CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
JAARGANG
DONDERDAG 14 MEI Ï9Ö^
tfUMMÉR 151
IDSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leijlen
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal i 2.90
Axoe er geiogen wordt.
Eerst een paar cijfers.
De uitgaven voor Oorlog en Marine
zijn voor 1925 in totaal geraamd- op
rond 105 millioen gulden.
Daarbij is echter een bedrag van
ruim 6 millioen voor burgerlijke wer
ken (Loodswezen enz.) en van ruim 21
millioen voor wachtgelden enz. waar
op zelfs de meest vurige antimilitarist
natuurlijk niet kan bezuinigen.
Blijft dus over een bedrag van 77
millioen gulden.
Deze cijfers zijn bekend.
Vooral bij hen die leiding hebben
te geven.
Toch verhinderde dit den heer Scha
per niet te betoogen dat jaarlijks voor
Oorlog en Marine 150 millioen wordt,
uitgegeven.
Het verhinderde den heer Stenhuis
niet te verklaren, dat hij met een be
zuiniging van 100 millioen op een
totaal bedrag van 77 millioen! voor-
loopig tevreden zou zijn.
En het was voor het socialistische
orgaan ,,Land- en Tuinbouw" dat zijn
best doet onze boeren en tuinders om
den tuin te leiden geen beletsel te
schrijven dat jaarlijks honderden mil-
licenen voor leger en vloot worden weg
gesmeten.
De werkelijke uitgaven bedragen 77
millioen.
En dan durft een socialistisch or
gaan schrijven dat de jaarlijksche uit
gaven honderden millioenen be-
loopen.
Men moet wel erg zwak staan als
zulke brutale leugens noodig worden
geacht om de kiezers voor zich te
winnen.
STADSNIEUWS.
Onderwijzersvexgadering.
De Vereeniging van Onderwijzers en
onderwijzeressen in de inspectie Lei
den hield heden in de Stadsgehoorzaal
haar vijfde vergadering.
De voorzitter, de heer J. Baak Jzn.
inspecteur in de inspectie Leiden,
heette de aanwezigen hartelijk wel
kom. Hij wees er op, dat achter ons
ligt een jaar van vele veranderingen
op het gebied van het Lager Onder
wijs in zijn geheel en dientengevolge
ook op dat der vereeniging.
In verband met dit laatste heette
spreker de leden uit de bijgevoegde
gemeenten hartelijk welkom. Dezen
kennen bij ervaring samenkomsten als
deze, want in het vroegere arrondis
sement Alkemade bloeide de arrondis-
sementsvereeniging.
Het batig saldo dezer in 1920 opge
heven vereeniging werd in 1921 aan
de thans vergaderende vereeniging af
gedragen.
Daarentegen moeten wij aldus
'Spr. ook vele trouwe bezoekers in
ons midden missen, omdat hun scho
len tot een andere inspectie zijn gaan
behooren.
Spr. richtte ten slotte een woord
van welkom tot de genoodigden, in
't bijzonder den heer Meynen, weth.
jvan onderwijs.
Moge deze vergadering zijn als de
dubbelbolle lens, die evenwijdige en
zelfs divergeerénde lichtstralen doet
BUREAU: Hooigracht 35 - Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
ombuigen tot een lichtend centrum,
waarin het geprojecteerde beeld in
scherpte heeft gewonnen.
Bij al wat ons scheidt is er toch iets
moois, wat ons gemeen is, n.l. de lief
de voor het kind en voor onzen arbeid
en daardoor arbeidsvreugde. Met den
wensch, dat deze vergadering er toe
mocht meewerken, dat verschil van
inzicht kan samengaan met milde
waardeering, opende Spr. de vergade
ring. Vervolgens werd aan den- heer
J. M. Mazurel gelegenheid gegeven
tot het voorlezen der ingekomen stuk
ken. Bericht van verhindering was in
gekomen van Minister de Visser en
den hoofdinspecteur den heer Brants.
De rekening en verantwoording van
den penningmeester sloot met een ba
tig saldo van f230.55.
