ABDIJSIROOP Dagblad voor Leiden en Omstreken. Is U ook al verkouden NIEUWE LEIDSCHE COURANT ADVERTEHTIE-PRIJ&, Gewone advertentiên per regel 2272 cent. Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. IK1 elne advertentiên bij vooruitbeta ling van ten hoogste 30 woorden, worden «dagelijks geplaatst ad 50 cent. 5de JAARGANG. - VRIJDAG 29 AUGUSTUS 1924 - No. 1299 BureauHooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58938 pit nunjmsr bestaat uit twee ^iladen.^ V Liberalistische vrijheid. Het liberalisme zwaait gaarne met ie •Vrijheidsvlag. In naam van de veelgeprezen vrijheid (werden in de vorige eeuw de afgescheide nen vervolgd, de voorstanders van de Christelijke school in hunne rechten ge krenkt, de niet-vrijzinnigen als minder- [waardig achteruitgezet, en de maatschap pelijk zwakken aan hun lot overgelaten. Nu scheen er de laatste jaren eenige kentering te z:jn gekomen. Aan de gelijkstelling op het gebied van f het Onderwijs, werkten ook de liberalen, izij het dan schoorvoetend en zuchtend anee, en op sociaal gebied verleenden zij (hunne medewerking om te komen tot (wegneming of verbetering van misstan- iden en tot bescherming van de sociaal (zwakken. Maar de vos moge zijne haren verlie zen, zijn aard kan hij toch nooit ver- (loochenen. Daarom is het leerzaam kennis te ne men., van wat een der voorvechtsters van het liberal'sme, Mevr. Wynandts-Fran- iken-Dyserinck, onlangs in het orgaan van iden Vrijheidsbond schreef. Deze dame was -naar Duitschland ge- fweest. Zij had daar minder aangename dingen (gezien. Het leven is er nog duur en men krijgt niet alles zoo men het wensclit. Maar tegenover die nadoelen staan toch ook voordeel en, waarover deze liberale dame in verrukking komt. Zeker, er valt op het leven in Duitsch land wel een en ander aan te merken. „Maar, zoo zegt zij, daarvoor heb je dan tenminste het geestelijk genot, dat Zondags de bus driemaal ge licht en alle drukwerk bezorgd wordt en dat iederen ochtend om half acht zalig versch brood op je ont bijttafel staat. In het republikeinsche Duitschland zoogoed als in het socia listisch Denemarken en het democrati sche Zwitserland. Naar de „Aalberse-cake" zooals een even bekwaam als geestig econo- mis ons afschuwelijk oudbak ken brood gedoopt heeft wenscht men hier waarlijk niet terug!" Van de opvoedende kracht die er ligt in het smalend spreken van deze dame over Óns „afschuwelijk oudbakken brood" moge zij er nooit gebrek aan krijgen! Spreken wij nu maar niet. Wij vestigen thans alleen even de aan dacht op de liberalistische idealen die ■hier worden tentoongesteld. Dat Gods gebod teniet gedaan wordt (hindert haar niet. Dat een leger van ambtenaren zijn vrijen Zondag moet opofferen om haar alle druk werkjes te bezorgen, deert haar. niet. Dat de arbeiders hun nachtrust moeten opofferen om haar in de gelegenheid te stellen 's morgens een versch cadetje te kunnen verorberen, laat haar volkomen koud. Als zij maar het g e e s t e 1 ij k genot heeft dat de bus Zondags driemaal gelicht wordt en als bij haar iederen morgen maar „zalig versch brood" op tafel staat, dan laat de rest deze voorvechtster van het liberalisme volmaakt onverschillig. Als er maar vrijheid is om met Gods geboden niet te rekenen en de maat schappelijk zwakken onder dén voet te |oopen! Er is een tijd geweest dat men meende sïat de liberalistische ideeën hadden af gedaan, dat di.t valsche vrijheidsbegrip ^verwonnen was. Het bovenstaande kan ons van het te gendeel overtuigen. V Vrijhandel en revolutie. Het