CHRISTELIJK DAGBLAD voor LEIDEN EN OMSTREKEN 5e JAARGANG DINSDAG 6 JANUARI 1925 NUMMER 1405 ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaalI 2.50 Per^weeki 0.19 Franco per post'per kwartaal.f 2.90 AAN DE LEZERS. Over enkele dagen hopen wij zoover gevorderd te zijn dat ons blad in groo- ter formaat en op tijd kan verschijnen. De werkzaamheden hebben geregeld voortgang en er is alle hoop dat zeer binnenkort alle moeilijkheden overwon nen zullen zijn. V Geloof in den vrede. Wij g e 1 o o v e n, schreef onlangs „Het Volk". Wij gelooven in den vrede, omdat wij gelooven in de zegepraal van het ge zond verstand, in de groeiende macht van de idee der internationale solidari teit, in de zedelijke kracht in ons, die ons den oorlog doet verfoeien. Wie dergelijke uitingen leest moet wel onder den indruk komen van de vredelievende bedoelingen van de So ciaal-democraten, ook al stemt hij in met wat Mr. Rutgers opmerkte, dat dit geloof aan den vrede, een geloof in den mensch en zijn vermogen staat te genover het geloof aan Gods Woord en daarom niets anders is dan het licht zinnig optimisme van den man die zijn huis op zand bouwt. Wanneer men echter ook kennis neemt van andere uitingen in de Socia listische pers, zal men al spoedig tot de ontdekking komen, dat het geloot in den vrede toch niet zoo krachtig is, en dat in die kringen meer dan ergens elders de krijgstrompet wordt gestoken. Zoo schreef eenige weken geleden het hoofdorgaan van de S.D.A.P. dat de ar beiders in het havenbedrijf zich in en kele maanden in volmaakte slag orde moeten bevinden. „Tusschentijdsche conflicten zoo heette het, zullen er wellicht komen, doch het zullen slechts voorloopige schermutselingen zijn, voorpostge vechten, waarmee we onze strijd kracht niet zullen laten verzwakken. De mobilisatie is dus reeds begon nen: Onder de leuze „Te wapen!" zul len onze propagandisten zich op de havenarbeiders werpen en hen inlij ven bij ons leger. De werkgevers schijnen niet anders te willen, of mis schien gelooven zij niet aan uw strijd baarheid. Kameraden, laten wij hun tooneri, dat zij ook daarin kortzichtig en on bekwaam tot oordeelen zijn. Onze strijdwaardigheid moge thans onvol komen zijn, de sterkte van onze troe pen onvoldoende, hiervan kunnen de heeren evenwel verzekerd zijn, onze organisatie is volstrekt in orde." Men zal willen toegeven dat derge lijk geschrijf nu niet bepaald een vre delievende stemming verraadt. Het geloof in den vrede, in het ge zond verstand, in de zedelijke kracht in den mensch moge sterk zijn, veel sterker is nog de strijdlust die hier aan het licht treedt. Van een oplossing der geschillen langs vredelievenden weg, laat staan van ontwapening is hier geen sprake. Het is de machtsidee, die heel dit op treden beheerscht. Het is dezelfde geest die de volkeren bezielt, de geest die in het terecht gevreesde en veroordeelde militairisme tot uiting komt. En wie met zulk een geest bezield is, hij moge roerend spreken over zijn ge loof in den vrede, en misschien zich zelf diets maken dat zijn geloof in den vrede echt is, geeft daarmee tevens te kennen, dat dwaas zou doen, wie de leiding van zulke vredesapostelen ging volgen. Alles wat mee kan werken om den vrede onder de volken te bevestigen en de machtsidee te fnuiken, heeft recht op onze warme belangstelling. Maar onverantwoordelij k zou het zijn zich daarbij door den b e- driegelijken s c h ij n te laten mis leiden. STADSNIEUWS Week der gebeden. In de geheel gevulde Oosterkerk trad gisteravond voor de Evangelische Al liantie op Ds. W. d e n H e n g s t, predi