CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
bii nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer
JAARGANG
Vrijdag së mei mss
nummer 1525
IEDWE LEIDSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal I 2.50
Per week i 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advert en tiën per regel 221/» cent
BUREAUHooigracht 35 Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58935, Postbox 20
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, werden dege
lijks geplaatst ad 40 cent.
V Zondagsrust en spoorwegen
De Telegraaf bevatte dezer dagen
een beschouwing van haar Utrecht-
schen correspondent over bovenstaand
onderwerp, dat ook in verband met de
komende verkiezingen niet zonder lee
ring is
Er wordt, zoo zegt hij, in ons land
veei geklaagd over de wijze, waarop
de spoor weg-maatschappij en het Zon-
dagsverkeer bedienen; er rijden 's Zon
dags een minimum aantal treinen, dat
naar veler meening niet voldoende is
om het bestaande verkeer behoorlijk
te bedienen. De autobus- en bootonder
nemingen weten hiervan te profiteeren
ten koste van de spoorwegen, die er
financieel toch zeker niet zoo rooskleu
rig voorstaan, dat zij ter wille van de
Zondagsrust mogen nalaten het ver
keer dat er is, te bedienen."
Maar nu loopen er geruchten, zoo
schrijft hij, dat de Regeering voorne
mens is de Zondagsdiensten nog rneor
le beperken, waaraan dan de volgende
opmerkingen worden toegevoegd:
,Dit lijkt ons werkelijk zonderling,
vanneer men in 't oog houdt, dat het
verkeer op Zondag er nu eenmaal is
en dat de spoorwegen dus feitelijk
niets anders doen dan In hun welbe
grepen belang en ten gerieve van het
ubliek dit verkeer niet geheel te doen
bedienen door boot- en autobusonder
nemingen. Het is o.i. uiterst onbillijk
on onjuist gezien, om van de spoorwe-
een te vergen, dat zij des Zondags zul
len nalaten, hetgeen elke andere ver-
voersondérneming natuurlijk wel doet.
Over de Zondagsrust moge. men den-
ken zooals men wil. het blijft een. feit,
dat de meeste stadsmenschen nu een
maal des Zondags gaarne de stad wil
len ontvluchten om aan zee of in bosch
en,heide te bekomen van de beslom
meringen van de afgeloopen week.
Autobus- en bootondernemingen stel
'en de menschen daartoe volop ïn de
°elegenheid, en de spoorwegen zouden
dit niet mogen doen? Het publiek za-1
dan toch terecht vinden, dat de spoor
wegen in dezen in hun plicht te kort
schieten.
Het zou dan ook zeer onjuist zijn in
dien de Regeering de spoorwegen aan
banden zou willen leggen ten aanzien,
van de wijze, waarop deze het verkeer
des Zondags meenen te mojeten bedie
nen. Men moet de spoorwegmaatschap
pijen in deze volkomen vrijlaten^ wat
vanzelf ook in zich sluit dé toepassing
van concurreerende tarieven, zooals
men dat ook doet ten aanzien van de
autobus- en bootondernemingen, die
met de spoorwegen concurreeren ten
nadeele van de schatkist.
Het is te hopen, dat de Regeering
dit zal inzien en de spoorwegen niet in.
de verkeerde richting zal drijven; om
de Zondagsrust gaat 'tniet, want het
verkeer is er toch en wordt indien de
spoorwegen gedwongen worden thuis
'e blijven, geheel bediend door andere
'keersmiddelen.
Het is dan ook te wenschen, dat de
'ederlandsche Spoorwegen dezen ver
eerden weg niet zullen inslaan, om
dat het tegen hun belang en zeker te
gen het belang van het publiek zou in
gaan. Integendeel, de spoorwegen moe
ten meer dan tot nu het geval is, alles
in het werk stellen om zich door het
rijden van meer treinen en vooral door
het invoeren van concurreeirende tarie
ven het verkeer op Zondag niet te la
ten ontgaan.