ontwerp van Minister Colijn tot wijziging van de Tariefwet, heeft met het vraagstuk van vrijhandel of protectie wel niets uit te staan, daar thans geen nieuwe koers wordt ingeslagen, maar dit is voor velen geen bezwaar om toch in naam van den vrijen handel tegen dit ontwerp be zwaar te maken. Men bereikt daarmee dit voordeel dat op die wijze heel de linkerzijde onder één hoedje te vangen is. De liberalen zijn toch uit principe voor standers van den vrijen handel. Dit is voor hen een dogma. Maar ook voor hunne rose neefjes, de Socialisten. 1 Niemand minder dan Marx heeft toch tegen het beschermende stelsel partij ge kozen. Evenwel niet op dezelfde gronden als do liberalen. Van een broederschap tusschen de vol ken die door den vrijen handel bevorderd zou worden gelooft hij niets. „Wat spreekt ge van broederschap" zoo voegt hij den liberalen heeren toe. „De broederschap die de vrijhandel tusschen de verschillende volken sticht is niet an ders dan de uitbuiting in kosmopoliti- cclien vorm van de zwakkere volken door de sterkere. Alle destructieve verschijnse len, die de vrije concurrentie binnen de grenzen van het land in het leven »oept, openbaren zich in nog reusachtiger om vang op de wereldmarkt." En toch, in weerwil van dit alles, kiest Marx voor den vrijhandel. Dat stelsel, zoo betoogt hij, werkt ver woestend en het bespoedigt de sociale revolutie. In een door hem uitgegeven rede over De vraag vaivden vr ij handel be toogt hij letterlijk: „Over het algemeen is het beschermende stelsel tegenwoordig conservatief terwijl het vrij handelsstel sell verwoes tend werkt. Dit vrijhandelsstelsel heft do vroegere nationaliteiten op en drijft de tegenstelling tusschen proletariaat en bourgeoisie op de spits. In een woord, het vrijhandelsstelsel bespoedigt de sociale revolutie en alleen in de zen revolutionairen zin stem ik voor den vrijhandel.'- Een zeer eigenaardige argumentatie, die echter doqr zijne volgelingen niet is over genomen. Niet op revolutionaire, maar veeleer op liberale gronden, verdedigen ih onze da gen de Sociaal-democraten den vrijhan del. STADSNIEUWS. GEMEENTERAAD. Vergadering van den Gemeenteraad van Leiden, op Dinsdag 2 September 1924, des namiddags te twee uur. Te behandelen onderwerpen: 1. Benoeming van drie leden van de Commissie van Financiën en uit dezen van den Voorzitter, (aftredend: de H.H. B. J. Huurman, H. W. Spendel en E. van der Wall.) 2. Benoeming van twee leden; van de Commissie van Fabricage, (aftredend: de H.H. J. Splinter Gzn en A. J. Oostdam) 3. Benoeming van twee leden van de Commissie voor het Openbaar Slachthuis,, (aftredend: de H.H. J. Wilbrink en Th. M. W. Bergers). 4. Benoeming van twee leden van de Commissie voor het Marktwezen, (aftre dend: de H.H. J. Wilbrink en T. Groene- veld.) 5. Benoeming van twee leden van do Commissie voor het Oud-Archief, (aftre dend: de H.H. J. A. van Hamel en A. J, Oostdam.) 6. Benoeming van drie le<ien van de Commissie voor de Huishoudelijke veror deningen en uit dezen van den Voorzitter, (aftredend: de H.H. K. Sijtsina, Mr. D. A, van Eek en Th. B. J. Wilmer.) 7. Benoeming van twee leden van de Commissie voor de Strafverordeningen, (aftredend: de H.H. Mr. D. A. van Eek en E. van der Wall.) 8. Benoeming van vier leden van de Commissie voor de Stedelijke Fabrieken van Gas en Electriciteit. (aftredend: de H..H. F. Elkerbout, Mr. D. A. van Eek, B. J. Huurman en H. W. Spendel.) 9. Benoeming van een lid van de Com missie van Beheer over de gestichten „En degeest", „Voorgeest" en ..Rhijngeest", (aftredend: de heer A. J. Oostdam.) 