CHRISTELIJK DAGBLADvoorLEIDEN EN OMSTREKEN Se JAARGANG MAANDAG 20 APRIL 1925 NUMMER 1492 OWE LE1DSCHE COURANT ABONNEMENTSPRIJS ADVERTENTIE-PRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal 2.50 Per week 0.19 Franco per post per kwartaal i 2.90 Gewone advertentiën per regel 23V» cent Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke redactie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden-rlngc lijks geplaatst ad 40 cent BUREAUHooigracht 35 - Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20 ilCl uoisjewisme een mislukking Merkwaardige berichten komen uit Rusland. Met groot gejuich is daar de val van liet kapitalisme en de stichting van de communistische maatschappij begroet Hier zouden nu niet direct daar voor was de toestaild te verward maar toch langzamerhand de vruchten van het socialisme worden geplukt. Men zou niet meer arbeiden voor an deren, maar voor de gemeenschap en dat zou aan de werkers een wondere bezieling geven, terwijl de gemeen schap daarvan de rijke vruchten zou plukken. Maar dat is een vergissing geweest Het maatschappelijk organisme be gon te versterven. De noodzakelijke prikkel om aan te pakken en door te zetten ontbrak, zoo wel bij de werkgevers als bij de werk nemers, terwijl onder de ambtenaren een geest Van corruptie heerscht als nergens elders. Men is wel genoodzaakt het roer om te gooien en de socialisatie den rug toe te keeren. Het begon met het houdefl van min of meer officieele voordrachten waarin de noodzakelijkheid^werd betoogd dat particuliere kapitalisten aan den han del deel gaan nemen en daarop volgde een artikel in een der groote bladen, waarin niemand minder dan Kamenew zich als volgt uitliet: „Het particuliere handelskapitaal is een instrument, waarvan een grooter gebruik moet gemaakt worden, dan tot nu toe het geval is geweest. Op de laat ste zitting van den Raad van Arbeid en Verdediging, waaraan ook vertegen woordigers van de provincie hebben deelgenomen, is het gebleken, dat in vele plaatsen op handelsgebied onhoud bare toestanden heerschen, en dat hef. particuliere kapitaal steeds meer en meer den handel verlaat. In de laatste maanden zijn volgens inlichtingen van het volkscommissariaat van financiën niet minder dan 250.000 handelsonder nemingen gesloten. Indien men zou vragen, wat op het oogenblik voor de socialistische struc tuur gevaarlijker is: een woestenij op handelsgebied of de particuliere han- dedelaren, dan zou ik zonder aarzeling zeggen, dat het gebrek aan handelsin stellingen veel gevaarlijker is dan de particuliere handel. Ofsc.hoon niet iedereen het merkt, begint het platte land steeds harder aan onze deuren te rameien en eischt het; dat zijn eco nomische belangen beschermd worden. Het is niet voor niets, dat de boeren- kwestie den laatsten tijd zoo'n domi- neerende rol in onze politiek begint te spelen. Het platteland valt die juridi sche en economische regelingen, welke zijn ontwikkeling belemmeren aan. Men moet daarom zoo snel als het maar eenigszins kan deze regelingen en wetten veranderen, want boeren die in de stad alleen zout en wat katoen tjes kooperi, boeren, wier bedrijf niet vooruitgaat, fcijn niet in staat voor on ze industrie een afzetgebied te leveren. Op het platteland zijn er nog veel ele menten die aan de periode van het mi litaire communisme doen denken. Op het platteland heerschen toestanden, die onhoudbaar zijn en die opgeruimd moeten worden Het Communisme het wordt hier openlijk toegegeven heeft fiasco ge leden evenals de socialisatie-pogingen