CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN bii nummer beslaat uit TWEE Bladen. EERSTE BLAD. Belangrijkste nieuws in dit Nummet 6e JAARGANG DINSDAG 19 tvrcn razj NUMMER tSlTf LEIDSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal i 2.50 Per weekf 0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 BUREAU: Hooigracht 35 Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22cent) Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarlefc Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, lifks geplaatst ad 40 cent. V Geestelijke gevaren. Met groote kracht heeft de heer Co- lijn in zijn onlangs gehouden Depu- tatenrede gewaarschuwd tegen de gees telijke en zedelijke gevaren die van allen kant dreigen. Met hoogen ernst werd gewaar schuwd tegen den geest uit den af grond, die steeds feller naar voren dringt en overal rondgaat, zoekende wie hij zou mogen verslinden. Dat deze waarschuwingen niet zon der reden werden gegeven, kan mede blijken uit wat Prof. Slotemaker de Bruine in de Nederl. omtrent een be zoek aan Zwitserland meedeelt. „Dan zoo vertelt hij opeens, ging het over de communisten." Hoe het «daarmee wel in Holland stond 'k Vertelde. En al te somber klonk mijn relaas niet. Doch hoe was het nu in Zwitser land? En ja, dan erken ik, dat men het toch nog wat anders moet beoordee- ien, dan hier in onzen stillen vijver. Zij hebben in de volksvertegenwoor digingen ginds veel meer invloed dan ten onzent. En ze komen met zeer sprekende voorstellen. Een arts stelt bijvoorbeeld voor, dat het verwekken van abortus door den wetgever als niet-strafbaar zal worden erkend. Ik merkte op, dat zulk een voorstel in Holland onmogelijk is; en ik vroeg, of niet de Zwitsersche vrouwen met haar kiesrecht en haar referendum zoo iets absoluut onmogelijk maken zouden. Wee, daar kreeg ik het verhaal van een samenkomst te Bazel, een groote openbare- volkusamenkornst, waarin communistische vrouwen in getale krijschend vóór zulk een maatregel iich hadden ulltgesprok^n. Het satanische werkt toch verder voort dan wij hier weten. En wie zoo levendig en van vlak bij de, zaak voor zijn oogen geschilderd krijgt, voor hem lééft het opeens in al zijn vreeselijk- lieid. En dan even later vertelt iemand uit Scandinavië, dat in Noorwegen de sociaal-democratie vrijwel door het communisme is verslonden. Inderdaad is tegen de wereldbewe ging van den geest uit den afgrond 'n I zeer sterke geestelijke macht wel volkomen onmisbaar. Én deze ligt niet in een andere sociale overtuiging Doch alleen in waarachtig geestelijk bezit. En in den invloed van dat be zit op den gang van het nationale leven." De schrijver merkt later op dat men in het buitenland eigenlijk altoos zijn eigen land leert waardeer en. En inderdaad, wanneer een vergelij king inet het buitenland wordt ge maakt, dan is het veel te waardeeren, dan is er veel waarvoor we God heb-* ben te danken. Want dan blijkt tel kens weer, dat Nederland boven vele andere landen beweldadigd is. Maar dat moet een reden temeer zijn om te trachten wat verkregen werd te behouden. De wereldbeweging van den geest uil den afgrond bedreigt bok ons land En in den strijd daartegen zal het allereerst en allermeest aankomen op de ge es t e 1 ijk e weerkracht van ons volk. Maar ook de politieke weer kracht mag niet worden verwaarloosd. Het is van groote beteekenis voor ons volk of de moderne begrippen van schuld en straf door den wetgever ge huldigd worden, dan wel of ook hierbij getracht wordt zich te richten naar de eischen van het Woord Gods. De staatkundige strijd, dit mag niet t het oog worden verloren, heeft een erk geestelijken achtergrond. Het gaat daarbij niet in de laatste aats om de beveiliging van de chris- 