CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
r-esfaat uit TW£E Blaoeo.
EERSTE BLAD.
Se JTAARGftWÖ'
fl
VRIJDAG 3 APRIL f925
NUMMILW f48v
COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
ADVERTENTIE-PRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Franco per post per kwartaal 2,90
Gewone advertentien per regel 231/* cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent
BUREAU: Hooigracht 35 - Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
Oaderwijs-raadseien.
Bij de behandeling van de hegroo-
'ng van Onderwijs in de Eerste Ka-
e: werd door den heer Franssen de
\andacht gevestigd op de berekening
van de gemeentelijke vergoeding van
'iet bijzonder enderwijs.
Die vergoeding werd berekend naar
vat het openbaar onderwijs per leer
ling aan de gemeente kost.
Maar nu is die kostenberekening
niet volledig. Uit de gemeenterekenin
gen blijkt niet hoeveel de kosten van
administratie van het openbaar onder
vijs bedragen. Die zitten verscholen in
do algemeene kosten van het secrcta-
riepersoneel enz.
Het staat vast dat verschillende amb
tenaren werkzaamheden ten bate van
het openbaar onderwijs verrichter.,
ir.aar uit de rekeningen blijkt niet en
kan niet blijken op welk bedrag de
kosten van deze werkzaamheden zijn
tc stellen
Het gevolg is dat aan de berekening
van de vergoeding voor het bijzonder
onderwijs een onvolledige kostenbere
kening ten grondslag ligt en dat dus
•de bijzondere scholen worden bena
deeld.
Aan den eisëh van de Grondwet, dat
het onderwijs aan de bijzondere scho
len voldoende aan de bij de wet vast
gestelde voorwaarden, naar denzelf
den maatstaf als Let openbaar onder
wijs nit de openbare kas bekostigd
wordt, wordt dus niet geheel voldaan.
Door den heer Franssen werd aan
de Rcgeerlng gevraagd hierin tc voor
zien, „opdat niet de strijd in de ge
meente ontbrandt of vcoitdure, opdat
niet eenerzijds geklaagd worde over
bevoorrechting van do bijzond. school
en anderzijds gestreden zou moeten
worden tegen gemeentebesturen, die
op de finaneieele gelijks te' ing beknib
belen willen."
Het antwoord van Minister de Vis
ser was kort maar krachtig.
Het is aldus de Minister vol
komen waar dat er geen vaste maat
staf is om de administratiekosten te
beoordeelen, maar de geachte afge
vaardigde vergeet, dat de gemeente de
vrijheid heeft, cm een bedrag le ramen
en dit op de begrooting te brengen.
Juist in de provincie Overijssel waar
de geachte afgevaardigde woont heeft
de gemeenteraad van Hellendoorn dit
gedaan, en Ged. Staten hebben bi; be
sluit van 20 Januari j.l. dat goedge
keurd; els zaali is dus in orde."
En op de vraag van den heer Frans
sen hoe het dan gaat als het gemeen
tebestuur een andere opvatting hul
digt, antwoordde de Minister: „Dan
heeft het schoolbestuur als altijd het
recht van beroep en moet in hoogere
instantie worden uitgemaakt, of het
gemeentebestuur het recht had den
post te weigeren."
Dat zijn positieve uitspraken.
De zaak schijnt inderdaad in orde.
!s de zaak in orde?
Er is reden ook na de besliste uit
spraak van Minister de Visser deze
vraag te stellen.
Wij hebben toch dezer dagen in de
bladen kunnen lezen dat Ged. Staten
van Noord-Holland een beroep hebben
behandeld van het bestuur eener bij
zondere schoof te Bussum omdat bij
het vaststellen der vergoeding geen
rekening was gehouden met de admi
nistratiekosten van het openbaar on
derwijs.