in Duitschland en Oostenrijk en ande re landen. We zien hier weer een schip op het strand. Moge het blijken te zijn èen baken in zee. STADSNIEUWS. De meubileeringstentoonstelling. Na wat wij Vrijdag over de tentoonstel ling hebben geschreven, thans nog slechts een kort overzicht van de nu geheel ge reedgekomen exposities der verschillende architecten en handelaren. Gerekend vanaf de richting-Kooi, is de eerste der tentconstellingswoningen, gewijd aan een uitstalling van den heer Huis man. Degelijkheid en eenvoua hebben hem vooral geleid bij de keuze om de hier tentoongestelde meubelen. Het is hier prettig en rustig; de eenvoudige mat werkt de hygiene in de hand, doch blijkt tevens uitstekend te passen in het geheel, dat een goeden smaak verraadt. In deze woning maken wij reeds kennis met de slaapkamer uitrusting van de fa. Splinter, de verlichting van de fa. D. Teske, en de keukeninrichting van de fa. Bernard. In de volgende woning exposeert 'de heer Planjer, Mare. Deze is uitgegaan van de onderstelling dat de bouwvereeniging een type heeft ontworp:-n, waarbij zij zelf voor sommige vaste meubels heeft gezorgd. De decora-ie op de wanden en paneelen is daarmede ook geheel in overeenstemming gebracht. Het ameublement werd yerder, wat het salon betreft, aangevuld met enkele ge moderniseerde Oud-Holhndschf meubelen wat de zitkamer betreft, met eigen fabri kaat van den heer Planjer, dat hij met veel smaak uitkoos en rangschikte. De verhoudingen zijn hier werkelijk goed. Tèn aanzien van keuken en slaapkamer geldt hetzelfde als voor de voorgaande. Slechts zij hierbij opgemerkt, dat de keukeninrich- tingen der fa. Bernard in iedere woning verschillend zijn, in uitvoering ;:oowel a's in prijs. Aan de beurt van bezichtigen zijn dan twee woningen, ingericht naar het ontwerp van den meubel-architect A. Lucas, Witte Rozenstraat, die de uitvoering opdroeg aan den heer P. J. Wassenaar. Van deze woningen is er een geheel in gericht als door de regeering bij de goed keuring van dit type bedoeld, waarbij n.l. de slaapkamer aan de straat komt te lig gen, waardoor alle gewenschte comfort aanwezig is. Desnoods zou er zelfs door den tijd een waschbak met stroom,end wa ter kunnen worden aangebracht. Kleurencombinaties en verhoudingen, zijn hier in één woord keurig. Niets is er, dat disharmonieert. De uitvoering is bui- teinggewoon soliede en zwaar. Wat de keu-- ze van de houtsoort betreft, kan echter in goedkooper uitvoering worden geleverd waar door tijdsgebrek met deze soort ge noegen moest worden genomen. De af werking van de meubelen' is in ronden en gladden stijl gehouden, wat 'eenerzijds het gevaar voor beschadigen en de zorg voor reinhbuden vermindert, en den solieden indruk verhoogt. In de andere woning, waar overigens dezelfde opvatang werd gevolgd, is ook de overeenstemming met de wandbekleeding treffend. Buitengewoon gezellig is het in de hier ontworpen huiskamer, waar men bijna niet van scheiden kan. Eenvoudige en goed koops, maar smaakvolle en-moderne kunst voorwerpen aan den wand, op den schoor steenmantel, en het in stijl gehouden aar dewerk' op het dressoir; alles vormt een eenheid, en dit alles kan naar men ons verzekerde, met zeer bescheiden midde len worden bereikt. De fa. Splinter legde, behalve met de reeds gememoreerde slaapk'ameruitrustin- gen in de andere woningen, eer in met de inrichting van een bovenwoning, waar met betrekkelijk eenvoudige middelen een huiskamer werd ingericht, met veel aan trekkelijkheid, die zeker niet nalaten zal, haar