CHRISTELIJK DAGBLADvoor LEIDEN EN OMSTREKEN
ea JAARGANG
DINSDAG 21 APRIL 1925
NUMMER 1493
1EDWE LEIDSGHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
ADVERTENTIE-PRIJS
in Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Franco per post per kwartaal i 2.90
Gewone advertentiën per regel 22x/t cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
BUREAU: Hooigracht 35 - Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
i>n Èiommer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
V Het juk der mode.
In de Maasbode sclireef Toos
Post een artikel, waarin zij de Room-
sche vrouwen opwekt zich met alle
kracht tegen de heerschende mode te
verzetten.
De vrouwen, zoo schrijft zij moeien
in opstand kernen; hare eischen
stellen. Zij moeten zich niet langer
weerloos laten regeeren door de he-
dendaagsche mode die de vrouwen
verlaagt tot „spot'* voor den bruut en
een gevaar voor de eerbaarheid van
velen.
„Daar waren simpele handelingen
en bevindingen, die mij aanvuurden
tot de daad u tot „opstand" aan te
sporen. Ziehier:
Voor een winkelruit was geëtaleerd
het portret van een vooraanstaande
vrouw in galatoilet. Enkele mannen
hoorde ik om dat costuum grollen ver
koopen, zóó plat engemeen, dat
het schaamrood me naar de wangen
steeg.
„Als zóó over een portret wordt ge
sproken" dacht ik met schrik, „wat
moet dan de taal over een origineel
wel niet zijn?" O, die botte mopper,
van den grof-besnaardede geraf
fineerde geestigheid van vele beschaaf
de(?) saion-menschen, de duistere ge
dachten, enbegeerten, zouden wij
vrouwen ze niet moeten voelen als
een schande voor ons geslacht?
Daar was nog een andere bevinding
die mij prikkelde tot dit sein van
openlijk verzet.
Het gebeurde in een onzer groote
steden. dat we een heelen middag
winkel in, winkel uit vruchteloos op
zoek waren naar fatsoenlijke model
len. Zoo iets is reeds vele vrouwen
overkomen, die toch slechts een cou
rante maat behoefden.
Is het geen treurig verschijnsel, dat
in onze huidige maatschappij blijk
baar met de verlangens van zoovele
goed willende vrouwen te weinig re
kening wordt gehouden, men in meni.e
opzicht haar gezonde eischen eenvou
dig uitschakelt als iets absurds?
O, zeker, ze kan., ze moet de klee-
dingstukken voor haar oudexwetscho
(sic!) ideeën maar bruikbaar maken
door het oplappen en knutselen, soms
zelfs., verminken van toilet of lin
geries. Laat ze voor moeilijkheden
staan, als er geen bijpassende stof is
te krijgenmisschien zal ze ten slotte
die dingen in hun onbeschaamde cou
pe nog wel dragen! Als men ten einde
raad is, begint men wel eens te schip
peren met z'n principes. En confectie
is meestal zoo voordeelig, zoo
elegant, zoo iets aparts, niet waar?
Zoo zien we meer en meer slachtof
fers den tol gaan betalen aan .den
mode-dwang.
En menige, anders zoo fiere vrouw
begint te vergeten, dat het een ver
nedering is, zich voor die propaganda
der zinnelijkheid weerloos of willoos
te laten gebruiken.
Terug op mijn kamer greep ik de
pen om onze Roomsclie vrouwen en
haar bonden vooral op te roepen tot
de daad, dat is:: „den bohdigen
eisch" om meerdere erkenning onzer
eischen.
Wij kunnen niet dwingen de
onzedige kleeding te weren uit de w'n-
kels. Maar als minimum eisch mo
gen we er op aandringen, dat naast
de gewaagde toiletten en lingeries een
flinke keuze eerbare modellen voorge
legd zal kunnen worden.
Wij bedoelen geesnzins de overdrij
ving van hinderende halsboorden en
daarbij mouwen tot op de handen,
maar mooie vlotte, moderne modellen,
waaraan niemand (kwezels natuurlijk
uitgesloten) zich ergeren kan.
Men zende die circulaire dan Hol
land rond bij de desbetreffende fa
brieken, ateliers, magazijnen en win
kels.
Er zullen fabrikanten en andere za-
kenmenschen zijn, die onze eischen
weten te billijken. Maar ook zaï men
er vinden, die lachend zoo'n circulaire
naast zich meenen te mogen leggen.