Ged. Staten beslisten echter, dat
niet met juistheid kan worden be
paald, welke salarissen en indien dat
al vaststond, welk deel van die sala
rissen welke immers in de eerste
laats strekken tot vergoeding van
ionster. voor het algemeen bestuur
er ge nte, geacht zouden kunnen
orden voor werkzaamheden ten be-
eve v n .e met bijzondere lagere
holen c mende openbare la-
re scholei.
lat het der. *1s Oiot mogelijk is de
ihinistratiekc <*n het openbaar
ger onderwijs berekening der
meentelijke verten bedoeld in
t. 101, le lid, der LO. wet 1920, in
rune. king te nemen,
et beroep werd dan ook ongegrond
'aard.
armee behoeft natuurlijk de zaak
uit te zijn.
Het schoolbestuur kan nog bij de
Kroon in beroep gaan.
En na de besliste uitspraak van
Minister de Visser, ongetwijfeld met
meer resultaat.
Zoo kan denken wie alleen de Han
delingen van de Eerste Kamer hebben
gelezen.
Maar naast de Handelingen waarin
de theorie wordt gegeven, liggen de
Kon. Besluiten, waarin de practijk
aan het woord komt.
In Amersfoort had zich ean soort
gelijke kwestie voorgedaan.
Door Ged. Staten van Utrecht werd
in hooger beroep beslist dat aangezien
het juiste bedrag niet uit de gemeen
terekening valt af te leiden, terecht
cle kosten van administratie van het
openbaar onderwijs niet in rekening
waren gebracht.
Men ging weer in hooger beroep.
De zaak kwam voor den Raad van
State en dit hooge college adviseerde
het beroep af te wijzen omdat de sa
larissen van de ambtenaren die geheel
of gedeeltelijk .werkzaam zijn ter ver
zekering van den goeclen gang van het
openbaar onderwijs noch geheel, noch
gedeeltelijk zijn aan te merken als
uitgaven bij de wet bedoeld.
Met cleze motiveering was Minister
de Visser het niet geheel eens.
Hij was van oordeel dat de koster,
van administratie van het lager on
derwijs als zoodanig geacht kunnen
worden begrepen te zijn onder die ver
meld in art. 55 der Lager-onderwijs
wet 19205 maar hij kwam in zijn ad
vies aan de Kroon toch tot dezelfde
conclusie omdat het desbetreffende
bdrag dier uitgaven niet kan worden
vastgesteld.
Overeenkomstig dit advies werd op
11 Augustus 1924 dan ook door de
Kroon beslist.
Enkele weken lateer, op 22 Septem
ber 102-4 werd op voordracht van Mi
nister de Visser, een soortgelijke be-
lisaing door de Kroon genomen.
Daaruit blijkt dus dat de zaak, on
danks de geruststellende verklaring
van Minister de Visser niet in orde is,
en niet in orde komt, tenzij door de
Regeeiing Wordt ingegrepen en aan
deze ongelijke behandeling definitief
een einde wordt gemaakt.
STADSNIEUWS.
Gemeenteraad.
De Raad dezer Gemeente zal op Maan
dag 6 April, des namiddags te twee uur
vergaderen ter behandeling van de vol
gende onderwerpen:
ie. Praeadvies op verzoek van Mevr.
A. M. C. MullerVerdam, om eervol ont
slag als regentes van het H. G. of Arme
Wees- en Kinderhuis. (96)
ze. Praeadvies op het verzoek' van B. J.
H. Haitink, om ontslag als commissaris
der gemeente bij de Leidsche Duinwater-
Maatschappij. (7°)
3e. Benoeming van een Commissaris der
gemeente bij de Leidsche Duinwater-Maat
schappij. (71)
4e. Benoeming van een lid van het Be
stuur der vereen, „de Ambachtsschool".
(74)
5e. Benoeming van 4 schoolartsen, voor
het tijdvak 1 April 1925—1 April I920-
(78)
6e. Voorstel tot overplaatsing van den
onderwijzer A. van der Hoogt van de
school aan de Duivenbodestraat A naar
de Leerschool aan de Oude Vest. (64)
7e. Voorstel tot verhuring van het per
ceel Aalmarkt 5 aan J. Ge-lok. (79)
8e. Voorstel tot verhuring van de bo
venwoning van perceel Vischmarkt 18,
aan J. Robbers. (80)
9e. Voorstel tot verpachting van het
jachtrecht op de Vroonwateren, aan C.
