandsche Hof.
„Indien gij werkelijk genoegen wilt
doen aan Koningin Wilhelmina", zoo
verklaarde de laatste, „dan moet gij
vooral niet meedoen aan de moderne
mode. De Koningin houdt heelemaal
niet van sterke decolleté's, van bloote
armen en heeft een uitgesproken anti
pathie tegen korte rokken. Daarom zal
eene dame, Hollandsche zoowe 1 als
vreemde, die der Koningin aangenaam
wil zijn, en door Hare Majesteit geacht
wil worden, ook bij gelegenheid van
een bal zich wel wachten zich te ver-
toonen in een toilet al te zeer conform
aan de mode.
De Koningin geeft het voorbeeld van
een ernstige kleedij en, hoewel zij zich
steeds elegant kleedt, is hare kJeeding
altijd zeer correct. Hare Majesteit, die
door haar voorbeeld en wenken in
Hollandsche gezelschapskringen dezen
zin voor ernst en smaak voor welvoe-
gelijkheid in het kleeden der dames
heeft bijgebracht, acht zich als het
ware beleedigd, indien eene vreemde
dame zich niet houdt aan deze gezon
de en zedige gewoonten van het land,
waar zij gastvrijheid geniet. Men ver
telt in de salons te den Haag, dat de
Koningin den vreemden dames streng
verzocht heeft, den rechten en gezon
den zedigheids-zin van het Nederland
sche volk niet te bederven door bare
al te vrije manier van kleeden."
De vroedvrouwenschool te Heerlen.
Bij het afdeelingsonderzoek der Eer
ste Kamer van het wetsontwerp
aanvulling en vervolg van hoofdstuk
X der Staatsbegrooting (Arbeid) voor
het dienstjaar 1925 meenden verschil
lende leden, uiting te moeten geven
aan hun afkeuring van de door den
minister gevolgde gedragslijn in zake
de subsidieering der kweekschool voor
vroedvrouwen te Heerlen. Zij konden
niet begrijpen, hoe het den minister
mogelijk is, met f40.000 genoegen te
nemen, waar hij f80.000 noodig achtte;
of f80.000 aan te vragen, waar f40.000
voldoende is.
Anderen konden zich niet vereeni
gen met de houding van den minister»
die f 80.000 aanvroeg zonder overleg
ging van eenig rapport. De vraag werd
gesteld, of het rapport van de commis
sie tot onderzoek naar den toestand
van de school voor vroedvrouwen te
Heerlen wel op onpartijdigheid aan
spraak kan maken, wijl, naar verluidt»
het bestuur der inrichting niet door
die commissie gehoord is.
Vrij algemeen wenschte men nader
te worden ingelicht. Is, zoo vroeg men,
het aan de commissie-Josephus Jitta
gevraagde nader rapport reeds inge
komen? Zoo ja, dan werd overlegging
daarvan gevraagd. Ook was men ver
langend te vernemen, wat zal geschie
den, indien vóór 1 Januari 1926 geen
nadere voorziening zal zijn getroffen.
Verscheidene leden achtten een sub
sidie van meer dan twee ton te hoog
en gewaagden van een bodemloozen
put, waarin, ook met het oog op de
zoo noodige bezuiniging, niet meer
geld mag worden geworpen.
Groot Amsterdam.
Op 1 Mei j.l. telde Amsterdam 713.923
inwoners, n.l. 343.231 mannen en 370,
vrouwen, tegen een totaal van
712,222 op 1 Januari 1925.
Wijziging van de Kieswet.
Verschenen is het voorloopig ver
slag der Eerste Kamer over het ont
werp van wet tot aanvulling van de
Kieswet.
Het ontzien van gewetensbezwaren
ten aanzien van het naleven van de in
het tweede lid van artikel 72 der Kies
wet gevorderde verplichting, konden
eenige leden niet goedkeuren. Zijde
lings wordt hier aan den stemplicht
getornd. Bovendien wordt langzaam
aan het bestaan van gemoedsbezwaren
van verschillenden aard, om aan de
vervulling van wettelijk opgelegde ver
plichtingen te ontkomen, zoodanig
overdreven, dat men ten slotte bij de
anarchie zal zijn aangeland.
Men vroeg, welke de gewetensbezwa
ren zijn, die men kan hebben, tegen
net zich aanmelden aan het stembu
reau? Men wordt niet gedwongen om
te stemmen.
Daarentegen werd door anderen op
gemerkt, dat de overheid bestaande
gemoedsbezwaren in het algemeen
juist meer moet ontzien, en zich daar
bij niet behoort te bepalen tot uitslui
tend godsdienstige bezwaren, betgeen
een te eng beperkt begrip is. Betwij
feld werd of deze wet, ook bij het be
trachten van allen spoed nog effect
zal kunnen hebben bij de komende
verkiezingen. In verband hiermede
werd gevraagd, of daarom uitstel niet
gewenscnt zou zijn, ten einde 't vraag
stuk der tegemoetkoming aan gewe
tensbezwaren tegen de vervulling van
staatsburgerlijke plichten nog eens al
gemeen en principieel te overwegen.
Verandering in den loodsdienst.
