CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
!5e JAARGANG
DONDERDAG 26 FEBRUARI 1925
'NUMMEP - -
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal i 2.50
Per weeki 0.19
Franco per post per kwartaal 1 2.90
BUREAUHooigracht 35 - Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
COURANT
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 221/» cent
Ingezonden MededeeHngen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.
Een stem voor een gulden.
In „De Vrijheid" het orgaan van den
Vrijheidsbond hield de heer D. Hans
een .krachtig pleidooi voor het roilli-
oen aan de Olympische spelen in 1928.
Hij drukte de Vrijheidsbondsche Ka
merleden op het hart het wetsontwerp
in de afdeelingen en in het openbaar
zoo krachtig mogelijk te verdedigen en
daarbij de leiding te nemen, omdat zij
zich daardoor de stemmen van de
sportbeoefenaars, die op een millioen
getaxeerd worden, zouden kunnen ver
zekeren.
Op gezag van de redactie van den
Vrijheidsbond willen we gaarne aan
nemen dat we hier met een' grapje te
doen hebben, al is het dan een ietwat
zonderlinge grappenmakerij.
Maar ieder gevoelt toch, dat in deze
scherts, diepe ernst verscholen ligt.
Het is bij, sommige partijen meer en
meer gewoonte geworden, zij het mis
schien tot op zekefe hoogte onbewust,
den kiezers naar de oogen te zieh en
allereerst met de kiezers te rekenen.
Vandaar dat men in sommige krin
gen stom verbaasd was over het. op
treden van Colijn, die toch meest be
grijpen dat hij door krachtige bezui
nigingsmaatregelen te nemen, vele kie
zers van zich moest vervreemden.
Men was zoo vriendelijk hem in het
publiek te waarschuwen, dat zijne
maatregelen aan de A.R. partij stem
men zouden kosten en men begreep
niet dat hij desondanks rustig en
vastberaden doorging.
Vandaar ook, dat van verschillende
zijden openlijk wordt uitgesproken dat
het voorstel tot afschaffing van den
zomertijd natuurlijk geen andere
bedoèling heeft dan kiezersstemmen te
winnen en de kieZers gunstig voorliet
Kabinet te stemmen.
Men acht dit zóó vanzelf sprekend,
dat men zelfs geen oogenblik denkt
aan dó mogelijkheid dat hier ook an
dere motieven in het spel kunnen zijn.
Hét hengelen naar stemmen, zit er
zoo diep in, en heeft zulke afmetingen
aangenomen, dat ftren, de gasten ver
trouwend zooals de waard is, het spe-
culeeren op de kiezersgunst als de
meest gewone zaak van de wereld be
schouwt.
Daarom heeft het „grapje" van den
heer Hans die voor iederen gld. sub
sidie een stem voor den Vrijheidsbond
in uitzicht stelt, een veel dieperen zin
dan men oppervlakkig zou denken.
En wij prijzen ons gélukkig dat er
noch bij den heer Colijn noch bij de
A.R. Kamerleden ook zelfs geen spoor
van het speculeeren op de gunst en de
recommandatie van de kiezers valt
aan te wijzen, maar dat zij zonder om
te zien zijn gegaan den weg hun door
het landsbelang voorgeschreven.
STADSNIEUWS.
SURSUM GORDA.
Ruth.
„Sursum Cc<r>_. heeft gisteravond
een talrijk gehoor aan zich verplicht
met een op hoog peil staande uitvoe
ring van „Ruth" het te weinig geken
de meesterwerk van den 25-jarigen
componist César Franck (1845).
„Ruth" heeft veel brfllante eigen
schappen, niet het minst zuiver uit
een oogpunt van lyrische waarde,
maar wat in dit oratorium een zeker
gedeelte van 'het kunstminnend pu
bliek bijzonder toespreekt is de eer
die het geeft aan de stof voor het dra
matisch karakter, die geheel naar den
eisch van eigen aard en beteekenis
is behandeld. Het moge waar zijn dat
de Fransche tekst in dit geval üiet
het meest bereikbare toont, daar te
genover staat het meesterschap van
den componist, die zich hier inder
daad, om even met anderen te spre
ken, als de „engelachtige doctor in de
muziek" doet kennen, al wil dit an
derzijds weer niet zeggen, dat het
stroeve van den tekst nergens hin
derde.
De meer geroemde leiding van Hu-
bert Cuypers vond gisteravond bij uit
stek bekwame krachten onder haar
scepter vereenigd.
