ET DE VREDE VAN RIJSWI3K.
F''"' 1697.
r Dit feit uit onze vaderland sche historie
Js het dat, hij het openluchtspel, ter gele
genheid van het a s. 350-jarig herden
kingsfeest van Leiden's beleg en ontzet, zal
(worden herdacht.
Het is niet onze bedoeling uit te slfppe-
5en wat alzoo bij dit openluchtspel zal
worden te zien "gegeven. Het programma
/van de 3 October-verceniging, dat als al-
1 'tijd een uitvoerig overzicht verschaft over
bet verloop der feestelijkheden, zal ons
'hieromtrent wel iets meer vertellen.
'Alleen willen we even het historische feit
j fcelf belichten.
i j Negen jarc-n van oorlog waren reeds
'achter den rug.
In 1688 begon deze oorlog, de derde die
'tegen Lodewijk XIV gevoerd werd. Hij
wordt, genoemd de negenjarige oorlog of
|wel de Paltische krijg.
Lodewijk begon hem met de stelselmatige
verwoesting van de Palts, een streek in het
1 westen van Duitschland, "tusschen het
Haard f gebergte en "de Nahe.
Aanleiding tot dezen oorlog was de z.g.
Keulsche kwestie. Er was te Keulen vacant
de zetel van den Aartsbisschop. Lodewijk
wilde daarop met alle geweld een gunste
ling plaatsen die noch door den Keizer,
noch door den Paus begeerd werd. De
Keizerlijke csndidaat, Jozef Clemens van
Beyeren, werd door den Paus gekozen ver
klaard.
Zijn doel echtc-r was aan de oostgrens
van Frankrijk een streek te scheppen,
waar geen vijandelijk leger kon optreden.
Het jaar 1690 was ongelukkig voor de
Bondgenooten. De opperbevelhebber van
het Staatsche leger. Weideck werd door
Luxembourg, den Franschen veldheer, bij
Fleuras verslagen en ter zee leed de En-
gelsch-Nederlandsche vloot onder Lord
Torrington, bij Kaap Bevesier de neder
laag.
Koning Stadhouder Willem III alleen
bevocht in Ierland aan de Bovne de over
winning tegen Jacobus, den afgezetten Ko
ning van Engeland, die met hulp van
Fransche troepen een inval in Ierland had
ondernomen.
De jaren 1692/'9S waren gelukkiger. Lo
dewijk had weer een inval in Engeland in
*t zin.
Bij Kaap la Hogue viel de Engelsch-Ne-
'derlandsche vloot onder Bussel en Almon-
'de het Fransche smaldeel aan, 't welk ein
digde met de vernietiging van de Fransche
vloot in de baai La Hogue.
Te land liep het echter nog niet mee. De
Franschen veroverden Namen en wonnen
in de velslagen bij Steenkerken en Neer
winden.
In '95: Luxembourg die gestorven was,
werd opgevolgd door den onbekwamen Vil-
leroyWillem III heroverde Namen: Menno
van Coehoorn, de beroemde vestingbouw
kundige leidde dit. beleg in hoofdzaak.
Dit was tevens het laatste wapenfeit van
dezen negenjarigen oorlog.
De oorlogvoerenden raakten uitgeput;
een beslisende nederlaag was niet. te wach
ten. Reeds in 1690 had Karei' XI van Zwe
den een manifest gericht tot den Keizer en
tot Holland, om de handen ineen te slaan,
tot het beëindigen van den krijg. Paus In-
nocentius XII had in 1691 aan Spanje zijn
diensten aangeboden.
Zelfs Lodewijk was mede geneigd tot
vrede, al kwam hij er niet openlijk, voor
uit.
Door tegenwerking van den Keizer en
intriges- van Fransche zijde schoot men
niet veel op. Ook kon men het niet eens
worclen over de plaats waar tot samen-
sprekïng zou kunnen worden overgegaan.