Krul c.s. (81)
10e. Voorstel tot overname in eigen
dom en onderhoud bij de gemeente van
de strookjes grond, gelegen tusschen de
rooilijn op de perceelen Sectie K Nas.
673 en 674 en den openbaren weg (Zijl
singel). .(82)
11e. Voorstel:
a. tot het onttrekken aan den openbaren
baren dienst van een strook water van de
Zijlsingelgracht, groot pl.m. 105 viert. M.
b. tot den verkoop aan de Koninklijke
Nederlandsche Grofsmederij van de in
sub a bedoelde strook water. (75)
12e. Voorstel tot verkoop van een stuk
open terrein aan de Jan van Houtkade
hoek Korevaartstraat, Sectie E no. 1214
ged., aan C. Montanus. (76)
13e Voorstel inzake het sluiten van kas-
geldleeningen, gedurende het 2e kwartaal
1925. (73)
14e. Voorstel tot het geven van namen
aan een 3-tal straten. (65)
15e. Verordening, regelende de verdee
ling van de gemeente Leiden in stern-
districten voor de verkiezing van de le
den van den Gemeenteraad. (72)
16. Verordening, houdende aanwijzing
van de stemlokalen voor de stemdistrictea,
waarin de gemeente Leiden is verdeeld
voor de verkiezing van de leden voor de
Tweede Kamer der Staten Generaal, van
de Provinciale Staten en van den Gemeen
teraad. (72)
17e. Voorstel inzake de vaststelling van
het voorschot op de vergoeding voor 1925
bedoeld in art. 1011 der Lager Onderwijs
wet 1920, aan de besturen van verschillen
de bijzondere scholen uit te keeren. (87)
18e. Voorstel tot wijziging van de be
grooting, dienst 1924, in verband met de
kosten van uitvoering voor kunstwerken
ten behoeve van den aanleg van de elec-
trische tramlijn Den HaagVoorburg
Leiden en met het leggen van rioleeringen
ain de verbreede Jodenkerksteeg. (83)
19e. Voorstel tot wijziging van het
Raadsbesluit van 7 Juni 1920, gewijzigd
bij dat van 23 November 1921, waarbij
aan de Woningbouwvereeniging „Eensge
zindheid" voorschotten werden verleend
oor de uitvoering van een plan voor den
bouw van 114 woningen op een terrein
beoosten den Zijlsingel. (84)
2ce. Voorstel tot het instellen van een
rechtsvordering tegen J. Brokaar, tot ver
goeding van schade wegens aanrijding van
de Scheluwbrug. (66)
21. Verordening tot wijziging van de
verordening van 25 Juni 1923 (Gem.blad
No. 12) houdende Reglement van de Ge
meentelijke Bank van Leening te Leiden.
is?)
22e. Voorstel tot het aangaan van een
overeenkomst tusschen de gemeente Lei
den en de ZwemVëlreeniging „de Zijl", in
zake het beheer over de gemeentelijke
bronwater-zweminrichting aan de Zijl.
(77)
23. Verordening, houdende wijziging
van de verordening van 10 Ju.i 1913 (Gem.
blad no. 21) op de Winkelsluiting. (86)
24e. Praeadvies op de verzoeken van
de Leidsche Vleeschhouwersvereenigingen
de Leidsche Varkensslagervefeenigmg e.a.
inzake herziening van de slacht tarieven.
(68)
25e. Bezwaar- en verzoekschriften in
zake schoolgeld Middelbaar- e.i Hooger
Onderwijs, dienst 19231924 en 1924
1925- (85)
Radio-avond Kerk Oude Vest.