Wat voldoening wekte was niet het
minst het belangrijk aandeel dat het
koor zelve 25 ch zag toegewezen, en
niet minder de wijze waarop het zich
daarbij gaf. Ongetwijfeld heeft Sur
sum als koor een gelukkige avond
beleefd, waartoe niet het minst de
sterk bezette sopraan-partij meewerkte
De keuze der Solisten bleek een ge
lukkige, hetwelk te constateeren niet
moeilijk viel bij het vele waarin zij
konden uitkomen. De beide Sopranen,
Mevr. Jeanne Rits (A'dam) en Mej.
Gonnie Vogt (Groningen) hoewel van
eigenschappen verschillend, voldeden
beiden zeer in de plaats welke zij,
respect, als Na^mi en als Ruth ihha-
men. Mej. Math, van NieuWerkerk
(Den Haag) die zich op het laatste
moment geroepen zag de plaats van
Mej. Jos. Boelen in te nemen, zingt
een goede alt-partij en liet vooral hét
dramatisch gedeelte van haar taak
spreken.
De heer Jan Dekker (Hilversum)
oogstte nieuwe lauweren als bas. De
wijze waarop hij Boaz' woorden ver
tolkte mag subliem heeten. Hoe mooi
klonk zijn „Que le DieU d' Israël lui
porte en abondance"Als tenor
had Theo J. Hannema (Haag) een taak
die wat forschheid in voordracht be
treft, veel van hem eischte. Een zwaar
der stemgeluid zou hem uitstekende
diensten hebben bewezen.
De begeleiding ondervond van het
residentieorkest een uitstekende Ver
zorging. Reeds in de ouverture gaf het
blijken van een zeldzame beheersching
en het bezat in den directeur van „Sur
sum" een leider, op wien het.aan kon,
die de'meest verborgen wegen van dit
rijke werk uitnemend bleek te kennen.
Npgeens, Sursum heeft velen aan
zich verplicht.
Pilgrim Fathers.
Het Pilgrim Fathers Genootschap
zal op 4 Maart 1925 des v.m. te elf uur
in do Doopkapel der Pieterskerk te
Leiden een vergadering houden, ten
einde daar een krans te leggen op het
graf van John Robinson, die op dien
datum driehonderd jaren geleden al
daar werd begraven. Na afloop der
plechtigheid bezoek aan het Pesyh-
hofje.
Ook voor niet-leden van het genoot
schap is er vrijen toegang tot de plech
tigheid.
Mr. Dr. J. Schokking. x
Naa^ gemeld wordt, gaat Mr. Dr. J.
Schokldng langzaam vooruit. Hij moet
echter nog steeds het bed houden.
De Kamerverkiezingen.
De centrale kiesvereeniging van den
Vrijheidsbond voor deh Rijkskieskring
Leiden heeft, naar de „N. R. Ct." me
dedeelt, in haar te Goüda gehouden
vergaderingen besloten, het politiek
advies van den partijraad ten aan
zien van het indienen van gelijklui
dende lijsten voor de kieskringen Lei
den, Dordrecht, Middelburg en Til
burg te aanvaarden, en als vier eer
ste eandidaten op de lijst te plaatsen:
1. mr. H. C. Dresselhuys, 2. mej. Joh.
Westërmah, 3. prof. dr. B. D. Eerd-
mans, 4. E. M. Teenstra.
Be Leldsche malversaties.
Het Gerechtshof te 's-Gravenhage
heeft gisteren uitspraak gedaan
in de zaken tegen de bouwkun
digen J. M. de G. en G. van D. uit den
Haag, beiden vroeger afdeelingschef
bi] het thans opgeheven bureau van
den Rijksbouwmeester voor de onder
wij sgetoou wen, die beiden door de
Haagsche rechtbank zijn veroordeeld
tot twee jaar gevangenisstraf met af
trek van de preventieve hechtenis,
onderscheidenlijk wegens het aanne
men van giften van flOOO, wetende
dat zij gedaan werden om hen te be
wegen, na te laten voldoende toezicht
te houden bij leveringen voor den
bouw van het akademisch ziekenhuis
te Leiden en wegens verduistering van
f 11000.
Het Hof heeft de beklaagden van
deze feiten vrijgesproken en de von-
hissen der rechtbank- bevestigd voor
zoover de feiten betreft, waarvan de
beklaagden reeds vrijgesproken waren.
Ten aanzien van den eersten beklaag
de sprak het Hof in zijn vonnis hooge
afkeuring uit over het aannemen van
de bedragen van f 11000, maar achtte
niet bewezen dat zij den beklaagde
gegeven werden om hem te bewegen
onvoldoende toezicht te houden.
