CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN
i5e JAARGAMï
i MAANDAG '23" FEBRUARI 1925
IEDWE LEIDSGH
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal 2.50
Per week 0.19
Franco per post per kwartaal f 2.90
7 Teedcre zorg.
Door Minister Colijn is een wetsont
werp ingediend dat ten doel heeft de
geleidelijke afschaffing van de Staats
loterij.
Ter toelichting vïin dit voorstel
wordt o.m. het volgende opgemerkt:
„Het beteugelen van den speelharts-
tocht is een openbaar volksbelang en
de exploitatie van dien speelhartstocht
van overheidswege valt te betreuren.
Het tegenwoordige kabinet, 'dat ook
bóven omschreven standpunt inneemt;
acht het noodig, ten einde aan de Lo-
terijwet 1905 hare volledige toepassing
te geven, dat de Nederlandsche staats
loterij wordt afgeschaft."
Het beteugelen van den speelharts
tocht een openbaar volksbelang en
daarom aan de exploitatie van dien
speelhartstocht van Overheidswege,
een einde gemaakt.
i)it schijnt ons volkomen logisch.
De vrijzinnige pers, die wanneer der
gelijke onderwerpen aan de orde zijn
altijd eene lijn trekt, denkt daarover
echter anders.
En merkwaardig, zij beroept zich
daarbij eveneens op het volksbelang.
Een deel van ons volk, zoo wordt ge
redeneerd, wil nu eenrpaal spelen. En
omdat nu allerlei onbetrouwbare maat
schappijen minderwaardige practijken
uitoefenen en op dien speelhartstocht
speculeeren, Ynoet nu de Staat een lote
rijgelegenheid onderhouden, die aan
billijke eischen voldoet.
Eigenaardig cieze teedere zorg voor
het op spelen verzotte publiek.
De tijd ligt nog "niet zoo ver achter
ons dat de beruchte Broekhuys zijne
duistere practijken uitoefende en het
spelende volkje exploiteerde.
En hij kon dat doen, omdat de vrij
zinnige pers, me belust öp de gefin
geerde Broekhuys-millioenen, zonder
eenig bezwaar haar advertentieko
lommen beschikbaar stelde.
En diezelfde pers, die toen de loterij-
zwendel mogelijk maakte en meehielp
den speelhartstocht tot het uiterste te
prikkelen, opponeert nu heftig tegen de
afschaffing van de staatsloterij, omdat
gevreesd wordt, dat daardoor de loterij
zwendel wordt bevorderd.
Deze vrees is misplaatst.
En de teedere zorg die üit deze op
positie spreekt, een tikje verdacht.
STADSNIEUWS.
Steunfonds „De Verjaardag."
Tot steun van de Vereeniging voor
Christelijke Fröbelscholen alhier is on
langs door eenige dames opgericht het
Steunfonds „de Verjaardag."
Dit fonds heeft ten doel alle voor
standers van een christelijke opvoe
ding der jeugd op hun verjaardag de
gelegenheid te bieden een gave, klein
of groot, geheel naar eigen verkiezing,
te offeren voor dit goede doel.
Daartoe wordt namens het Bestuur
aan eiken voorstander wiens verjaar
dag aan het Bestuur bekend is op dien
dag met een passenden gelukweiïsch
BUREAUHooigracht 35 - Leiden
Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20
ADVERTENTIE-PRIJS
Gewone advertentiën per regel 221/2 cent
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke redactie.
Kleine advertentiën bij vooruitbetaling
van ten hoogste 30 woorden, worden dage
lijks geplaatst ad 40 cent.j
een busje aangeboden met vriendelijk
verzoek daarin iets te werpen.