Wegens aftreding van Mej. M. A.
Wegbrants en het vertrek der heeren
H. H. v. d. Plas, J. v. d. Berg en A.
Berkhof had de verkiezing plaats van
een viertal bestuursleden.
Na de pauze hield de heer F. H.
N. B 1 o e m i n k, te Leiden, een cau
serie over kinderliteratuur.
In de middagvergadering werd door
een firma, die in natuurkundige in
strumenten handelt, een kleine projec
tielantaarn gedemonstreerd, waar
door het mogelijk zal zijn, bij daglicht
voldoend scherpe beelden te projectec-
ren. Dit is vooral van belang voor
scholen, die geen donkere kamer heb
ben.
Vervolgens sprak Prof. Dr. K. H.
Roessingh, hoogleeraar aan de
Universiteit alhier, over „Amei'ikani-
seering des levens."
De Leidsche Buitenschool.
De vereeniging „De Leidsche Bui
tenschool'' hield gisteravond haar
jaarlijksche algemeene vergadering,
gepresideerd door de eere-voorzitster,
Mevr. A. de GijselaarViruly.
Aan het jaarverslag van den secre
taris, Dr. M. D. Horst ontleenen wij,
dat tot hoofd van de Buitenschool te
Katwijk werd benoemd de heer J. v. d.
Velde uit Boxum, terwijl Mej. C. B.
Renaud, die op lofwaardige wijze zoo
lang het hoofdschap had waargeno
men, vertrok. Haar werd dank ge
bracht voor haar vele verdiensten.
Aan mej. J. W. Koorenhof werd. we
gens huwelijk op verzoek eervol ont
slag verleend. Zij werd opgevolgd*door
Mej. E. A. Glauner, die met ingang
v. 1 Juni vast aan de school werd ver
bonden. Tot tijdelijk onderwijzeres
werd benoemd mej. M. J. v. Tuyl te
Katwijk a. Zee.
Het aantal leerlingen moest inge
volge de onderwijswet, en kon na aan
schaffing van de hiervoor noodige
meubileering worden gebracht van 40
op 52.
In overleg met mej. H. W. v. d. San-
de Bakhuijzen te Leiden werd heil
gymnastiek beoefend naar de metho
de Hébert, wat heel goed voldoet.
De heer J. L. Boer, hoofdcommies
der afdeeling onderwijs ten stadhuizc
werd bereid gevonden om als 2e pen
ningmeester zich speciaal te wijden
aan de administratie van de school.
Dr. J. Bijtel, die namens de ver. t. b.
v. t.b.c. te Katwijk a. Zee zitting liad
als bestuurslid, en veel voor de ver
een. gedaan heeft moest ontslag ne
men. Zijn werk werd met dankbaar
heid gememoreerd, evenals het aan
vaarden van het eere-voorzitterschap
door Mevr. de GijselaarViruly.
Het bestuur is thans als voïgt sa
mengesteld: Mevr. A. de Gijselaar—
Viruly, eere-voorz; Prof. Dr. E. Gor
ter, voorzittejr Dr. M. D. Horst, secre
taris; Mr. A. v.. d- Elst„ penningmees
ter; J. L. Boer, H. A. Vriend, A. Wisse,
Groeneveld, Mej. Dr. C. Hovens Grove,
Mr. Dr. J. Schokking, Mevr. M. G.
SeretFrentzen en Mevr. Pijnacker
Hordijk—Pijnacker Hordijk namens
de vereen, t. bestr. v. d. t.b.c. te Leiden
Aan het jaarverslag van den pen
ningmeester, den heer mr. v. d. Eist,
is het volgende ontleend: Saldo 1923
f 856.79s, jaarlijksche bijdragen f 932.50
giften f 60, schoolgelden f 339.15, ver-
pleeggelden f2383.755, subsidie prov.
Zuid-Holland f 6215.95, subsidie gem.