Gezocht werd naar een plaats waar de ge-
vo'machtigden niet te veel, buiten de con
ferentie om, met elkander in aanraking
konden, komen.
Zoo vond men dan eindelijk Rijswijk.
Het kasteel Nieuwburg, gelegen aan den
weg van Rijswijk naar Wateringen; thans
is het verdwenen, scheen als geknipt.
Dit gebouw, opgericht door Frederilt
Hendrik, genoemd naar den Hertog van
Pallz-Neuburg, die na het beleg van Maas
tricht, in 1634, den eersten steen had ge
legd, werd gebouwd door Jacob van Kam
pen.
„Statig als rijzende nit een steenen
terras, en door een balustrade gescheiden'
van het groote voorplein stond daar
geheel vrij, die hreede huizinge in Hol-
landsch renaissance, roodbruin mét vele
pilasterlijnen, het handwerk en de venster
bogen in het geel van den zandsteen; de
eenvormigheid van het breede front ver
dwijnende door het naar voren schuiven,
van het middenstuk en van de zijvleugels;
uit de gebroken kroonlijst de daken hoog
op,schuivende in den zachten gloed van 't
leiblauw." i'
Heel wat gezantschappen waren ter con
ferentie opgekomen.
De bemiddelaar Zweden zetelde in het
middengebouw; de linkervleugel werd be
stemd voor de Fransche heeren, die uit
Delft kwamen; de rechter voor de Keizer
lijken en de overige bondgenooten, die te
's-Hage hun intrek namen.
Ieder der partijen kreeg haar eigen in
gang, eigen op-rijlaan, ja, zelfs haar eigen
brug, daartoe expres gelegd.
In een vervolgartikel willen wij behande
len de conferentie en haar resultaten,
at 1 - .V do Br.
v.- 3 -u-o -uvi V ffc
r TOOVERIJ EN KATHOLICISME.^
ïn „Stemmen des Tijds" schrijft de heer
E. Gewin onder den titel: „Heksenwaan"
over voorstellingen, welke onder de minder
inwikkelde kringen der samenleving nog
voortbestaan: hij gaat dan in het bijzon
der het betooverd-zijn na en geeft tal van
voorbeelden, hoe dit in allerlei kringen in
Verschillende tijden en streken voorkwam
en ook in onzen tijd in ons land voorkomt.
iVan het slot nemen wij hier het volgende
ü>ver:
„Wij moeten ons voor oogen stellen, dat
Ibet christendom optrad in een tijd, waarin
„vermoeidheid en belaslUieid'* werd ge
voeld, een tijd met psychische gevoeligheid
|n met een sterke overtu:ging van de heer
schappij van „geestelijke boosheden in de 1
lucht". In dien tijd van levendig demonen-
geloof traden ook de christenen op a's dui
velbezweerders, als exorcisten, en dit dui-
velbezweren was een belangrijk propagan-
da-middel, zooals bijvoorbeeld heden ten
dage de medische zending bevorderlijk zal
worden geacht tot het openen van de har
ten voor het christendom.
Het exorceeren door chr: stenen had ook
daarom zoo veelvuldig plaats, omdat blijk
baar niet enkel de eigenlijke bezetenen al
dus werden behandeld, maar dat in het al
gemeen van de zieken gold, dat zij met
vasten en gebed moesten geëxorceerd
worden. De gewoonte uit den Apostoli-
schen tijd, om de zieken met olie te zalven
moest volgens de destijds heerschende op
vatting over ziekte, het karakter van exor
cisme aannemen en de middeleeuwse.he
sacramentaliën hebben grootendeels het
exo.rcistisch karakter in het formulier voor
de zalving van zieken behouden.
Denken wij nu aan het zoo sterke tradi
tionalisme, dat werkt in de Katholieke
kerk, dan hegrijpen wij dat dergelijke ge
bruiken bleven voortleven en dat men in de
volksklasse, in geval men betooverd is,
hulp gaat zoeken bij de mystische Katho
lieken, met hun oude tradities en niet bij
de nuchterder Protestanten, die bovendien
krachtens het A7ondmaals-formulier van
de tafel weren degenen die aan het zege
nen (betooveren) van mensch en dier ge
loof hechten.
