iTweede Bladj
Vrijdag 8 Augustus 1924
'IDE GOEDKOOPE ZONDAGSTREINEN.
jfij Dr. J. C. de Moor, schrijft in do
trechtsohe Kerkbode'1 over de vorkla-
js jring van den Minister van Waterstaat
fj(luidlende: Aangezien daardoor, d. i. door
ido goedkoope Zondagstreinen tussohen
[Rotterdam en Hoek van Holland1, belan-
gen van liet publiek gedientd en die vail
het- spoorwegbedrijf te.vens gebaat worden,
L" 'ibestaat geen aanleiding om dergelijke
maatregelen tegen te gaan") het volgende:
v, 1 „Men gelooft zijn oogeni niet wanneer
r men dit leest.
1 ^Belangen van het publiek zoo zegt
tic zo raadsman der Kroon worden ge-
1 'tii-endbehalve natuurlijk geestelijke
l. belangen-,-die zijn maar een te vorwaarloo-
Izen kleinigheid.
1 „Het spoorwegbedrijf zoo verklaart
5 hij verder wordt gebaatals de dui-
ten maar binnenkomen, mogen de spoor-
mensclienl dus hun Zondag eraan geven,
iwant geld is tóch maar alles.
Derhalve is er geen aanleiding zoo
concludeert Z. Exc. om dergelijke maat-
j regeleii tegen te gaanwant zoo'n klei
nigheid als het 4e gebod van des Heeren
•wet telt voor hem natuurlijk niet mede.
„In de verkiezingsdagen is groote nadruk
erop gelegd, dat het nu zou aankomen op
de handhaving der beginselen en „succes-
politiek" streng vermeden zou moeten wor
den.
Terecht.
,,Maar als oen Minister uit een Christe
lijk Kabinet, die zulke woorden neer
schrijft, ze niet terugneemt en zijn prac-
tijk verandert, zal het zeer moeilijk zijn,
bij een volgende verkiezing den menschen
'duidelijk te maken, waarin hier het leven
fen beleven der beginselen steekt.
„Want liberale Ministers hebben, voor
fcoover ik weet, zulke dingen nog nooit
geschreven; eerder is de inkrimping van
den spoorwegdienst op den dag des Hoe
ren, waarvan vroeger jaren getuigden,
door hen bewerkstelligd, terwijl nu oen
„Christelijk" Minister de ontheiliging van
den dag des Heeren (niet alloen op deze,
idocli ook op andere lijnen) sterk in de
hand werkt.
Heb lijkt wel, alsof do dingen tcgen-
fwoordig in allerlei kringen op hun kop
gezet worden. Maar ons volk moet good
laten bemerken., dat het daarvan niet
gediend is."
Onder aanhaling van wat onze A. R.
bladen hierover schreven, besluit Dr. de
'Moor:
„Het verheugt me zeer, dat de anti-re
volutionaire partij blijkbaar niet van 'plan
Ie, zich alles to laten welgevallen en dab
Eij het beginsel naar voren schuift. Geluk
kig!"
KERK ESI SSHOOL
NED. HERV. KERK.
Beroepen. Te Fijnaart c.a.: J. A. A.
Ouwejan te Durkwerd.
GEREF. KERKEN.
Beroepen. Te En-schede: Cand. H.
Holtrop te Jourc; te Moerdijk: M. A. v.
iParms te Schoonrewcerd.
Bedankt. Voor Wcstmas: S. J. Voge
laar te Zeist.
CHR. GEREF. KERK.
Beroepen. Te AalsmeerJ oh. J anscn
te Leiden.
GEREF. GEMEENTEN.
r Bedankt. Voor Dinteloord: J. Fraan-
je te Barneveld.
Beroepbaar.
De Classis Zwolle dor Geref. Kerken
heeft den heer G. Staal, candidaat op art-.
8 D. K. 0„ na praop.-examcn, door do
'Part. Synode van Overijsel, in haar ver
gadering van 7 dezer, met algemeene
«temmen! beroepbaar verklaard.
Do heer Staal neemt gaarne een beroep
in overweging. Zijn adres is: Van Itter-
sumstraab 62, Zwolle. -
Ambtsjubilea.
D s. J. Go mm er heeft Woensdag on
der veel belangstelling den dag herdacht
dat ïiïj voor xa jaren; Péüieïiing tres
Woords aanvaardde bij de Geref. Kerk
te Aalten.
Den 15den October zal het 25 jaar ge
leden zijn. dat D s. .W-ui te, thans doops
gezind predikant te 's-Gravenhage, als
zoodanig zijn intrede deed te Stavoren.
Na in Arnhem gestaan te hebben ver
bond Ds. White zich op 1 Mei 1910 aan do
Haagsche gemeente. Vanwege den Haug-
scheni kerke ra ad worden plannen be
raamd den bekenden prediker en pastor
dien dag namens vrienden en gemeente
leden te huldigen.
- ém
Alg. Synode Ned. Herv, Kerk.
XIX.
De president begroet den heer Van der
Flier, die als secundus van dien secretaris
aanwezig is om dezen bij' diens werk te
assis.teeren.