kant bij de Geref. Gemeente alhier. Deze liet zingen Ps. 97:1, las de 12 artikelen en daarna Eph. 4: 20—32, ging voor in gebed en sprak vervolgens den zegen uit. Spr. begon zijn rede met er op te wij zen, dat er nog veelszins reden is om BUREAUHooigracht 35 - Leiden Tel. 1278, Postgiro 58936, Postbox 20 God te danken voor de zegeningen Zijner algemeene genade, die hij nog aan de volken bewijst. Ook de tuch tigende hand Gods is als een zegen te beschouwen, al is de uitwerking daar van op het hart van den onwederge borene veeleer verharding dan veroot moediging. En nog steeds wordt het Evangelie verkondigd: de vreugdevolle tijding, dat er heil is ook voor den diepst-ge- zonkene en dat wij hebben te doen met een eens voor altijd volbracht werk. Ook zelfs in onze duistere tijden zijn er, die door het Woord Gods in de cons ciëntie gegrepen worden, zoodat zij vra gen: „Wat moet ik doen om zalig te worden?" God gaat nog steeds voort, zondaren over te brengen uit Satans duistere rijk in het rijk van Zijnen Zoon. De vruchten des Evangelies zijn noo- dig zoowel voor de volken als voor de enkele personen. Gods Woord getuigt, en de ervaring zet er ten overvloede nog het stempel der waarachtigheid op, dat gerechtigheid een volk verhoogt en de zonde een schandvlek der natiën is. Er stond in het program van heden avond aldus Spr. dat er is „een toenemende erkenning van het gezag van den Christus als Oordeeler en Rech ter der wereld ",doch Spr. kan daar niets van zien. Integendeel is hij van oordeel, dat we hoe langs zoo meer het woord uit Ps. 2 in vervulling zien gaan: „Laat ons Zijne banden verbre ken en Zijne touwen van ons werpen.' Laat ons daarom God bidden, dat hij den stroom van ongeloof en verzet te gen den Christus stuite. Niet alleen tot dankzegging, ook tot verootmoediging is er reden. Verootmoediging, omdat we zoo wei nig ons geloof toonen in de practijk van ons leven, omdat we zoo bevreesd zijn voor Gods Naam uit te komen, wanneer daar oneer aan verbonden is, ook om dat we wanneer God ons door diepe wegen leidt, zoo klein van hem denken en zoo weinig op hem vertrouwen. Er is ten slotte reden tot gebed, dat God in onze zwakheid Zijn kracht wil openbaren, dat Hij ons brenge in de waarachtige kleinheid, opdat God voor ons groot zij, ons een en al. Eenerzijds: „aan dezen boom in der eeuwigheid geen vrucht", anderzijds: „uw vrucht wordt in Mij gevonden"; zoo wordt God in ons verheerlijkt. Dat zal ook onze verhouding tot onze medemenschen ten goede komen, want wie weet uit welken nood en dood hij zelf verlost is, die zal ook medelijden hebben met zijne medemenschen en hen nooden tot Christus. Nadat gezongen was Ps. 130:1 en 4 ging Spr. voor in gebed, waarna nog gezongen werd het laatste vers van Psalm 66. Voor hedenavond is het onder werp: De algemeene kerk. Het eene lichaam waarvan Christus het hoofd is. Dankzegging: voor den rijkdom en de verscheidenheid der gaven van Christus onder de leden van het eene lichaam; voor de blijken van de werking van den verrezen Heer in en door zijn Kerk; voor het ontwakend besef in de Chris telijke Gemeente, dat ze een roeping te vervullen heeft tegenover de geheele wereld. V erootmoediging: over de ver- waarloozing oiizer geestelijke idealen en van de algenoegzame bron van alle goed, die wij hebben in God; over de onzuiverheid onzer hulpmid delen in den geestelijken strijd; over het lage peil van onze toewijding en van ons gebedsleven. Gebed: om meer openbaring van de eenheid van het lichaam van Chris tus; om meer eenvoudig, klaarder ken nis der waarheid, moed om te breken