Het Katholicisme is soepel, het past.
zich gemakkelijk aan en heeft aldus op
zijn weg niet-christelijke elementen in zich
opgenomen. Dat nu dit Kathob'cisme door
vele Protestanten wordt gezocht als het
mag'sche hulp Latreft, bleet? mij .ten over
vloede door een mededeeling van Frisch-
bier: de Protestantsche landelijke bevol
king van West-Pruisen, wanneer ze door
de onmiddellijke inwerking des hemels iets
bereiken wil, bijvoorbeeld een diefstal ont
dekken, wendt zich tot een KatlioLek gees
telijke.
Genoemde auteur schreef dit vijftig jaar
geleden, maar de gewoonte is ongetwijfeld
niet geheel verdwenen en bestaat even
zeer elders. Onlangs vertelde mij een
Zwitsersche predikant uit de buurt van de
Fransche grens, dat de Protestantsche
christelijke (kerksche maar tevens bijge-
loovige) notaris aldaar, toen hij het kwii-
nen van zijn k'nd aan betoovering meende
te moeten toeschrijven, den raad g:ng in
winnen» van een Capucijner monnik, zoo
als meer Protestanten aldaar deden.
Sterker is 't geen mij uit volkomen ge
loofwaardige bron werd verzekerd: toen
.een aantal jaren geleden in Bunnik brand
ontstond, ging "een Protestantsch-christe-
lijk man naar den pastoor, om te vragen of
hij den wind wilde omzetten.
Het tegen-maken, wind verzetten, in 't
algemeen de weer-magie, wordt hij na
tuurvolken wel met. priesterschap verhon
den en wat onze Europeesche landen be
treft, in deelen van Frankrijk is men nog
heden overtuigd, dat de gedoopte kerkklok
ken door hun geluid den storm en den re
gen afweren en men verwijt den pastoor
een storm, en regenbui ontketend te heb
ben; als de pastoor zijn pantoffel in de
lucht smijt dan komt er een" hagelbui, zoo
meent men.
Dat echter nog Protestantsch-chr:stelijke
menischen in midden-Nederland worden
gevonden, die iets van dien aard aan
nemen, is stellig weinig bekend."
GEIHENGD NIEUWS
Verduistering op greote schaal.
Te Zeist zijn gearresteerd de directeur
van het bijkantoor der Boaz-bank met een
van zijn kantoorbedienden en diens
schoonvader,verdacht van verduistering
tot een bedrag van ongeveer f 5Q.000 ten
nadeele vier bank.
Uit Zeist meldt men nog:
De politie arresteerde in den nacht van
Maandag op Dinsdag te Bosch en Duüi in
een vilal een 21-jarigen kantoorbediende
uit Zeist en diens schoonvader uit IJsel-
muiden, de eerste verdacht van belangrij
ke verduistering, gepleegd hij de Boaz-
bank te Zeist, de laatste verdacht.van he-
ling.Ook de directeur van genoemde Bank,
werd gearresteerd, eveneens verdacht van
malversatiën.
Gebleken is dat de directeur inderdaad
zich gelden van de Bank toeëigende, doch
ze tenvolle weer heeft aangezuiverd. De
fraude van den directeur was echter be
kend aan den bediende, die wetende dat
de directeur niet- tegen hem zou durven
optreden, reeds een jaar lang geld van de
Bank verduisterde.
De politie kreeg echter verschillende
aanwijzingen, waaruit bleek dat de bedien
de boven zijn stand leefde, hetgeen aanlei
ding gaf tot een onderzoek, waarbij Vrij
dag werd aangetoond dat er inderdaad
gelden verdwenen waren. Te Kampen,
waar de bediende kort geleden in bet hu
welijk was getreden, werd hij niet meer
aangetroffen, doch bekend werd dat hij
met zijn schoonvader vertrokken was naar
Zeist, waar beiden, gelijk gemeld, ten hui
ze van een kennis werden aangehouden.