Het gaat hier zeker om een groot al
gemeen belang."
Het is duidelijk in welke richting
ier gestuurd wordt en het is eveneens
uidelijk waar 't heen gaat als straks
laar den wensch ook van sommige
echtsche groepen de Regeering tot
ft reden wordt genoopt.
Dan krijgen de vrijzinnigen de han
en ruim en dan zal een der eerste
•aatregelen zijn, de Zondagsrust te
verminderen en het aantal Zondags-
treinen uit te breiden.
Dit moge vooral worden bedacht
dooir hen die zooveel critiek hebben op
'e A.R. partij en het mede op haar
'-mnende Kabinet.
Er wordt thans en er kan thans
niet naar A.R. beginselen worden gere
geerd.
Maar wel kan veel worden gedaan
en is veel gedaan om met onze opvat
tingen ook ten opzichte van de
dagarast rekening te houden.
STADSNIEUWS.
Leidsch Drankweer Comité.
Gisteravond werd door het L. D. C.
de derde propagandaavond gehouden, in
de KoningLnne- en Stadhouderslaan.
Het publield was nog in grooter getale
opgekomen en luisterde aandachtig eerst
naar den 70-jarigen heer De Clercq uit
Zandvoort.
De jeugd was, zeker uit respect voor
dien leeftijd, zeer rustig.
Spr. schetste, hoe hier en in Zwitserland
voor een 50 jaar overal alcohol werd ge
bruikt. Nu is het anders. Nu toonen de
geheelonthouders, dat men zonder drank
vroolijk kan zijn en beter geschikt voor
werk en sport. Kon men vroeger in
Zwitserland met drank nooit de berg
toppen bereiken, de geheelonthouding-
heeft dè bergziekte verdreven en het vro?
ger onmogelijke mogelijk gemaakt. Ni
schrijven dokters zelden alcohol meer voor
Meer en meer raakt men overtuigd, da
het voor gezonden venijn is, dus zooveel
te meer voor zieken. Hij wekte op 0:1
mee te helpen Nederland als Amerikr
droog te leggen, dan zou de millioen gul
dens per dag aan drank besteed, ander.,
worden uitgegeven, waardoor de werk
loosheid verminderen zou en plaats ma
ken voor voorspoed.
Mevr. Geys uit A'dam sprak voor een
nog grooter schare, die ademloos luis
terde naar de levensschets, die zij gaf
van haar en haar gezin.
Roerend verhaa.de ze de ellende, door
haar vader over zijn groot gezin gebracht,
eerst als matigheidsman, later als dronk
aard. Haar moeder, jong van verdriet
en ellende gestorven, liet haai* vijf kinde
ren, die van de twaalf waren overgeble
ven, beloven, nooit alcohol te gebruiken.
Dit deden ze en ze hielden woord, maar
toch, hoewel zij en haar gezin nooit al
cohol dronken, was hun derde kind, het
slachtoffer er van.'
De zonden der vaderen worden bezocht
aan het derde en vierde geslacht.
Ze waren uit Heerlen naar A'dam ge
trokken, om hem op een school voor ach
terlijke kinderen te kunnen doen.
Treffend schilderde ze het verdriet der
ouders, dat dit arme kind moest boeten
voor de zonden der grootouders en ze
hoopte, dat enkelen der aanwezigen door
haar woord gedrongen zouden worden niet
meer te drinken ter wille van het nage
slacht.
„Maakt Nederland veilig voor ons"
roepen de kinderen, dus:
„Strijdt mee achter de blauwe vaan".
Een warm applaus volgde op deze
gloed- en gevoelvolle woorden.
Het muziekgezelschap „Nieuw Leven"
hielp weer mede om dezen avond tot een
goeden avond te maken voor de drank
bestrijders in Leiden.
Hoofdstembureau Tweede Kamerver
kiezing.