'ijke grondslagen van ons volksleven V Gewetensdwang. Telkens weer doen z}ch feiten voor waaruit blijkt dat men zich met den heel mooien naam van „liberaal" kan sieren en van „vrijheid" den mond vol hebben, teiwijl men in werkelijkheid nog het oude liberale dwangsysteeni, waarbij met de overtuiging van an dersdenkenden geen rekening wordt gehouden, huldigt. Hiervan gaf dezer dagen bet orgaan van den Christel. Metaalbewerkers- hond het volgende staaltje: De fabriek „Lyempf" te Leeuwarden onder „liberale" directie, bezit een muziekvereeniging. Muzikanten biervan 2ijn de leden van bet personeel. Naar bet zeggen der Directie zijn de leden van het per soneel vrij zich bij deze muziekvereeni ging aan te sluiten, 'tls evenwel ge bleken, dat deze vrijheid .slechts in theorie bestaat; dat hier dwang wordt uitgeoefend; dat de liefhebberij tot een verplichting leidt. Den 24en Maart werd den leden der muziekvereeniging aangezegd dat zij op Zondag 29 Maart, tijdens een voet balwedstrijd, muziek moesten maken. Deze opluistering zou als proef gelden. Bij goed slagen zou meerdere malen op zulke gelegenheden worden ge speeld. Door dit besluit beschikte men over den vrijen Zondag niet alleen, maar werden zij, die in den Zondag meer zien dan een rustdag, in hun heiligste gevoelengs gekrenkt. Naar aanleiding van dit besluit ver zocht een christelijk georganiseerd ar beider ontslag als lid dezer muziek vereeniging. En wat was het antwoord? Drie dagen later ontving hij de vol gende mededeeling: Hierdoor deelen wij u mede, dat wij meti ngang van 4 April 1925 uwe dienstbetrekking ten onzent als geëindigd moeten beschou wen." Do man werd ontslagen. Ontslagen omdat hij niet tegen zijn geweten wensclite te handelen. Omdat hij Gode meer gehoorzaam wenschte. te zijn dan menschen. Kort geleden hebben wij melding ge maakt van het ontslag van arbïidcrs die gedaan kregen omdat zij hunne kinderen stuurden naar de Christelijke school. Zoo ziet men dat de onverdraagzame geest die vroeger het liberalisme ken merkte nog niet is uitgestorven, En van die onverdraagzaamheid der verdraagzamen zouden we nieuwe proeven beleven, als het liberalisme ooit weer gelegenheid kreeg in Neder land, de lakéns uit te deelen. V De zonde van Ruys. In een propagandageschrift van de S.DA.P. getiteld „De zonden van Ruys Colijn" kan men de volgende zinsnede lezen: „En dezelfde regeering, die voor sociale en cultureele zorg geen geld had, stelde wel voor één millioen gulden voor de Olympische wedstrij den, die in 1928 te Amsterdam zul len worden gehouden, en vijf hon derd duizend gulden voor een ambts woning voor den minister van Bui- tenlandsche Zaken. Dat beteekent haar mentaliteit ten opzichte van de volksnoodenV Hier wordt er dus de Regeering een verwijt van gemaakt dat zij een mil lioen voor de Olympische wedstrijden beschikbaar wilde stellen. Daaruit bleek volgens dit geschrift haar mentaliteit ten opzichte van de volksnooden. Wij willen deze overigens dwaze re deneering even vasthouden. Toen de Kamer over de Olympiade moest beslissen, was de Sociaal-De mocratische fractie compleet aanwezig Zelfs de heer Troelstra was van zijn ziekbed gehaald om aan deze belang rijke stemming' te kunnen deelnemen. En terwijl bijna de geheele rechter zijde tégen stemmen, lieten de Soc. Democraten zonder uitzondering hun vóór hooren. Daarmee dU9 hunne mentaliteit ten opzichte van de volksnooden demon streer end. STADSNIEUWS. Marktkoopliedenbond „Ons Belang." Gisteravond hield de Marktkooplie denbond „Ons Belang" haar jaarlijk- sche vergadering, die tamelijk goed bezocht was. De voorzitter, de heer H. Zouten- d ij k opende de vergadering met een welkom en zette i^i den breede uit een, wat' door „Ons Belang" in