CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
Re JAARGANG
ZATERDAG 4 APRIL 1925
NUMMER 1481
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en bniten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal 2.90
BUREAU: Hooigracht 35 Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 227i cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
l.u „«er bestaat uit IWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
AAN ONZE LEZERS.
Door onverwachte stagnatie in het
bedrijf zijn wij tot onze groote teleur
stelling niet in staat ons blad in het
gewone formaat te doen verschijnen.
Toen hedenmorgen het bedrijf in
vollen gang was ontstond een verstop
ping in de buitenleiding, waardoor de
gastoevoer finaal werd afgesloten en
onze zetmachines niet meer in staat
waren te produceeren.
Hoewel vanwege de Stedelijke Gas
fabrieken het mogelijke werd gedaan
duurde het toch vier volle uren eer het
euvel was verholpen en de machines
weer in werking konden worden ge
steld, met het gevolg dat wij het ook
met de grootste inspanning niet ver
der konden brengen dan zes pagina's.
Deze teleurstelling is voor ons en
voor de lezers temeer onaangenaam,
omdat door den verbeterden druk en
de vermeerdering van het aantal pa
gina's juist de laatste weken aan de
indertijd gewekte verwachtingen kon
worden voldaan.
Veel actueele copie moest nu blijven
liggen.
Gélukkig is deze stoornis van voor-
bijgaanden aard.
Waar we hier staan voor een geval
van force majeure vertrouwen we dat
onze lezers voor ditmaal zich met een
blad van zes pagina's tevreden zullen
stellen.
DIRECTIE EN REDACTIE
V Van stemvee gesproken.
In het bijblad van „Het Vol k"
werd bet wetsontwerp tot afschaffing
van den Zomertijd aldus bez-ongen:
Voor wat, hoort wat, denkt 't Haagje,
Dus geen zomertijd in 't land,
Als ik 't vee aldus van dienst ben,
Krijg ik 't stemvee op mijn hand.
Bij het lezen van deze grove uitla
tingen denkt men onwillekeurig aan
wat onlangs Mr. Sannes schreef, toen
hij van de leden der Eerste Kamer
eischte dat zij, tegen hunne overtui
ging in, het wetsontwerp zouden aan
nemen, omdat anders de Eerste Ka
mer populair zou worden.
Van stemvee gesproken!
Intusschen weten de tegenstanders
van den zomertijd nu, weten ook de
Leidsche Penkrassen.
Amice,
April schijnt wel een goede maand
te zijn voor de dagbladpers. Het was
op 1 April 1872 dat het eerste num
mer van de Standaard verscheen
en 48 jaren later werd op denzelfden
datum onze Nieuwe Leidsche Courant
geboren. Ons blad heeft dus dit jaar-
zijn eerste lustrum gevierd, een feit
waaraan weinig aandacht is geschon
ken, maar dat toch zeker niet zonder
beteekcnis is, vooral als men ziet wa*
zich zoo voor en na op dit gebied al
heeft afgespeeld. Wat zijn er in den
loop der jaren al een antirevolutio
naire bladen verschenen en hoe vaak
gold hier niet: nauw was het versche
nen of het was alweer verdwenen.
Ik herinner me dan ook nog heel
goed, hoe in de eerste levensdagen van
ons blad menigeen bedenkelijk 't hoofd
schudde, bevreesd als men was, dat
het toch wel geen blijvertje zou zijn
maar dat het wel spoedig aan bloed
armoede en gemis aan levenskracht
j zou wegkwijnen. Nu is het gewoonlijk
zoo in het leven, dat in een dergelijk
geval iedereen meehelpt om het jonge
leven te sterken en het mogelijke te
doen om het er boven op te brengen.
In het persleven gaat het echter vaak
anders. Men scRudt meewarig 't hoofd,
spreekt als zijn oordeel uit dat het. wel
liet zal gaan en men zou dan ook
inaar het liefst zien dat deze profetie
bewaarheid werd om dan triomfante
lijk te kunnen zeggen dat men het al-
ijd wel gedacht heeft.
En zoo is 't mij dan ook wel gebeurd
amice, dat soms iemand met een iet
wat meewarig gezicht kwam vragen
arbeiders op het platteland, hoe zij
door de leid-'ng van de S.D.A.P. wor
den boon Jeeld.
ivee worden ze gehoond.
Straks zal men natuurlijk zijn best
doen om dat stemvee te spannen voor
den rooden verkiezingswagen.
Daar kan men zulk vee nog wel
voor gebruiken.
Een andere vraag is of dat stemvee
zich daarvoor zal willen laten ge
bruiken!