Leiden f7500, bijdrage Departement
van Arbeid in de oprichtingskosten
f6100, rijksverg. onderwijs 13441.84,
henevens diverse ontvangsten, totaal
f 29800.675.
De uitgaven bedroegen: salarissen
f 3416.29, schoolbehoeften f 1565.47,
schoolgelden van gemeente Katwijk
f 3391.15, kosten van uitbreiding enz.
f2868.805, salaris verplegend en huish.
personeel f 2409, voeding f 6288.49,
tramabonnementen leerlingen en per
soneel f2668.88, met diverse andere
uitgaven, totaal f29800.675, waaronder
een batig saldo van f4071.765.
Het geneeskundig verslag maakte
eveneens met voldoening.melding van
het feit, dat in den laatsten zomer 52
kinderen, dus 12 meer, in bijzondere
mate van het gezonde buiter.-, .'blijf
profiteerden.
In lengte gingen de ^inderen goed
(van 2—10 c.M.) vooruit, alsook in ge
wicht (18 K.g.) Evenals vorige jaren
gelukte het, het haemoglobine-gehalte
van het bloed, en naar aanleiding
daarvan den verkregen vooruitgang
vast te stellen. Liet'dit bij den aan
vang der behandeling wel eens te wen
schen over (5560), het mocht geluk
ken deze cijfers gemiddeld te brengen
op 60—70.
De huishoudster, Mej. T. v. Engel,
werd, zoo meldde het verslag van de
directrice, helaas door ongesteldheid
Kaar m. zooveel gedwongen toewijding
verrichte taak neer te leggen, en ver
kreeg eervol ontslag. In haar plaats
kwam mej. C. C. Platteel, uit Zierikzee
Een woord van dank werd gebracht
aan de dames Zr. v. Ingen Schenau
en Zr. Drayer, schoolverpleegsters te
Leiden, mej. W. Wreder, studente, en
de dames H. W. Tolenaar en N. On-
gerboer, leerlingen van de school voor
maatschappelijk werk te Amsterdam,
die tijdens de vacantia de plaatsen
van het personeel innamen.
De school werd meermalen door be
langstellenden bezocht. Eenige verbe
teringen werden aangebracht.
In het vooruitzicht dat de school
een volgend jaar zal worden vergroot,
werd met dit aantal leerlingen door
gewerkt, hoewel het voor dit gebouw
eigenlijk te groot is.
Een proef om de maaltijden in de
openlucht te gebruiken in de dichtst
bijzijnde lighal slaagde uitstekend. De
eetlust bleek beduidend grooter te wor
den hij het dineeren in de open lucht.
Vanaf 7 Maart tot begin October
werden de kinderen van 8.30 v.m. tot
5.30 n.m. behandeld en onderwezen.
Van de 50 bleken 37 in aanmerking
te komen voor de behandeling met de
hoogtezon.
Begin Maart konden weer 16 kinde
ren te Leiden naar school worden ge
zonden; 24 bleken nog wat te moeten
blijven, en 18 werden ingeschreven
voor den nieuwen zomerpursus, zoo
dat het aantal leerlingen thans 42 be
draagt.
De medewerking van de zijde der
ouders liet niets te wenschen over.
De verslagen werden alle goedge
keurd, en den samenstellers dank ge
bracht voor hun arbeid.
Bij de gehouden bestuursverkiezing,
werden de beide aftredende leden her
kozen.
Hoog bezoek.
De hertog, de hertogin en de prinses
van Saksen Coburgh hebben gister
middag een bezoek gebracht aan het
rijksmuseum van oudheden alhier.
Onder leiding van den directeur, dr.
Holwerda en den conservator, dr. van
Wijngaarden, hebben zij de Egyptische
en de Gi'ieksche afdeeling bezichtigd.
De hertogin uitte herhaaldelijk haar
bewondering over de verschillende in
deze afdeelingen tentoongestelde voor
werpen en uitte haar spijt er over dat
zij met het oog op den tijd de voor^
werpen slechts vluchtig in oogen-
schouw kon nemen.