Deze wijze van geld inzamelen
elders oa. te Arnhem en Schiedam met
groot succes toegepast berust op de
zeer practische overwegingen, dat de
meeste menschen op hun verjaardag
goed gemutst zijn en in de rechte stem
ming om iets te geven, en voorts, dat
zij op dien dag ook meestal wel thuis
zijn. Waar het bedrag der gift absoluut
geheimblijft, waardoor elks vrijheid
geheel wordt geëerbiedigd, hoopt het
Bestuur, dat deze wijze van geld bij
eenbrengen bij alle voorstanders van
Chr. onderwijs in goede aarde zal val
len en beveelt het zich beleefd aan
tot het ontvangen van zooveel moge
lijk opgaven van verjaardagen.
Het Bestuur bestaat uit de dames:
Mevr. GoslingaKoekkoek, Mevr. van
Loov. d. Dool, Mevr. Wielenga
Laman, Mej. H. Hoogendoorn en Mej.
N. de Rave (Hoofd der Chr. Fröbel
school). Penningmeester is de heer L.
van Loo, Wasstraat 12 alhier.
Kamerkieskring „Leiden."
Zooals wij; reeds eerder meldden,
zal pp Woensdag 18 Maart a.s. in
„Pulchri Studio" te Dén Haag de
Kamerkieskring „Leiden" een verga
dering houden van afgevaardigden
van tot den Kieskring behoorende
Kiesvereenigingen.
Elke K.V. vaardigt per 50 leden
één lid af, terwijl voorts zooveel leden
toegang kunnen verkrijgen, als er toe
gangskaarten door de K.V. aan het
secretariaat, Hooigracht 35 Leiden,
worden aangevraagd.
De morgenvergadering zal uitslui
tend aan huishoudelijke zaken gewijd
zijn.
In de middagvergadering, Mie te 2
uur aanvangt, zal door oud-minister
M r. B ij 1 e v e 1 d een opwekkende rede
worden gehouden.
Het onderwerp dezer rede is: „Don
kere wolken gouden ver
schiet".
Voorts zal de heer R'. A. Den
Ouden, Adj.-Secr, van het C. C„ een
kort woord spreken over: „Het ver
band tusschen Kies vereeniging en
Prop.-club".
De trottoirs op de Breestraat.
Deze week zal op de Breestraat een
begin worden gemaakt met het verwij
deren der stoepen en het leggen van
trottoirs van het Rapenburg tot de
Vrouwensteeg, waartoe de gemeente-,
raad onlangs heeft besloten.
Ned. Chr. Stud. Vereen.
Morgenavond zal voor de Ned. Chr.
Stud-Vereeniging alhier in het klein-
auditorium optreden mad. S. Bidgram,
secretaresse der Wereldfederatie van
Chr. Stud.-Vereenigingen, met het on
derwerp: „Was ist Christus für uns?
Ook niet-christenstudenten zijn bij
deze lezing welkom.
Het Mysticisme.
Over dit onderwerp heeft Vrijdagavond
Dg. P. N. KruyswijkGeref. Pred. te
Voorschoten in „Prediker" voor den
Christelijken Besturenbond een lezing
gehouden.
j.Na een .uitspraak van, Augusimus ten
aanzipn van de mystiek te hebben ge
citeerd, stond de spr. in het inleidend
gedeelte stil bij de vele tegenstellingen
•van onzen tijd, .de onrust die zij ten
gevolge hebben, en de stroomingen die
de naar rust snakkende menschheid
tegen treden met beloften, van rust. Bo
ven de laatste verheft zich een eeuwen
oud streven om die rust te zoeken in de
verborgen dingen, en nauw daaraan
verwant i9 de mystiek.
In den kring d(er belijders heeft dat
woord veelal een te schoone klank ge
kregen, doordat men het heeft gebru.
om iets te benamen dat eigenlijk op
heel andere grondbeginselen rust.
Het mysticisme is een algemeen men
schelijk verschijnsel, wat op zichzelf
reeds tot voorzichtigheid moet manen;
het heeft de fatale grondneiging dat God
moet worden- gezocht in een weg, die
buiten de vermogens der ziel omgaat.