STADSNIEUWS.
Christel. Letterk. Kring.
De Christ. Letterk. kring Leiden
hield Donderdagavond zijn jaarverga
dering. Volgens het verslag van den
secretaris gaf de toestand v. den kring
in 1924 alleszins reden tot dank en
tevredenheid, zoodat met vertouwen
het nieuwe kringjaar mag worden in
gegaan. Het financieel verslag van de
penningmeesteres wees een gering ba
tig saldo aan.
Vervolgens kreeg Mej. v. Dorp het
woord, die „De lichte last" van G.
Schrijver zou inleiden. Allereerst wees
ze er op, dat alle personen in dit boek
een levenslast te dragen hebben, maar
hoe juist daar het kruisücht valt,
waar het achter Christus aan gedra
gen wordt. Van uit dat licht bezien,
laat ze de hoofdpersonen uit het werk
de revue passeeren. Ze vreest echter,
dat de oplossing der sociale kwestie
niet ligt in de richting, zooals die hier
ter sprake komt. Ook de geschiedenis
met het Loterijbriefje kan haar niet
bevredigen. Dat het boek realistisch
is, moet ze toegeven, maar het is een
ander soort realisme dan dat van ds.
Heynes in „Kinderen Noord-Hollands"
b.v.; want Schrijver heeft liefde voor
de personen, die hij beschrijft. Öok i?
„De lichte last" wat gerekt en lang
dradig, wat zwak in zijn natuurbe
schrijving, maar daarentegen is de
auteur los en natuurlijk in de dialoog,
als wellicht geen andere Christelijke
schrijver.
de bespreking kwam de critiek
van Haspels er sprake en werd nog
eens nader onderstreept, hoe de kracht
van Schrijver in dit werk meer in ana
lyse dan in synthese uitkomt.
Het was alweer een prettige en te
vens een nuttige avond.
Sociale Zaken.
De Commissie van Advies voor So
ciale Zaken stelde in haar laatste ver
gadering een advies op omtrent de
loonen van een met Rijkssubsidie uit
te voeren Speelterrein aan den Hoo-
gen Rijndijk bij wijze van werkver
schaffing. Besloten werd die loonen
voor te stellen op 35 cent per uur
20 pet. in accoordwerk en fl kinder-
of het overlijdensbericht al kon wor
den opgesteld en dat men er eigenlijk
niet bij kon als dan het tegendeel
bleek.
Gelukkig kan ik hier aan toevoegen
amice, dat el' ook anders over ons blad
gedacht werd en dat er niet slechts
enkelen, maar velen waren die niet
alleen goede woorden hadden voor
ons orgaan, maar die ook met daden
toonden hoezeer hun de bloei eh her
welzijn van d^ Antirevolutionaire pers
ter harte ging.
Dat is vooral het vorig jaar geble
ken toen de plannen tot het stichten
van een eigen drukkerij bekend wer
den en toen daarvoor financieele bij
dragen werden gevraagd, maar het is
ook gebleken in de moeilijke maanden
die achter ons liggen en die allerlei
'-^urstellingen brachten, 't Zou heel
natu.. ï;-k zijn geweest amice, indien
in die dagt: velen zich van ons had
den afgekeerd, li Ait we met ons blad
inderdaad niet aan billijke eischen
konden voldoen, maar gelukkig kon
worden getuigd, dat dit niet het geval
is geweest.
Die moeilijkheden waarmee we de
eerste maanden hadden tc worstelen
zijn thans grootendeels achter den rug
de belofte het vorig jaar gedaan, dat
meer papier zou worden gegeven werd
aanvankelijk vervuld en wanneer het
in deze richting doorgaat, dan is er
inderdaad kans dat ons blad temidde
van de dagbladen die de antirevolu
tionaire beginselen wenschen te vei
breiden en aan ons volk voorlichti:
te schenken een beteekenende pla.'
zal innemen.
Zoo bezien is er reden, wel niet cl
feest te vieren en te doen alsof r
bijslag per kind tot een maximum van
f3. Dit advies werd bij meerderheid
van stemmen vastgesteld.
De Leidsche Winkelstand.
Hedenmiddag is aan de Hooge
woerd in perceel 120 schuin tegen
over het Casino door den heer W.
F. van Gelder een geheel nieuw
naar de eischen des tijds ingerichte
kruidenierswinkel geopend, die met
recht voor dit stadsgedeelte een aan
winst kan worden genoemd.