Ook in de tweede zaak tegen be
klaagde de G., waarbij hij door de
Haagsche rechtbank is veroordeeld
tot negen maanden gevangenisstraf
met aftrek der preventieve hechtenis
wegens diefstal van eenig hout, wees
het Hof een vrijsprekend arrest, ter
wijl wederom bevestigd werd dat
deel van het vonnis der rechtbank,
waarbij beklaagde reeds vrijgespro
ken is.
Verdediger van de beklaagden de G.
en v. D. waren Mr. D. van Houten en
Mr. Rolandus Hagedoorn.
Zooals men zich herinneren zal,
zijn de beklaagden enkele dagen na
de behandeling hunner zaken voor
het Hof door dit college reeds uit de
preventieve hechtenis ontslagen.
Verder heeft nog terechtgestaan de
47-jarige bouwkundige D. H. E. uit
Leiden, door de Haagsche rechtbank
veroordeeld tot negen maanden gevan
genisstraf wegens verduistering van
eenig hout en een ander ambtsmis
drijf, gepleegd bij den Leidschen Zie-
kenhuisbouw.
De procureur-generaal, mr. Del Cam
po, merkte op, dat de feiten op zich
zelf niet zoo ernstig zijn, maar spr.
kan deze toch niet anders zien, dan
als symptomen van al hetgeen bij den
bouw van hét Academisch Ziekenhuis
te Leiden is voorgevallen. Echter kon
spr. het verband niet aanitoonen tus-
schen deze feiten en al het andere.
Beklaagde kan zich beroepen o)p de
vele gunstige verklaringen, die voor
hem afgelegd zijn en op het feit, dat
hij nog een arm man is. Een en ander
in aanmerking nemende, vond spr. de
opgelegde straf te zwaar.
Na het pleidooi van den verdediger,
mr. Tideman, wilde de procureur-ge
neraal, wat de strafmaat betreft, zich
bepalen tot het voorstellen van een
vermindering.
Psychotechniek.
Gisteravond hield in het „Nut" de
heer G. K i e r s, directeur van het
Bouw- en woningtoezicht, een lezing
met lichtbeelden over het psychotech
nisch onderzoek. Uitgenoodigd waren
de officieren, alsmede de dienst van
sociale zaken onzer gemeente.
De belangstelling was niet erg groot.
Tot de aanwezigen behoorden o.a.
weth. Reimeringer, de directeur van
den Socialen Dienst, alsmede eenige
ambtenaren van dien dienst. Zooals
men weet, is bij de gemeente de in
stelling van een bureau voor beroeps
keuze- in overweging.
De spreker begon met er op te wij
zen, dat de psychologie,hoewel zij
eenigszins doet denken aan philoso
phic, in onzen tijd niet meer als een
zuiver wijsgearige wetenschap moet
worden beschouwd. Zij is veelmeer
een practische of toegepaste weten
schap geworden; men spreekt dan
ook van de psychotechniek of experi-
menteele- psychologie.
Spr. deelde de resultaten van zijn
studie mede, zulks naar aanleiding
van zijn ervaringen als officier. Ver
leden jaar zijn niet minder dan 15000
recrüten aan een dergelijk onderzoek
onderworpen.
De practische toepassing der ziel
kunde is vooral van belang met bet
oog op de beroepskeuze.
Het is thans door allerlei proeven
mogelijk geworden, de „practische in
telligentie" te meten, waarbij op de
volgende factoren gelet wordt: juist
heid van werken; het snel onderschei
den van het ware en het valsche, het
wezenlijke en het bijkomstige^ het
rangschikken der gedachten, de ver
binding der voorstellingen, het sniel
uitvoeren van een gegeven opdracht.
Met lichtbeelden lichtte de sprekeT
nader toe, welke proeven genomeJi
worden om de practische intelligentie
te bepalen.
Het was een interessante en leer
zame avond.
De L.A.W.S.T.
De Vereeniging tot instandhouding
der L.A.W.E.T. zal op Dinsdag 3 Maart
а.s. des avonds 8.30 uur in de boven
zaal van1 café-rest. „de Harmonie"
Breestraat een algemeene vergadering
houden.
Agenda: 1. Opening. 2. Notulen. 3.
Ingekomen stukken. 4. Ballotage nieu
we leden, n.l.: N.V. „Electrolux", Sta
tionsweg 14, W. Bleuzé, Apothekers-
dijk 27, N.V. Firma C. L. Korenhoff,;
Breestraat 75, 5. Te houden Lawet.'