Maar dan propageeren onze Vrou-
enbonden eens de volgende gedachte
Vrouwen, koopt niet in magazijnen,
aar men geen flinke keuze fatsoen-
ke modellen voorradig heeft.
ik wed, dat de spotters onder de
enliaden toch zeker wel zullen be
en de voorzichtigheid van de kin
deren der duisternis, een voorzichtig
heid, welke hen het beschikbaar heb
ben van door ons geëischte kleeding
naast andere als een handige reclaVne
voor hun zaken doet begrijpen.
De Roomsche vrouw begint op ver
schillend terrein zich bewuster te ge
voelen en rechten te vragen. Weluu,
dat ze zich ook op het gebied der mo
deverdwazing zich bewust worde van
de kracht van haar beginsel,, en van
zich zelf.
Hier., ik ontplooi u de vlag van den
opstand. Rood is ze als onze liefde
van hart naar hart, de liefde, die el
kanders geestelijk bezit wil beschutten
den hoogsten rijkdom der vrouw.
Rood is ze als de kleur van maag
delijk martelaarsbloed, dat in de
christeneeuwen zoo vaak heerlijke ze
digheid omkleedde..
Achter die vlag, getuigend van ons
beginsel, moeten we op naar de palei
zen der mode, en geven onzen over-
heerschers geen tamme verzoekschrif
ten, maar onze rechtmatige eischen,
dat: „meer ook met onze verlangens
zal rekening worden gehouden.
Dat is ons recht."
Dit citaat viel wat lang.
Maar het kan geen kwaad dat het
ook door onze vrouwen wordt ge
lezen en dat zij daarnaar handelen.
Wanneer al onze vrouwen den eisch
stellen dat met hare beginselen op hei
gebied der kleeding wordt gerekend,
dan zullen ze wel niet den toon kun
nen aangeven, maar dan zal toch we)
bereikt worden dat het vaak schande
lijke juk der mode gebroken wordt.
STADSNIEUWS.
ület' Groot-Nedarlandsch Stndenten-
cangres.
In de gistermiddag gehouden ver
gadering sprak Dr. N. B. ten Haeff
over „Idealisme en Nederlandsch be
sef", waarin hij betoogde dat in Z -
Afrika de vrijheidsoorlog, in Neder
land de Geuzentijd ons de potentiali-
teit leerden kennen van eigen volks
kracht. Deze potentialiteit weird een
symbool van historische waardij. Tus-
schen Noord- en Zuid Nederland was
de scheidslijn afhankelijk van de mi
litaire invloeden. Toch heeft op den
duur het vrije Noorden (reeds onbe
wust in de 17e eeuw) het Groot-Ne
derland uitgezaaid. Spr. herinnert in
dit verband aan de bekende staatsme-
morie van Jan de Wit in 1618, een
voorbeeld van reëel staatsegoïsme.
Willem III werkte aan de staatsex-
pansie, maar putte den eigen staat
daarmee totaal uit Maar ongeveer de
helft der 18de eeuw ontwaakt ons na
tionaal volksbesef. Naar Dahlman's
woord waren we voor 1830 meer staat
dan volk. Laat nu het Groot Neder-
landsch besef zich steeds meer verdie
pen in de door de historie geschapen
kaders: Noord-Nederland, België en
Zuid-Afrika. Met een opwekking om
te komen tot een ideëele volksgemeen
schap tusschen deze landen eindigde
spreker.
Hierna was het woord aan mr.
Edm. van Dieren over Vlaande
ren na den oorlog", waarin hij aan
toonde dat na den oorlog het activis
me, ails loon voor der Vlamingen
moed aan de Yser en tegen de frans
kiljons een zeer zwaren strijd te voe
ren had tegen de volksverfransching.
Hedenmorgen trad als eerste spre
ker op pater Boromaeus de Gr e eve,
met het onderwerp: „Waarin wij allen
groot zijn en één."
Het nieuwe soc. dem. raadslid.
Na zijn benoeming tot lid van den
gemeenteraad alhier, heeft de heer J.
H. Schüller, die beambte-timmerman
is bij het Rijks-Museum van Natuur
lijke Historie, zijn superieuren verlof
gevraagd, de benoeming te mogen aan
vaarden.
Hij heeft thans, naar „Het Volk"
meedeelt, van den Minister de mede-
deeling ontvangen dat deze daartegen
geen bezwaar heeft.
De a.s. Directeur van de P.T.T.
Zooals wij reeds gemeld heben, komt
onze stadgenoot de heer Damme, oud
directeur van de Insulinde Olie-fabrie
ken ernstig in aanmerking voor de
functie van directeur-generaal der Pos
terijen, Telegrafie en Telefonie.
Thans meldt de „Bossche Courant"
dat de benoeming van den heer Dam
me op 16 Mei a.s. zal ingaan.
