tuwGleiiisÉCwnt
Tweede Blad)
Donderdag 2 October 1924
DE VREDE VAN RIJSWIJK. 4'
1697.
Onderwerp voor hefc Open-Luchtspel
op den Sen en 4en October 1924
I te Leiden.
In het eerste opstel over dit onderwerp
mochten wij even stilstaan bij de gebeur
tenissen welke den Vrede van Rijswijk op
20 September 1697t voorafgingen.
Op 19 Mei '97 kwam de Zweedsche ge
rant, met zijn gevolg, in een koets met 6
paarden bespannen de Middenlaan van
het Kasteel Nieuwburg oprijden. Aan den
hoofdingang braeht een wacht van een
der Zwitserregimenten het eeresaluut en
deed een agent der Sta ten-Gene raai den
ambassadeur een zeer ceremonieel© ont-
yangst ten deel vallen.
De Heeren werden geleid naar het mid
dengebouw waar verschillende vertrekken
voor deze ambassade in gereedheid waren
gebracht.
Even daarna kwamen van de zijde van
Den Haag, voor het linkerpaviljoen de
vertegenwoordigers der verbonden mo
gendheden. Allen in koetsen met driespan
nen, pages en livreien.
Eerst Beyeren, dan de afgevaardigden
der Staten-Generaal. Vervolgens de gezan
ten van den Koizer. toen die van Spanje,
wat later Engeland en ten slotte Saksen,
Brandenburg, Wurtemberg, de Geestelijke
Heeren van Keulen, Mainz en TrieT, het
Deensch gezantschap. Hannover en de
Paltz.
Veel later kwam van de Delftschp zijde,
over een brug, speciaal voor lien geslagen,
het Fransche gezantschap dat hare verga
deringen zou houden in de Hechter com
partimenten van het kasteel.
De H.H. gerllieerden waren al vast be
gonnen om Vrede te maken in eigen
kring. Want daar haperde het nog wel
eens aan.
Als eerste werk bij dergelijke gelegen
heden werden de lastbrieven gewisseld.
Toen moest eerst onderhandeld worden
over alle mogelijke gevallen, van etikette:
het aantal rijtuigen, paarden en lakei
en, waarmede elke gezant naar Rijswijk
mocht komen, opdat de een niet zou uit
blinken in praal boven den ander, waar
door de schijn zou kunnen worden ge
wekt van hooger berechtigd te zijn.
Verder, hoeveel wapens mochten wor
den medegevoerd; op welke wijze men
elkaar bij de wandeling zou groeten.
Toen dit alles geregeld was kregen de
Spaansche en Keizerlijke Heeren oneenig-
heid over de plaatsing aan tafel; totdat
ook hier iets op gevonden werd. Men nam
plaats -in een kring zoodat van niemand of
van iedereen gezegd kon worden dat hij
aan het hoofd van de tafel zat.
Hierna ontspon zich een heftig twistge
sprek over de vraag of de gezanten van
Keurvorsten en gemeenebesten recht had
den op den titel „Excellentie."
Deze oneenigheid liep zoo hoog dat de
gevolmachtigde van Brandenburg, Baron
von Schmettau, den Keizerlijke gezant toe
voegde: „Als ik geen Excellentie wordit ge
noemd, trekt mijn meester onmiddellijk
zijn leger uit Hongarije terug:"
Voorwaar geen gemakkelijke taak voor
den Mediteur: Zweden, de conferentie tot
een goed einde te brengen.
Vele waren de kwestie's die bij deze
onderhandelingen geregeld moesten wor
den.
Tegenover Lodewijk XIV, den „Zonneko
ning" stond, als onbetwist leider van de
Europeesche politiek onze Willem van
Oranje, de man met het „Pro Religion© et
Libertate."
Niettegenstaande hij de gezaghebbende
man was, vorderden de besprekingen
slechts langzaam.