het af- geloopen jaar was gepresteerd. Hierna bracht de secretaris, de heci W. G r n 1 o h Jr. zijn uitgebreid jaar verslag uit. Daaruit viel te constatee- ren, dat 't aantal leden was toegeno men. Ook 't steunfonds kan zich in een vooruitgang verheugen. Verschillende malen werden besprekingen gehouden met den directeur van den Markt- en Havendienst, die steeds een goed ver loop hadden. Na voorlezing van 't uitgebreid jaar verslag bracht de voorzitter den secre taris namens de vergadering 'n woord van dank. Vervolgens bracht de penningmees ter, de heer v. d. W i 1 k het financieel verslag uit. De ontvangsten waren f 427^2.. de uitaaven £339.&L Jiat saldo f84.63. Voor het-uitvoerig ver-' slag dankte de voorzitter den penning meester. Bij de daarna gehouden Be stuursverkiezing werden de aftreden de leden de heeren H. Zoutendijk, Le- pair en Nieuwenburg bij acclamatie herkozen. De Voorz. dankte voor het in 't bestuur gestelde vertrouwen. Nadat nog eenige huishoudelijke za ken behandeld waren, sloot de voor zitter met een woord van opwekking deze geanimeerde vergadering. „Ons Boel." De Leidsche Coöperatieve Broodbak kerij en Verbruiks vereeniging „Ons Doel" alhier zal 1 Juni a.s. twintig jaar bestaan. Dit viefcde lustrum zal niet onopge merkt voorbijgaan, doch op feestelijke wijze met de leden en hun kinderen worden herdacht. De plannen zijn als volgt: Zaterdag 6 Juni is de dag waarop het feest zal worden gevierd; des middags van 2 uur tot half drie Receptie, van drie tot vijf urn* Kinderfeest, van acht uur tot elf uur des avonds feest voor de leden met hunne echtgenooten. Al deze feesten zullen gehouden worden in de Gehoorzaal. Voor het Kinderfeest is geëngageerd de heer Henry N o 11 e s, die voor eenige weken op den verjaardag van Prinses Juliana het kinderfeest op het Loo heeft geleid. Het Kinderfeest .zal bestaan uit goo chelen en poppenkast. Voor het avondfeest is het program ma nog liiet geheel uitgewerkt. Prof. Dr. D. A. de Jong. Naar wij vernemen is heden Prof. Dr. D. A. de Jong, Hoogleeraar aan de Geneeskundige faculteit der Uni versiteit alhier, overgebracht naar hot Diaconessenhuis, voor hef ondergaan van een operatie. Zilveren huwelijksjubileum H. M. de Koningin. Wij vernemen dat zich hier ter stede een comité heeft gevormd, dat plan nen zal ontwerpen tot herdenking van bet zilveren huwelijksjubileum van H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins Hendrik. Voorzitter is de heer Aug. L. Reimeringer, wethouder van Soc. Za ken,, terwijl de burgemeester, Jhr. Mr. Dr. de Gijselaar, het eere-voorzitter- scliap heeft aanvaard. 140-jaiig jubileum M.S.G. In een buitengewone vergadering van het Genootschap „Mathesis Scientia- rum Genitrix" gisteravond alhier ge houden, werd een commissie geinstal- leeirad die de plechtige herdenking zal voorbereiden van het 14C-jarig be staan van dit Genootschap, in het be gin van het volgend jaar. Hulp in de huishouding. Qnder leiding van dr. A. M. Boon acker, vice-voorzitter; heeft Donderdag avond in Patrimonium de Vereeniging „Hulp in de Huishouding" haar jaar- lijksche ledenvergadering, die ditmaal, zooals de voorzitter met voldoening in zijn openingswoord constateerde, ook Werkelijk door een aantal leden werd bijgewoond. Het jaarverslag, dat vervolgens werd uitgebracht, ademde een opgewekten geest. De vereeniging heelt in het afgeloo- pen jaar veel nuttig werk kunnen ver richten; gezinnen waar de vrouw ziek werd, kregen een hulp in de huishou ding. Naast hulp in de huishouding werd besloten kraamverzorging er bij te voe gen, en een kraamvrouwverpleegster werd aangesteld, die 48 maal haar hulp kon geven bij de geboorte van een nieu wen wereldburger. Een 90 gezinnen werd hulp in