Naar het „Vad." weet te vertellen,
zal er geen sprs'-A ziin dat de heer
Damme, oud-directeur der Insulinde
Oliefabrieken, in een directorium der
Posterijen en Telegrafie wordt opge
nomen en is de kans, dat hij alleen
aan het hoofd der P.T.T. zal komen
te staan, groot.
De autobestuurder A. L. H. uit
Terbregge heeft gistermiddag o.p de Hee-
rensingel ter hoogte van de Alexander-
straat het 'ongeluk! gehad, om met zijn
vrachtauto tegen een boompje op te rijden,
De nog geringe zelfstandigheid van het
laatste moest wijken voor het voertuig.
Met boompje knapte af, de auto werd
niet beschadigd.
Gistermiddag om half twee had op
do hooge brug bij het kruispunt Mare-
singel-Haarlemmertrekvaart een botsing
plaats tusschen een door W. C. Br. be
reden motorrijwiel en een handkar, be
stuurd door J. V., waarbij het eerste voer
tuig ernstig werd beschadigd. De motor
rijder verklaarde dat de schuld bij den
bestuurder van den handwagen lag.
Gisteravond heeft bij den zweefmolen
die in de Aloëlaan staat opgesteld, een
ongeval plaats gehad.
Een huzaar, dis in een der bakjes gri
massen stond te maken, viel er onder
het „zweven" uit, en kwam daarbij terecht
op den i8-jarigen M. V. uit de Zuid-
Rundersteeg.
De jongen bleef bewusteloos liggen, en
moest onder geneeskundige behandeling
worden gesteld. Na bij den lieer K. in
de Aloëlaan te zijn binnengedragen, werd
hij door dr. D. van den Eerste Hulpdienst
onderzocht. Er werden echter geen ern
stige verwendingen geconstateerd. Het ge
laat toonde slechts oenige ontvellingen.
De huzaar was er intusschen vandoor
gegaan.
Het 15-jarig knechtje S. van den
bode v. L. uit doorschoten zou gister
middag op de Iiooglandschs Kerkgracht
don motor van ds vrachtauto op gang
brengen. Waarschijnlijk doordat hij tege
lijkertijd te veel gas gaf, sloeg ds slinger
terug en kreeg de jongen dien tegen
de rechterpols, waardoor dit lichaamsdeel
brak.
Per auto van den Eersten Hulpdienst
naar het r Academisch Ziekenhuis overge
bracht, werd de jongen daar verbonden.
BINNENLAND.
Het melkbssiuii te Amsterdam.
Door wethouder S. R. Rodriques
de Miranda is het volgend schrijven
gezonden aan den voorzittter van het
College van B. en W. te Amsterdam.
„In de vergadering van het Col
lege van B. en Wi. op 31 Maart j.l.
gehouden, heb ik mij, bij de bespre
king over de gevolgen van de aanne
ming der tweede motie-Drabbe, be
reid verklaard, indien door U en an
dere leden van het college de wensch
daartoe zou zijn te kennen gegeven,
ernstig te overwegen, ter vermijding
van een bestuurscrisis met hare niet
te vermijden slechte gevolgen voor
een goed bestuur van de stad, mij
vrijwillig uit de commissie van voor
bereiding ter uitvoering van de eer
ste motie-Drabbe terug te trékken.
De in bedoelde vergadering tot
uiting gekomen meening dat althans
een deel der voorstemmers van de
tweede motie-Drabbe een verder lig
gend doel beoogden, n.l. reconstruc
tie van het College, maakte het hand
haven van deze bereidverklaring over
bodig, zelfs ongewenscht.
Nu de reconstructie tot stand is
gekomen, de Raad mij weer gekozen
heeft, heb ik deze mogelijkheid op
nieuw in ernstig beraad genomen.
Ik kwam daarbij tot de overtuiging
dat zoowel een goede oplossing van
het melkvraagstuk als het tot stand
brengen van, in het bijzonder voor de
.arbeidersbevolking van Amsterdam
belangrijke zaken, door het blijven
hangen van een onzuivere politieke
atmosfeer geschaad wordt.
Deze overtuiging bepaalt zich niet
uitsluitend tot de aangelegenheden,
welke in het bijzonder aan mijn zorg
zijn toevertrouwd. Voor elk mijner
lambtgenooten afzonderlijk en yoor
het Dageüjksch Bestuur m zijn geheel
moet een dergelijke onzuivere poli
tieke stemming moeilijkheden berok
kenen welke weer ten nadeele komen
van de aan hunne zorgen toeverirouw-
te belangen.