Do bediende bekende waarbij tevens aan
bet licht kwamen de vroeger gepleegde
handelingen van den directeur, die in zijn
woning werd aangehouden. Het totals be?
drag, 'door den bediendè verduisterd, is
nog niet vastgesteld. i,
Doodslag. r
Op de machinefabriek en scheepswerf
van P. Smit jr. aan den Kreekweg te Bot
terdam, heeft gisterenmiddag tijdens he.t
schaftuur de fabrieksarbeider J. J. van Z.
uit de Steinlantstraat ruzie gekregen met
den 40-jarigen fabrieksarbeider A. C. uit
de Wolphaertstraat. De man maakte zich
zoo driftig dat bij een stuk bout opnamen
daarmee A. C. een slag op het hoofd gaf,
tengevolge waarvan deze bijna oogenblik-
kelijk overleed. Het lijk is voor de gerech
telijke schouwing naar het ziekenhuis over
gebracht en de dader is op het politiebu
reau aan de Nassaukade in bewaring ge-
steld. iii z.,
Auto-ongeluk te Tilburg.
Gisterenmiddag kwam te Tilburg een
Belgische auto, waarin een Nederlandsche
familie gezeten was, met een vaart van
circa 70 K.M. van Breda over den Breda-
schen Weg ter hoogte van de villa „Wild
rijk" aangereden. Ter plaatse werd een ar
tillerist, die negen jonge paarden leidde,
gepasseerd. Een der paarden schrikte en
sprong op den auto, hetgeen ten gevolge
had, dat de voorruit en het stuurrad ver
brijzeld werden. De auto slingerde tegen
een boom en werd geheel vernield. Het
paard werd ernstig geblesseerd. De inzit
tenden kwamen er als een wonder goed af;
zij liepen slechts onbeteekenende won
den op.
Uit benarde positie gered.
Te Slikkerveer is een jacht, waarin vier
beeren, door een rukwind omgeslagen. De
rijksba]cenmeester van de Nieuwe Maat},
de heer E. Kruithof, die in zijn motorboot
in de buurt was, wist de* drenkelingen, die
in een benarde positie verkeerden, te red
den. Het jacht, eigendom van de heeren
Smit, werd naar Kinderdijk gesleept.
Het onweer.
Men meldt uit Leeuwarden aan de Msb.:
Het onweder dat. Dinsdagmorgen te Loos
duinen en boven het verdere. Westland
woedde, heeft nog .heel wat schade aange
richt. Bij den heer C. ven B. werd een
tuinarbeider uit Menster door den blik
sem tegen den grond geslagen. Toen zijn
patroon hem vond was hij bewusteloos en
verlamd. De dokter meende., dat die" ver
lamming welspoedig zou overgaan.
Door den geweldigen hagelslag, die het
onweer vergezelde, werd zeer veel schade
toegebracht aan de te velde staande pro
ducten. van vele was het. blad afgeslagen
of verscheurd. Van sommige vruchtboomen
werden takken vol vruchten afgerukt, de
hagel lag als een dikke laag op den grond.
Nog vernemen 'we, dat bij den heer B. de
bliksem in huis sloeg, geen andere schade
veroorzakend dan dat eenige meubels om
ver werden geworpen.
Geweldige regenval te Rotterdam.
Uit Rotterdam schrijft men aan -het
„Vad.":
De rioleering laat in énkele, straten van
de Maasstad wel iets te wenschen over. Ten
minste wanneer Pluvius al te veel van zijn
zegeningen laat nederdalen, staan tal van
straten blank.
Zoo erg als het echter gisteren is ge
weest, is zelden voorgekomen. Den geheelen
morgen had het trouwens ook gestortregend
e,n ook een deel v.an den namiddag. Tal
van straten stonden blank. Zelfs in het
nieuwe Westen, o.a. in de omgeving van
het Middellandplein stroomde het water de
sousterpains binnen..