Het wil de ziel ontdoen van haar ver
mogens, omdat 't haar in staat acht uit
zichzelf, mits door niets belemmerd,
naar God uit te gaan. 't Acht den voor
het^verstand onbereikbaren groncl der
ziel een ongeschapen deel. eigenlijk een
deel v. God. Het kent geen geestelijken
dood als gevolg van de zondeval. Daar
ligt de fout. Het veronderstelt 'n unio-
mystica; een rechtstreeksche mystieke
gemeenschap buiten de vermogens der
ziel om.
De Schrift leert daarentegen duidelijk
dat we God met geheel onze kracht, ver
stand, en ziel zullen kennen; zij kent
geen kunstmatige hulpmiddelen om de
gemeenschap met God te onderhouden.
Het mysticisme vergist zich in vier
opzichten, en wel: le in de verhouding
tusschen God en den gevallen mensch;
2e in de verhouding tusschen God en
het kind van God; 3e Het neemt alle
bevinding aan als afkomstig van God;
4e het stelt de geschreven godsopenba
ring achter bij de persoonlijke erva
ring.
Het gevolg is? dal men geen behoefte
heeft aan de ambten, de kerk, de sacra
menten enz., en die achterstelt bij de
dierbaarheid van dezen of genen
broeder.
Wat'we van de Mystiek kunnen lee-
ren is alleen de volkomen overgave
(echter niet buiten het \erstand om)
aan God, den ootmoed en de eenvou
digheid, de laatste in den zin van ge
richt zijn op één doel.
Voor alles, wat op het breedere le
ven betrekking heeft, is de mystiek,
die in strijd met de oorspronkelijke
beteekenis van het woord de oogen
sluit voor het waarneembare, een doo-
delijk gevaar, uit hoofde van haar lij
delijk karakter.
Wij mogen de pust niet koopen ten
koste van de roeping Gods, die ons
eigenlijk de heele wereld op de han
den heeft gezet. Wij moeten, zpoals
Willem de Zwijgep het uitdrukte, kun
nen rusten temidden van de kokende
golven. Dat is een rust waarvan het
mysticisme geen begrip heeft, omdat
het eigenlijk rust in den dood.
Alleen vergiffenis van zonden geeft
rust te midden fan al wat onrust
brengt.
De heer v. d. Ouweelen die bij ont
stentenis van den voorzitter de verga
dering leidde, en den spreker had in
geleid, bracht dezen hartelijk dank
voor zijn boeiende rede, waarna Ds.
Kruyswijk voorging in dankgebed.
De schoone wijze waarop het moei
lijke onderwerp werd behandeld, had
een grootere belangstelling .wel ge
rechtvaardigd.
Propaganda-avond voor School- en
Werktuinen.
De vereeniging voor 'School* en
Werktuinen, waarvoor, zooals wij' eeni-
gen tijd geleden meedeelden opnieuw
propaganda wordt gemaakt heeft op
het Raamland achter de gemeentelijke
Hoogere Burgerschool 8000 Mo grond
Van de gemeente gehuurd wélke .grond
na te zijn bemest, nu reeds wordt om
gespit en voor het doel geschikt ge
maakt. Verder wordt een schuurtje
terrein gebouwd en moeten nog ge
reedschappen worden aangeschaft.
Hoewel de vereeniging, die thans S0
leden telt, dank zij enkele milde bij
dragen, reeds over eenige middelen
beschikt, zijn deze niet toereikend om
de exploitatie geheel ter hand te ne
men.
Onder leiding en op initiatief van
Mevr. A. Coert-de Jong, heeft zich
een propaganda-commissie voor dit
doel gevormd, waarvan onze burge
meester, Jhr. Mr. Dr. N. C. de Gij-
selaar het eere-voorzitterschap heeft
aanvaard terwijl in deze commissie
verder zitting hebben de dames en
heeren J. Ballego, dr. N. J. Bever-
sen, pref. mr. D. van Blom, ds. ,\V.