Het is een zeer ruime \Viiikel, voor
zien van de meest moderne en doel
matige hulpmiddelen. Ruimte licht en
lucht zijn ruimschoots aanwezig, en
laten het geheel goed tot zijn recht
komen. Op een klein gedeelte na, dat
met een frissche betegeling prijkt,
worden de hooge wanden geheel in
beslag genomen door een kolossale
opstand. In rijke verscheidenheid zijn
hier de kruideniers- en grutterswaren
en comestibles opgeslagen en uitge
stald. Waar noodig vormen vitrines
de gelegenheid om fijne artikelen te
exposeeren en te beschermen tëvëns.
Moderne weeg- en snij werktuigen staan
ten dienste bij den verkoop, die alles
omvat, waarvan een zaak op dit ge
bied moet voorzien zijn. Fijne vleesch-
waren zoowel als niet-vloeibare zuivel
producten, naast conserven, wijnen en
tafelclieën pn zuidvruchten, hct is er
Hl s vertegenwoord'gd Öok n gra
nen en meeiwaren is de zaak een
specialiteite.
Voor een prettige bediening leent
zich het interieur uitnemend met zijn
ruimen doorgang en twee groote toon
banken die weer van practische hulp
middelen voorzien zijn. Het uitwendige
is eveneens in orde. Ter weerszijden
van de ruime portiek geven twee i
gebouwdé etalages gelegenheid tot ex
poseeren, waarvan de leiding op dezen
drukken stand zonder twijfel een dank
baar gebruik zal weten te maken.
Het heeft heel wat moeite en arbeid
gekost, eer de zaak op deze wijze uit
haar verleden kon te voorschijn ko
men, en wij kunnen ons voorstellen
dat de eigenaar tevreden is over de
wijze waarop de uitvoerenden van dit
werk zich van hun taak hebben ge
kweten.
H.A.W.I.
De heer P. A. van Wijk heeft Hoo-
gewoerd 77 een kantoor gevestigd on-
den naam H.A. W. I.
Het doel daarvan zal zijn het sluiten
van Assurantiën in den meest ui:ge-
breiden zin, dus op eik gebied, het
verstrekken-van grondige ïnformat'ën
ook voor Handelszaken, het zal zich
belasten met den verkoop van han
delszaken. Ook is daaraan een wo
ningbureau verbonden, waar men te
recht kan voor koop en verkoop, huur
en verhuur van heerenhuizen, m'd-
alle moeilijkheden overwonnen zouden
zijn want dat is nog volstrekt niet
het geval'maar wel om met dank
baarheid dit eerste lustrum te geden
ken en met eenige opgewektheid op
de toekomst het oog te richten.
't Kan niet ontkend worden amice,
dat er aan de uitgifte van een eigen
orgaan groote moeilijkheden zijn ver
bonden en dat daarmee zooveel zorgen
en moeiten gepaard gaan, dat een bui
tenstaander zich daarvan geen denk
beeld kan vormen. Dit geldt niet al
leen van ons blad en van de Antire
volutionaire pers in 't bijzonder, maar
't geldt van alle bladen die zich niet
op z.g. neutraal standpunt plaatsen,
maar bepaalde beginselen propageeren
Dat bleek me ook toen ik deze week
in handen kreeg een jubileumnummer
van „Het Volk" het hoofdorgaan van
de S.D.A.P., dat ook al op 1 April werd
geboren en dat nu zijn 25-jarig bestaan
vierde. Aan dit jubileumnummer met
zijn rooden omslag is zeer veel zorg
besteed en het bevat ook heel wat In
teressante lectuur. Interessant vooral
om wat omtrent de levensgeschiedenis
van dit blad, die soms ook aan een
lijdensgschiedehis herinnert, gezegd
wo^t, maar ook om de kracht en de
bezie^ng en de liefde voor de socialis
tische beginselen, die er uit de ver
schillende bijdragen spreekt.
Er wordt door de werkers aan de
Christelijke pers vaak onder heel moei
lijke omstandigheden gewerkt en het
is voor hen volstrekt niet altijd pret
tig te zien in hoevele opzichten zij bij
hunne collega's van de liberale en de
t.g. neutrale pers achterstaan, maar
oij het lezen van dit jubileumnummer
kunnen ze zien dat er ook nog ande
ren zijn die zich zware offers voor hun
denslands- en arbeiderswoningen, win
kelhuizen, bouwterreinen 'en alle mo
gelijke zaken.
We verwijzen voorts naar de in dit
no. voorkomende advertentie.
Een zaken-jubileum.
Het zal Maandag a.s. 50 jaar geleden
zijn, dat de bekende zaak in schoenen- en
lederwaren van den heer C. H. d e J o n g
in de Donkersteeg werd opgericht.