de huishouding gegeven. Door de gezin- zelf werd een deel van de kosten oed. cm inkomsten had men dit jaar van gé neente, contributies, bijdragen van de gezinnen en giften: f4712.80, terwijl de uitgaven waren aan: salarissen, bo deloon, advertenties, drukwerken en huishoudgeld f5015.37» Door hetgeen men van de. gemeente te goed heeft, kon de Penningmeester zijnkas overdoen zonder schulden, wat .wel reden tot vreugde gaf. Dr. Boonacker deelde mede, dat tot aller leedwezen Mevr. Schokking als Voorzitster van de Vereeniging heeft moeten bedanken wegens gezondheids redenen. Bovendien zag men tot aller spijt Mej. Bolleman v. d. .Veen als Pen ningmeesteres weggaan, haar drukke wcrk.7namKadgn vragen te veel van r haar tijd. Vol ijver, heeft zij zich van haar taak gekweten. Ook Zr' Den Older gaat het Bestuur verlaten, gie heel wat voor de gezinnen gedaan heeft. Zr. v. d. Ameele, die een ja^r lang tot aller tevredenheid als kraamvrouwver zorgster dienst deed, gaat van werk kring veranderen en het is na veel moeite gelukt, een verpleegster te kun nen benoemen, wat met het oog» op het kleine salaris, niet makkelijk ging. Een lijst van candidaten werd de ver gadering voorgelegd, om de open plaat sen in het Bestuur ^an te vullen. Als het Bestuur v „et, dat de gekozen dames de benoeming zullen aannemen, zal het dit bekend maken. Dr. Boonacker wekte de aanwezigen op, propaganda te maken voor de Ver eeniging en om leden te winnen. Uit? de vergadering werden enkele opmer kingen gemaakt, betreking hebbende op de propaganda, die zeer zeker ter harte genomen zullen worden. Daarop sloot do Voorzit.cr de vergadering. Gistermiddag half 6 is een kor poraal van de marine aangereden door een auto, bestuurd door zekeren A. M. van Hillegom. De auto kwam uit de Hugo de Grootstraat en had wel -ig- naal gegeven, doch nam een te scher pe bocht met het gevolg, dat de kor poraal die op de fiets daar passeerde, werd aangereden. Het rijwiel bekwam eenige schade, de berijder kwam met den 'schrik vrij. Gistermorgen half 12 -is op een bouwwerk aan de Roodenburgerstraat de 45-jarige timmerman J. V. van een 3 M. hoog dak gevallen, ten gevolge van het feit dat hij achteloos achter uit liep. De E.H. Dienst constateerde geen letsel, dus het ongeluk liep boven verwachting' goed af. Prof. Dr. E. Hertzsprimg. adjunct directeur van de Sterrenwacht alhier, die gedurende ongeveer 2 jaar te Johannes burg heeft vertoefd, tot het doen van as- stronomische waarnemingen aan de ster renwacht aldaar, zal eind dezer maand naar ons land terugkeeren. De heer L. van Bommel alhier, die tot arts is bevorderd, is bestemd tor re serve-off icier van gezondheid 2de kl. bij het leger hier te lande. BINNENLAND. CANDIBAATSTELLING TWEEDE KAMER. In het Tweede blad is opgenomen een opgave van de vandaag door heel het land ingediende candidatenlijsten. Deze opgave is niet geheel volledig. Voor wat den kieskring Leiden betreft geven wij onder Stadsnieuws de noodige aanvullingen. Eventueele verbeteringen voor an dere kieskringen worden zoo mogelijk vandaag en anders in het nummer van morgen aangebracht. Kiesrecht voor Zeelieden. Naar wij vernemen, wordt Woens dag 3 Juni a.s. te Rotterdam een con ferentie gehouden, teneinde tq over leggen, wat kan gedaan worden in zake een actie voor het stemrecht der zeelieden, zulks met het oog op de a.s. verkiezingen. Aan deze conferentie zullen deelne men de volgende organisaties: Veree niging van Scheepswerktuigkundigen, Vereeniging van Ned' Gezagvoerders en stuurlieden ter Koopvaardij, Lood- senvereeniging, Christ. Zeeliedenbond, R. Kath. Bond van Transportarbeiders Het C.A.M.B.O. te Helder en Clir. Fa- brieks- en Transportarbeidersbond. Het initiatief tot deze conferentie