Alle mogelijke samensprekingen ach'ter
de schermen, o.a. tusschen den Keizer en
Spanje, brachten de afdoening op de lange
baan.
Doch Willem van Oranje wenschte een
einde te zien. Hij lokte een onderhoud uit
tusschen zijn vriend Bentinck en den
Fra-nschen Maarschalk Bouffiers. Ook dit
bleef geen geheim, terwijl de verwarring
rog werd verdroot <lot rdat Lodewijk on
verwacht de vijandelijkheden tege» Span
je heropende.
Wel dreigde Wïflem met onmiuaemjc Tri
de Spaansche Nederlanden te zullen op
treden, doch Lodewijk wist te goed dat
daar niet veel van komen zou.
Iedereen hunkerde naar den vrede; Lode
wijk trok daar handig partij van. Zeer
handig schermde hij met beloften omtrent
handelsvoordeelen enz., zoodat de handels
wereld naar heb vredesmomenib a.h.w.
snakte.
Eindelijk brak dit moment aan.
Tot grondslag werd gekozen het traataat
vau Munster. Hieraan hoopte men toe te
voegen: zoowel in het Kerkelijke als in
heb Staatkundige." 'Daarmee bedoelde men
de niet-Katholieken in dd streken die aan
Frankrijk zouden worden toebedeeld, te
beschermen tegen geloofsvervolging.
De Keizer had eerst nog geen haast en
Lodewijk toonde zich iyet genegen de
reeds genoemde rla.usule te aanvaarden,
en kreeg hierin, door de houding van den
Keizer, zijn zin.
Frankrijk bleef Straatsburg behouden en
kreeg van de republiek het veroverde Pon-
dichery.
Hiertegenover stond dat Lodewijk
moest toestemmen in een voordeelig han
delsverdrag en Willem III erkennen als
Koning van Engeland terwijl deze hersteld
werd iu al zijn rechten op heb Prinsdom
Oranje.
Den 20en September werd eindelijk het
vredesverdrag ter teekening gereedgelegd.
De Keizer wachtte nog tot 1 November
eer hij er toe kon besluiten de vredes
voorwaarden te aanvaarden.
Ook het teekenen door de anderen ging
niet zoo vlot. Men wilde voor elkaar niet
de eerste zijn.
Tot laat in don nacht confereerde men
over deze aangelegenheid zoodot het 'a
morgens 3 uur was eer het Protocol door
allen was geteekrnd.
Zoo was dan de vrede tot stand geko
men. Een heuglijke dag voor Willem van
Oranje en zijn vereenigde Nederlanden, de
aanvang echter van den ionsondergang
van „Le roy Soleil."
Lodewijk XIV zag zijn imperialistischen
droom verro van verwezenlijkt.
Voor de vereenigde Nederlanden en in 't
bijzonder voor den redder der verdrukte
protestanten, was 't een dag van glorie; 't
waa de kroon op het werk van een eeuw
van strijd naar de hoogte van aanzien
waartoe Vorstenhuis cn land waren ge
itegen.
Het was een goede gedachte van onze
3 Octobervereeniging om, zooals zij dat
altijd gedaan heefook nu weer verband
te leggen tusschen den optocht en 't open
luchtspel.
Immers de optccht zal ons doen zien,
in verschillende groepen onderverdeeld,
het meest grootsche tijdperk uit onze
roemrijke landshistorie. de gouden eeuw-
De openingsgroep za/. voorstellen Wil
lem den Zwijger den ontwerper onzer consti
tutioneele vrijheid; hij die dit tijdperk van
glorie opende, terwijl Willem III, de
slotgroep vormend, aan ons zal worden
voorgesteld als degene* die den bouw vol
tooide.
Willem I, de Vader des Nederlands, dus
de grondvester Willem UT, bet Kind van
Staat, de voltooier van het nooit genoeg
te waardeeren werk van ons doorluchle
Oranjehuis, het leiden van ons Vaderland
aan de spits der Europeesche volken.