Ook aan den Coolsingel-had men last van
het water. D.aar liepen, evenals, in de Wil-
lebrordusstraat, tal van kelders en winkels
ondgr water.
De Dierga.arcïekade stond geheel blank.
Men moest drfar op sommige plaatsen tot
de knieën dbor het water waden. Het erg
ste werd echter in de Hendrikstraat be
reikt, die in een modderpoel was herscha
pen.
Gisteren was het echter een volmaakte
vaart geworden. Het verkeer werd per roei
boot onderhouden. Zoo werd bijv. een zieko
niet een boot.vervoerd, terwijl bakker, sla
ger en winkeliers hun klanten eveneens per
roeiboot bezochten.
De jeugd profiteerde van deze gelegen
heid om in het water, waaruit een minder
aangename lucht opsteeg te baden. Een
kind is daarbij bijna verdronken.
De bewoners van de Hendrikstraat heb
ben reeds een adres naar den raad gezon
den.
Epidemische z'e'den en hygiëne in
Oosf-Azië.
In het „T. v. G." wordt het lijvig rapport
vermeld, dat Norman White, de hygiën'st
van den Volkerenbond, .samenstelde na de
het vorig jaar volbrachte re's, naar havens
in Ost-Azië. Het hoofdstuk dat betrekking
heeft op Batavia,Semarang en Soerabaja
en den gezondheidsoestand op Java ge
tuigt van veel waardeerdng voor het werk
der Nederlandsche hygiënisten. Geroemd
wordt het in Ned.-Indië gevolgde systeem
van vaccinatie en hervaccinatie tegen pok
ken.
Bij de bespreking van de pest op Java
maakt Noripan White de opmerking, dat
hier, in tegenstelling met de pest-èpide-
mieën in Britsch-Indië, de invloed van het
seizoen niet merkbaar is wat de toe- of
afneming der epidemie betreft. De verbrei
ding der epidenr'e geschiedt wel haast
steeds door het rijstvervoer, zooals ook el
ders in Oost Azië is gebleken. Verbetering
der woningen in pestkampongs acht hij
zeer nuttig, doch op den duur kostbaar.
Merkwaardig is, dat Norman White bij
de" bewerking der gegevens over de ver
schillende pestepidemie-ën in Oost-Azië tot
de slotsom is gekomen, dat longpest piet
alléén door den pestbacil veroorzaakt kan
worden. Immers, er zijn vele epidemieën
bekend, waar nooit of gelden longpestge-
vallen voorkomen, terwijl de echte long-
pest-epidemieën plotseling ontstaan, veelal
zonder dat een eenigszins ernstige builen-
pest-epidemie voorafgegaan is.
Het ontstaan van longpest vergelijkt hij
met de griep?epidemieën, welke ook plotse
ling ontstaan, een bliksemsnel beloop ver-
toonen en weer verdwijnen. Hij stelt de
hypothese op, dat er naast den pestbacil
een ander organisme moet voorkomen,
misschien met den pestbecil in symbiose
levend; tezamen zouden deze organismen
dan in staat zijn longpest te veroorzaken.
Het onbekende orgaivsme zou niet pa-
thogeen voor ratten zijn. Norman White
raadt aan, voorloopig longpest en builen
pest epidemiologisch als twee afzonder
lijke ziekten te beschouwen; voor elk zijn
geheel verschillende sanitaire maatregelen
noodig.
DE JACHT OP ZEEHONDEN.
Uit Zeeland schrijft men aan de N. B.
Crt.:
De vraag van den heer Braat aan den
minister betreffende het weer de vrijheid
geven aan reeds gevangen jonge zeehon
den en het nadeel dat. dit voor de visschers
kan geven, heeft opééns weer de aandacht
'doen vestigen op het zeehondenvraagstuk
betreffende het verstrekken van premies
op het dooden dezer dieren.