Met dankbaarheid en voldoening kan de
heer de Jong, die nog steeds zelf de zaak
leidt, op de afgelegde periode neerzien.
Oorspronkelijk in Noord-Brabant, de pro
vincie waar hij geboren werd, en het land
van de lederbereiding bij uitnemendheid
werkzaam, kwam hij reeds op 16-jarigen
leeftijd naar Leiden, waar hij op beschei
den voet het vak en reeds spoe
dig zijn zaak opende, n.l. in het pand
Haarlemmerstraat 87, waar thans de visoh-
handel van den heer Gerritsen is gevestigd
VandaAr ging de zaak in 18S0 naar het
nog heden behuisde pand in de Donker
steeg, waar zij, dank zij de bekwaamheid
en ijver van den ondernemer, tot grooten
bloei "kwam.
Het komt zeker niet alle dagen voor,
dat de oprichter van een dergelijke zaak
het gouden jubileum in actieven dienst
mag beleven. Efen feit, dat veler belang
stelling waard is.
„De Zijl."
Overeenkomstig het voorstel van het
bestuur der zwemvereeniging „De Zijl"
st Hen B. en W. voor het tarief te be
palen op 3 cent buiten de schooluren
er» 10 cent gedurende den schooltijd.
Het bestuur van de Leidsche Zwem-
club heeft B. en W. verzocht goed te
vinden, dat de prijs van 't seizoenabon
nement van f7 tot f6 wordt terugge
bracht en dat, met behoud van het be
staande tarief van f 4 voor het tweede
lid uit één gezin, de prijs per abonne
ment voor het derde lid en de volgen
de leden van één gezin op f3 wordt
gesteld. Tegen deze tariefsverlaging
bestaan bij B. en W. evenwel beden
kingen, omdat zij met de Commissie
van Fabricage van meening zijn, dat
er geenerlei aanleiding kan bestaan
0111 den toch al lagen prijs van f7
voor een abonnement, waarop men ge
durende een geheel seizoen in de in
richting aan het Rijn-Schiekanaal mag
zwemmen, tot f G te verlagen, niet het
gevolg, dat het bedrag, hetwelk de ge
meente op de exploitatie van deze in
richting moet toeleggen, verhoogd zou
worden.
Evenmin kunnen zij er zich mede
vereenigen, dat reeds bij het derde
abonnement voor één gezin de prijs
op f3 wordt gesteld; naar liun mee
ning behoort deze belangrijke reductie
eerst bij het vierde lid van hetzelfde
gezin in te gaan.
Woniiigfoöuwveïi3Gn. „Eensgezindheid"
Ingevolge besluiten van 7 Juni 1920
en 28 November 1921 werden aan de
beginsel hebben moeten getroosten.
Ik geloof niet amice, dat men mij
zal verdenken te sympath: reren met
de socialistische pers en de socialisti
sche beginselen, maar het deed 111e
toch goed toen ik las van het vuur,
waarmee de oprichting van dit blad
werd aangepakt en doorgezet en van
de blijdschap van een der redacteu
ren dat hij, zij 'tdan ook dat hij pre
cies 50 pet. in salaris achteruitging,
van een liberaal blad naar het socia-
alistsche orgaan kon overgaan.
Bij het lezen van dit jubileum-num
mer, waarin men de lijdensjaren van
bijna ieder blad terugvindt, waren 't.
vooral twee dingen die mijn aandacht
trokken. In de eerste plaats de groote
beteekenis die in leidende socialisti
sche kringen aan den invloed van de
pers wordt toegekend. En In de tweede
plaats dat men met z'n 50.000 Volk
lezers nog volstrekt niet tevreden is,
maar nog steeds op een verdubbeling
van de oplaag bedacht is, wat in ver
band met het aantal rood stemmende
kiezers volstrekt niet tot de onmoge
lijkheid wordt gerekend.
Denk het u even in amice, een 50.000
abonné's op een blad, vnarin dag aan
dag de Christelijke be^ den worden
bestreden en de revolutionaire begin
selen gepropageerd, een blad dat on
vermoeid in de weer is om ons volk
en met name de arbeidersklasse weg
te roepen van het Kruis en ze te lok
ken achter de roode vaan van het so
cialisme.
•Wie zich even indenkt amice, welk
een ontzaglijke vijandelijke macht zulk
een orgaan vertegenwoordigt, die zal
niet blijven een onverschillig toeschou
wer, maar hij zal mee willen aanpak
ken om den invloed van onze pers te
RECLAME.
Amsterdams'che Anthraciet Mij.
Heerensingel 34/35 - Tel. 1523.