Na het bezoek aan het museum, dat
ongeveer een half uur duurde, werd
naar het stadhuis gereden, waarvan
de gevel werd bezichtigd.
Vervolgens omstreeks half vijf
Zijn de hertogelijke personen, die per
auto van de Koningin-Moeder naar
Leiden waren gekomen, naar den
Haag teruggekeerd.
Benoemingen.
Voor de benoeming van een regen
tes van het Heilige Geest- of Arme
Wees- en Kinderhuis te Leiden, (va
cature Mevr. A. M. C. Muller) worden
door het college van regenten voor
gedragen de dames Mevr. G. J. Nauta-
Burgersdijk en Mej. J. C. van Manen.
Voor de benoeming van een Ad
junct-Directeur voor d. Markt- en Ha
vendienst is door B. en W. de volgen
de aanbeveling opgemaakt: 1 D. A.
Kooiman, Marktopzichter te Amster
dam; 2 A. A. Kleyn, leider van de afd.
Binnenscheepvaart te Dordrecht.
Ontslag.
B. en W. stellen aan den Gemeen
teraad voor aan den heer Dr. E. de
Vries op diens verzoek eervol onts'ag
te verleenen als geneesheer aan d-e
gestichten „Endegeest, Voorgeest en
Rhijngeest."
Burgerlijke stand.
Gehuwd: J. Lasschuijt, jm. en G.
den Hertog, jr; J. Th. Tefburgh, jm.
en H. J. E. Schouten, jd; E. v. Kem
pen, jm. en J. G. v. Rijkom, jd; W. J.
H. Langeveld, jm. en J. Keijzer, jd; G.
Bontje, jm. en H. Pennenburg, jd; G.
P. Onvlee, jm. en I. Zierikzee, jd; M.
B. Leuering, jm. en J. Flanderlijn, jd;
M. A. v. d. Berg, jm. en L. Ju, jd; M.
Overdijk, jm. en J. Kallenberg, Jd; D.
ADVERTENTIE-RRUS
Gewone advertentiën per regel 221/» oeat
Ingezonden Mededeelingen, dobbel UriaA!
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
J. Rooze, jm. en G. E. Verstraten, jd;
C. A. Kortekaas, jm. en Q. J. van Eg-
mond, jd.
Gistermiddag kwart over 4 had
^op het Noordeinde een aanrijding
plaats van een vrachtauto van de fa.
Koreman en Zn. door een auto, be
stuurd door zekeren H. De oorzaak
van het ongeval was het plotseling
stóppen van den eersten auto, waar
door de ander liem van achteren aan
reed. Van den laatste bekwamen dè
regulateur en de lampen eenige schade
De schoorsteenveger W. F. de la
R. was gistermiddag 3 uur op het dak
van een huis in de De Wetstraat bezig
den schoorsteen te vegen. Doordat de
ze schoorsteen afbrokkelde, gleed hij
van het dak af en kwam in de goot
terecht. Hij kneusde zijn rechterdij
been en \tard, na door den E.H.D.
verbonden te zijn, naar zijn woning
vervoerd.
Hedenmorgen had een juffrouw
op de Lammermarkt, terwijl zij bezig
was, kleedjes te kloppen, het ongeluk
van een 3 M. hoog plat te vallen. Zi
kwam op een binnenplaatsje terech;
en werd met een ernstige hoofdwond
naar het ziekenhuis vervoerd.
DE TRAM DEN HAAO-WASSENAAR
—LEIDEN.
De oificieele proefrit.
De nieuwe brug over den Rijn.
Een nieuwe schakel voor de recht
streeksche verbinding tusschen de resi
dentie en de sleutelstad is gereedgekomen,
en heden beproefd.