Op grond daarvan besloot ik U
te belichten, teneinde het regelmatig
besturen van de stad meer mogelijk
te maken, dat ik thans geen prijs
meer stel op het handhaven van Üiet
Besluit, waarbij B. en Wi. mij uitnoo-
digden te zamen met den heer Vos
de voorbereiding van de uitvoering
der eerste motie-Drabbe ter hand te
nemen
Dr verzoekt tenslotte
zijn ambtgenooten met dit besluit in
kennis te stellen en hun een afschrift
van bovengemeld schrijven te zenden.
De spoorwegboekhandel.
De heer Deckers, lid van den Twee
de Kamer, heeft aan den minister
van waterstaat de volgende vragen ge
stéld;
Strookt het naar 's (ministers imee-
ning met de bedoeling, die voorzat
toen verboden werd zekere tijdschrif
ten in den spoorwegboekhandel uit
te stallen dat door dienzelfden boek
handel zooals bijv. te Arnhem het
geval is door middel van plakpla-
ten wordt medegedeeld, dat bedoelde
tijdschriften verkrijgbaar zijn?
.Ware het overigens naar het oor
deel van den minister niet beter, den
verkoop van dergelijke geschriften
door den spoorwegboekhandel te ver
bieden dan hem te reglementeeren?
De tccht van de R 33.
Kolonel J. W. Sandilands, attacheé
militaire bij het Engelsche Gezant
schap te 's-Gravenhage heeft gister
ochtend zijn opwachting gemaakt bij
den Minister van Oorlog, den heer
Van Dijk, om dank te betuigen voor
de maatregelen van hulpverleening,
welke getroffen waren voor een moge
lijke landing van het Engelsche lucht
schip R 33 op het vliegkamp te Soes-
terberg.
Minister Ruys over de coalitie.
Op de Eerste Limburgsche Sociale
Studieweek, die te Rolduc is aange
vangen, heeft, naar „De Tel." meldt,
jhr. mr. Ruys de Beerenbrouck een
rede gehouden, waarbij hij de vol
gende stellingen verdedigde:
Partijgroepeering naar beginselen is
de theoretisch meest gewenschte en
practisch in Nederland de eenig mo
gelijke gebleken. WTaar de drie recht
sche partijen in ons land in haar sa
menstelling waarlijk nationale partijen
zijn, d. w. z. alle {groepen ider samen
leving omvatten, eischt het algemeen
belang, indien eenigszins mogelijk,
verdere samenwerking tusschen de
partijen.
Een beroep op buitenlandsche, van
de Nederlandsche zoo geheel ver
schillende, toestanden ter verdediging
van de samenwerking der katholieke
partij in ons land met andere dan de
Anti-Revolutionaire en de Christelijk-
Historische partijen, gaat niet op.
Behoud van de eenheid der katho
lieke partijen is noodzakelijk in het
belang van het behoorlijk werken van
het ^parlementaire stelsel.
Het niet wegdoezelen in het staat
kundig leven van de tegenstelling tus
schen de partijen van rechts eener-
zijds en van links anderzijds, zonder
deze tegenstelling onnoodig op de
spits te drijven, versterkt het gevoel
van saamhoorigheid der Nederland
sche katholieken.
Bij den wetgevenden arbeid dient,
waar deze beginselvragen raakt, de
genoemde tegenstelling niet uit het
oog te worden verloren.
Aangezien het voortduren der sa
menwerking tusschen de drie recht-
sche partijén op zichzelf van algemeen
belang is, eischt goed beleid, de aan
lederen menschelijken arbeid kleven
de fouten niet grooter voor te steTien,
dan zij zijn. De geschiedenis leert,
dat ook voor politieke partijen geldt:
het zjjh sterke beenen, die cfe weéïde
(van de macht en het geld/' dragen.
Knoeierijen met reuzel.
De Kameroverzichtschrijver van „De
Tijd" schrijft in zijn blad:
In „Der Mittag"; een te Dusseldorf
verschijnend blad werd in het nummer
van 2 April 1.1. een telegram uit Rotter
dam opgenomen, dat met koeien van
letters in het genoemde blad werd ge
drukt. Daarin stond te lezen:
„Het is eindelijk tijd net Duitsche
publiek opmerkzaam te maken op 'n
schandaal, dat ten hemel stinkt en op
onbegrijpelijke wijze tot dusver werd
stil gehouden. Op transportschepen
uit Amerika komen in Rotterdam re
gelmatig groote voorraden reuzel aan
die met petroleum doordrenkt zijn,
opdat dit vet, volgens den wil van de
Amerikaansche autoriteiten niet voor
menschelijke consumptie zal worden
gebruikt. Deze reuzel is namelijk af
komstig van zwijnen, die tijdens het
transport naar de slachthuizen ge
storven zijn. Het vet van dieren, die
Ran pest of cholera zijn gestorven,
©ag daartoe niet worden gebruikt,
flooals reeds werd gezegd, moet dit
pEt op bevel van de Amerikaansche
/autoriteiten met petroleum worden
©vergoten om op deze wijze kenbaar.