met oude zonden, en eenswillendheid met den wil van God; om trouwer bediening van de roeping der Gemeente als getuige der waarheid en der eenheid, die in Christus is, te genover de verdeeldheid der wereld; om zegen over den arbeid der Evan gelische Alliantie. Het Gouden Jubileum van de „Chr. Wijkvereeniging." Zóó staat het nog uitgebeiteld in den frisschen gevel van het bekende wijkge bouw aan het Levendaal: Christelijke wijkvereeniging. Tegenwoordig is het gebouw het cen trum van een wijkarbeid, zooals die in de Ned. Herv. Gemeente hier ter plaatse niet meer de eenige kan worden genoemd. gelukkig, want ook in andere stadsge deelten kan men ze tegenwoordig <tasr treffen, maar toch, niemand vindt den naafcn van Chr. Wijkvereeniging vreemd Dat komt, omdat die naam een ge schiedenis verbergt, een geschiedenis, die waard i s, in den breede te worden nage gaan. Vandaag p,ver een week zal het een halve eeuw zijln geleden, dat aan het Levendaai een leegstaand fabriekslokaal werd heropend als 'nvergaderzaaltje, en dat daarmede een centrum werd gelegd voor den eersten georganiseer den wijk arbeid in de Hervp|tmde Gemeente en $aarom luisteren we met belangstelling naar wat anderen ons van de stichting vertellen. Het was op Maandag den 25 sten Augus tus 1873, dat in het toenmalige huis van Ds. S. H. j. de Wolf, Rapenburg no. 123 een conferentie plaats vond tusschen den gastheer, Mr. b. Ie Poote en den heer VV. F. van Wijk, het drietal personen dat straks zou vormen het bestuur van de Chr. Wijkverpleging aan het Leven daal. Mede waren uitgenoodigd de heer Hey- broek uit Amsterdam, 0111 inlichtingen te geven betreffende het aldaar bestaande ivoning Willemshuis en de heer M. S. Zeyst, bouwkundige, om van advies te dienen bij eventueelen aankoop van een perceel aan het Levendaal. Bekend met den uitnemenden arbeid van het „Koning Willemshuis" te A'dam, was het van den Wijkpredikant van de Levendaal-buurt met de daarachter en omheen gelegen wijken een begeerte, ook zooiets, zy het op kleiner schaal, te heb ben. Een centraal punt in zijn wijk, 0111 vaiv daaruit de geestelijke belangen te ver zorgen van dat gedeelte van Reiden, waar inzonderheid behoefte was ,kondiging van het Evangelie, en er meer dere onder de beademing van het Woord te brengen. Het perceel, waarop het oog gevallen was, en waarvan men den aankoop zou overwegen, was een oude fabriek, eigen dom van den heer Qockuyt, juist in het centrum van de wijk gelegen, en daarom zeer geschikt. Reeds in Juni had dit ge bouw de aandacht van den predikant be zig gehouden. In een tweede bijeenkomst op 30 Aug. ten huize van den heer Van Wijk, werd besloten tot den aankoop, en wel voor ,een som van f2750, voor de helft te voldoen met Nov. 18,73, de andere helft in Mei van het volgend jaar met 5 pet rente. Notaris Obreen zou zich tegen een matige vergoeding met de overdracht belasten, welke plaats had op 24 Sept. d.a.v. In )ü(eze bijeenkomst werd tevens de Chr. Wijkvereeniging definitief opgericht en tot voorzitter benoemd Ds. b. H. J. de Wplff, tot secretaris Mr. S. Ie Poole en tot penningmeester de heer W. F. van Wijk. Goedgekeurd werd het door den voor zitter opgesteld concerpt van een circulaire waarmede het comité zich tot enkele ver mogende ingezeten zou wenden om steun. De circulaire, die nog bewaard wordt, geeft duidelijk de voornemens van de stichters weer. Gememoreerd wordt, dat een lokaal noodig is, omdat de regen tenkamer in het Schachtenhof de be langstellenden voor de Bijbellezing niet meer kon* bevatten, waarna wordt ver wezen naar het „Ivoning