10. Benoeming van twee leden van do Commissie v«£i Beheer over het Grondbe* drijf, (aftredend: de heeren J. Splinter Gzn. en A. J. Oostdam.) 11. Benoeming van vier leden van de Commissie voor den Geneeskundigen Dienst en den Keuringsdienst van Waren, (aftredend: de heeren B. J. Huurman, Th. B. J. Wilmer, T. Groeneveld en Mevr. H. Dietrichde Kooy) 12. Benoeming van drie leden van de Commissie van onderzoek der bezwaar schriften tegen aanslagen in heb Vergun ningsrecht en uit dezen van den Voorzit ter, (aftredend: de heeren Th. B. J. Wil mer, Dr. B. D. Eerdmans en E. J. Coster) 13. Benoeming - van drie leden van de Commissie voor het Stedelijk Museum ,,de Lakenhal", (aftredend: de heeren Dr. P. J. Blok, B. J". Huurman en F. H. Verster) 14. Benoeming van een lid van het Be stuur der Stedelijke Werkinrichting, buiten de leden van den Baad, (aftredend: de heer A. Bisschop.) 15. Benoeming van een lid en van êen plaatsvervangend lid van de Commissie van onderzoek, bedoeld in art. 22 van het Beglement voor de werklieden in dienst van de gemeente Leiden, (aftredend: de heeren P. Pleemskerk en F. Eikerbout.) 16. Benoeming van een Voorzitter en van een plaatsvervangend Voorzitter der Com missie van advies, bedoeld in art. 35 van de verordening, regelende den rechtstoe stand van de ambtenaren der gemeente Leiden, (aftredend: de heeren A. J. Oost dam en Iv. Sijtsma.) 17. Benoeming van een lid der Commis sie van Toezicht op het Middelbaar Onder wijs. 18. Benoeming van een leeraar in ge schiedenis en aardrijkskunde aan de Kweekschool voor onderwijzers en onder wijzeressen. 19. Benoeming van een leeraar in zang en spraakve. .ïing aan de Kweekschool voor onderwijzers en onderwijzeressen, 20. Voorstel om de Commissie van Be heer over de gestichten „Endegeest", „Voorgeest" en Rhijngeest" te machtigen om over te gaan tot den bouw van 4 ver plegers woningen op het terrein dier ge stichten. 21. Verordening voor de Kweekschool voot onderwijzers en onderwijzeressen te Leiden en voor de aan die Kweekschool verbonden cursussen. 22. Verordening, tot heffing van school geld aan de Kweekschool voor onderwij zers en onderwijzeressen te Leiden. 23. Verordening, op de invordering van schoolgeld voor do Kweekschool voor on derwijzers en onderwijzeressen te Leiden. 24. Voorstel in zake de salarieering van het leerarenpersoneel aan de Kweekschool voor onderwijzers en onderwijzeressen te Leiden. 25. Verordening, houdende wijziging van do verordening van 17 December 1914 (Gem.blad No. 36), betreffende de levering van gas door de Stedelijke Fabriekenvan Gas en Electriciteit te Leiden. (Gasveror- dening.) 26. Verordening, houdende wijziging van. de verordening van 17 December 1914 (Gem.blad No. 37), betreffende de levering van Electriciteit door de Stedelijke Fa brieken van Gas- en Electriciteit. (Electri- citeitsverordening.) 27. Verdeeling van den Raad in Sectiën. ,tPro Rege." A'.s. Maandag 1 Sept. zal hier ter stede worden verkocht het bekende „Pro-Rege"- vlaggetje waarvan de opbrengst zal zijn voor den arbeid onder de militairen van land en zeemacht. De helft der opbrengst komt direct fen goedo aan het Tehuis voor Militairen aan den Morschweg terwijl de overige 50 pet. wordt verdeeld onder de verschillende vereenigingen die werken aan de geeste lijke en maatschappelijke verheffing der weermacht waaronder ook valt het sana toriumfonds der N. C. O. O. V. De ver koop zal geschieden door jongedames en de