is van eerstgenoemde vereeniging uitge gaan. Oe Communistische partij. Naar gemeld wordt, zullen de hee ren Wijnkoop en Van Ravesteijn tus- schentijds ontslag nemen als leden van de Tweede Kamer. Binnenland De candidaatstelling voor de Tweodf" Kamer. Buitenland. De Dnitsche minister van buiten» landsche zaken heeit in den Rijksdag een groote rede gehouden over Duitscfc lands buitenlandsche politiek. Een verklaring van den Britschen premier Baldwin in hei Lagerhuis 'omtTent de schulden van Frankrijk aan Engeland. BUITENLAND. X BUITSCHLANBS BUITENLANDSCHB POLITIEK. Een groote rede van Stresemann. De Duitsche rijksminister van bui tenlandsche zaken, Dr. Stresemann, heeft gistermiddag in den Rijksdag een groote rede gehouden over de buitenlandsche politiek. Nadat de minister had verklaard, dat overgegaan moet worden tot uit breiding der. vertegenwoordigingen in het buitenland, aangezien Duitschland op het oogenblik nog niet de helft der consulaten van voor den oorlog bezit, begon hij een bespreking van den buitenlandschen poiïtïeken toe stand. éi ij wees ei" op, dat Duitschland met de tenuitvoerlegging van het D a- w es-plan tot dusver zijn verplich tingen is nagekomen. Duitschland zal het Dawes-plan ook in de toekomst cp dezelfde wijze ten uitvoer leggen, als het tot dusver heeft gedaan. Stre semann verklaarde, zich geen poli tieke constellatie in den Rijksdag en in de Rijksregeering te kunnen voor stellen, welke van deze richtlijnen van de Duitsche politiek zou kunnen af wijken. Hij noemde de betrekkingen lot de iVereenigde Staien in elk opzicht be vredigend en mterkte omtrent Rus land v,p, dat, nadat de vroegere, met de Balkan-kwestie verbonden con- flicts-mcgelijkheden uit den weg zijn geruimd, thans elke kans op wrijving tusschen Duitschland en Rusland als uitgeschakeld kan worden beschouwd. Het gemeenschappelijke besef voor de naoden van den ander zal er toe leiden, dat een brug tusschen de beide landen wordt geslagen. Daarbij gaat het voor Duitschland niet om een principieele oriënteering zijner poli tiek naar de eene of de andere zijde van het continen:. De taak der Duitsche politiek zal er steeds in bestaan, zijn belangen tegenover het Westen en het Oosten .tegen elkaar te doen opwegen. De vertraging van de ontruiming der Keulsche zóne noemde de minister een onrecht. Wanneer de tekortkomingen tijdig ter kennis der Duitsche regeering wa ren gebracht, zouden zij waarschijn lijk reeds lang zijn hersteld. In elk geval zal de vertraging van de ontruiming der Keulsche zóne. welke de minister 'n psychische pij niging noemde, Duitschland er niet toe brengen, zich bij eiken mogelijken eisch neer te leggen. Wat de veiligheidskwestie, betreft, deelde Stresemann mede, dat het standpunt der Duitsche regeering wordt bepaald door het door haar gedachte feit, dat een oplossing van deze kwestie zonder Duitschland een oplossing tegen Duitschland zou zijn. Omtrent den inhoud van het Duit sche aanbod deed Stresemann geen mededeelingen, maar hij verklaarde 'slechts, dat de tekst van het Duitsche (memorandum gepubliceerd zal wor den, zoodra het antwoord van de ge allieerden of van een der voornaam ste, daarbij betrokken Westelijke mo gendheden ontvangen zal zijn. De Oostelijke grenzen kan Duitschlandniet in het garantiepact betrekken, maar het is onbegrijpelijk dat men uit Duitsch lands aanbod, óm algemeene arbitrageverdragen met alle staten af te sluiten, agressieve be doelingen van Duitschland tegen &Qr len afleidt. In de "kwestie van de toetreding; tot den .Volkenbond staat dr. Stro Semann de meening voor, dat men ook te Genève de draagwijdte van de, Duitsche bezwaren niet over het hoofd

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1