Willemshuis" te Amsterdam, waar Ds. Adama v. Schel- tema een eigen wijkgebouw heeft, terwijl verder sprake is van het „aanvangen van andere Christelijke werkzaamheden on der de wijkbewoners". Met spanning werd het resultaat van de circulaire afgewacht. Het. was toen voor Leiden geen geringe zaak, zooiets op touw te zetten. Een wijkgebouw, iets nieuws, iets ge heel nieuws, (na het „Koning Willems huis' 'te Amsterdam was het wijkgebouw te Leiden waarschijnlijk de eerste stich ting van dien aard in ons land). De som van f 3000 was benoodigd al leen voor aankoop van het gebouw met de overdrachtskosten, terwijl er voor de ver bouwing en meubileering nog f 5200 extra zou bijkomen. Daarbij kwam, dat sommigen de be kende zaal in het Noordeinde nog best voldoende achtten, en meer dergelijke te genwerpingen meermalen op minder vriendelijke wijze naar voren brachten. Ds. de Wolff was er echter niet de man naar, om zich uit het veld' te laten slaan Wat hij in de kracht des geloofs begon, liet hij niet licht varen. Bovendien ontbrak het ook niet aan sympathie, en toen aan giften van in gezetenen niet meer dan f 1100 inkwam ging Ds. de Wolff er in de omgeving op uit, met het gevolg, dat zijn collecten de eerst noodige f3000 volmaakten. Evenwel men was er hiermede nog niet. Bazar- en loterijplannen moesten na overwogen te zijn wijken voor het besluit Oim zoo mogelijk een hypotheek te slui ten. Nadat bij de Leidsche spaarbank te- vergeels was aangeklopt, kwam men in Juni 1874 door tusschenkomst van Notaris Mr. Obreen gereed met een hypotheek van f 4000, waardoor men de bouwplan nen kon gaan uitvoeren. Er moest zuinigjes worden te werk go gaan worden, maar men kwam toch ge reed. In het laatst van December 1874 was de verbouw een feit geworden; 4 en 5 Jan. '75 kon het ter bezichtiging worden opengesteld, en eindelijk, op 13 Januari d.a.v. ihad, 111 tegenoordigheid van veel belangstellenden, de officieele opening plaats, waarbij, behalve door Ds. de Wolff ook Ds. Adama van Scheltema van, A'dam Ds. Brouwer en Ds. Drost van hier, het woord voerden. 60 kinderen van de Chr. School voor on- en minvermogenden zongen onder leiding van meester Van Deyl eenige liederen, op het orgel begeleid door den heer Dros Nu kon de arbeid eerst recht aanvan gen, en weldra toonde hij ook teekenen van bloei. 't Begon met een Zondagsschool, kin- derkerk en Bijbellezing. Maar in '7werd de zangvereeniging opgericht, in '77 volgde de jongeheclen- vereeniging, in '78 de Jongeiingsvereef- mging, in '79 de Ziekenverpleging, in '80 de jongedochtersvereeniging. iriet een botte uit jplgt andere, en wie zal de be- teekenis omschrijven van de sindsdien ont stane vertakkingen, zooals de druk be zochte Zondagscfiool, een der beste van de s tad, en de Knapenvereeniging, de kinderkerk, de versclnllende clubs, co- mité's en niet te vergeten de wijkverple ging met idtaarin opgenomen eigen kli niek, terwijl dit alles nog buiten het hooid- zakelijk werk van catechiseeren, huisbe zoek en Bijbellezen staat. Hoe heeft zich de J. V. „Dient den Heer" in de Gemeente bekend en ge liefd gemaakt door den vrij omvangrijken Evangelisatiearbeid, gedurende al die ja ren met groote toewijding verricht. Denk pan de druk bezochte familieavonden, en het werk van de clubs. „Dient den Heer" met haar 80 leden staat nog siw«» onder leiding van den heer P. Flakkert, Godsdienstonderwijzer, eveneens de Kna- penvergadering „bamuel", die eveneens in bloeienden toestand verkeert. De jon- geiiedenvereeniging van dienzelfden naam verheugt zich nog steeds in de leiding van den heer A. v. Borselen