En als slot, het Open-Luch.bspel .,de
Vrede van Rijswi'k", als kroon op bet
werk van onzen Koning Stadhouder in
zijn strijd om het staatkundig evenwicht
in Europa.
Een roemrijk einde. De Fransche lelie
verwelkt, terwijl de Oranjeboom haar
takken uitschiet naar de wolken, en
haar wortels afgrondwaarts diep inplant
in onze heerlijke Nederlandsche bodem.
Moge dit 3 Oei oberfeest ook weer mede
werken om te versterken den band die,
door God gelegd, reeds eeuwen samen
bindt Oranje en Nederland,
de Br.
KERK EN SCHOOL
NED HERV. KERK.
Beroepen. Te St. Pancras (tdez.)J.
Jellema te Wageningen.
BAPTISTEN GEMEENTEN
Tweetal. Te Nieuwe Pekela-Winscho
ten: J. Jansen te Berlijn en J. v. d. Schors
te Emmercompascuum.
Jubilea.
D s. P. E. Barbas J.Azn., predikant
der Ned. Herv. Gemeente te Haarlem,
hoopt 17 November e.k. den dag te her
FEUILLETON
De Zegepraal van het Kruis
.1)
HOOFDSTUK I. _^T
Aan den noordelijken oever van West-
tree iep '[-ep qast-jireinoj: nee jiSij punqojoui
alle zijden door klippen en bosschejn be
schut wordt, en dat in zijne diepe afzon
dering tot de verblijfplaats van vredem en
eenvoudigheid schijnt gekozen te zijn.
De nederige woningen, van nijvere land
lieden mét eene eenigszins boersche kerk
tol de met kh'mop overdlekte pastorie ma
ken gezamenlijk het lieve dorpje Glencaiiim
uit, dat eens in het midden van het dal
«fond. i
Van het gedruisch en gewoel ©ener meer
levendige wereld afgezonderd, moge het in
het mensehelijk oog bijna geschenen, heb
ben eene vrijplaats van den vloek dier al-
gemoene elelnde te zijn, maar, ïo midden
van de prachtige tooneelen die het om
ringden, was het slechts om zijne een
voudige woestheid beroemd, en alleenlijk
bemirid door hen', die er in Woonden.
Doch het mensehelijk hart draagt im
mers eene wereld in zich om, en er iis me
nigeen te Gl'encairn geweest, wien de
.vreugde en de droefheid en al de wissel
valligheden der wereld zeer vel bekend
waren.
Het was nabij dit dal, elechlts door de®
smallen tak eener rivier, die wij hier de
Avona zullen noemen, gescheiden, dat
Imlah Durvan, een rijke Jood, zij no
prachtige woning gekozen had
Niemand heinde den vreemdeling, voor
wien Fermihill, het liefste en wildste plekje
in dezen uithoek der natuur, tot verblijf
plaats verstrekte; maar menigeen verwon
derde zich, en albn betreurden het, dat
eene plaats, die sedert onheuglijke tijden
in eene adellijke en beminde familie van
vader op zoon overgegaan was, nu het
eigendom was geworden van iemand!, die
als een norscke vreemdeling afgezonderd
van het menischdom scheen te leven.
.Want Imlah Durvan beantwoordde den
vriendefójken groet van hen, die gewoon
geweest waren de eigenaars van Fernhill
hunne achting te betoonen!, zoo terugstoo-
tenid en beslist ontwijkend, dat niemand
'langer het gezelschap van dien vreemden
menschenhater zooht.
Maar ofschoon hij aldus de gemeen
schap met menschelijke wezens vermeed,
Zoo zag men hem echter menigmaal zwer
ven langs de boschr'ijke klippen, die over
helt dal hingen, alsof hij er vermaak in
schiep, zich in rijke zegeningen der na
tuur te verlustigen daar hij niiet ongevoe
lig voor hare gaven was.
denken, waarop hij voor 35 jaar zijn dienst
werk te Haarlem aanvaardde.