Mededeej/higen. 7.i Rondvraag. 8.
Sluting.
Schaken.
Simultaanseance Dr. M. Eawe.
Gisteravond speelde Dr. M. Euwe
simultaan in het Leidsch Schaakge
nootschap tegen 35 spelers. In ruim
3 uur tijd wist de heer Euwe 32 zijner
tegenstanders te verslaan. Slechts 3,
n.l. de heeren C. J. v. Hasselt en M.'
M. Segaar en de jongeheer de Bruin
konden 'het tot remise brengen. Meerj
dan 60 belangstellenden volgden de
partijen! Nadat de laatste partij was
geëindigd, beloonde een warm ap
plaus den heer Euwe voor zijn schit"
terende prestatie.
BINNENLAND.
A.R. Partijdag.
Op Vrijdag 6 Maart wordt te Hoofd
dorp de jaarlijksche partijdag gehou
den.
Als sprekers zullen optreden Ds. M.
van Grieken te Rotterdam met het
onderwerp: „Waarom ik A.R. stem"
en de heer J. Schouten met Ijet onder
werp. „Aanval en verweer."
In de avondvergadering zal Minis
ter Colijn een rede houden.
De Indische Staatsinrichting.
De heeren Feber c.s. hebben thans
hun amendementen op het wetsont
werp tot herziening van het Indische
regeeringsreglement zoodanig gewij
zigd, dat de ministerieele verantwoor-,
delijkheid het recht van amendement
der Tweede Kamer op de Indische
Begrooting en de Nederlandsche meer-,
derheid in den Volksraad behouden
blijven en de Wetgevende Raad wordt-
vervangen door een College van Ge
delegeerden.
Het H d b 1. verneemt, dat de aan
neming dezer amendementen verze
kerd is en dat de minister van Kolo
niën, na de aangebrachte wijzigingen
(welke gevolg moeten zijn van onder
ling overleg), er zich ook niet meer
tegen zal verzetten. In de Kamer acht
men dan ook de aanneming van het
aldus geamendeerde wetsontwerp ze
ker. Voctr bijzonderheden zie cfnze
rubriek Staten-Generaal.
Het subsidie aan de Olympiade.
Het wetsvoorstel tot toekenning van
een millioen aan de Olympische spe
len wordt vaneftag in de afdeelingen
der Kamer behandeld. Naar „De Mor
gen" van zeer goed ingelichte parle
mentaire zijde" wordt-meegedeeld, zou
slechts een zeer klein gedeelte der ka
tholieke Kameirclub zich over de be-,
zwaren, die daartegen gerezen zijn,;
FEUILLETON.
In 's levens branding
(Uit hetfcEngelsch)).
48)
Na verloop van eenigen tijd trachtte
hij deze pijnlijke gedachten van zich
af te zetten, en deed hij een wanho
pige poging om te slapen, maar hoe
meer hij zijn best deed, des te meer
vlood dé slaap van hem weg.
De akelige stilte, die hem omringde
maakte hem benauwd. De diepe duis
ternis scheen als iets zwaars op zijn
oogleden te drukken. De onzekerheid
van zijn lot hield zijn hersenen onop
houdelijk bezig. De gedachte, dat Floss
kalm en vroolijk haar noodlot tege
moet ging, maakte hem half krank
zinnig van machtelooze woede en
smart,
„Ik zal hier gelaten worden tot na
Donderdag dat staat zoo vast als
iets", Zeide hij bij zichzelf. „Misschien
als het huwelijk veilig en wel achter
den rug is, zal hij maatregelen nemen
om mij vrij te latenEn goede he
mel wat zal ik een mal figuur ma
ken!.... en wie zal mij gelooven als
ik vertel wat mij is wedervaren?....
Ik zal mij nooit weer in Deeping kun
nen vertoonen."
Met dergelijke overdenkingen ver
liep de lange, lange nacht langzaam
en droevig. Tegen den morgen, hoewel
de koude even groot was of mis
schien nog groóter scheen de stilte
minder benauwend. Nu en dan blies
de wind door de ruines der oude fa
briek, en verbrak, rammelend aan
deuren en gierend door vensters, de
stilte.
En eindelijk opziende, zag hij een
flauwe lichtstreep, door een reet in
het valluik.