en maakt het uitstekend. Minder op den voorgrond tredend, maar niet minder actief, zijn de Jonge dochtersvereeniging „Dorcas" en de beide meisjesvereenigingen, die de lagere leeftijdsgrenzen omvatten, resp. onder lei ding van mej. N. de Lange, mej. A. Eggmk en mej. Riphaagen, die veel zegen op hun arbeid zien. Van de bloeiende Zondagschool, die tien jaar geleden reeds 500 leerlingen telde, en ruim 20 man personeel, noemen we de huidige bestuursleden, F. haxKcn, voorz., C. J. Eggink, secretaris; H. Schou ten, vice-voorzitteren mej. E. S. de Lange. Een der meest bekende elementen in den arbeid in deze wijk is wel het per manente Kerstfeest-comité, dat beslaat uit mej. J. H. de Lange, mej. du Crolx, en mej. Dirkse. Vermaard zouden we zeg gen, zijn de Levendaal-Kerstfeesten, (aan de organisatie waarvan verschillende li chamen met enthousiasme meewerken. Ook de wijkverpleging geniet veel waar deering. De meest oekende persoonlijk heden hieruit zijn zuster den Older, die vroeger de bezoeken aflegde, en zuster Segaar, die haar sedert eenigen tijd heeft opgevolgd. Het kliniekje 111 het wijkge bouw getuigt genoeg van de noodige voortvarendheid die hier gevonden wordt. In verband met het merkwaardige jubi leum zal hfet eerst uitkomend „Maand blad" van de wijk in feestgewaad ver schijnen, vporzien van verscnillende ge legenheidsartikelen en belangwekkende foto's van oprichters en medewerkers. Naast die van Ds. de Wolff zal het de beeltenis bevatten van Dr. B. v. Meer (voorzitter 19061909), en van de gods dienstonderwijzers, die dezen wijkarbeid sinds de oprichting dienden (en er in vele opzichten de ziel van vormden), G. W. v. Leussen, (nadien te Wijhe, predi kant te 0'udeleij!e (Fr.) en Goes (Z.) waar hij in '23 overleed). A. van Os, (Zend o. Isr. te A'dam), M. Goozen (in 1885 overleden), Johs Kok (tegenwoordig in alg. ijlienst v. d. Kerkeraad), H. A. B. Duyker, en de tegenwoordige Godsdienst onderwijzer P. Hakkert, die voor velen dit mag wel even gezegd de ver persoonlijking is van het Levendaal-werk evenals de eminente voorzitter, Ds. M. J. Punselie. Helaas zijn de oprichters allen reeds ontslapen. Het waren Ds. S. H. J. de Wolff, Mr. S. Ie Poote, W. F. v. Wijk, Mr. S. Bre- dius, Jhr. E. v. d. Brandeler, P. H. Voor hoeve, J. J. Graaf v. Limburg Stirum, en Dr A. G. de Baas, die allen bedui denden tijd in het bestuur zitting hadden. Vergissen wij ons niet, dan is de jong ste tak van de Chr. Wijkvereeniging wel de Oud-ledenvereeniging „Dient den Heer", die wel duidelijk illustreert, hoe zich het werk in deze wijk een goede plaats ihleeft verworven in het hart der Ned. Herv. gemeente. ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22l/i cent. Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaling van ten hoogste 30 woorden, worden dage lijks geplaatst ad 50 cent. Tucht op de H.B.S. De vergadering van leeraren der Leid sche H. B. S. met 5 j. cursus heeft met algemeene stemmen De&Lotcn, per om zendbrief het volgende onder net oog te brengen, van ouders of verzorgers der leerlingen. inde laatste jaren en nog meer in den laatsten tijd, komt het hernaaldelijk voor, dat de vlijt der leerlingen zeer veel te wenschen overlaat, terwijl eveneens de houding in de school vaak ongepast is. Hoewei het niet te ontkennen 10, dat de algemeene verwildering tengevolge van den oorlog daar niet vreemd aan is, mee- nen directeur en leeraren, dat langza merhand de tijd weder gekomen is, om de schooltucht weder geneel te herstel len. Under mijning toch van de school tucht leidt ontegenzeggelijk tot ondermij ning van