Het is een heel stuk werk geweest, en
de medewerking van zeer velen is noodig
geweest, om het voor den zomer zoovej
te krijgen. Maar het is volkomen geluk',
en thans ligt de nieuwe lijn, aansluitend
op 't traject Dierentuin-Haagsche Schouw
over de geheel voltooide fraaie tram brug
over den Rijn, door tot den Lagen Morsei.
weg naast een nieuw geconstrueerden be
tonnen rijweg, en verder met een aanvan
kelijk lichte buiging het land in, over dt
overbrugde Endegeester wetering, pm dan
ineens met een flinke buiging uit te komen
op de lijn over den Rijnsburgerweg, bi,
het ,,'t Posthof".
Vandaag: waren wij de gasten van d.
Haagsche Tramweg-maatschappij, die voo;
deze gelegenheid 'n officieelen proefrit ge
organiseerd had, waaraan behalve door di
directie, werd deelgenomen door een aan
tal officicele personen, onder welke vei
tegènwoordigers der bij de nieuwe lijn ge
interesseerde gemeentebesturen, vertegr.
woordigers van waterstaat, enz., neven*
aantal andere genoodigden.
De rit ving te half twaalf aan bij h.
Haagsche eindpunt den Dierentuin, wa;,
tegen het uur van afrijden een prettige b:
drijvigheid en gezelligheid heerschte, te
wijl de tramwagens glanzend in het heej
lijke zomersche zonnetije de deelnemei
wachtten.
Allereerst ging het naar de Haag
sche Schouw, waar werd >tii gchoudei
en een aandachtige beziclniging gewij
werd aan de hier geconstrueerde spot»,
brug over den Ouden Rijn, naast de oud»
houten brug.
Het is een ontzagwekkend gevaart.
monumentaal van karakter, fraai afg.
werkt en van buitengewoon solide coi.
structie.
De hamei-stijlen aan weerszijden van hc
brugdek rijzen als zware torens omhoog
de balans torsend, waarop aan eene zijd
.rjiiUiiXETON.
De Loods van Zwaankreek.
Een verhaal uit het verre Westen.
„Heeft Bill dus werkelijk zijn aan
deel bijeen gekregen? 't Is heel aar
dig.'
„Ja", antwoordde ik, „maar Bill is
slechts het zeer eenvoudige werktuig.
De geest, die er leven en beweging in
bracht, zat achter de schermen."
„Bedoelt gij het meisje, van wie de
pony was? Dat is ook iets, waar ik
alles van wou weten."
„De Prins zou dat beter kunnen ver-
ellen, dan ik. Mijne kennismaking da-
eeri van zeer kort geleden. Hij kent
haar levenslang."
„Waarom heb', gij mij nooit over
haar gesproken, Prins?"
„Heb- ik nooit over Gwen Meredith
gesproken? Ik geloof stellig van ja",
antwoordde de Prins aarzelend.
„Met geen enkel woord, en dat weet
ge beel goed. Ik maak er uit op, dat
gil heel yeei belang in haar stelt. O,
ik ken u! Hij is vreeselijk geheim
zinnig vervoigde tij, mij aanziende,
„u weoi niet half hoe gesloten hij ia"
De Prins glimlachte en zei toen op
onverschilligen toon: „Ocli, zij is nog
een kind. Waarom zoudt gij belang in
haar stellen? Dat deed niemand, tot
dat dit ongeval haar interessant deed
worden."
Mevrouw Ashley's oogen namen een
zeer zachte uitdrukking aan; zij Jiet
haar schertsenden toon varen, en ver
zocht den Prins vriendelijk: „Vertel
mij wat van haar."
Het kostte hem klaarblijkelijk eeni
ge inspanning, maar hij begon zijn
verhaal met zijn eerste bezoek aan
Gwens vader, jaren geleden, toen zij
zich op het erf vermaakte en in en
uit liep, dartel en speelsch als een
jong hondje. Onder het vertellen werd
zijn stem al zachter en zachter; 'twas
alsof hij overluid zat te droomen. Zon
der het recht te bemerken liet hij veel
doorschemeren van wat hemzelven
betrof hoe groot de invloed was,
dien het kind op hem oefende, en hoe
arm aan liefde zijn leven was geweest
in dit vreemde land. Mevrouw Ashley
luisterde met haar geheele aandacht
en zaifs haar goedmoedige echtgenoot
begreep dat hier iets ongewoons plaats
vond. Nog nooit had do Prins in zijne
tegenwoordigheid zijn hooghartige
terughoudendheid laten varen. Toen
de Prins aan, Gwens noodlottigen val
kwam, dien hij op zeer aanschouwelij
ke wijze beschreef, vertoonde zich op
mevrouw Ashley's bleeke wangen een
gloeiend plekje, en toen hij zijn ver
haal besloot met de woorden: „dat
was haar laatste rit", bedekte zij haar
gelaat met beide handen en riep: „O,
Frins, het is vreeselijk om in te den
ken. Maar welk een ongeëvenaarde
moed!"