Achtereenvolgens stond hij te Otterloo;
Amerongen, Delden, Doetinchem en sinds
1S89 te Haarlem.
Ds. Barbas hoopt 7 Oct. a.s. 80 jaar te
worden.
D s. H. G. de Jonge, empredikant
der Geref. Kerk van Dordrecht, die 29. Nov.
e.k. zijn 50-jarige ambtsbediening hoopt te
herdenken, vestigde zich na zijn emeritaat
op I October 1922 te 's-Gravenmoer (N.-B.)
waar hij den dienst des Woords in de
vacante Geref. Kerk waarneemt.
D s. J. B. van M e ch e 1 e rit em.
predikant van de Geref. Kerk van Rou-
veen (O.) hoopt morgen den dag te her
denken van zijn 50-jarige ambtsbediening.
Ds. van Mechelen, geb. 1843, werd 2
October 1869 bevestigd te Holten. Hij
stond achtereenvolgens te Vrijhoeven-Ca-
pelle, Uithuizermedëen, en Rouveen. Op 1
November 1916 verkreeg hij emeritaat,
waarna Ds. van Mechelen zich te Vrijhoe-
ven-Capelle vestigde.
Emeritaat.
D s. J. J. L. Duyvendak, predikant
der Evang. Luth. Kerk te Schiedam, denkt
op geneeskundig advies tegen Febr. 1925
emeritaat aan te vragen.
Ds. Duyvendak werd geboren in 1861 en
proponent in 1886. Op 16 Jan. 1887 werd hij
predikant bij de Herst. Evang. Luth. Kerk
te Harlingen, om in 1889 zijn dienstwerk
bij de Evang. Luth. Kerk te Weesp te aan
vaarden. Sedert 1901 dient hij de gemeente
Schiedam.
Wat lezen wij?
D s. H. E. Bee mink, Ned. Herv. pre
dikant t$ Charlois, schrijft in het orgaan
Wijkbelangen" ten dienste der Ned.
Herv. Gemeente van Charlois en Katen-
drecht, het volgende:
Er wordt heel wat gelezen in onze da
gen. Wij kunnen den stroom van lectuur
niet bijhouden en wie een klein beetje op
de hoogte wil blijven, moet al scheiden en
schiften uit den geweldigen vloed van ge
schriften, die hem dag aan dag overstort.
Het is helaas niet alleen zegen, dien het
duizendvoudig gedrukte en verspreide
woord brengt. Grooter is wellicht de vloek.
Wie een weinig ter zake kundig is, weet
hoe ontzaglijk veel verderf vooral onder
het opgroeiend geslacht wordt gebracht
door boeken en geschriften, bladen en cou
ranten.
De pers, een machtig middel in dienst
van het goede, is een niet minder machtig
middel .iri dienst van het kwaad.
Niet het minst geldt dit ook van de
dagelijks weerkecrende en onze woningen
binnentredende courant.
Als men hier een oogenblik over na
denkt, zal men moeten toegeven, van hoe
ontzaglijk groote beteekenis het is, welk
dagblad wij in onze woningen al dan niet
toelaten; welke courant geregeld op de
tafel in onze huiskamer ligt, ter inzage
ook al voor onze kinderen.
Nu is het mij, bij mijn herderlijk werk,
menigmaal opgevallen, hoe betrekkelijk
klein het aantal gezinnen is, waar men
zich rekenschap van deze dingen geeft.
Hoe klein dan ook het aantal Christe
lijke gezinnen, waar men zich alleen wil
laten voorlichten door de Christelijke pers
In tal van nog meerendeels Kerkelijk
meelevende gezinnen trof ik tot mijn niet
geringe verbazing aan de on-christelijke of
anti-christelijke Courant.
