CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN ADVERTENTIEPRIJS
6e JAARGANG
VRTJGAfe 2» APRfL 1Ö2S
NUMMER t#96
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gévestigA zijn
Per kwartaal 9 9 9 f 2.50
Per weekI 0.19
Franco per post per kwartaal I 2.90
üuiiimer beslaat uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
V Gemeentelijke vergoediqgen
In meerdere gemeenten is de vraag
aan de orde of bij de berekening van
de vergoeding waarop de bijzondere
scholen aanspraak kunnen maken ook
een zeker bedrag voor gemeentelijke
administratie-kosten in rekening be
hoort te worden gebracht-
In verband hiermede vestigt de Rot
terdammer de aandacht op een
adres dat de Bond van Christelijke
Schoolverenigingen te Amsterdam
aan Gedeputeerde Staten van Noord-
Holland zond en waaraan het volgende
is ontleend:
Het zou in hooge mate onbillijk zijn
en in volkomen strijd met de bedoe
ling van de L. O. Wet 1920 (beoogende
het scheppen van volledige gelijkstel
ling' tusschen openbaar en bijzonder
onderwijs) indien de administratiekos
ten, welke worden uitgegeven voor het
openbaar l.o. niet werden meegeteld bij
de totaal-kosten van het openbaar l.o.
In hun praeadvies, d.d. 16 Juli 1923
op het voorstel Romme, Spier en Von
Frijtag Dl'abbe (zie Gemeenteblad 1923,
Afd. 1, pag. 779) zeggen weliswaar B.
er- W. dat zij el' geen bezwaar in zien,
dat de schoolbesturen uit de Gemeen
telijke Vergoeding zullen betalen een
zeker bedrag voor administratiekosten
maar zij weigerden de kosten van ad
ministratie. welke worden uitgegeven
voor het openbaar onderwijs, In aan
merking te doen komen. B. en W zeg
gen voorts in bovengenoemd praead
vies, dat naar hun meening geen grond
bestaat om een deel van de aigemeene
bestuurskosten (dus een deel van de
jaarwedde van den burgemeester, van
de wethouders, van den secretaris
enz.) in rekening te brengen
Men vergeet daarbij echter dat de
schoolbesturen niet vragen naar de
bestuurskosten, doch naar de admini
stratiekosten. De besturen der bijzon
dere schelen doen al het bestuurs-
werk gratis, maar voor de vaak om
vangrijke administratie wordt vcelai
eenige vergoeding gegeven.
Het moge waar zijn. dat liet in som
mige gemeenten niet gemakkelijk is
om precies vast te stellen, welk bedrag
aan administratiekosten voor het open
baar onderwijs wordt uitgegeven,
maar dat mag geen reden zijn om
niets ervoor uit te trekken en daarom
in dit opzicht de gelijkstelling illu
soir te maken. Men zal dart moeten
I komen tot een best mogelijke schat-
I ting dier kosten."
De billijkheid van wat hier gevraagd
wordt is door den Minister van On
derwijs toegegeven, maar uit practi-
sche overwegingen omdat het juiste
bedrag nooit is vast te stellen ad
viseerde bij de Kroon een beroep waar
in uitkeering van een dergelijke ver
goeding gevraagd werd, af te wijzen.
Het zal daarom noodig zijn, dat door
de Regeering want zij alleen kan
hier helpen maatregelen worden
getroffen, om dezen misstand weg te
nemen, opdat de in de Grondwet voor
geschreven financieele gelijkstelling
van openbaar en bijzonder onderwijs
ook in de practijk kan worden toege
past.
IDSCHE COURANT
STADSNIEUWS.
Onderlinge vereemging voer Zieken-
huisverpleging.
Bovengenoemde Vereeniging hield
den 22sten April j.l. in het Nutsge-
bouw haar tweede jaarvergadering.