invloed op den smaak van onze huisvrouwen of aanstaande huisvrouwen uit te oefenen. De heer Splinter kan, dat blijkt hier wel, ook voor gewone beur zen, tooveren; In een traphoekje werd met medewer king van den heer Meijers, die ook op teekening rietmeubelen vervaardigt, een aardig halletje ingericht. Ook' in de inrichting van een paar dak kamertjes geeft de fa. Splinter mooi werk te zien. Practisch, mooi en solide is de geheele uitrusting. Bij de inrichting van een benedenwoning lied de heer Splinter meer het coimmer- cieele dan het architectonische op den voorgrond treden. Voor velen zal dit de lichtzijde hebben, dat op, deze wijze wordt getoond, hoe er ook zonder een vooropge zet doel in de inrichting een geheel is te verkrijgen. Plet vloerkleed op de lichte mat staat heel aardig, en de overgordijnen komen er goed bij. Iets aparts is de expositie van „L. O. V." te Ocsterbeek, die in de laatste wo ning een plaats heeft gevonden. Hier is het bijna uitsluitend de fijnheid in het kiezen vzm kleedjes, kussentejs en gordijntjes, de combinatie van kleuren en de eigenaardige rangschikking, die het ef fect vormen. Wie eenigermatc oog heeft voor kleur hi stijl, zal hier veel kunnen genieten en leerén. De fa. Pierrot uit de Maarsmanssteeg, die ook voor de andere afdeeling eenige voorwerpen afstond, heeft een speciale stand gewijd a.an kunstglas- en aardewerk, in zeer groote verscheidenheid. Ook in gedreven koperwerk als wandversiering, alsmede in imitatie-kristal, ontbijt- en eet serviezen kan men Trier rijn (haar) keus maken. Met betrekking tct de verlichting noem den wij reeds de namen van der fa's. D. Teske, en J. v. Dis van de Doszastraat. Naast hen exposeert ook de heer De Nic een nieuw model van een electrische huis lamp, die heel practisch is geconstrueerd, waar de kap ter reiniging geheel kan worden uiteengenomen. Wij meenen, dat we zoo ongeveer allen hebben vermeld. Mochten we iets heb ben overgeslagen, dan zal men het zelf wel opmerken bij een persoonlijk bezoek. De opening. In tegenwoordigheid van enkele au toriteiten, w.o. drie leden van B. en W„ de wethouders Meynen, Mulder en San ders (de burgemeester was door ongesteld heid verhinderd), het bestuur van „De Eendracht", de deelnemende exposanten 011 een aantal genoodigden, w.o. hoofd ambtenaren van het gem. bouw- en wo ningtoezicht en de bedrijven, vond Zater dagmiddag de opening van de tentoon stelling plaats. De heer J. G. v. d. Zeeuw, voorzitter van „De Eendracht", voerde eerst het woord. Het bestuur van onze woningbouw vereniging, aldus spr., heeft het ge- wenscht geacht, het publiek eens te laten zien, op welke wijze, met weinig kosten, een woning smaakvol kan worden inge richt. Als we in onze woningen komen, kun nen we er nog al te dikwijls zien, een samenraapsel van meubelen van allerlei stijl, gevolg hiervan, dat men zich bij de aanschaffing niet aan een bepaald plan heeft gehouden, doch stuksgewijs de meu belen heeft aangeschaft. Doel van deze tentoonstelling is te la ten zien, hoe met dezelfde kosten de wo ning, practisch en geriefelijk kan wor den ingericht. Spr dankt dan de exposeerende firma's, die hun medewerking verleenden, in het bijzonder de fa. Splinter., die zoo wel willend was om op aanvrage van de ar chitecten buiten de door hem ingerichte, ook de andere woningen van stoffage te voorzien. Verder den opzichter, den heer Verstraa- ten, en den heer Ridderinkhof, den aan nemer Krau, en zijn uitvoerder CoJpa, als mede de dames, die de architecten bij stonden in het populariseeren