Dit behoorde zoo niet te zijn. Als de
ouders eens wisten, hoe op deze wijze ook
langzaam maar zeker bet gif druppelt in
het leven hunner kinderen zij zouden
zich nog wel eens bedenken.
Nu denkt men nog maar al te veel: och,
een krant is een krant als je er het
nieuws maar in leest I
Technische Hoogeschool
In de groote collegezaal van het nieuwe
gebouw voor weg- en waterbouwkunde der
T. H. heeft prof. Ir N. C. Kist bij de of-
ficieele opening van dat gebouw een rede
uitgesproken over: De veiligheids-coëffi-
cient bij de berekening van het draagver
mogen van ijzerconstrücties.
De regeering was vertegenwoordigd door
den heer Van Beeck Calkoen chef van de
afd. Hooger Onderwijs van het Departe
ment van Onderwijs, Kunsten en Wetenr
schappen.
Aan het slot van zijn rede bracht prof.
Kist dank aan regeering en curatoren
voor hetgeen gedaan is voor de totstand
koming van dit nieuwe gebouw; in 't bij
zonder dankte hij dr. Cluysenaer en den
secretaris van curatoren Jhr. Strick van
Linsclioten.
De heer Ir. de Vogel, curator der T. TL
bracht ook dank aan de Regeering voor
Niemand kon ook deze sch'jnbare nei
ging tot eenzaamheid lieschouwen als
schaamte over eenige zich bewuste schuld
of misdaad, want de dorpel'ngen, -wier
nieuwsgierige blik wellicht den kleinmoe
dige of den bloohartige, die een nauwkeu
rig onderzoeik vreesde, zou hebben doen
verbleeken, ging hij voorhij met zulk een.
vrijmoedig en toch zoo waardig, maar te
gelijk zoo donker en stilzwijgend voorko
men, dat niemand hem zijn nederig bewijs
van eerbied durfde weigeren. Dit bewijs
vam eerbied werd dan ook qooit onbeant
woord gelaten, ofschoon de trotsche bui
ging eerder de vrees scheen te vermeerde
ren dan dte liefde op te wekken van hen
aan wie rij gegeven werd.
Men zag hem echter zelden zonder
iieniand die aan zijne zijde huppelde, en
dae een treffend verschil1 maakte melt zijn
zwaarmoedig karakter. De lach tjjer om-
schuld zweefde op het vroolijke gelaat
van het donkerkleurige maar .schoone
meisje, voor wie Imlah alleen een glimlach
scheen te hebben; en steeds wanneer zij in
kinderlijke dartelheid haTe zachte zwarte
oogen opsloeg om de teed'ere liefkozing
van haren vader af te bedelen, dan werd
rij door eene uitdrukking van zulke d:epe
en roerende itecderheid beantwoord, dat
niemand hem zulk een teederen blik op
zijn kind zag werpen, er aan twijfelde dat
hij een gevoelig hart had, hoe treurig het
de tot standkoming van cit nieuwe gebouw
en hoopte, dat de afd. weg- en waterbouw
kunde jaren van bloei daarin tegemoet
moge gaan.
De heer Van Beeck Calkoen zette ten
slotte het standpunt der regeering nader
uiteen. Verder dan nu gegaan is kan thans
niet. De uiterste zuinigheid moet worden
betracht ook bij het hooger onderwijs.
BINNENLAND
De actie tegen Plaatselijke Keuze.
Het Comité tegen plaatselijke keuze
heeft een adres aan de Eers-te Kamer ge
zonden met het verzoek, haar goedkeuring
te willen onthouden aan het voorstel van
wet van den heer Rutgers c.s. tot wijzi
ging der Drankwet, bedoelende de invoe
ring van plaatselijke keuze. In het adres
wordt o.m. het volgende gezegd:
Ondergeteekenden zien in plaatselijke
keuze een ongemotiveerde aantasting van
de persoonlijke vrijheid en een noodlotti-
gen stap op den" weg tot beperking van
onmatige drinkgewoonten.