afd. Leiden der C. J. M. V. Padvinders Verduurzaamde levensmiddelen vjh, W. Hoogenstraaten en Co. In de gisteren alhier gehouden jaarlijk- sche algemeen© vergadering van aandeel houders der N.V. Néderl. Fabriek van Ver duurzaamde Levensmiddelen v./h. W. Hoogenstraaten en Co.. Leiden-Alkmaar, is het jaarverslag uitgebracht, waaraan heb volgende is ontleend: De resultaten zijn over het boekjaar 19231924 niet gunstig geweest. Onder de vele ongunstige factoren, die in het bedrijf ingrepen, moeten worden vermeld de ge ringe koopkracht van het publiek, waar* door dit door nood gedwongen aan goed- koopere kwaliteiten tot lagere prijzen de voorkeur moest geven en het feit, dat door den lagen frankenkoers vele conserven uit BelgiS en Frankrijk het land binnenkwa men, alsmede de nog steeds hooge loonen. Het bedrijfsverlies zou echter naar het verslag opmerkt, in deze ongunstige tijden, geen reden tot ongerustheid behoeven te geven, ware het niet dat de vennootschap in dezen duren na-oorlogstijd een geheel nieuwe fabriek moest laten bouwen tegen een prijs, waardoor de exploitatierekening buitengewoon wordt bezwaard in deni vorm van zeer hooge afschrijvingen. De mogelijkheid, onder de bestaande omstandigheden in de toekomst een divi dend uit te keeren, lijkt zeer gering, zoo lang de waarde der vaste goederen niet op een belangrijk lager balanscijfer is ge bracht. De directie heeft zich afgevraagd, hoe dit bezwaar uit den weg te ruimen en meent de oplossing gevonden te hebben in een ruime afschrijving op het kapitaal. Daarom zal een statutenwijziging wor den voorgesteld, inhoudende op de nomi nale waarde der aandeelen 50 pet. af te doen stempelen, waardoor in de toekomst, naar commissarissen vertrouwen, wederom dividend zal kunnen worden uitgekeerd. Deze kapitaalafstempeling stellen zij zich voor als volgt aan te wenden: afschrijving van het vcrliessaldo 19231924 ad f 54.397 (onder welk saldo is begrèpen een post van f 17.809 voor dubieuse debiteuren), waarvan gedekt wordt door het reserve fonds f 52.360, blijft alzoo f 2037. Verder zal op de fabrieksgebouwen f 280.000 wor den afgeschreven, terwijl*het restant voor reserve voor diverse belangen zal worden bestemd. De goederenvoorraad is op do balans weer tegen den kostprijs berekend. Mr. J. A. Philipse heeft, wegens verblijf in het buitenland, als commissaris be dankt en mr. H. van Wensen kon zich als commissaris niet meer beschikbaar stellen. De balans en de winst- en verliesreke ning werden goedgekeurd. De winst- en verliesrekening vermeldt als baten: bruto winst goederen f 245.966 en huuropbrengst f 1856. Aan den anderen kant wordt vereischt voor salarissen f 43.077, arbeidsloonen f 78.193, brandstof fen f 8195, interest f 19.532, onkosten f 105.192^ afschrijving fabriek en machines f 26.340. reserve debiteuren f 17.909, rente contante waarde verpl. gem. Leiden f 986 en rênte reservefonds f 2493. Het verlies bedraagt dan, als gemeld, f 54.397. De voorgestelde statutenwijziging kon ABOEiNERNEttTSPRIJ h LtUn «i bsitn Ltidea waar agnrtn gevestigd zijl Per kwartaal.f Per week Franco per post per kwartaal. f2.! niet doorgaan, daar het vereischte kapi taal niet tegenwoordig was. Uit de aan deelhouders werd een commissie benoemd, bestaande uit de heeren; mr. A. J. Fokker, P. A. de Gooyer en' dr. Holst Weber, ten einde de voorgestelde statutenwijziging voor de vclgende dan geldende vergade ring van aandeelhouders te onderzoeken en van advies te dienen. Dr. F. L. Drie-ssen werd als commissaris herkozen. De