Uit liet door den Secretaris uitge
brachte jaarverslag bleek, dat de Ver
eeniging op 31 December 1924 2347
leden telde, tegen 1125 op 1 Januari
1924. Op 22 April 1925 bedroeg het le
dental reeds 2947. Voor rekening der
"ereeniging werden in verschillende
iekeninrichtingen te Leiden en te
-Gravenhage 47 leden verpleegd, met
en totaal van 724 verpleegdagen.
.De financieele toestand der Vereeni-
ing kan gunstig genoemd worden,
hoewel met het doen van meerdere
uitgaven zeer zorgvuldig te werk ge
gaan moet worden. Het bestuur gal
hiervan blijk bij de behandeling der
genda, waarop onder meer een voor
iel tot gedeeltelijke uitkeering bij
operatie en bestraling voorkwam. Meer
lore leden zagen gaarne (vooral de
peraties) geheel vergoed. Het bestuur
meende echter, dat de voorzichtigheid
BUREAUHooigracht 35 Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
eischt, dat een dergelijke, niet te con
troleeren, uitgave niet in eens mocht
worden gedaan. Wanneer de Vereeni-
ging( en dat kan voor Leiden gemak
kelijk) een 20.000 leden gaat tellen, is
alles mogelijk. Nu echter moet stap
voor stap de vergoeding voor opera
ties, enz. worden verkregen. Het be
stuursvoorstel werd 'aangenomen.
Uit de vergadering gingen mede
stemmen op meerdere propaganda
voor de Vereeniging te maken. Het be
stuur zegde dit toe, doch meende, dat
ook de leden zelf in hunne omgeving
daarin een taak hebben te vervullen.
Nadat de Voorzitter, de heer A. J.
Schoneveld, onder applaus der verga
dering, de heeren Dr. M. D. Horst, Dir.
v. d. Gem. Geneesk. Dienst, en Ir. H.
A. v. Klinkenberg, Dir. der Lichtfa
brieken, Commissarissen der Vereeni
ging, dank had gebracht voor hunne
uitnemende adviezen, sloot de voorzit
ter deze zeer geanimeerde vergadering
met den wensch, dat de Vereeniging
steeds in bloei moge toenemen.
De Leidsche Winkelstand.
Hedenavond zal in perceel Boter
markt 23, naast de zaak van de fa.
Hogendoorn de opening plaats hebben
van een geheel naar de eischen des
tijds ingerichten winkel in Comesti
bles, Delicatessen, Conserven, Fijne
vleeschwaren en Fruit van de Wed. S..
P 1 a 11 e e 1.
De winkel ziet er uit- en vooral in
wendig keurig netjes uit. Een goede
bediening wordt zeer in de hand ge
werkt door de moderne snij- en weeg-
werktuigen, geleverd door de firma
Nierstrasz te Amsterdam, waarover de
zaak beschikt.
De fa. Lezwijn en Veerman gaf het
interieur een mooie tint, terwijl de
heer M. Koert de verbouwing in zijn
geheel leidde en voor zoover noodig,
uitvoerde. De verlichting, w.o. vooral
die in de etalage dient genoemd, werd
geïnstalleerd door den heer'M. Zitman.
Gisteravond is door den 3S-jarigen
J. F. v. T., een Rotterdammer, bij de
politie aangifte gedaan dat hem in een
café te dezer stede een bedrag van
f195.was ontvreemd. De recherche
onderzocht de zaak en wist het bedrag
al spoedig op te diepen en wel van een
eenigszins zonderlinge bewaarplaats.
De man had het geld nl. m zijn sokken
geborgen, maar was vergeten dat hij
het daar gedeponeerd had.
De alcohol speelt in d6ze vergissing,
een rol
Door J. A. v. D. is bij de politie
aangifte gedaan van de ontvreemd'ng
van een rijwiel, door hem neergezet in
de vestibule van een militair gebouw
aan de Morschsingel.