Bij Kon. besluit van 26 Mei is, op
zijn verzoek, eervol ontslag verleend
aan W. C. Hemerik als lid van het
hoofdstembureau voor de verkiezing
van de leden van de Tweede Kamer
detr Stateri^Generaal in den kieskring
VII, met dankbetuiging voor de als
zoodanig bewezen diensten;
is bij voormeld hoofdstembureau
benoemd: tot lid J. A. Bots, thans pl.
vervangend lid;
tot plaatsvervangend lid mr. D. A.
van Eek, lid van den raad der gem.
Leiden.
Politieke actie.
Op Donderdag 11 Juni a.s. 'hopen
voor de A.R. Kiesvereeniging alhier1 op
te treden Mr. H. A. Dambrink, Utrecht
en Ds. J. Jongeleen, Christel. Geref,
Predikant te Hilversum.
Armenraad.
Door het Burg. Armbestuur zijn als
vertegenwoordigers in den Armen
raad benoemd Mej. D. M. J. Coebergh,
de heer J. Karstens en mej. M. de Vries
Secretaresse van het Burg. Armbest.
Zendingsdag.
Dit jaar zal de classicale Zendings
dag der Geref. Kerken, worden gehou
den op Woensdag 15 Juli, op het land
goed Oud-Poelgeest. Aangezien dit de
25e Zendingsdag is, wordt aan dien
dag een eenigszins feestelijk karakter
gegeven.
Bijzonderheden daaromtrent volgen
nog. Op het terrein zal o.a. een bazar
worden georganiseerd, waarvan de
opbrengst komt ten bate der zending.
Zooals bekend is, mochten deze Zen-
dngsdagen zich steeds in groote be
langstelling verheugen, zoodat te ver
wachten is, dat het bezoek aan den a.s
Jubileum-zendingsdag enorm zal zijn
Examen Godsdienstonderwijzer
Bij het Classicaal Bestuur van Leiden
werden geëxamineerd en toegelaten tot
het geven van godsdienstonderwijs de hee-
ren: H. W. van den Berg, Amsterdam;
N. Bergstra, Abbega, (Fr.); A. Boeken
Kruger, Amstelveen-Amsterdam; D. J. v.
Dijk, Veenendaal; H. v. d. Linde, Char-
lois-SchöninghsdorfS. v. d. Linde, Fra-
nekerLW. Offringa, Alpihen aan den Rijn
H. J. v. Weerden, N. Pekela-Onstwedde;
allen leerlingen van de Ned. Zendings
school.
De heeren H. v. d. Linden en WS. Of
fringa zijn werkzaam bij de Inw. Zending.
De anderen zijn bestemd voor Zendeling.
Niemand werd- afgewezen.
Nieuwe ziekenauto,
Door de fa. Gebrs. Josemans,
Beestenmarkt alhier is voor rekening
van de fa. Dieben aan de Binnenvest
gracht een pracht model van een zie
kenauto gebouwd, die hedenmiddag
zal proefrijden.
Door bouwer en eigenaar daartoe
in de gelegenheid gesteld, bezichtig
den wij heden het vervoermiddel. Het
maakte onze oprechte bewondering
gaande, zoowel om de bijzonder fijne
Afwerking, alsook om de superieure
constructie. Onmiddellijk ziet men
dat het hier de vakman is geweest,
die een origineel denkbeeld heeft uit
gewerkt. daarbij toch rekening hou
dend met alles wat de ervaring te
dezer zake Jieeft geleerd.
De auto, gebouwd op een speciaal
chassis van he't bekende Cadillar-fa-
brikaat i9 opgetrokken in een sierlij
ken en voornamen stijl, met prachtige
evenredige verhoudingeq. Het boven
lichaam is gdheel massief hout, en
volgens een. bijzonder systeem, zonder
gebruikmaking van nagels, ineenge
zet. De inrichting van het interieur
is voortreffelijk.