Th. Boissevain, ir. G. L. Driessen,
prof. mr. dr. W. J. M. van Eijsinga,
mej. H. Funke, ds. J. G. >V. Ged-
harö, pref. dr. E. Gorter, prof. ar.
G. J. Heering, prof. dl*. J. P. B.
Josselin de Jong, dr. S. G. Mete
ring, J. B. Meijnen, A, Mulder, mej.
B. C G Numan, dr. J. J. Persant
Snoep, ds. J. A. Prins, Aug. L'. Rei-
meringer. Luit. Kol. W. de Reus, J.
1;. N. Sanders, dr. J. C. Schalkwijk,
prof. F. G. Scheltema, mr. dr. C.
E. van Strijen. K. Sijtsma, E. Th.
jWitte en mej. E. M. de Reus, secre-
taresse-penningmeesteresse, Geverstr.
31 Oegstgeest.
De heer Willy Sluijter teekende een
waardevolle plaat, die in den kunst
handel der firma Sala aan de Bree
straat is tentoongesteld en verkrijg
baar is, waarvan de opbrengst ten
goede van de Vereeniging komt.
.Voorts zal op Vrijdag 27 Februari
a.s. in den Foyer v^n de Stadsgehoor
zaal een propagandafeestav<9nd wor
den gehouden, waarvoor toegangsbe
wijzen a f 1 aan te vragen zijn bij de
penningmeesteresse.
Na een openingswoord van de presi
dente, zal ds. Goedhard in een korte
vede de beteekenis van 'den „Moe
derdag" uiteenzetten, waarna de heer
K. Dilling, secretaris van de lande
lijke vereen., voor School en "Werk-
tuinen te Zutfen een voordracht hou
den met lichtbeelden en uit zijn rijken
schat van kennis en ervaring de waar
de van School- en Werktuinen duide
lijk' maken en het misverstand als zou
den' deze alleen voor volkskinderen
bestemd zijn, trachten uit Men .weg
ruimen.
Een aardig strijkje zaf Men avoric
opluisteren en in de pauze zuilen vrïer
delijke jongedames thee schenken er
ververschingen aanbieden.
De commissiehoopt en verwacfr
dat velen uit Leiden en Omgeving
zich opgewekt zullen gevoelen om de
zen avond bij te wonen en gaarne he'
hunne er toe zullen bijdragen de bij:
eenkomst te doen slagen. j- 1
Benoeming. rS^-.
B. en W. hebben toe hoofdambte
naar. Chef der af deeling Financier
van de Gemeentesecretarie benoemc
den heer A. J. P. Koster, thans aar
die afdeeling werkzaam als hoofdcom;
mies.
Juibileum Ds. M. J. Panselis.
Naar wij vernemen, hoopt Ds, M
J. Punselie, pred. der Ned. Herv. Ge»
meente alhier, die zooals reed$ eerdei
gemeld D.V. a.s. Woensdag zijn 25
jarige Evangeliebediening zal herden
ken. a.s. Zondagavond in de Hoog
landsche kerk een gedachtenisrede uit
te spreken.
Faiiliet verklaard.
Naar wij van bevoegde zijde vern&
men, is de Leidsche Tuinderspatroons-
vereeniging, op wier goederen inder
tijd beslag is gelegd door de Tuinders-
leenbank, bij beschikking van heden,
door de Haagsche Rechtbank in staa
van faillissement verklaard
Burgerlijke stand.
Ondertrouwd: A. Siera, jm .28 j. ei
W. C. van Rossum, jd. 23 j., J. H
Wolfs, jm. 22 j. en M C. Melet, jd. 2;
j., F. D. Nanning, jm. 24 j. en W. J
van de. Brander, jd. 22 j., A. Lepèlaai
jm. 22 j. en A. den Oude, jd. 17 j., G
Kokkedee, jm. 19 j. en G. Thiel, jd
18 jr.