Groote moreele en materieel© belangen
van land en volk zullen, mede door hoogst
ongewenschte agitatie onder de burgerij,
worden geschaad door den voorgestelden
maatregel, welke, eenmaal tob wet verhe
ven. geenerlei beperking, doch slechts Let
clandestiene gebruik en verplaatsing van
het drankgebruik tengevolge zal hebben.
Ondergeteekenden achten de bezwaren
tegen plaatselijke keuze des te klemmen
der, omdat de voorstanders ervan lang3
dezen chaos-scheppenden weg hopen te
komen tot de algeheele drooglegging, de
welke ons land en volk in een poel van
moreele ellende en verval zou storten.
Plaatselijke keuze en algeheele droog
legging, waarvan voor land en volk niets
goeds kan worden verwacht, zouden bo
vendien aan s-taat en gemeenten op een
offer van milioenen gulden 's paars te
staan komen.
Ondergeteekenden maken in het bijzon,
der melding van hun vrees, dat plaatselijke
keuze en algeheele drooglegging smokke
larij, geheime distillatie en zelfs den aan
maak van alcoholische dranken in het ge
zin ten zeerste zullen bevorderen, en bet
gebruik onder allerlei vormen zullen doen
toenemen.
Het adres is voorzien van 276.031 hand-
teekeningen.
Het ledental van het Chr. Nat. Vakverbond
Volgens een staatje in .,De Gids", het
orgaan van het C. N. V., is het aantal le
den van het vakverbond nog altijd dalend:
van 53.967 op 1 Januari op 52.889 op 1
April en 51.888 op 1 Juli van dit jaar.
Het sterkst verminderden in ledental
de bouwarbeiders, die met 1052 teruggin
gen van 7516 op 6464. De fabrieks- en
transportarbeiders in een bond bijeen
liepen, terug van 7815 op 7461 of met
354 leden ,de metaalbewerkers van 5343 op
5099 of met 244 leden. De textielarbeiders
gingen vaD_3749 op 3473, dus met 276 le
den terug.
Mr. 'J. Lechner. t
Na een ongesteldheid, welke hem reedts
vrij geruimen tijd belette rijn ambtswerk
zaamheden te vervullen, is gisternacht, 68
jaar oud, overleden de heer mr. J. Lech
ner, griffier hij de rechtbank te 's-Graven-
hage.
Na in 1883 aan de Leidscbe universiteit
te zijn gepromoveerd, werd de overledene
een paar jaar later kantonf,ecliter-p!aat3-
vervanger te Schiedam. In 1887 werd hij
benoemd tot griffier bij de rechtbank te
Zierikzee en in 1901 tot griffier bij de
rechtbank te Zwolle en in 1907 tot griffier
bij de Haagsohe rechtbank.
Een douceurtje voor den Staat.
Tijdens de te 's-Gravenhage gehouden
internationale postzegeltentoonstelilmg was
aldaar een tijdelijk postkantoor ingericht
ten gerieve van de bezoekers dier tentoon
stelling.
Aan dat postkantoor kor men o.m. ook
postzegels koopen, izooaVs de speciale ten-
toons tellingszegels van 10, 15 en 25 cent,
de Indische postzegels e® andere philate-
listische merkwaardigheden, door onze
posterijen uitgegeven.
Deze verkoop nu "heeft, naar de „Msb."
me'dt, voor den Staat het niet te versma
den voordeeltje opgebracht van rond
f 54.000. Daaronder was de geheele oplage
van de spec'a'le lentoonsteMingszegels ad
f36 000 en voor f3000 van Indische post
zegels.
Chr. Nat. Werkmansbond.