Belangrijkste nieuws in dit Nummer
Binnenland
Verlaging van binnen- en buiten
landsche porti.
De Koningin naar Noorwegen.
De heer de Miranda trekt zich terug
uit de commissie voor de melkvoor-
ziening.
Het tiende Groot-Nederiandsch Stu
dentencongres.
Pogingen tot bestrijding van het
mond- en klauwzeer.
Buitenland.
De in verband met het Barmat-
schand: gearresteerde Duitsche oud.
minister xxcefle is overleden.
Rusland heeft geweigerd, deel te ne
men aan de int. conferentie in zake
de controle over den handel in wa
penen.
Onweer en storm in Amerika.
Honderden communisten en leden
der boerenpartij te Sofia gearresteerd.
Bcelgarije's verzoek, zijn leger met
16.603 man te vergrooten, zal waar
schijnlijk door den Gezantenraad in- i
gewilligd worden.
le maken, dat het niet geschikt is
voor menschelijke voeding. Dit vet
nu -wordt door Hollandsche impor
teurs bij groote voorraden tegelijk op
gekocht en naar Holland gebracht. -
Hier begint nu het schandaal. Dit
voor menschelijke voeding onbruik
bare vet wordt in Rotterdam lang*
chemischen weg gereinigd en wordt
dan naar Duitschland uitgevoerd,
waar het als goedkoope reuzel in alle
winkels is te krijgen. De koopende
Duitsche firma's zijn geen „skrupel-
lose Lebensmittelschieber", integen
deel, het zijn bekende goed bekend'
staande oude firma's. Ook van regee-
rings- en gemeentewege in Duitsch
land is deze reuzel gekocht en in den
handel gebracht. De afstamming van
het vet is den meesten Duitschen im
porteuren bekend en zij zouden ook
graag zien, daet dit afschuwelijke
product uit den handel verdween.
Maar zooals de toestand thans is, ge
looft ooi. de fatsoenlijke koopman dit
product le moeten verkoopen. Zij den
ken: als ik het niet verkoop, dan
doen mijn concurrenten het. Na lang
beraad hebben wij besloten, den
sluier op te heffen, opdat dit ten
hemel stinkende schandaal zal op
houden".
De redactie van het genoemde Dussel
dorfsche blad teekende bij dit telegram
aan:
„De onthulling van onzen Rotter-
damschen correspondent, wiens be
trouwbaarheid aan geen twijfel on
derhevig is, za' geweldig opzien ver
wekken. De groote massa van het
Duitsche volk zal door walging aan
gegrepen worden, als het hoort wat
zij onder den naam van goedkoope
Amerikaansche reuzel te eten krijgen
Wij willen hier verder niets zeggen
van de gewetenloosheid der Holland
sche importeurs. Deze kan niet scherp
genoeg gebrandmerkt worden. Een
onbegrijpelijke zware schuld treft
ook de Hollandsche jegeering, die
zulke toestanden jarenlang heeft ge
duld. De toestand moet haar toch im
mers bekend zijn. Zware schuld treft
ook de Duitsche autoriteiten, die den
import tvan dit afschuwelijk product
veroorloven. Dringend moet het ver
longen zijn, dat opheldering worde
verstrekt hoe het komt. dat de Duit
sche autoriteiten liet schandaal niet
hebben bestreden".
Het Hdbl. heeft zich tot het Ministerie
van Landbouw gewend en getracht op-:
heldering over deze zaak te krijgen en
kan het volgende mededeelen:
In Amerika wordt onderscheid ge
maakt tusschen „pure Iard" en white
grease" en „yellow grease1'. Het eerste 1
is natuurlijk zuivere reuzel. Het zoo
genaamde „white grease" bestaat uit
vet van gezond geslacht* dieren dat op
en of andere wijze verontreinigd is, bij
voorbeeld doordat bij het slachten de
gal1 door de reuzel is geloopen en zoo
voorts. Dit vet wordt op groote schaal
naar Holland geëxporteerd en dan ge
raffineerd. Het wordt dan vermengd
met HoWeftdecfeeii Daacujt aal'.