Reeds kort na het jaar 1900 toen de pre
mies waren uitgereikt, werd in de officieele
jaarverslagen gemeld, dat het dooden van
zeehonden o.m. voor de botvisschers merk
bare gevolgen had. Het getal zeehonden
toch dat op de zandplaten der Zeeuwsche
slroomcn kon waargenomen worden was
elk jaar veel minder, en gemeenlijk werd
er dan aan toegevoegd: vele exemplaren
werden door de visschers weggevangen, en
de ouderen komen niet zoover meer naar
boven als vroeger en blijven meer in de
zeegaten.
De visschers weten dan ook te bevestigen
de de oudere exemplaren te slim zijn om
zich bloot te geven, maar dat de jongere
dieren meermalen _zoo mak bleken, dat ze
zich levend lieten vatten.
In het water zelf kan men de zeehonden
trouwens maar moeliik bemachtigen. Wel
komen ze met den kop boven óm adem te
scheppen, en een uitmuntend schutter weet
.op zoo'n oogenb'ik misschien bet dier wel
te raken, maar daarom is hij nog niet in
het bezit van het dier, daar het onmid-
-dellijk naar de diepte gaat, om eerst da
gen Inter elders cp de kust of aan de zee
dijken te komen aandrijven.^
De zeehondenjagers gaan er ook met net
ten op uit en weten dan de dieren, die in
met den stroom meedrijvende natten wor
den bu:tgemaakt, levend in handen te krij
gen. Voorheen werden soms twintig a der
tig dieren te gelijk levend naar Duitsch
land gezonden aan een vasten afnemer,
d'e de dieren verkocht aan menagerieën
enz., maar ook daar is verandering in ge
komen.
Zeehonden dooden met schietgeweer is
verbazend moeilijk en menig jager gfiat
hoopvoller ter jacht, dan dat hij bevredigd
van zoo'n jacht huiswaarts keert. Men
moet dan probeeren de dieren op de zand
banken liggend te naderen, wat .uiterst
moeilijk gaat, vooral nu de dieren door de
onbarmhartige vervolging zooveel schuwer
zijn geworden.
Liefst liggen ze op den r&nd van. som-
mi ge zich pï.m.' 1 M. of meer boven den
waterspiegel verheffende zandbanken in de
zon z:ch te kosteren. v
Reeds van verre weet het geoefende oog
uit den urn of meer grijzen klomp der bank
liet lichaam van de zeehonden te ontdekken.
v en omzichtig er heen gevaren, ziet men
langzamerhand den afstand kleiner en
kleiner worden, maar de dieren zijn waak
zaam en reeds voor de jager de dieren zag,
is door deze liet naderende vaartuig be
speurd en zoodra de gifstand z'oo wordt, dat
reeds gedacht wordt over gunstige resulta
ten, verheffen de wantrouwende dieren
zich uit het zand op en laten z:ch van den
rand der zandbank afglijden en voor met
succes kan geschoten worden, verdwijnen
ze in het hun beveiligende element.
Reeds menig we'dman heeft dit tot zijn
grooten spijt' kunnen constateeren.
Een hetere methode dan ook is de dieren
niet van de zeezijde te naderen, maar op
de bank waarop ze vertoeven, aan de te
genovergestelde zijde waar ze liggen, te
landen en hoewel ook dit n:et gemakke'ijk
is, komt het voor dat op die wijze enkele
exemplaren worden geschoten. Nu geeft
het juist al emotie aan sommige jagers,
dat zoo moeilijk het der onder schot te
krijgen is en is het dooden van een enkel
exemplaar reeds een groote voldoening.
Een persoon, die meermalen op deze
Wijze ter jacht ging, deelde mede, dat hij
circa 500 M. van de p'aats waar de d'eren
lagen, op dè zandbank uit zijn vaartuig
s'.apte, liefst heneden den wind om dan de
dieren te besluipen.