De Chr. Nat. Werkmansbond houdt zijn
30ste jaarvergadering op Woensdag en
Donderdag 22 en 23 Oct. a.s. in het Ge
bouw v. Chr. Soc. Belangen, te Utrecht.
tot dan ook m-ocht geweest zijn, dat het
aldus tot menschenhaat en zwaarmoedig
heid had verstijfd.
En hij mocht waarlijk wel deze teedore
bergpunt liefhebben, want z;j was de
laatste schakel van die verbroken keten
van geluk, die hem aan al de begeerlijke
vermaken der wereld gebonden had.
De "tijd had hem echter 'het bedrieglijke
vam eerzuchtige hoop doen 'inzien, en hem
als een verworpeling van de menschen ge
laten. om, om beklaagd en onbemand, den
vreeslijken vloek va® verhard ongeloof
vast te houden.
Hij behoorde tot een aloude en machtige
familie, die nu echter tot slechts eenige
verstroo:de leden samengesmolten was;
maar, in al den trots van ingebeelde
grootheid, pochte hij echter op het bezit
van een 'geslachtsboom, waaruit het blij
ken moest, dat hij zelfs uit het geslacht
van David was.
Van geboorte was hij een Duitscher,
daar Hannover sedert de verschrikkelijke
vervolgingen deT ongelukkige Joden, on
der de onverdraagzame staatkunde van
Richard I de schuilplaats zijner voorvade
ren geweest was.
Maar hij had in Engeland voorname1.!jk
zijne opvoeding genoten op eene school,
waar, onder de vrijzinnige Togeering van
de latere koningen, een Jood zoowel a's
een Christen de rijke voordeelen der let
Behalve huishoudelijke z.-tfeen, bespret
king der ingekomen voorstellen' en da
herdenking van het 30-jarig bestaan vaq
den Bond (dit laatste op Woensdagavond),
komt aan de orde een bespreking van da
rapporten van de Commissie Sanatorium-*
fonds, van de Commissie Klcingronc bezit»
en over de Chr. Besturenbonden.
De Zondagsarbeid in de Kunstzijde-
industrie.
Op voorstel van de S. D. A. P.-fracti*
heeft de Raad der gemeente Ede de voL-
gende motie aangenomen:
De Raad der gemeente Ede. in vergade*]
ring bijeen op den 30 September 1924, ij
kennis genomen hebbende van het feit,)
dat de Directie van de Nederlandsche
Kunstzijdefabriek te Ede onlangs aan dei
arbeiders in de Chemische afdeelingem
heeft medegedeeld, dat zij voornemens is,
over^ te gaan tot invoering van Zondags-'
arbeid door instelling van vol continube-r
drijf. 0
constateerende dat deze Directie gedu-
rende eenige weken dezen Zondagsarbeid
inderdaad heeft toegepast,
overwegende, dat de invoering van dezen;
Zondagsarbeid groote ontstemming em
verbittering heeft verwekt, zoowel bij de
betrokken arbeiders als bij een groot deel
der bevolking van Ede en omgeving.
overwegende, dat deze Zondagsarbeid
klaarblijkelijk volstrekt niet noodzakelijk
is voor het bedrijf, getuige het feit. dat
tot nu toe aan de Kunstzijdefabriek to
Ede steeds is gewerkt* met onderbreking'
gedurende den Zondag.