„Een dapper klein ding!" riep jon
ker ^rits en gaf een duchtigen schop
tegen een knetterend houtblok, dat
dreigde naar voren te vallen.
De Prins staarde zwijgend in de
vlammen.*
Hoe is het nu met haar?" vroeg
mevrouw Ashley.
Hij keek op als uit een droom ont
wakend „Vroolijk en opgewekt." In
antwoord op haar verbaasden blik
voegde hij er bij: „Dat danken wij den
Loods. Daar kan Connor u van vertcl-
Jen. Ik begrijp er niets van."
„Ik ook niet. Maar ik kan u wel ver
tellen wat ik zag en hoorde", zeide ik.
„Heel graag."
Toen verleide ik hoe wij. de een voor
en de ander na. schiübreuk hadden
geleden en onmachtig waren om haar
te helpen, en hoe de Loods op zekeren
morgen door de Rotsvallei naar haar
toe was gereden, en hoe hij licht in de
duisternis had ontstoken en vrede ge
bracht had in haar ontrust gemoed,
door zijn gloedvolle beschrijving van
de bloemen en varens en boomén en
al de wondervolle geheimenissen van
die tooverachtige Rotskloof.
„Maar dat was niet alles", viel de
Prins in, toen ik ophield.
„Neen", antwoordde ik, „dat was
lang niet alles; maar het overige be
grijp ik niet. Dat is het geheim van
den Loods."
„Wat deed hij dan?" vroeg mevrouw
Ashley zacht. „Ik zou het zoo graag
willen weten."
„Ik kan het u niet zeggen. Hij las
haai- uit den bijbel voor en praatte
tegen haar."
Mevrouw Ashley keek teleurgesteld*
„Anders niet?" vroeg zij.
,,'tWas voldoende voor Gwen", zei
de Prins, „want daar ligt zij nu dag
in dag uit, dikwijls met veel pijn, al
tijd vol verlangen naar de heuvelen
en de frissche lucht, maar met een
gezichtje zoo zonnig en fleurig als de
bloemen van haar lievelingsplekje,
cle vallei in den hollen weg."
„Ik moet haar zien en dien buitel
gewonen Loods ook", zei mevrou
Asliley.
„Hij zal u tegenvallen", waarschuw
de de Prins.
„O, ik heb hem al gezien en gehoon
maar ik ken hem niet. Er moet iet
in hem zijn, wat men niet zoo dadelijJ.
opmerkt."
„Tot die ontdekking ben ik ook ge
komen", zei de Prins. En daarmede
lieten zij het onderwerp rusten, maav
niet voordat mevrouw Ashley mij di
belofte had afgenomen, dat ik haai
bij Gwen zou brengen, want de Prins
was, vreemd genoeg, niet gezind om
haar hierin terwille te zijn.
„Gij zult teleurgesteld zijn", zei hij.
„Zij is slechts een eenvoudig kleih
mei9je."
Mevrouw Ashley dacht er echter anr
ders over, en daar zij er nti eenmaal
haar zinnen op had gezet, schoof ons,
volgens haar man, niets over dan hoe
eerder hoe heter te doen wat zij ver-,
koo9.
En dus verkreeg mevrouw Aehiefti
haar zin, hetgeen, zooals later bleekt
verreweg het wijste en het beste was.'
(W.ordi