Naast een geheel nieuw geconstru
eerde brancard die zeer gemakkelijk
is uit te rollen, en veert op een kost
bare, maar eenig werkende olie druk-
inrichting bevinden zich een mooie
fauteuil en een r opvouwbare zit
plaats voor een tweede begeleider-.
Verlichting, verwarming en venti
latie zijn prima in orde. Alle 'dlrie
kunnen van een geheel nieuw systeem
vanuit de zitplaats van den palfrenier
die altijd meegaat, worden geregu
leerd. Aan de afwerking zijn noch,
moeite noch kosten gespaard, waar-
va no.m. de drie dubbele sluitingen
en de nikkelen instijgbeugels blijk
geven.
Het geheel is een prachtig stuk
werk, dat den ontwerpers-uitvoerders
bepaald eer aandoet, en een aanwinst
mag worden genoemd voor het ver
voer van onze zieken.
Ernstig orn^Iuk.
Gistermiddag heeft bij een in aan
bouw zijnd perceel aan de Kaiser-
straat een ernstig ongeluk plaats ge
had. De 52-jarige loodgieter J. D.,
wonende in de Heerenstraat viel vah
•een 10 M. hooge stelling naar be
neden, waar hij met het bovenlijf op
een teenemmer terechtkwam.
)Na door dr. S|. van den Eerste
'Hulpdienst te zijn onderzocht is hij in
bedenkelijken toestand per brancard
vaA de politie naar het St. Elisabeths-
gesticht overgebracht.
Gevreesd werd voor zware inwen
dige kneuzingen en een schouder
fractuur. I
De Leidsche Winkelstand.
De heer W. Zaalberg, die reeds
een goed bekende zaak in huis
houdelijke artikelen in de Haarlem
merstraat heeft, opent hedenavond
Nieuwe Rijn 24 (hoek Burgsteeg) een
filiaal, We brachten een bezoek aan
deze nieuwe zaak en toen viel ons al
dadelijk op, welk een mooie etaleerge
legenheid deze biedt. Er zijn niet min
der dan 6 ramen: 4 in de Burgsteeg en
2 op den Nieuwen Rijn, en het publiek
kan dus goed zien, welk een verschei
denheid van artikelen hier te koop
wordt aangeboden.
En al 8 men den winkel binnentreedt
ziet men nog beter, welk een voorraad
huishoudelijke aritkelen hier te beko
men is, van goede kwaliteit en tegen
goedkoope prijzen. Wie trouwplannen
heeft, moet er vooral maar eens heen
gaan om zijn inkoopen te doen.
Ook in lampen en lampekappen van
diverse kleuren, in electriciteitsartl-
kelen, ja wat niet al, is de firma heel
goed gesorteerd. En als de zomer voor
bij is, zullen kachels een artikel wor
den, dat dan meer gaat dan in deze
maanden, en ook daarvan zal men dan
een goede keus kunnen maken. We
twijfelen niet of deze zaak zal toonen
in een behoefte te voorzien.
Het verfwerk in den nieuwen win
kel werd verricht door den heer Poe-
liejoe.
Nader vernemen wij, dat de toe
stand. van den h| eer D. thans naar omstan
digheden redelijk wel is. Levensgevaar is
er op dit oogenblik niet. Overigens moe
ten nog de resultaten van een nader on
derzoek worden afgewacht, dat tot heden
niet kon plaats hebben.
Zekere v. E., tegen wien, zooals wij
gisteren meldden, door de W. een aan
klacht was ingediend wegens het ont
vreemden van jonge seringenplanten,
heeft nu op zijn beurt bij de politie aan
gifte gedaan, dat de W., ten zijnen na
deele omstreeks het laatst van Maart een
hoeveelheid slaplanten zich wederrechte
lijk heeft toegeëigend.
Aangehouden is G. B., die nog 30
dagen hechtenis moet ondergaan.