Raad van Arbeid. Do Raad van Arbeid had. zooals reeds werd medegedeeld, in zijn vergadering van 21 Mei j.l. e>en verordening vastgesteld, waarbij een vermindering van salaris voor do ambtenaren werd toegepast op den voet van het K. B. van 23 April j.l., doch met dien verstande, dat de eerste duizend gulden van elk salaris van vermindering werd vrijgesteld. De Kroon overwoog, dat het in verband met den toestand van 's Lands financiën gewenscht is. dat ook de wedden van die ambtenaren, die niet rechtstreeks luit 's Lands middelen worden bezoldigd doch wier bezoldigingen ten laste van instellin gen komen, welke van het Rijk bijdragen in de administratiekosten ontvangen, op overeenkomstige wijze worden vermin derd. Door de vorenbedoelde vrijstelling, wel ke de R. v. A. wilde toepassen, zou de be zuiniging^ welke de verordening overigens, beoogde, grootendeels weer te niet worden gedaan. Op dien grond vernietigde de Kroon de meergemelde vrijstelling de verordening overigens handhavende als zijnde strijdig met het algemeen belang. Op denzelfden grond vernietigde de Kroon de besluiten van de Raden van Ar beid te Breda en te Zutphen, welke in hielden dat geen vermindering van de ambtenarensalarissen zou plaats vinden* Denk er om 'n dikke keel Is 't begin, maar 'n bronchitis kan 't eind zijn van Uw gewone verkoudheid. Genees U daarom in 't begin, koop vandaag nog Posterijen. Ingaande 1 September a.s. wordt het hulppost-, telegraaf- en telefoonkantoor te Valkenburg (Z.-H.) opgeheven en) door een station voor genoemde diensten vervan- ®en\ Dit station is op werkdagen geopend voor den postdienst van 12.302.30 nam., voor denl telegraaf- en telefoondienst van 8.30 voorm.7 nam. Op Zon- en feestdagen geen' dienst, doch wordt gelegenheid gegeven voer heb afhalen van correspondentie van 9.40 9.55 voorm. Mooie reclame. -De firma Wisbrun en I ff m. a r. n Haarlemmerstraat alhier, heeft ter gele genheid van het 350-jarig herdenkings feest van Leiden's Ontzet een fraai herin neringsdoek laten vervaardigen. Het doek, vervaardigd door de Leidsche Katoenmaatschappij alhier, geeft een dui delijk beeld van verschillende historische punten uit Leiden, die met de ontzetfees ten in verband staan. 't Was een uitnemende gedachte van deze firma zulk een doek, welks bezit door velen op prijs zal worden gesteld, te laten vervaardigen. Het vormt voor haar een. mooie reclame waarvan de goede re sultaten niet zullen uitblijven. i Een onzer jeugdige ingezetenen voel de zich gisteren geroepen met een spijker een ruit in te gooien van ceni op de Hoo- gewoerd passeerendien Alplienschen auto bus. Gelukkig werd niemand gewond. Eenige collega's van dien jongenhoer, die een tuin op de Zoeterwoudscho Singel aan 't plunderen waren, werden op hee- terdaad betrapt en al wccnende ten po- litieburecle gevoerd. Op verzoek van de politie te Heem stede is hier ter stede zekere A. K. gear resteerd, die zijn gezin in Heemstede on verzorgd had verlaten. Aan het Zoeklicht Leiden, 29 Augs. 1924.' Dat is toch wel een zéér merkwaardigi bericht. i Op do tentoonstelling te Wembley kwa* men twee Chineezen een Bijbel koopen. s Niet met het doel dat Boek naar G h in na te sturen, maar om bet a%n den Europeeschen kapitein van het schip dat( hen naar Londen bracht aan te bieden. De Chineezen vonden aan boord van dat schip geen Bijbel. De kapitein en de officieren van hel schip maakten n i e-t den indruk «Christe- nen te zijn. De naam van Christus werd op dat schip niet genoemd. En daarom kwamen