Woensdagavond werd in de Ger. kerk
nan de Oude Vest 'een Radiodemon
stratie gehouden, welke zeer goed ge
slaagd mag he eten. Om 8 uur werd
de vergadering door Ds. Bouwman
met gebed geopend, waarna deze dc
vergadering hartelijk welkom heette.
Spr. wees op de wonderen der tech
niek, die van groote beteekenis zijn
ook voor den christen, maar in de
Radio-telefonie komen nog heerlijker
uit de wonderen van Gods schepping.
Door Gods bestel werden de laatste
jaren vele verborgen krachten der
schepping tot openbaring gebracht,
soms op zeer verrassende wijze,
We moeten die wonderen en krach-
en als Christenen bezien en bemerken
wat daarin verscholen ligt, en ook
vooral de Radio, een wonder, in onze
oogen. Rijk aan inhoud en gedachten.
Wat hier op deze wereld op gebrek
kige wijze tot uiting komt, zal men in
het rijk der heerlijkheid in volle glo
rie aanschouwen. Vraagstukken, onop
losbare vraagstukken, ze worden ons
dan geopenbaard. Juist de verborgen
krachten behooren tot de heerlijkheid
Gods en moeten dienen tot de men-
schelijke zaligheid. We kunnen er ons
geen voorstelling van maken. Zoo ook
moet de Radio in dienst gesteld wor
den voor het koninkrijk Gods en der
hemelen. Wij moeten de vraag onder
de oogen zien, hoe we, door de Radio
met ons door God geschonken midde
len, kunnen meewerken tot meerdere
verbreiding van liet Godsrijk.
Zooals reeds meerdere malen is be
kend gemaakt is er een comité, dat
zich ten doel stelt oprichting van ecu
Radiovereeniging op Ger. Grondslag.
We hadden gemeend om een of twee
demonstraties te geven op een zend-
avond van de Ned. Christ. Vereen,
voor Radio en zoo zijn we hier nu sa
men gekomen om ov(er de oprichting
van een Geref. vereen, te spreken.
Vervolgens werd den heer van den
Bos gelegenheid gegeven om met de
demonstraties te beginnen. Er waren
twee luidsprekers op den preekstoel
geplaatst die meer dan voldoende weer
gaven. Sprekers waren heel goed te
volgen vanaf elke plaats in de kerk.
Na Ds. Velders uit Amsterdam, die
als onderwerp „Verhoudingen" bad,
nam Ds. Bouwman het woord.
In weerwil van de bezwaren, die de
oprichting van een Geref. vereen, met
zich brengt moeten we toch doorgaan.
De „neutrale" omroep is blijkbaar van
den Christelijken oproep niet gediend.
Ze zien de groote plaats die de Chris
telijke actie in dezen gaat innemen.
Daarom moet de Christ, omroep van
den zender te Hilversum worden rer-
1 drongen-
Spr. las enkele stukken voor uit een
hoofdartikel uit de Radio luistergids,
waaruit sterk naar voren kwam, dat
de Christ, omroepavond uit den neu
tralen zender moest verdwijnen. O.a.
werd gemeld dat een Radiopreek niets
opleverde, en dat men wanneer men
den dominee niet zag weinig aan zulk
een preek zou hebben.
De „neutralen" moeten echter be
denken ze dat dan to.ch ook van een
neutralen speech moeten zeggen. Ver
zinsels om den Christ, oproep weg te
krijgen.
We moeten krijgen een eigen Christ,
zender. Een zender die er wezen mag.
Spreker besprak de Ned. Chr. Radio-
vereen. Voor onze menschen, onze Ge
reformeerden moet er een zender ko
men. Hiermede is niet gezegd, dat we
niet zullen samenwerken of willen sa
menwerken met de Christ. Ver., maar
het eventueele verband en de samen
werking, met behoud van onze zelf
standigheid, zal nader onder de oogen
moeten worden gezien. Als afdeeling
van de Chr. Radio-Ver. zijn we te zeer
gebonden. We zullen gaarne met de
Ned. Chr. R. Ver. besprekingen houden
Daarom wil het Voorl. comité een
Ger. vereen. Er wordt reeds gewerkt
voor een zendvergunning, om onze
proeven vanuit de Hooigracht te zen
den. Hierna gaf spr. het woord aan do
vergadering.