Met ingang van lfi April a.s. ii
op verzoek eervol ontslag verleend
aan de telefoniste 26^^336 L. A. var
der Steen alhier.
Bij de politie werden weer een
tweetal gevallen aangegeven van dief
stal van rijwiel-belastingplaatjes.
Een gewaarschuwd mensch
Zaterdagmiddag om half 1 kwam
de 50-jarige heer L. de V. met zijn
groentenwagen vanaf de Cobetstraat
den Hooge Rijndijk oprijden, toen juist
een tram passeerde, waardoor de hit
die voor den wagen stond schrok en
een sprong terzijde maakte.
Het gespan reed tegen een boom
aan, waarbij de V. het ongeluk had
om tusschen den wagen en den boom
bekneld te raken.
Na door een dokter van den Eerste
Hulpdienst te zijn onderzocht, werd
de V. door een particulier in diens
auto naar zijn woning gebracht.
-- Twee jongemenschen van 18 jaar
kregen hooggaande ruzie met elkaar,
waarbij de eene J. M. zijn tegenstan
der, P. M. H. op kannibalistische wijze
behandelde, door hem n.l. in zijn wang
FEUILLETON.
In 's levens branding
JUit het Engelsch)).
45)
Tien minujten later zag hij den eige
naar der stem het huis verlaten, tct
zijn öogen toe in een bouffante gepakt.
Douglas glimlachte cynisch, en volg
de hem. De eene straat in, de andere
straat in, door nauwe steegjes en gan
getjes, tot hij hern in het gedrang voor
de Beurs uit het oog verloor.
„Nu, het doet er eigenlijk niet toe",
peinsde nij. „Het is de vrouw, dis, ik
zoo mogelijk, te spreken moet zien te
krijgen. Als dat mislukt, moet ik an
deren waarschuwen. Er is tijd in over
vloed tusschen nu en Donderdagmor
gen om hem in zijn plannen te dwars-
boomen en het huwelijk te verhinde
ren. Goddank, ik zal Floss toch nog
redden."
Hij ging weder naar de Pinderstraat
terug en schelde aan de deur van num
mer 11.
„Ik zou gaarne juffrouw Hunter
spreken", zeide hij tot de oude vrouw,
die hem opendeed.
,»Zoo? En waarom als ik yragen
,mag?"
,,Wel„ dat is mijn zaak. Hier is mijn
kaartje, en u zult mij zeer verplichten
haar dat te brengen!"
„Neem me niet kwalijk, maar zijt
u een vriend van de juffrouw?"
„Haar vriend? Ja, ik ben haar vriend."
„Sinds wanneer?"
„Doe geen brutale vragen."
De oude vrouw lachte. „Waarom
hebt u haar niet te spreken gevraagd,
toen haar man hier was?"
Ómdat ik haar liever alleen wil spre
ken.'
„Nu, u zijt een mooie om over bru
taliteit te spreken", zeide de oude
vrouw, terwijl zij haar hoofd schudde.
„Een heele mooie! Laat ik eens zeg
gen, jonge man, als je niet dadelijk
maakt, dat je wegkomt, dan zou je
verlangen, dat je hét gedaan hadt."
„Maar ik heh haar iets belangrijks
mede te deelen, en ik ben volkomen
bereid, het in uw tegenwoordigheid te
doen."
„U kunt het mij vertellen. Dat is
even goed."
„Dank u, maar ik wil mijn bood
schap liever zelf overbrengen, dan
weet ik zeker, dat zij goed wordt afge
leverd."
„Wat met andere woorden zeggen
wil, dat u-mij niet vertrouwt."
„Dat behoeft nog niet."
,Nu, het komt «r niet op aan. Ik durf
u niet vertrouwen. De zaak is dus zoo
lang als zij breed is."
„Waarom zijt gij bevreesd mij te ver
trouwen?"