hunner op vattingen, o.a. Mevr. Lucas, oud-leerares van de huishoudschool, die teven van toe lichting wil dienen. Spr' verheugt zich, over de belangstelling van het dag. be stuur der gemeente, dat reeds meermalen toonde, op het gebied van Volkshuisves ting paraat te zijn, Spr verzocht daarna wethouder Mulder de tentoonstelling te oepnen. Wethouder Muld er hierna het woord pemende, gaf uiting aan de ingenomen heid van het gemeentebestuur met deze tentoonstelling, die een te waardeeren poging is, om den smaak en schoonheids zin aan te kweeken. Zich aansluitend, bij wat de voorzitter hieromtrent aanmerkte, zegt spr., dat er op dit gebied nog heel wat te leeren en te verbeteren valt. Spr hoop: dan ook, dat het bestuur voor zijn moeite, die on getwijfeld met het organiseeren dezer ten toonstelling met een goed resultaat zal worden beloond, al zal dit niet dadelijk zichtbaar zijn. Wat deze tentoonstelling bedoelt te bevorderen, is iets, dat gelei delijk moet groeien, waarbij komt, dat in dezen tijd, nu het geld niet zoo ruim vloeit, niet alle voornemens dadelijk kun nen worden uitgevoerd. Intusschen wenscht spr het bestuur ge luk' met het tot standkomen dezer ten toonstelling, en kan haar dus met de beste wenschen voor het welslagen ge opend verklaren. De aanwezigen maakten hierna een rond gang over de tentoonstelling, die te vier uur voor het publiek werd geopend. Het mooie weer bracht nogal heel wat belangstellenden naar de Javastraat. Wij vernamen zelfs, dat de tentoonstel ling reeds door meer dan iooo personen werd bezocht. Een cp prijs gestelde attractie was ook het aangebeden kopje koffie of thee, van de fa. v. Nelle, deur de Coop. Vooruit. Het Groot-Ned. Stutfenïencongres. Zaterdag werd de dag geopend met een vergadering der besturen van het D.S.V. in de Academie om 9 uur. Van 1011.30 uur was de tweede Congreszitting, alwaar Mr. G. Schol ten van 's-Gravenhage een rede hield over de beteekenis van Hugo de Groot voor de rechtsphilosophie, getiteld: „Van Hugo de Groot tot Kant." In de derde congreszitting ('s middags van 1.'5 tot 3 uur) sprak de heer H. v. d. M a n d er e over .Nederland als het land van Grotius." Des middags heeft het bestuur van de afdeeling Den Haag van het Alg. Ned. Verbond, in „Riche" de deelne mers aan het Groot Nederlandsch Stu dentenverbond ontvangen. Namens het bestuur van de afdeeling sprak overste K. G. O u d e n d ij k, waarna de heer Beekman woorden van dank sprak namens de studenten. In de zi.tting van hedenochtend sprak Dr, C. Gerritson (Geerten Go9saert) Spr. begint op te merken, dat hij niet zal spreken over zijn aangekondigd onderwerp „De onnutte dienstknecht"; hij wil bij wijze van improvisatie eenige opmerkingen maken over de Groot-Nederlandsche beweging. Deze beweging is een cultureele be weging. Doch niet uitsluitend. Van na ture en noodzakelijk een politieke beweging. Zij blijft dit zoolang de zui ver Nederlandsche beweging groeit on der een niet-Nederlandsche staats macht. Spr. gaat de ontwikkeling der beweging na, van zuiver literair door het politieke heen. Zij is in nationalen zin politiek. (Hier gaat spr. niet diep op in). En in internationalen zin. De Vlaamsche beweging moet volgens spr. leiden tot een internationale cri sis, waar Nederland ten nauwste bij verbonden is, omdat België voor ons de barrière is tegen 'tFransche impe rialisme. De leidende groepen in Bel gië zullen zich meer naar Frankrijk orienteeren. Want het bloed kruipt waar 'tniet gaan kan. Wij mogen als Hollanders ons niet met de