De heer Verschoor bepleitte het doel
der N: C. R. V., hield eenige propa
ganda hiervoor en 'tzou jammer zijn,
dat ook nu reeds versnippering kwam.
Ds. Bouwman antwoordde den heer
Verschoor dat we in 't geheel niet aan
versnippering denken. Samenwerken
willen we, maar onze Ger. Vereen,
mag zich niet aan de Chr. Vereen, te
zeer binden. Er rijzen hier bezwaren.
De vraag is: Hoe kunnen we Ge eera
Gods met en door de Radio, als Gere
formeerden verbreiden. Toen werd ge
legenheid gegeven om zich te kunnen
opgeven als lid. Enkelen gaven zich
op. Mededeeling werd gedaan, dat ad-
haesie betuigingen en opgave voor lid
werden ingewacht bij den heer I.
Snoek, Tulpenkade 11 en Ds. Bouw
man. x
ïn de laatste week van April hoopt
het comité de demonstratie in de Oude
Vestkerk vcort te zetten. Hopende dan
niet zooveel concurrentie van andere
vereenigingen te hebben, hoewel, niet
tegenstaande dat, de opkomst bevredi
gend genoemd mag worden.
We moeten allen meehelpen een
Christelijken omroep te verkrijgen met
een eigen christelijken zender.
De vergadering werd met dankzegging
door Ds. Bouwman gesloten.
Zingt den Heer.
De Christel. Zangvereeniging „Zingt
den Heer" gaf gisteravond onder lei
ding van haren directeur, den heer C.
v. d. Keur Jr. in de Graanbeurs een
welgeslaagde uitvoering.
Er was voor de uitvoering vrij veel
belangstelling, die ook wel te plaatsen
was. Behalve dat een tweetal onzer
meest bekende solo-zangeressen, Mej.
Dite Blooker (Alt) uit Amsterdam, er.
mevr. Makx Verscheure uit Aerden-
hout (sopraan) haar medewerking ver
leenden, was de begeleiding van het
koor opgedragen aan het strijkorkest
„Per Aspera ad Astra" dat onder lei
ding stond van zijn directeur, den heer
J. Noordanus.
Deze beide solisten hebben in baar
optreden geheel voldaan evenals de
heeren Heyns en Scheepens, resp. bas
en tenor-solisten. Het gehoor toonde
zich zeer dankbaar.
Per Aspera ad Astra liet zich be
halve in de begeleiding van het koor
ook hooren in een drietal afzonder
lijke nummers, o.m. in een composi
tie van den directeur, n.l. „Suite d' Or-
cheste" dat zeer voldeed.
Het koor vonden wij het mooist in
„Lentelied" van Kalliwoda, en „Hym
ne" met een toonzetting van v. Beet
hoven. Het was een mooie avond.
Ds. M. J. Punselle sprak nog een
kort woord, waarin hij er zijn voldoe
ning over uitsprak, dat op deze wijz
het aan de Evangelisatie verbonden
werk meer naar buiten treedt.
Arbeiders en Godsdienst.
Over dit belangrijke onderwerp heeft
gisteravond voor „Patrimonium" Ds.
J. G. W. Goedhard, Ned. Herv. pre.
dikant alhier een hoogst belangwek
kende lezing gehouden, die door een
vrij talrijk gehoor met aandacht werd
gevolgd.
Aan de hand van een boekje van
den socialist J. F. Ankersmit: mAr-
Belangrijkste ntenws in dit Nummer
Binnenland
De Eerste Kamer verwerpt het wets
ontwerp tot afschaffing Zomertijd.
De soc.-dem. Tweede Kamerfractie
zal een initiatief-voorstel Indienen tot
invoering in den zomer van een Mid-
den-Europeeschen, in den winter var
den West-Europeeschen tijd.