Gistermorgen heeft tusschen Alp
hen en Boskoop een ernstig ongeluk
plaats gehad. De 21-jarige wielrijdster
W. J. V., wonende te Reeuwijk, week
uit voor een auto en had het ongeluk
te slippen. Zij kwam met haar hoofd
op den koperen dop van het wiel van
de auto terecht en bekwam een groote
wond. Per auto werd zij naar het
ziekenhuis te Leiden vervoerd, waar ze
bij aankomst reeds bleek overleden te
zijn.
BINNENLAND^
UIT DE ANTIREVOL. PARTIJ.
DEPUTATENVERGADERING.
De gisteren #te Utrecht, gehouden De-
putatenvergadering van de A.R. partij
was buitengewoon druk bezocht.
Meer dan een uur voor de vergade
ring aanving hadden zich reeds groe
pen afgevaardigden voor den ingang
opgesteld en toen te tien uur de deu
ren geopend werden stroomde de zaal
in een oogenblik vol.
Tegen elf uur bood de groote Ti-
voli-zaal een overweldigenden aanblik.
Alle zitplaatsen, zelfs op de galerij
en het podium waren bezet en nog
steeds bleven de afgevaardigden toe-
stroomen, zoodat tenslotte honderden
zich met een staanplaats moesten te
vreden stellen.
Er heerschte een geestdriftige stem
ming, die tot uiting kwam in het
zingen van het Wilhelmus, en andere
liederen.
Met een overweldigend applaus werd
Minister Colijn bij zijn binnenkomst,
begroet en toen het applaus verstomde
klonk het uit duizenden kelen: Dat
's Heeren zegen op u daal, Zijn gunst
uit Sion u bestraal.
Mr. J. A. de Wilde, die de vergade
ring presideerde, liet dingen Psalm
68: 14 en 17 en ging daarna voor in
gebed.
Namens het C.C. riep Spr. vervolgens
den Deputaten een hartelijk welkom
toe.
Wij zijn hier zoo zeide hij op
voor onze Partij historischen bodem.
Van deze zelfde plaats heeft Dr. Kuy-
per zoo dikwijls zijn bezielend woord,
sterk door een onwrikbaar geloof,
vrucht van een geniale conceptie, tot
u, maar ook tot den tegenstander ge
sproken. Het was ons steeds of er van
de Deputatenvergadering een stuw
kracht over heel het land uitging.
Het politiek aspect is in de laatste
jaren zeer veranderd. De eertijds op
permachtige lib. partij is nog slechts 'n
schaduw van wat zij eenmaal was.
Andere groepen zijn te haren koste in
macht en invloed toegenomen. De A.
R. Partij heeft in de kwarteeuw, die
thans achter ons ligt, een andere po
sitie ingenomen, dan in de 25 jaren,
die aan 1900 voorafgingen.
God heeft haar kennelijk gezegend.
Tot belangrijken arbeid is zij geroe
pen, haar verantwoordelijkheid is
voortdurend verzwaard en de leiden
de personen zien zich geplaatst voor
een uiterst moeilijke taak.
De gevaren, die thans onze actie
bedreigen, dragen een geheel gewijzigd
karakter. Een krachtig tegenstander,
die zijn uitgangspunt neemt in het
geen naar den mensch is, is er ruste
loos op uit om hen, die naar beginsel
en levensbeschouwing bijeen behooren
om redenen van matcrieelen aard, uit
een te doen gaan. Slaagde hij in dien
toeleg, dan zou de kostelijke vrucht
van jarenlangen arbeid verdorven wor*
den en voor de toepassing der rc :lu-
tionaire beginselen ruim baan worden
gemaakt.
Maar tot op den dag van heden is
de energiek voortgezette poging mis
lukt. Wij staan hier nog, dank zij
Gods genade, als een eenig man, met
een eigen program^en een eigen poli
tieke pei*s.