De reeds eerder voorgenomen veran
dering ter bezuiniging op den loods
dienst is gisteren in werking getre
den. Behalve een viertal loodsen, die
voor den loopenden dienst te IJmui-
den gereed moeten zijn, werden alle
te IJmuiden gestationneerde binnen
loodsen naar Amsterdam verplaatst
om de van daar en van Zaandam af
varende schepen tot in zee te brengen,
terwijl de zeeloodsen van gisteren af
de binnenkomende schepen uit zee tot
op de losplaats begeleiden.
Pro Re ge.
In de te 's-Gravenhage gehouden ver
gadering van het algemeen bestuur
van de provinciale Zuid-Hollandsche
afdeeling der Nat. Vereeniging Pro
Rege, werden de nieuwe bestuursleden
de heeren adj. A. T. v. Oosterom van
Delft en J. de Groot van Boskoop door
den voorzitter, ds. L. J. Crousaz van
Strijen, geïnstalleerd.
Na eenige discussie werd besloten
om dit jaai* wederom een lan ufeg i
houden in het Westland c f '.i
en dan zoo mogelijk ach> .i
tus of begin September.
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 22% eené
Ingezonden MededeeHngen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij voorrritbetaHng
van ten hoogste 30 woorden, worden dege»
iijks geplaatst ad 40
Binnenland
De reis van de Kondnkltjlm Familie.
Minister de Visser over het school
blijven van kinderen.
De wijziging van de Kieswet.
Buitenland.
Poullet kabinetsformateur in België.
Een ernstige treinramp in Amerka.
Weer een communistische aanslag.
De Fransch-Spaansche samenwer
king in Marokko.
Es-Keizer Wilhelm.
Ter bevoegder plaatse is niets be-
kend van een voornemen, dat de ge
wezen Duitsche keizer zich te Noord-1
wijk zou vestigen gedurende het bad-|
seizoen.
De ambtenaars-salarissen.
Onlangs is in de bladen medegedeeld,
dat de minister van Financiën aan de
hoofden der Departementen van Alge-
meen bestuur een rondschrijven had ge
zonden, waar'n hij hun verzocht, onvol
doende regelingen, uit het nieuwe Be
zoldigingsbesluit voorn-loeiend, te zijner 1
kennis te willen brengen.
In sommige ambtenaarskringen schijnt J
men dit te vollen opvatten als een aan-
wijzing voor een - komende betere alge
meene salarisregeling.
Het „Hbld" verneemt echter, dat een
wijziging van het niveau der salarissen
vastgelegd in het nieuwe bezoldiging*-
besluit, niet in de bedoeling ligt. De Mi-
nister van Financiën beoogde met zijn
rondschrijven alleen kennis te krijgen van
grove onrechtvaardigheden door de nieu- j
we regeling veroorzaakt, welke noodza-
kelijk behooren te warden weggenomen.
Dat is dus, wat de ministers Ruys en
Colijn reeds eerder in de Tweede Kamer i
noemden: „het gladstrijken van eenige
plooien".
BUITENLAND.
DE KABINETSCRISIS IN BELGIë.
Poullet weer formateur.
De Belgische kabinetscrisis is weer
in een nieuw stadium gekomen. Het
!gisteren door ons geopperde vermoe
den schijnt juist te zijn. De koning1
heeft n.l. een vrij langdurig onder
houd gehad met Toullet. Deze heeft
(opdracht gekregen een nieuwe poging
te doen, een einde te maken aan dé
crisis. Zijn taak zou daarbij bestaan
in de vorrritng van een ministerie, sa*
ïnengesteld uit 5 Katholieken, 5 So(-
Cialisten en 2 extra-parlementaire Li-
beralen. Deze twee liberalen zouden
dan zijn generaal Kestehs (Landveë-
dediging) en baron Rolin Jacquemyns
iCBinnenlandsche Zaken). Baron Rolin
is Belgisch Hooge Commissaris te
iCoblenz. Hij heeft de benoeming nog
(niet definitief aanvaard.
De liberale afgevaardigden beschou
(wen de bovengenoemde combinatie
tniet als een drie-partijen- KabinetZij
Verklaren, dat de twee liberale minis
ters „slechts zichzelf zouden vertegen
woordigen" in het Kabinet. De hbo
rale linkerzijde behoudt zich dus alle
vrijheid van handelen voor.
De partijraad van 'de socialistische -
partij en de leden der liberale linker
zijde vergaderen opnieuw. Voor heden
avond zal men' geen zekerheid hebben
over de nieuwe combinatie.
De rechterzijde zal ditmaal niet vetv
gad eren vóór de eventueete voïmïng
van het mirustenet-Pouflet. De stem
ming onder de conservatieve elemen
ten van rechts is daardoor zeer onbe
hagelijk geworden.
De demissionaire Belgische regeo-
ring heeft besloten de Kamers tegen
23 dezer bijeen te roepen ten einde
de voorloopige credieten aan te ne
men. De regeering heeft goedgekeurd
dat een aantal communistische studen
ten over de grens wordt gezet.
FRANKRIJK EN MAROKKO
Een krachtig Ingrijpen
De Parijsche bladen wijzen er op,
dat de terugkeer van Painlevé uit
Marokko een beslissende politieke po
riode inluidt, waarin drie groote pro
blemen ter sprake zullen komen:, de
tMarokkaansche kwestie, de financi-
eele toestand en de wijziging van het
kiesstelsel.
De „Ere Nouvelle", liet orgaan van
het linker bloc, schrijft, dat geheel
mblikeinsCh Frankrijk achter Pain-
levé staat met uitzondering van efelüge