De wethouderscrisis te Rotterdam
Innrt voort.
Wethonderscrisis te Amsterdam,
Buitenland.
De val der Fransche regeering aan
staande geacht.
De stndentenstaking te Parijs.
beiderslevens", en citaten van den re-
ligieus-socialistischen predikant Ds.
Horreüs de Haas enz. besprak de spre
ker de beschuldigingen van moderne
en socialistische zijde als zou de gods
dienst zijn uitgevonden om de min
dere klassen te onderdrukken. In ver
hand hiermede ging spr. na welke
vorm van godsdienst hier kan zijn be
doeld, waarbij spr. kon aantooner,
dat men bij die beschuldigingen ge
weldig generaliseert, en met schijn
gronden genoegen neemt. Wij behoe
ven als orthodoxe protestanten niet
voor onze rekening te nemen wat een
roomsche priester of een slappe doops
gezinde dominé uit Noord-Holland zeg
gen en doen. En toch stelt men ons
daarvoor verantwoordelijk, b.v. als
men zegt dat „de" kerk (zooals H. de
Haas zegt) een struikelblok is bevon
den op den weg naar de vrijheid van
de arbeiders.
Wie goed is opgevoed in den Chris
telijken Godsdienst en de dingen die
per heeft leeren zien, drukt zich an
ders uit.
Met diepen ernst wees spr. vervol
gens op de schrijnende verhoudingen
en wezenlijke fouten die.er werkelijk
in godsdienstige kringen bij menschen
van stand worden aangetroffen. Maar
het gaat niet aan, aldus spr. om daar
voor den godsdienst aansprakelijk te
stellen.
Het gruwelijke in de bestrijding door
hen die tegenover ons staan is dat er
de liefde in wordt gemist. Men maakt
zich doorloopend schuldig aan de
meest griavende verdachtmaking en
leugen. Men wil de broederschap van
't .Christendom alleen als materieelen
Jactor, wanneer in dit verband Ds.
Horreüs de Haas bij herhaling zegt:
het Christendom i s broederschap, dan
kunnen wij dat niet zonder meer aan
vaarden, omdat die broederschap van
Christus' tweede gebod voor ons geen
volle beteekenis heeft zoolang zij niet
voortvloeit uit Zijn eerste gebod: Gij
zult liefhebben den Heere uwen God
met geheel uw hart, geheel uw ver
stand, en geheel uw vermogenHet
Christendom is iets heel bepaalds,
iets heel persoonlijks. Het Christen
dom is niet broederschap opgevat in
de beteekenis van een geest die door
de volkeren waart, maar de broeder
schap is een gevolg, een vrucht van
het echte Christendom. Het gaat maar
niet over een verschil van „opvatting"
niet om een anderen „klank" maar
om de kern van onze levensbeschou
wing, waarvan Christus het middel
punt moet zijn.
Als God door Jezus Christus Zijn
liefde in ons hart plant, zullen we rus
tig en fier met zachtmoedigheid on
zen tegenstanders kunnen antwoor
den. Niet onhandig van ons afslaan,
maar rustig de bezwaren onder de
oogen zien. Wij zeggen ni-et dat er aan
de uitvoering van ons Christendom
niets ontbreekt, maar het gaat om de
gronden. God wil dat de zondaar zich
bekeeren en leven zal en dat leven is
geen half-dood-zijn. Het geloof lijdt
niet onder de moeilijkheden van het
leven, maar wordt erdoor gesterkt.
Aan de „discussie" werd deelgenomn
door de brs. Alberts, v. d. Ouweelen, i
P. van Weeren en H. Nieuwenhuis, j
waarvan in het bijzonder de twee
laatsten hun groote waardeering uit
ten voor de waarheid waarmede de
spreker dit teere onderwerp had be
handeld. Ook in onze meergegoede
kringen zal meer waarheid en oprecht
heid moeten worden gevonden, om
tegen te gaan, dat de overzijde de da
den van godsdienstige menschen ge
bruik* ais een wapen oen den gods-