Bij de voorbereiding van het pro
gram van actie en van alles wat met
de a.s. verkiezingen samenhangt, is de
eenheid duidelijk gebleken. Zij mani
festeerde zich op ons Centralen Con
vent en zij kwam tot uiting in de hou
ding onzer Kiesvereenigingen.
Wie zou durven loochenen, dat deze
eendracht niet mede het gevolg is van
de krachtige leiding, die de heer Co-
lijn als opvolger van Kuyper, in har
moniserende samenwerking met den
heer Idenburg, aan de partij heeft ge
geven, toen hij nog voorzitter van het
C. C. was.
Daarvoor betuig ik zoo zeide Spre
ker, zich tot Minister Co-lijn richtend
namens het A.R. volk, dat u noode
als voorzitter mist, hartelijk dank.
Maar die eendracht, is ook een ge
volg van de kloeke, heerlijke, uitslui
tend op het landsbelang gerichte, po
litieke houding, die de heer Colijn als
Minister der Kroon van stonde aan
heeft aangenomen.
Maar toch, hij noch Idenburg zoude
eenheid onder ons volk hebben kun
nen bewaren, indien het A.R. volk niet
was saamgebonden door den hechten
hand van éénzelfde geloof. Dat geloof
is de wortel onzer eenheid, de bron
onzer kracht.
Moge op dezen dag ons geloof wor
den gesterkt en moge de zielengemeen
schap ons aller hart verkwikken. Mo
gen wij straks weer naar onze haard
steden terugkeenen, brandende van
ijver, om achter de A.R. banier met
volle toewijding onzen God, onze Ko
ningin en ons volk te dienen in de
stembus worsteling,, die ons wacht.
Hoewel onze statuten den Minis
ter Colijn uitsluiten van het voorzit
terschap van het C. C. zal de heer
Colijn toch straks nummer één zijn
van onze lijst als onze aangewezen
leider.
Den stemsbustrijd maakt hij mee
niet ais Minister, maar als de voorman
der Anti-Revolutionairen. En zoo
spreekt het zoo besloot spr. als
vanzelf, dat hij het zelf i9, die op uit-
noodiging van het C. C. het woord
moet spreken in de Deputatenrede.
(Daverend applaus).
Nadat vervolgens besloten was een
telegram te zenden aan H. M. de Ko
ningin, werd het woord gegeven aan
den heer Colijn tot het houden van de
Deputatenrede, waarvan wij gisteren
reeds een uitvoerig verslag plaatsten.
De Spr. werd meermalen door ap
plaus onderbroken en aan het slot
langdurig toegejuicht.
In de middagzitting werd het voor
gestelde Program van Actie ongewij
zigd vastgesteld.
Ook de voorgestelde statutenwijzi
ging werd goedgekeurd. Alleen werd
op voorstel van de K.V. te Leiden
een kleine redactiewijziging aange
bracht.
Tot voorzitter van het Centraal Co
mité werd gekozen de heer H. Colijn
met 704 van de 866 uitgebrachte stem
men. Sommige afgevaardigden bleken
niet begrepen te hebben dat de heer
Colijn verkiesbaar was.
Tot 2den voorzitter wend met 516
stemmen gekozen Mr. J. A. de Wilde.
Tot voorzitter en penningmeester
van den Raad van Beheer werden ge
kozen, resp. de heeren H. Colijn en
F. H. de Monté Verloren.
Aan het einde der vergadering bracht
de voorzitter in herinnering, dat de
heer Idenburg, wegens zijn benoeming
tot lid van den Raad van State, zich
heeft moeten terugrekken uit de lei
ding der A.R. partij. Om den band met
de partij toch nog zooveel mogelijk
in stand te houden stelt het Centi'.
Comité voor den heer Idenburg te be
noemen tot eere-voorzitter, welk voor
stel met een langdurig applaus werd
begroet.
Ook werd voorgesteld den heer L.