het ouderlijk, gezag en van den eerDied yoor het gezag 111 net algemeen en dientengevolge tot verwildering van zeden, -».vat niet anders dan heidooze ge volgen voor het verdere leven en voor de maatschappij na zich sleept. Het college van directeur en leeraren stelt zich op het standpunt, dat de Hoo- gere Burgerschool niet alleen eene in richting is om de leeningen eenige ken nis bij te brengen, doch dat ze ook wel degelijk £en instituut van «opvoeding is tioewei het moeilijk is de algemeene regels aan te geven, h<^e de ouders kun nen medewerken om de opvoeding in goede banen te leiden, zijn er toch enkele punten, die afzonderlijk kunnen worden genoemd. In de eerste plaats worde het des avonds uitgaan, in welken vorm dan ook, alleen toegestaan, indien het school werk vooraf is aigemaakt. in de tweede plaats sta men niet toe, dat de leerlingen een anderen avond dan den Zaterdag avond voor geregeldcn avond van ont spanning bestemmen, in de derde plaats sta men vooral niet toe, dat de leerlin gen en in t bijzonder de meisjes, des nachts zonder Degeleiding der ouders, laat van een bal huiswaarts keeren. Gevallen, zooals ons ter oore zijn ge komen, dat moeders, uit louter gemak zucht, =^ui meisjes van 15 tot iö jaar den huissleutel medegeven, waardoor elke redelijke controle vervalt, zijn zeer af keurenswaardig. Bovendien verzoeken we de ouders met (klem, niet toe te staan, dat hun zoons iof dochters, die leeningen dei" Hoogere Burgerschool, en geen studenten zijn, op de bals deelnemen aan een souper, en aan hun kinderen de verplichting op te leggen, ;d|ie 'bals, die immers reeds te L uur aanvangen, uiterlijk te twee uur te ^verlaten; yoor de jongeren is zelts twaalf uur ten zeerste wenschelijk. De Gem. m.Jtt.S. Volgens officieele mededeeling van den Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, is een luterair-eco- nomisciie afdeeliug verhonden (aid. A) o.m. aan de Gemeentelijke Hoogere Burgerschool alhier. G. Japiksef Te Arnhem is overleden, 87 jaar oud, de heer G. Japikse, ouü-leeraar 111 ue geschiedenis aan üe Kweekschool voor onderwijzers en onderwijzeressen al hier. De overledene was ridder in de orde van Üranje-Nassau. Op de Heerenstraat is vanmorgen, even voor y uur, een ernstig ongeluk gebeurd. Een kleine jongen, ue 4-jarige Dirk v. S. uit de Pieter de la Court- straat wilde den weg oversteken, juist toen er een auto aankwam, dien hij niet had opgemerkt. De bestuurder, ue fabrikant A. BI., uit Rotterdam, deed nog al het moge lijke om te stoppen, maar kon niet verhinderen dat üe knaap werd gegre pen en gedeeltelijk overreden. Het bleek vrij ernstig te zijn aange komen, want een arm en schouderblad waren gebroken. Gistermiddag kwam op de Blauw- poortsbrug de 73-jarige heer v. W. te vallen, waarbij lnj een ernstige hoofdwond opliep. Hij werd naar het Acad. Ziekenhuis overgebracht ter be handeling. SCHAKEN. Gisteravond speelde de Leidsche Volksschaakclub haar tweeden compe titiewedstrijd, thans in den Haag tegen de Residentieschaakclub 111 üe uitslag was de volgende: Leidsche Volksschaakclub: 1. Chr. J. v. Goor 1; 2. W. Segaar 0; 3. li. Meijn U; 4 H. I. de Nie 0.5; 5. H. v. Duuren 0; 6. J. v. d. W'iïk 0 ;7. J. Worst 0; 8. P. J. v. d. Zeeuw 1; 9. W. Snieder 0; 10. E. W .v. d. Burgh 0. Residentieschaakclub III. S. Meyn 0; F. Boterweg 1; J. L. v. d .Bos 1; H. M. Reyken 0.5; H. Poelman 1; O. C. L. Vosveld 1; J. Cromberge 1; G. v. d. Blom 0; I. Zandvliet 1; W. C. Goris 1. Totaal: Leidsche Volksschaakclub 2.5. Residentieschaakclub 111 7.5.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1