Belgische toestanden bemoei en, maar mogen wel met belangstel ling de politieke ontwikkeling in Bel gië gadeslaan. Doen wij dit, dan zien wij in de Vlaamsche beweging het zui verst vasthouden aan het nationale ideaal, en daardoor de grootste veilig heid aan Holland verzekerd tegen het Fransche imperialisme. Daarom wordt de taak van 't Dietsch Studentenverbond om de aandacht te vestigen op wat Noord- en Zuid-Neder- ianu in 't verleden en in de toekomst verbonden heeft. Na een kort woord van dank was- het woord aan prof. J. J. Smith van Stellenboscli over „Die Dietse stam in Zuid-Afrika", die een wel gedocumen teerd overzicht gaf van de ontwikke ling v. d. Dietsche stam in Zuid-Afrika welke voor meer dan de helft uit Hol- landsch ras bestaat. Na zijn kernach tig woord werd spontaan aangeheven het Transvaalsche volkslied, waarna de praeses na een kort woord van dank de zitting verdaagde tot hedenmiddag. Burgerlijke stand. Ondertrouwd: N. Holswilder, jm. 21 j. en J. A. Spierenburg, jd. 19 j: H. B. J Heynes, jm. 26 j. en J P. Franke, jd. 25 j; B. Bekkering, jm. 25 j. cn A. M Peeters jd. 24 j; P. G. Choufoer, jm. 24 j. en A. M. van Ulden, jd. 22 j; H Zirkzce, jm. 26 j. en W. E. Blok, jd. 28 j; G. J. Uiterdijk, jm. 23 j. en G. Boontjes, jd. 22 j; A. G. Bizot, jm. 24 j. en C. v d Velden, jd. 22 j; F. van Nieuwenhuijzen, jm. 26 j. en A. v d Burg, jd. 25 j; L. Th. Menken, jm. 26 j. en A. H. M. v d Drift, jd. 22 j; R. Renier, wedr. 49 j. en M. J. v. Straa- ten, jd. 51 j; J. Beekman, jm. 25 j. F. Wassenaar, jd. 21 j. De verjaardag van Prins Hendrik. Door de Leidsche Chr. Oranje-vereen, werd het volgende telegram erzonden Aan Zijne Koninklijke Hoogheid d-en Prins der Nederlanden. HET LOO. De Leidsche Christelijke Oranjevereeni- ging wenscht Uwe Hoogheid en het Ko ninklijk Huis van harte geluk met de bede, dat Gods genade in alle opzichten Uwe Hoogheid met haar rijke gunst krone. H. THOMAS, Voorzitter. L. QUESTROO, Secretaris. FEUILLETON. De Loods van Zwaankreek. Een verhaal uit het verre Westen. 22) Schrijven verveelde haar. Zij had niemand, aan wien zij een brief kon zenden. Waarom zou zij dan haar vin gers krommen tot het maken van die rare kleine letters? Achter de gehei men der rekenkunst kwam zij daar entegen zonder noemenswaardige moeite. Immers, zij zou later het vee moeten verkoopen, want haar vader merkte soms niet eens, wanneer hij bedrogen werd. Haar denkb"~'''en over opvoeding berustten hoofdzake lijk op een nuttigheidsgrond; met het geen niet terstond noodig scheen te zijn, weigerde zij haar tijd té verbeu zelen. Zoo heeftt zij mij een gebeelen Winter op de pijnbank gehouden met haar koppigheid en hoogmoed. Een be roep op haar vader leidde tot niets. Deed ik het een enkele maal, dan sloeg I zij de armen om zijn hals en schudde haar lange manen, totdat zij hem ge heel omhulden, en de man weerloos was. Vaarwel dan vaderlijke tucht! kon nog het meeat van haaA gédaan krijgen. Om hem genoegen te doen zat zij wel een uur achtereen let ters en woordjes te krabbelen, maar zelfs zijn invloed en gezag hadden een grens. „Moet ik?" gaf zij hem eens ten ant woord op een vermaning tot trouwer studeeren; „moet ik?" En het trotsche kopje 'opheffend en met een eigenaar dige beweging het naar achteren wer pende, keek zij hem strak aan en vraagde: „Waarom?" Toen zag de Prins haar spotachtig aan, zeide na een oogenblik zwijgens op koelen toon: „Ik zou waarlijk niet weten waarom",, en keerde haar den rug toe. Zij vloog op hem af, greep hem bij den arm, schudde dien