C. Verweijck te benoemen tot hono
rair secretaris van het Centraal Co
mité.
De heer Idenburg deelde daarna
als onder-voorzitter van de hoofdcom
missie voor het bijeenbrengen van het
millioen voor de dr. A. Kuyperstich-
ting mede, dat f938.000» is bijeenge
bracht, waarbij nog komt een gift van
den leidei' ten bedrage van f50.000.
Wanneer daarbij nog gevoegd wordt,
f 19.000, over welke spm met 'n kiesver-
eeniging verschil van meening bestaat»
dan is daarmee het millioen ruim
schoots verkregen. Spr. bracht dank
aan allen, die er toe hebben bijgedra
gen. Meer dan ooit, zeide spr. hebben
wij in dezen tijd de intellectueele mid
delen noodig om den bitteren strijd
te strijden tegen hen, die het Chirs-
tendom in de gekerstende landen be
lagen. Wie de rede van den heer Co
lijn heeft gevolgd zal erkennen dat dit
alles moet uitloopen op haat tegen
het Christendom.
Spr. uitte voorts zijn dank voor de
liefde, trouw en steun, welke hij in
de leiding van de partij heeft mogen
ontvangen van de leden en zijn bijzon
deren dank voor zijn benoeming tot
eere-voorzitter. Ook wanneer dit be
sluit niet was gevallen, dan nog zou
blijven bestaan de band in onze begin
selen, de hand in God, de band ook
in de trouw aan Colijn, die hoezeer
hij ook gesmaad wordt, meer en meer
blijkt te zijn een gave Gods voor de
partij. Hij hoopte ook,, dat mr. De
Wilde in zijn taak rijkelijk gezegend
moge worden en hesloc.: met er op te
wijzen, dat wij ons één zullen blijven
voelen, ook al zouden uiterlijke ban
den verbroken zijn, één in den eer
bied voor de historie, één in de aan
hankelijkheid aan de leiders, één in
de zucht om Gods heilige ordinantiën
te doen zegevieren tot weer het volk
voor God zich buigt.
De vergadering zong daarop den
heer Idenburg staande toe: „.Dat'sHee
ren zegen op .u daal".
Een voorstel Zandvoort om een spe
ciale studie te nemen van de tegen
woordige structuur van het maatschap
pelijk leven en daarbij de vraag van
de verdeeling van de opbrengst der
productie onder de oogen te zien, werd
verwezen naar het centraal comité om
naar bevind van zaken te handelen.
De heer Ziedses de Plantes bracht
de grieven der ambtenaren ter spra
ke. Spr geloofde evenwel niet, dat er
anti-fev. ambtenaren zullen zijn, die
bij de komende verkiezingen hun be
ginsel zullen verlaten. Als betuiging
van trouw aan de voorgangers ver
zocht spr. hen toe te zingen, waaraan
de vergadering voldeed.
Prof. Bouwman (Kampen) sprak na
mens een aantal leden den wensch uit,
dat de Kamerleden niet zullen stem
men voor het millioen voor d.e Olym
piade.
Aan den voorzitter werd namens de
geheele vergadering hulde gebracht
voor zijn eminente leiding.
De voorzitter antwoordde, dat de
anti-revolutionaire ambtenaren, die 'n
moeilijken tijd gehad hebben, stellig
zullen hebben begrepen, dat de maat
regelen, die pijn deden, genomen zijn
om hen en het gansche volk van het
Gewone advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
Belangrijkste nieuws in dit üummei
Binnenland
Een beslissing inzake de rijwielbe-
lasting.
De Deputatenvergadering.
Het vermenigvnldigingscijfer te Voor
schoten blijft bepaald op 1.3.
De Gemeenteraad van Rotterdam be
sluit tot pensioenaftrek voor het gem.
personeel.
Buitenland.
Ook de Belgische socialisten hebben
besloten zich afzijdig te honden. Van-
dervelde geeft heden de opdracht aan
den Koning terug.