overwegende voorts, dat de overbodig
heid van dezen Zondagsarbeid des te s'er
ker wordt aangetoond coor een nadere
inededeeling van de Directie, dat zij er
naar streven zal. dezen Zondagsarbeid per
1 October 1924 weder in te trekken, waar
door deze, onvoorziene omstancIi<»beöcn
voorbehouden, met- dien datum weder zaï
vervallen,
van oordeel^ dat het zonder noodzaak
verrichten van arbeid op. Zondag door een
groot fabriekspersoneel, de godsdienstige
overtuiging kwetst van een groot deel der
bevolking en van het personeel, kennis ge
nomen hebbende van het adres van heb
Hoofdbestuur van de Ned Ver??n'ring
van Fabrieksarbeiders aan Zijne Excellen
tie den Mihister van Arbeid, Handel en
Nijverheid,
betuigt in het algemeen zijn volle in
stemming met dit adres en dringt er bij
Zijne Excellentie den Minister van Ar
beid, Handel en Nijverheid en de Tweede
en Eerste Kamer der Staten-Generaal -nofc-
klem op aan. bij de aanstaande her-r g
van de Arbeidswet 1919 en het „Werk. j-
denbesluit 1923" te willen vaststellen, dab
de arbeid in de Kunstzijdeafbrjeken wordt
uitgelicht uit artikel 39 van genoemd
Werktijdenbesluit en overeenkomst:g arri-
keï 39 van genoemd Werktijder.besl <i* en
overeenkomstig artikel 38 van dit besluit
wordt geregeld met een Zondagsonderbre-
kin£ van 24 uit.
Bureaucrat e
Men schrijft aan „Het Volk'':
Een ambtenaar wenscht een dag verlof.
Schrijft een verzoek aan den Hoofdinge
nieur. Presenteert dit verzoek aan z'n d -
recten chef, dm rnggjiieur, die wel zoo
goed i-s het voor gez en te 'eokenen. wat
wil zeggen dat de dienst zicli niet tegen
het gevraagde verzet.
Aanvrager deponeert het verzoek hij
den chef de bureau. Deze ove.'handdct l et
t.z.t. aan den Hoofdingenieur. Hoofd*'r,e«
nieur neemt pen en papier en schrijft aan
don Hoofd:ngenieur-D:rectenr, dat e-
naar X. hem een dag ver'of waai», dat er
in het belang van den d:enst geen bezwaar
tegen is en dus den H t. D. voorste t het
gevraagde verlof te verleenen.
Typ;ste krijgt opdracht het "ew'cht"'©
stuk in dup1© te typen, waarn?. de chef de
bureau het nummert, inschriift en don H.
I. ter teekening voorlegt, vervolgens en-
ve'lopt en per post doet hezoreen.
De chef de bureau van den H. I. D. ont
vangt den brief, voorz:et deze van een
nummer, registreert hem cn presenteert
het stuk t.z.t. aan den H I. D. In een
kantschrift doet deze mededeeling of door
hem ai of niet het verlof wordt toegestaan
en de brief gaat terug naar den H Tdie
er kenn's van neemt en den chef de bu-eni
opdraagt den betrokken auvb'enaar de
beslissing in kennis te s'e"en. Chef de bu
reau draagt dit over aan den kVrk. d:e
den bewusten brief aan den aanvrager 'er
'ezrng voorlegt, waarna deze zijn hardtee-
kening daarop plaatst.
Aldus geschiedt in de huree'en van den
Rijkswaterstaat sedert het Departement
een nieuwe ver'of:ego1 ing heeft uiteevon-*
den. I
terkunde mocht oogsten, zonder daarom
gekweld te worden of .onbehoorlijk veel
geld te moeten betalen.
Van nature onversaagd .driftig van
aard, had h'j reeds vroegtijdig al die over
dreven godsdienstige gevoelens voor da
zaak vam Israël ingezogen, we'ke mnnr
al te zeer geschikt waren een hartstocht
telijken haat tegen elke klasse der Chris
telijke maaftschappij in te boezemen.
Bij den dood zijns vaders mof de ijde'a
hoop op roem en eerzucht bez;eld, keerde
hij naar Duitschland terug, in het vole
bezit van een onmetelijk?® rijkdom, en nog
nauwelijks de jongensjaren ontwassen
Zoo trad Tmlah het leven in. met ccii
hart vol van de gedachten aan de herstel
ling van z:jn verstrooid ges'aeht, en >n
•zijne dwaze geestdrijverij moenenrle, dat
hij de Christelijke kerk knn omvorworren,
en de plannen van een boVedted God ver
ijdelen.
I