PRIMA BRANDSTOF.
Verzegelde zakken.
woningbouwvereniging „Eensgezin-
heid" ten behoeve van den douw van
114 woningen op ecu terrein beoosten
den Zijl singel (bouwplan II) een grond
oorschot van f757.610 toegekend.
De bouwkosten hebben voorzcoveel
het grondvoorschot betreft f 126.504.04
en uat aangaat het bouwvoorschot
f761.704.235 bedragen, zoodat de grond-
kosten f 2179.96 beneden de raming
raming zijn gebleven, terwijl daaren
tegen de eigenlijke bouwkosten een
bedrag van f4094.235 meer vorderen.
Op verzoek van B. en W. werd de Mi
nister van Arbeid, Handel en Nijver
heid bereid bevonden het nog op het
grondvoorschot beschikbare bedrag
ad f2179.96 te doen overschrijven op
het bouwvoorschot, tengevolge mraar-
van dit laatste m-ordt gebrachC op
f 759.789.96.
Waar, gelijk werd opgemerkt de to
tale stichtingskosten v. d. eigenlijken
bouw der woningen op f761.704.23'
zijn te stellen, zal een som v. f 1914.27'
niet ter beschikking van de vereeni-
ging kunnen worden gesteld en zal zi.i
laatstgenoemd bedrag mitsdien uit
eigen middelen hebben te putt°»i Moe
ten derhalve de woningen voor
f761.704.235 op de balans worden ge
bracht, daartegenover komt sltechts
een schuld aan de gemeente te staan
van f759.789.96.
De mogelijkheid om het bouwvoor
schot, buiten de bedoelde overschrij
ving, bovendien nog met f 1914.27s
verhoogd te krijgen, moet uitgesloten,
worden geacht. Trouwens deze ver
hooging, die de schuld aan de gemeen
te weder met gelijk bedrag zou doen
toenemen, is ook niet bepaald noodig,
aangezien de kasmiddelen der vereeni-
ging wel toelaten genoemde som ad
f 1914.275 daaruit te bestrijden.
Doordat de afschrijving der wonin
gen berekend wordt over f 761.704.235,
vloeit het bedrag ad f 1914.275 geleide
lijk -weder in de kas der vereeniging
terug.
Eon nieuwe veilingsiocöii.
Onder zesr veel belangstelling heeft gis
termiddag de opining p'.aaïs gehad van
de nieuwe veilingsloods aan de Houtmarkt
van de nieuwe ..De vereeniging Leidsche
Groentcnveiling van Tuinderspntroor.s voor
Leiden c-n Omstreken", welke daar, nadat
B. en W. voorloopige vergunning had
den verleend, bunnen enkele dagen tijds
is verrezen.
De eenvoudige, maar doelmatige loods
versterken en zoo onze heerlijke Chris
telijke beginselen te dienen.
Er kan op dat gebied zooveel gedaan
v/orden amice, en 't kan zoo gemak
kelijk gedaan m'orden. Als een ieder
in ziin eigen omgeving ook maar een
weinig propaganda maakt, en op wel-
ke wijze dan ook het zijne of het hare
doet om den bloei van de Christelijke
pers te bevorderen, dan verzeker ik
u dat de volgende verjaardag van onze
pers een ware feestdag kan zijn.
En nu is er ook veel critiek en ik
zal de laatste zijn om te beweren dat
die critiek altijd ongegrond is en ik
kan er wel aan toevoegen.de verzeke
ring dat er in de leidende kringen van
ons blad niemand is die in de over
tuiging leeft dat het ideaal al zoo on
geveer bereikt zal zijn.
Maar M'eet ge wat ik deze week op
een vergadering hoorde, waar ver
schillende voormannen uit de A.R.
partij becritiseerd werden? Dit: die
mannen, hoe groot overigens ook heb
ben ongetwijfeld hun gebreken. Maar
we moeten verder zien, we moeten
over hen heen zien, en dan zien we
Jezus Christus, den grooten Koning,
met eere en heerlijkheid gekroond.
En naarmate we meer zien op Hem,
zal Hij grooter worden en heerlijker
en zal ook bij ons grooter worden de
begeerte, om te strijden niet voor on-
ze zaak en voor onze mannen, maar
te strijden voor den Koning van Is-
rels God gegeven.
Ik hoop van harte amice, dat die 1
begeerte bij ons zal gevonden worden
en dat we ziende op Jezus zullen grij- 1
pen de middelen die Hij ons heeft ge- I
schonken om te strijden voor Zijn j
naam, zijn eer, zijn rijk.
VERITAS.