Moel'ikheden zijn dan evenwel ook niet
gespaard, want zonder de minste dekking
moet hij langs een omweg hukkend en
kruipend zijn doel trachtente bereiken;
nu eens door vochtig, sbjkerig zand, waar
in hij wegzakt, dan weer door plassen wa
dend, die op de banken bij vloed achter
blijven, dan weer door afstroomgeulen ba
dend, moet hij pogen de dieren van achte
ren te naderen.
Hoe minder plassen, hoe minder schel
pen, hoe m'nder krijschende zeevogels, hoe
meer zijn trefkans wordt, want al de ge- -
noemde bezwaren veroorzaken, dat de
waakzame dieren worden opgeschrikt en
de overigens ook zoo veilige zandzijde af
gluren of geen onraad bespeurd wordt.
Slu'pend, liefst in kleeding zoo weinig
mogelijk tegen het zand der bank afste
kend, vermijdend het kraken der schelpen,
het plassen van liet water, het oog gericht
op den mast van het scheepje, dat blijft
zeilen voor 'de ligplaats der d'eren, dus
alles onder de meest gunstige omstandig
heden, kan het geluk den jager dienen op
deze 'wijze de zeehonden te verschalken.
Met geduld en vooral geharnast tegen
teleurstellingen wordt voor den jager zoo'n
zeehondenjacht een werkelijke uitspan
ning. Winstbejag blijft uitgesloten; de pre
mie is er niet meer, en was bovendien van
dien aard, dat van „loonend bedrijf" fceker
geen sprake kon zijn; het bezit van het
dier brengt bovendien weinig aan, want
van traankoken komt in den regel' weinig
en het laten looien van een huid van een
zelfgeschoten dier moge een trophee zijn
voor den jager, de waarde is te gejing om
dat voor loon te doen.
Intusschen kan het niet anders of de
Zeeuwsche visschers, vooral de botvis
schers, zullen elke wijze van jaclitmaken,
hetzij dan met de netten, hetzij met het
schietgeweer, toejuichen, omdat elke ge-
doode zeehond voor hen meetelt als ver
mindering van concurrentie.
De zeehondeejager van professie gaat op 1
een Mazer ter jacht, hemand met drie per- i
sonen; één dezer blijft op ongeveer 1000 t
M. afstand der bank op den blazer.
Een sloepje wordt uitgezet, waarin de
anderen plaats neme-n met het net. Boven
den stroom wordt het net uit de sloep ge- l
overd, waarna het drijft in de richting I
der rustende zeehonden op de zandbank. ,t
Zoodra de dieren waarnemen dat het net j
vóór hen in zee drijft, trachten ze te water i
zich te redden, maar meestal te laat, daar
ze zich in het net verwarren en zoo in. han-
den komen der vangers.
Het behoeft geen betoog, dat de leelc j
deze wijze van wegvangen niet behoeft te
beproeven, daar alleen ervaring op dit ge-i
bied succes verzekert. r
IftiGEZOyOEU
(Buiten Tenantwoordelijkheid der Redactie}'
Geachte Redaotie.
Beleefd verzoeken wij u eernge plaats-»
ruimte voor het volgende:
Behoorlijke Voorlichting.
Volkspetitionnementen! zijn eigenaardige
ondernemingen. De menscheri worden uit- f
genoodigd, soms gedrongen of aange-
spoord om voor een bepaalde zaak hun
handteebening te zetten.
En voorlichting ontbreekt zeer dikwijle.
Voor vele "menscheni is dit in sommige ge-
vallen ook niet noodig. Over de zaak in!
kwestie zijn ze jaren lang ingelicht, of wel
die valt zoo zeer met^ hun levens- en po
litieke beschouwing samen, dat zij zich
zonder bezwaar voor of tegen kunnen uit
spreken.
Het. groote petitionnement voor Plaatse
lijke Keuze dat tot aan dat tegen de Vloot
wet het meest geteekende is geweest, ging
met zoo volledig mogelijke voorlichting ge
paard: openbare vergaderingen, zeer rui
me geschriftverspreiding bij tienidui-.
zendtallen werden ze gedrukt artikdlen
in de pers. etc.