De lezing van den gearresteerden
kerkbode over de voorgeschiedenis en
het verloop van den aanslag in de ka*
thedraal van Sofia.
Een oproep van Prof. Harnack aan
de Protestantsche Duitschers om op
Marx te stemmen.
verderf te redden. Spr. dankte, dat
hem de leiding zoo gemakkelijk is ge
maakt. Hij beschouwt deze benoeming
als iets tijdelijks. Voor een permanente
leiding zijn anderen eerder aangewe-,
zen dan hij. Het is een schoone dag,
geweest. Al is Kuyper weg zijn geest
zeide spr. blijft onder ons leven. Dat
wij vergaderingen zouden hebben als
deze, zoo groot en zoo eendrachtig,
zou niemand hebben durven verwacht
ten. Twee duizend mannen zijn hier
bijeengekomen en van verschil van
meening is niet gebleken. Wij staan
nog altijd als één man. Ieder onzer
werke dan ook rusteloos voor de ko
mende stembus. Moge er een bezie
lende kracht van deze vergadering uit
gaan, aldus besloot spr.
Daarop werd gezongen het laatste
vers van Ps. 42, waarna ds. Hofstede
met dankgebed eindigde.
De vergadering ging daarna uiteen
onder het zingen van het bekende lied
van Da Costa: Zij zullen het niet heb
ben, de goden dezer eeuw.
Aangezien honderden de rede van
den heer Colijn in de groote Tivoll-
zaal wegens plaatsgebrek niet hadden
kunnen hooren, heeft deze in een na
middagbijeenkomst in het Gebouw
voor Kunsten en Wetenschappen zijn
rede herhaald.
De Eerste Kamer.
De Eerste Kamer is in openbare ver
gadering bijeengeroepen op .Dinsdag 28
April a.s. des avonds half negen.
De zomertijd-commissie ontbonden.
Naar wij vernemen heeft de minis
ter van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw thans de commissie, inge
steld bij zijn beschikking van 28 Mrt.
1924, aan welke was opgedragen de
voor- en nadeelen aan den zomertijd
verhonden na te gaan en aan de hand
van de inkomsten van haar onderzoek
over den wettelijken tijd te advisee-
ren ontbonden, onder dankbetuiging
aan voorzitter, leden en secretaris
voor de door hen bewezen diensten.'
De Kamerverkiezingen.
Dezer dagen hebben we mededee-
ling gedaan van een candidatenlijst
van den Plattelandersbond, die voor
het geheele land zou gelden. Eerst 1s
al gebleken, dat eenige personen niets
van hun candidaatstelling afwisten en
er ook niet van willen weten. Nu blij
ken ook niet alle afdeelingen met de
gestelde candidaten accoord te gaan.
Tenminste de afdeelingen Groningen
en Drente van den Plattelandersbond
hebben na gehouden referendum de
volgende candidatenlijst voor de Twee
de Kamerverkiezing samengesteld: 1
R. F. de Boer, te Siddeburen, lid van
de Tweede Kamer; 2 H. Klinge, te
Peest; 3 E. Sol te Zuidwolde; 4 J. R.
Boerma te Muntendam; 5 H. C. Kroi,
burgemeester van Koudum; 6 F. Veld
man te Hekkum: 7 B. Schoenmaker,
te Wijk-bij-Duiii' Je; 8 W. "Bulk te
Alkmaar; 9 A van Lange ad te
Ouwerkerk; W. Ding e mans te
Rossum; 11 n Dorsen te Hoi-
levoetsluis; D. Kaaskooper te
Oosthuizen; 13 C. de Vries te Ubbena:
14 M. Kamphuis te Almelo.
Wijziging vap de Kleswat
De heer Dresselhuis heeft bij de;
Tweede Kamer ingediend een voorstel-
van wet tot wijziging van de Kieswet,'