nu deze C h i n e o-» zen een Bijbel koopen om hem aan de „Christelijke" bemanning aan te bieden, j opdat voortaan aan boord van het schip 1 \iit een „Christelijk" land niet tevergeefs naar Gods Wcord zal worden gevraagd, j Een veelzeggend bericht. Dat te meer beteekenis krijgt omdat; wat door deze Chineezen geconstateerd werd, naar met recht te vreezen valt, vol strekt geen uitzondering is. OBSERVATOR. Gisteren werden van twee rijwielen; de belastingplaatjes gestolen. Een met zand beladen wagen reed op de Heerensbraat een groenbenkar,, onder- steboven zoodat de eetbare inhoud over co straat verstrooid werd. De voorman zal do schade vergoeden. Een meubelwagen, die op de Schel penkade bij den Witten Singel door eenl anderen wagen werd aangereden, kwam door den schok in onzacht© aanraking met een ruit die daartegen niet bestand bleek en vernield werd. De wielrijder B. die uit de Diefsteeg de Langebrug op kwam rijden, fietste daar bij tegen een juist passeerendo vracht- auto op. B. werd niet geblesseerd. De loe- j stand van het rijwiel is zorgwekkend. j De heer Karei "L. van Duuren, wcrlc- itujgkundige alhier, heeft in de Lange- t straat No. 13 een auto-garage ingericht,; die nog wel niet geheel gereed is, doch waarvan do afdeelingen. dio klaar zijn, reeds in gebruik kunnen genomen worden.' Wie onze lezers dus epn vrachtauto of luxe-wagen wil stallen, kan hier reeda terecht. Do ligging dezer garage is buitengewoon- goedin een stille straat, zoodat er geen.! moeilijkheden zijn met betrekking tot strem-/ ming van hot verkeer en bovendien in del) onmiddellijke nabijheid van Hoogewoerdji en Nieuw© Rijn. De garage heeft ©en breeden ingang, wa(J zeer practisch is, er zijn reeds de noodigaj Continental- en| Dunlopbanden in voorraad; en binnenkort zal voor do deur nog eenl/ benzinepomp worden aangebracht. J Alles is dus zoo gemakkelijk mogelijk ge-a maakt. f BlflHENLAMD Koninklijk bezoek. Naar do Nieuwe Tilb. Gt. meldt, lieefC het gemeentebestuur van Tilburg gisteren bericht ontvangen, dat de Koningin op' Vrijdag 26 September vermoedelijk in den' middag Tilburg zal bezoeken om het standbeeld van Koning Willem II te ont* hullen. Vandaag zal jhr. Van Geen, particulier secretaris van de Koningin, een conferen tie hebben met het gemeentebestuur van Tilburg ter nadere regeling van de feesten. Do Koningin zal op Maandag S Sep-» tember een bezoek brengen aan Voorst, Zutphen, Warms veld, Vonden, Hengelo (Gld.), Hummelo. Doesburg en Dieren. Spoorwegpcrso-.ce!. De commissie van negen uit de Neder-' landsche Vereenig'ng van Spoor- on Tramwegpersoneel, den Bond van ambte naren bij de Nederl. Spoorwegen en dert Neutralen Bond van Spoorwegpersoneel heeft aan de hoofdbesturen verzocht, zich' tot het Vakverbond te wenden, waprbij' zij zijn aangesloten, met het verzoek, me de lo werken tot het samenstellen van ceoi zoodanigen organ-'satievorm, die de oen heid onder de drie spoorwegorganisaties mogelijk zal maken. In de armen van tien Vrijheidsbond. Bij do vorige verkiezngs-campagne voot do Tweede Kamer, gaf de Vrijzinnig-de mocratische Kafner-fractie oen paar van hare meest toegewijde leden, den bons: den kunstlievenden jonker van Bercstcyn en don buitenman Tecnslra. Beidon zetten zich over hun désilhi heen en bleven ,.in dc politiek". De eerst genoemde zocht al heel spoedig een on derkomen bij den Vrijheidsbond. lh;ii'S| zien we ook van den heer Teenstra "n b j-^ drage als hoofdartikel in het orgaan dei?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1