Nu de Tweede Kamer het wetsontwerp
opnieuw aannam, is door eerige heeren
een adresbeweging er tegen op touw ge
zet, die onmiddellijk door den drankhan
del overgenomen is. Van juiste voorlich
ting is hierbij echter geen sprake. Het
adres ligt.in café's en hotels ter teekening.
controle op de handteekeningen ontbreekt.
Het goed recht der tegenstanders om
zich uit te spreken zal niemand ontkennen 1
maar dan misleide mén het publiek niet.
In plaats van de werkelijke strekking
van het wetsvoorstel én de bezwaren daar
tegen mee te deelen wordt gezegd: „Als
dit wetsvoorstel, aangenomen is, dan kan'
je geen, bier, geen wijn en sterken drank
meer koopen." Sterker zelfs: „Dan mag je
niet meer drinken."
Dit is beslist onjuist. Het wet'svootStel-
Rutgérs bedoelt niets anders dan in de
Drankwet opgenomen te zien. dat de in
woners zelf kunnen verklaren voor of te
gen den verkoop in 't. Hein van sterken]
drank te z,ijn. Gp het oogenblik is de be
slissing alleen bij -.den Raad der Gemeen
te. die om de 5 jaar ónder meer aan de
Koningin bet voorstel kan doen het- aan
tal vergunningen te verlagen en zelfs "het;
getal op nul te bepalen. Het nieuwe arti
kel (voorsteLRutgers) bepaalt, dat indien
een vijftiende deel van hen die op de gel
dende lijst der kiezers voor den gemeen
teraad zijn geplaatst, zulks wenscjit er een
stemming kan worden gehouden en wan
neer 3/4 deel van diegenen die aan de
stemming deelnemen zich ér voor ver
klaart, dan kan een voorstel aan ons
dat is de Konigin gedaan worden, om
ne \e»gvrt?ngen of ten dcele io
doen verdwijnen, na scha-cevergoecling.
We beden hier niet in ecu bespreking
van het voor of tegen van dergelijken
maatregel Maar m het belaeg van een
eerlijke en zooveel mogelijk onbevangen
volksuiting merken we het bovenstaande
op. §an ieder de vrijheid latende, al dan
niet door een handteekening zich tegen
te verklaren.
U bij voorbaat dankend voor de verleen- j
de plaatsruimte.
Hoogachtend,
.Namens het Leidsch Drank- j
weer Comité,
EILDERS, Voorzitter.
ZUNDERMAN, Secretaris.
KAMER VAC ANTI E.
Ook de brave Kamerleden
Zijn in dezen schoonen tijd
Voor een zes a zeven weken
Fijn op non-activiteit.
Na dat vele reizen, denken,
Praten op de lange baan,
Gun ik ze van ganscher harte,
Lekker buitenaf te gaan.
\V.aar eens deftige discussies
Ernstig werden aangehoord,
Zijn nu schoonmaaksters 'aan 't vegen,
Boenen, wrijven, enzoovoort.
Zittingen der stoelen worden L
Opgevuld voor t nieuw seizoen, i
Scbpon er zetels zijn waaraan heuscli i
Niet het minste valt te doen.
,Vele zetels immers bleven
J AJ te dikwijls weder leeg,
Ondanks vurige vertoogen,
Trots den allerschoonsten speech.
i En de spijbelaar rust lekker i_i<
Eveneens thans tot besluit i
Na 'n afwezigheid van maanden l$\'
Tot diep in September uit. Pb
- 1
Kamerloden, droomt in 't bosch nu,
Of aan 't zeestrand heerlijk fijn;
Laat het echter niet van moties
En amendementen zijn! -I
Of ge zwart of rood of blauw zijt,
j Weest verstandig, hoort naar mij,
Trekt naar buiten, vreest voorloopig
Nu alléén van.... de puft ij!
11 i „N. v. d. N."