Hij sprong onmiddellijk" op. De dag
brak eindelijk aan. Maar heel IjScht
werd het niet. Op zijn best werd de
duisternis zichtbaar. Toch is het ver
wonderlijk, hoe spoedig de oogen wen
nen aan het flauwste bewijs van licht-
Eer de morgen ver was gevorderd,
was hij in staat vrijwel de algemeene
omtrekken van zijn gevangenis te on
derscheiden. Gedurende het grootste
gedeelte van den dag stond hij in het
midden van den vloer, op te zien naar
het valluik zoo ver boven zijn bereik.
De lucht was daar het zuiverst en de
duisternis het minst diep. Hij hield
de wacht en luisterde uur op uur, en
vroeg zich af of er ooit_ hulp komen
Nooit te voren in zijn leven, had hij
zich zoo volslagen hulpeloos gevoeld.
Noch met spr,eken noch met handelen
kon hij iets teweeg brengen. Hij kon
tegen zijn gevangenismuren slaan, tot
hij er dood bij neer viel, maar hij zou
er niet den minsten indruk op maken.
Hij zou kunnen schreeuwen, tot hij
uitgeput was, fhaar er was niemand,
die hem zou hooren. De oude fabriek
stond eenzaam en verlaten. Niemand,
kwam dien weg langs, behalve door
een zeldzaam toeval en de hoop, dat
iemand zijn stem zou hooren, zelfs al
riep hij, was te ongerijmd, om zich
daaraan vast te houden.
Tegen den avond werkte hij ver
scheidene uren met zijn ^akmes, zijn
best doende een steen los te maken.
Hij dacht dat als hij één steen los kon
krijgen, er misschien meerdere zouden
volgen, en deze losse steenen zou hij
dan opeen stapelen, totdat hij, als hij
er op ging staan, het valluik zou kun
nen bereiken. Maar nadat hij zijn zak
mes bijna tot het heft had afgesleten#
gaf hij de poging op, ook werd hij zóó
gekveld doof* dorst en was hij zóó
flauw van den honger, dat de inspan
ning te groot voor hem werd.
Dien nacht niettegenstaande hon
ger en dorst en koude sliep hij ge
durende verscheidene uren. Hij sliep
en droomde van zijn thuis en zijn
moeder, hij droomde ook van Floss
Gresham, en hoe hij met haar dwaalde
door de beschaduwde bosschen in den
warmen zomertijd, en tot haar sprak
van liefde en geluk en den hemel.
Hij ijlde eeh weinig, toen hij des
morgens wakker werd en tot zich zelf
sprak over dingen, die jaren geleden
waren gebeurd. Naarmate de dag ver
liep werd hij erger. De dorst werd on
dragelijk, en in zijn lijden gilde en
schreeüwde hij, en smeekte hij, dat er
iemand mocht komen om hem te drin
ken te geven.
Indien er iemand voorbij de oude
fabriek ware gekomen, dan had hij
of zij zijn kreten wel moeten hooren,
zoo scherp en doordringend waren zij,
maar wie kwam er die fabriek langs?
Helaas, zij lag aan een weg, die zel
den of nooit werd betreden.
Toen de. Donderdag aanbrak was
hij slechts half bij bewustzijn. Hij
schreeuwde niet meer. Hij was bijna
te zwak om te 9teunen. Hij zat met
wijd geopende oogen in de duisternis
te 'staren. Hij wist niet meer welke
dag of tijd het was, hij had bijna alle
begrip verloren van waar hij was of
wie hij was. Zijn lippen waren gebar
sten en droog, zijn tong was gezwol
len en hing uit zijn mond. Zijn zware,
benauwde ademhaling kwam en ging
met schokken. Zijn haar was verward,
zijn oogen met bloed beloopen. Het'
was gelukkig voor "hem, dat hij niet
meer bij machte was te denken, en
ook bijna niet meer in staat te voelen.
En dit was Floss Gresham's trouw
dag. Terwijl hij daar n^et verwilderde
oogen in de duisternis zat te staren en
onsamenhangende woorden mompelde,
snelden de vrouwen en meisjes en pok
eenige mannen en jonge lieden door
de straten van' Deeping om zich te
begeven naar de Groote Kerk, waar
het .huwelijk van Dav.id Sutcliffe en
Floss Gresham zou worden ingeze
gend.
„Men" had verzekerd, dat het de
mooiste trouwpartij- zou zijn, die se
dert langen tijd in Deeping te zien
was geweest. De kerk zou prachtig
versierd zijn, en de japonnen van de
bruid en de bruidsmeisjes moesten
meer dan schitterend zijn. Daarenbo
ven was Floss Gresham zeer populair
en geliefd in alle kringen van Dee
ping; haar huwelijk trok dus meer
dan de gewone aandacht.
QVordt vervolgd).