heftig^ en riep bevend van drift: „Gij moogt zoo niet tegen mij spreken, en gij moogt mij niet zoo den rug toedraaien, hoor! „Wat een hooghartig prinsesje!" zei hij haar bewonderend aanziende „Wat zal zij te eeniger tijd oppermachtig haar schepter zwaaien-Was ik onbeleefd tegen je, Gwen? Dan spijt het mij heusch." Haar drift was voorbij en zij keek hem aan, alsof zij voor hem had kun nen knielen. Daar zij echter te trotsch „wa9 om haai* gevoel te toonen, liet zij het bij dien enkelen vriendelijken blik en ging weer zitten, om de taak af te maken, waartegen zij zich eerst verzet had. Dit gebeurde kort na «de komst van den Loods te Zwaankreek, en toen de Prins dien avond met mij naar huis reed, zeide hij na lang peinzen: „Zij moest 4 eigenlijk godsdienstonderwijs krijgen, 't Arme kind zal hoe langer zoo onhandelbaarder worden. De Loods zou ons hierin van dienst kun nen zijn. Zoudt gij kans zien om het daarheen te sturen? Vrouwen hebben zoo iets noodig; het verzacht en be schaaft ze." „Zou zij hem in buis willen toela ten?" vraagde ik. „Misschien; misschien niet",, ant woordde hij langzaam. „Gij zoudt het kunnen probeeren." Ik deecf het, maar haalde er eenigs zins onhandig, vrees ik, den naam van den Prins bij. „Zegt de Prins, dat de Loods mij goed moet maken?" riep zij. „Ik wil hem niet zien. Ik heb een hekel aan hem, en aan u ook!" Het verdere van dien dag was voor het onderwijs verloren, en toen de Prins later op den middag kwam, ont* ving zij hem met den uitroep: „Ik wil dien vervelenden Loods bier niet heb ben! Ik heb niet de minste begeertc- om goed te zijn, en.... engijzelf hebt ook niets met hem op." De Prins keek haar met groote oogen aan. „Hoe verzin je het! Ik heb er nooit iets van gezegd." „Gij hebt een paar dagen geleden tegen vader over hem gelachen." „Heb ik dat gedaan? Dan haast ik mij om te verklaren, dat ik van ge dachten veranderd ben. Hij is een goed moedig man." uHij valt gedurig van zijn paard", zeide zij minachtend. „Integendeel; ik geloof dat bij nu goed in den zadel blijft zitten." „En dan", vervolgde zij, „hij is nog maar een spring-in-'t veld. Dat zei Bill verleden week." „Nu ja, hij zou wat ouder kunnen zijn, maar dat wordt immers met den dag beter." ,,'tMag zijn, zooals het wil, hij zal hier geen voet zetten." Maar hij kwam toch, niettegen staande die plechtige verzekering, en wel onder haar eigen geleide, op een broeierigen avond in Augustus. „Ik vond hem in de kreek", gaf zij op, als reden voor het breken van haar woord, en ons uitdagend aan ziende. ik geloof, dat ik behouden aan den 1 overkant zou zijn gekomen, want Flip was juist weer begonnen te zwem men", zei hij vriendelijk. „Neen, dat zoudt u niet", wierp zij hem tegen. „U zoudt afgedreven zijn naar den hollen weg en u behoorde heel dankbaar te zijn." ,.Dat ben ik", haastte hy kich te zeggen; „erg dankbaar. Maar ik ben de Zwaan al meer overgestoken." „Ni^t wanneer de vloed kwam op zetten." „Zeker wel! Ik ben er-over gekomen» toen zij hooger stond dan nu." „Toch niet waar de oevers rotsach tig zijn." „Neen, dat "biet." „Ziet u dan wel! U zoudt verdron ken zijn zonder mijn lassot" riep zij zegevierend. Eerlijkheidshalve moest hij einde lijk toestemmen. Die twee hadden veel overeen kornet met elkander, beiden vurig van geest, levendig van verbeelding, heel gevoelig, Toen de Voortrekker binnen kwam, stelde Gwen hem vroolijk den Loods voor,, als zijnde door haar lasso J gered van den dood in de golven. j (W_an£t i.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1