Gistermiddag om kwart over twee,
werd op de Breestraat ter hoogte van
café „In den Vergulden Turk" door de
stadstram een handwagen aangereden,
bestuurd door L. H. S., en geladen met
kisten verpakte flesschen.
Oorzaak was, dat de bestuurder van den
handwagen, die langer dan wenschelijk
was in de rails was blijven loopen, op
het laatste oogenblik nog omkeek) waar
bij hij de wagen in een verkeerde richting
duwde.
Een deel van de lading kwam op den
grond terecht, waarbij een aantal fles
schen in scheren vveranderde. De wagen
werd niet beschadigd, terwijl ook de be
stuurder er zonder letsel afkwam.
BUITENLAND.
DE FRANSCHE KAMERDEBATTEN
OVER MAROKKO.
De rechterzijde steunt Painlevé.
Het karakteristieke van de gister
voortgezette Kamerdebatten over den
strijd in Marokko waren de toejuichin
gen, welke de rechterzijde aan Pain
levé heeft gebracht.
Eensdeels waren deze toejuichingen
zielf oprecht gemeend, maar ander
deels hebben zij toch „ook zeker de
politieke bijbedoeling gehad, om de
socialisten in een scheeve positie te
plaatsen.
Deze houding der rechterzijde ten
gunste van £e regeering werd duide
lijk gemaakt door M.aginot, oud
minister van Oorlog in het kabinet
Poincaré, die gistermiddag het eerst
het woord voerde.
Hij zeide niet als^ rr.ijman te ^pre
ken, doch als Frauschman en ver
klaarde dat de door het Cartel inge
diende motie zoo waardig, zoo gema
tigd en zoo in overeenstemming met
het nationaal belang was, dat hij en
zijn vrienden er voor zouden stemmen.
.Spreker zeide, dat het verkeerd
was het voor te stellen, dat Frank
rijk verantwoordelijk is voor den aan
val der Riffi.
De waarheid is volgens hem, dat
jAbd el Krim, die op het oogenblik
ook van Spaansche zijde stevig in be
dwang wordt gehouden, het noodig
achtte, ten einde de stammen voor
zich te kunnen behouden, deze tegen
den nieuwen tegenstander ten strijde
te voeren.
•Maginot besloot met te zeggen, dat
de Franschen tegenover den vijand
een gemeenschappelijk front moeten
stellen.
De tweede spreker was L'eotn Bai-
rety, eveneens van de rechterzijde,
die in denzelfden zin sprak aïs Ma
ginot.
Hij' vroeg of de communisten wel
wisten, wie AWd el Krim is. Zijn vader
notaris, zijn broeder ingenieur.
[Hij zelf is voor alles zakenman. Ge
durende den oorlog was hj^ volgens
spr., eerst in dienst van een Duitsch
agent en daarna liet hij zich opnemen
in den Spaanschen inlichtingendienst.
De stammen van Abd el Krim zijn
voor alles uit krijgslieden samenge
steld. Voor het organiseeren daarvan
heeft hij; de hulp van verschillende
kapitaalkrachtige persoonlijkheden,
die hun bijzonder oogmerk met het
Rifgebied hebben.
Voorts steunt hij op een active pro
paganda, waarvan het doel is overal
opstand te verwekken.
Barety meende, dat tegenover de
zen agitator niet streng genoeg kan
worden opgetreden en hij eindigde
zijn rede met de verklaring dat hij
vertrouwen in de regeering stelde
Painlevé verdedigt het regeorinp-
beleid.
Na deze beide sprekers was het
zwoord aan Painlevé.
Hij zette uitsluitend het ,plan uiteen
om den Rïfs een les te geven, zonder
op verovering uit te zijn, en daarna
vrede te sluiten.
J Pndanks de interrupties^
Binnenland
Het wetsontwerp in zake den arbeid Jn
brood bakkerijen ingetrokken.