„Ómdat u ruzit wilt stoken tusschen
een man en zijn vrouw. Ik kan het in
uw oogen niet zien. Ge behoeft uw best
niet te doen, mij tê bedriegen. Ik ben
te oud om om den tuin geleid te wor
den."
„Ik geef u de verzekering, dat ik
mijn best niet doe u te bedriegen,"
antwoordde Dougïas ernstig. „Ik kom
hier met eerlijke bedoelingen. Ik heb
u mijn kaartje gegeven. Ik heb u ge
zegd, dat ik een reporter ben van „De
Opmerker van Deeping." Wat wilt u
nog meer weten f*
,,'tKan mij nieU schelen, wie u zijt
of waar u vandaan komt", zeide zij.
„Ik laat geen vreemde heeren bij juf
frouw Hunter toe, gedurende de afwe
zigheid van haer man, ge moest dus
maar liever maken, dat ge hier hop
eerder hoe beter vandaan kwaamt."
„Maar weet u, dat de naam van dien
man Hunter is?" vroeg hij. „En als hij
die vrouw onder dien naam heeft ge
trouwd, heeft hU haar bedrogen."
„Ziet ii wel, ik wist wel, dat u niets
goeds in den zin hadt .Ik kon het in
uw oogen zien. toodra u terugkwaamt.
„Ik vertel u de eenvoudige waar
heid", antwoordde hij .„En wat meer
is, die man is van plan een andere
dame te trouwen, Donderd.morgen om
elf uur in de groote kerk te Deeping."
De oude vrouw lachte luid en spot
tend. „Loop rond met je onzin", zeide
zij; „je bent evenmin geschikt voor re
porter als voor minister.' Je hebt je in
je man vergist."
„Ik heb mij niet vergist", zeide hij
hartstochtelijk. „Er Is geen tweede
man op de wereld, die een dergelijke
stem heeft."
„Het is hoog tijd, dat Je door je vrien
den naar een gekkenhuis wordt ge
bracht", antwoordde zij sarrend. „Ik-
heb John Hunter van zijn geboorte af
gekend. Hij is mijn bloedeigen neef."
„Uw eigen neef?" vroeg hij in de
grootste verbazing.
„Natuurlijk is hij dat. Het is de zoon
van den ouden Sutcliffe, die Donder
dag trouwt. Als mijn neef maar de
helft van zijn geld had, zou hij niet
in 4ulk een klein huisje wonen, als
dit."
Douglas boog zijn hoofd en wankelde
naar de deur in een toestand van de
grootste* verwarring. Toen' keerde hij
zich plotseling om en zag haar weder
aan.
„Vrouw, je liegt", zeide hij opgewon
den.
,',t Is niet noodig om tegen jou té
liegen", zeide zij met een grijnslach.
„Maar ik neem het je niet kwalijk. Je
bent óf niet goed wijs óf niet goed
nuchter."
En ze duwde hem den drempel af en
smeet -de deur voor zijn neus dicht.
Douglas liep den weg naar het station
op als in een droom. Was hij al dezen
tijd op een verkeerd spoor geweest?
Het bloed steeg hem naar zijn hoofd,
terwijl hij bedacht, dat hij alleen" vol
komen had vertrouwd, niet op hetgeen
hij gezien, doch alleen op hetgeen hij
gehoord had. Hij had David Sutcliffe
nooit op Newlands gezien; hij had hem
alleèn gehoord. Evenmin had hij den
man gezien, die bij den geldschieter
was gekomen. Het was toch eigenlijk
ongehoord op zulk een getuigenis al
te gaan. Onze zintuigen bedriegen ons
voortdurend. Daarenboven, men zegt
dat ieder mensch zijn dubbelganger
heeft. En het was zeer wel mogelijk,
dat er twee mannen bestonden waar
van de een te Tuxbury woonde, en d*
ander te Deeping, wiel* stemmen zoo
zeer op elkander leken, dat ze niet vat
elkander te onderscheiden waren.
^Vjordt vervolgd).