De Memorie van Antwoord omtrent
de wetsontwerpen tot aanvulling van
de Zegelwet en de wijziging van de
Successiewet en de Inkomstenbelas
ting.
De invoering van de nieuwe Tarief-
wet.
Buitenland.
De voortzetting der Fransche Kamer
debatten over Marokko. Painlevé door
rechts en links (met uitzondering der
communisten) toegejuicht.
Debatten op de Internationale Ar-
beidsconferentie tusschen Britsch-In-
dië en Japan over den 8-nrendag.
munisten verzekerde hij dat geen en
kei koloniaal werk boven dat der
Franschen in Marokko staat, waar de
bevolking beschaving en bescher
ming geniet.
Painlevé sprak zijn afschuw over
den oorlog uit, maar drong op de
noodzakelijkheid aan een door de af
schuwelijke communistische propa
ganda gesteunde anti-Fransche cam
pagne te verhinderen.
Hij gaf cijfers van de tot dusver
geleden verliezen: 400 dooden, en
1100 gewonden.
De communisten riepen: „(Eenmooi
begin, weg met den oorlog!" Painlevé
noemde dit schijnheiligheid van een
partij, die den burgeroorlog voorbe
reidt.
Ten slotte zeide Painlevé, dat Frank
rijk alles zal doen om het aanbreken
van den dag te verhaasten, dat Frank
rijk en Marokko vredelievend naast
elkaar zullen leven, waarbij de inwo
ners van Marokko voordeel zullen
trekken van de weldaden welke Frank
rijk in Marokko brengt. Indien Frank
rijk in oorlog is, zeide Painlevé, dan
heeft het daarmee geen doel dan den
vrede.
De rechterzijde stond hierbij op. om
Painlevé staande een ovatie te bren
gen.
De radicalen wisten aanvankelijk
niet goed, wat zij moesten doen, doch
toen Painlevé veer naar zijn zetel ge
gaan was, en de rechterzijde was gaan
zitten, stonden de radicalen en een
deel der socialisten op, om ook op
hun beurt Painlevé een ovatie te bren
gen. Van communistische zijde werd
geprotesteerd.
DE INTERNATIONALE ARBEIDS-
CONFERENTïE.
Debat over den achturendag.
De gister gehouden zitting van de
Internationale Arbei^conferentie was
gjewijd aan de sociale zorgen en be
zwaren der Aziatische landen.
Die arbeiders-, werkgevers en re-
geeringsgedelegeerden van Britsch-
Indië en Japan, de beide voornaamste
staten van het verre Oosten, namen
de geheele zitting door het spreek
gestoelte van de conferentie in beslag.
Zoowel de Britsch-Indische arbei-
dersgedelegeerde, Joshi, lid van liet
Britsch-Indische parlement, als ook
de werkgeversgedelegeerde van ge
noemd land met den minder echt In-
dischen naam sir Thomas Smith, we
zen er beiden op dat de conventie
van Washington, inzake den achturen-
dag reeds sedert 1921 door $ritsch-
Indië is geratificeerd.
Indië, 200 verklaarde beiden, heeft
den achturendag werkelijk doorge
voerd terwijl de groote concurrent.
Japan, de conventie van Washington
nog steeds niet heeft geratificeerd.
De Britsch-Indische gedelegeerden
verklaarden verder, dat de katoen-in
dustrie te Bombay, het centrum der
Britsch-Indische katoeliindustrie. de
vermindering van den werktijd in over
eenstemming met de bepalingen van
'die conventie van Washington, als
een zeer verstandigen maatregel be
schouwt en dat de andere indus"
eelen oan deze reden reed* voor 'dr
ratificatie der conventie dit voor
beeld hadden gevolgd.
Japan daarentegen, hoeweirhet door
een uit zonderingsclausule der con
ventie begunstigd i*, heeft de conven
tie nog niet geratificeerd, en ook de
jgjggg