Dr. Niemeijer brengt rapport uit
over een voorstel van den heer Barbas,
dat de Synode zich wende tot do kerkcra-
den der groote gemeenten om het regle
ment op de Buurtge-meen-ten toe te passen
ter wille van dien herderlijken arbeid cn
oni den achteruitgang van onze kerk te
voorkomen. De cpnclusie van het rapport
is, om het -voorstel van den heer Barbas
af te wijzen, omdat de Synode het paro
chiestelsel niet verplicht heeft gesteld en
zoo zou er iets halfslachtigs zijn in de hou
ding der Synode.
De conclusie van heb rapport wordt aan
genomen.
De heer Tammens brengt rapport uit
over de door de commissie voor de k e r-
k e 1 i j k o armenzorg ingediende voorstel
len tot wetswijziging. In do toelichting
daarop zegt de oommissie, dat heb niet
kan worden ontkend, dat met ijver en
trouw door do diakenen onzer lccrk wordt
gearbeid. Toch zijn de diaconieën niet
wat zij moeten zijn.
Innerlijk brokkelt de kerkelijke armen
zorg af, van buiten -treedt men naast en
tegen liaar op. De diaconie komt in bet
gedrang, nu eens door geringe belangstel
ling, dan weer door bijzondere plaatselijk-
lcc omstandigheden, niet zelden door een
overwicht van burgerlijke of overheids ar
menzorg. Vraagstukken, die de kerkelijke
armenzorg raken, komen in do vergade
ringen onzer kerk gewoonlijk niet aan de
orde en geschiedt het. dan gaat het buiten
de diakenen om.
Zoo zijn de diakenen op zich zelf aan-
go wezen. Eene organische eenheid vormen
zij niet en zij kunnen als zoodanig niet
naar buiten optreden.
Sinds 1856 zijn de diaconieën erkend als
organen jvan zuiver kerkelijken aard. De
Algemeene Synode heeft gevoeldi, dat lei
ding moest worden1 gegeven en invloed
uitgeoefend om de kerkelijke armenzorg
in goede banen te leiden;. Zij benoemde
ceno diaconale commissie van advies,
waarin bevoegde en deskundige mannen
zitting hadden, die meermalen! van goeden
raad. heeft gediend. Tn 1910 heeft zij een
aanvang gemaakt met het houden van
diaconale conferenties.
Dit was alles voorbereidend werk, en
had als zoodanig groote waarde, maar tob
het verkrijgen van nieuwere en breeder©
inzichten betreffende de armenzorg en heb
toepassen van ruimere methoden ia men
reeds gekomen na de oprichting van de
vereeniging van diakenen.
Deze vereeniging, in 1909 tot stand ge
komen. heeft voortreffelijk werk verricht,
maar de ontwikkeling van haren arbeid
deed de bohoefte aan betere organisatie
geboren worden. Daartoe heeft de com
missie voorstellen ontworpen, en er nauw
lettend acht op gegeven, dat- de bevoegd
heden der Kerkelijke Besturen onverkort
gehandhaafd worden en dat op geenerlei
wijze wordt aangetast, wat binnen het
kader der bestuursbevoegdheid behoorde
to blijven. Zij wil binnen het bestuurs-
ra.am der kerk een organisme, dab, uit
gaande van de diaconieën zelf, daaruit op
gebouwd, zich geheel kan richten! op de
verbetering en de verheffing van de dia
conale zorg en de stuwende en verbinden
de kracht kan zijn om haar werk overeen
komstig haar doel meer vruchtbaar te ma
ken.
Als zoodanig denkt zij zich de instelling
van Diaconale Raden en wel een Provin
cialen Diaconalen Raad voor ieder Pro
vinciaal ressort, en een Algemeenen Diaco
nalen Raad voor de geheele Kerk.
Die Algemeene -Raad zou het centrum
wordfen voor het werk der weldadigheid en
barmhartigheidhet gemeenschappelijk
adres voor- alle organen voor weldadig
heid.
Deze voorstellen werden' tenslotte goed
gekeurd.
Vfir. Geref. WuesViuiS.
Te Soest werd Woensdag het weeshuis
voor do wcezenverpleging der Chr. Geref.
Kerk in Nederland geopend, nadab 's mor
gens 1? uur een bidstond was gehouden in
het kerkgebouw der Chr. Geref. Gem.,
waarin Ds. A. M. Berkhoff, van Amster
dam, voorging.
Eerst, zoo meldt de Rotterdammer,
werd"het keurig ingerichte gebouw voor
de weczen aan de Beukenlaan 3. bezich
tigd, waarna te 2 uur 's middags de ope
ning plaats vond door Ds. J. L. de Vries,
van Rijnsburg. Vervolgens installeerde
Ds. G. (Salomons van Amersfoort, de vader
en moeder van het weeshuis, het echtpaar,
P. J. v. d. Burg, overgekomen uit Rotter
dam. Ten slotte hield de voorzitter der
vereeniging van diaconieën een toespraak,
waarin hij B. en' W. voor hun tegenwoordig
'heid dankte enf" zijn bewondering uitte
voor heb fraaie werk, dat de"* verbouwer,
de heer J. v. d. Nadort Jr., van Rotterdam
geleverd had.
Het royale gebouw bevat een eet- en
eenj speelzaal, een conversatiezaal, slaap
kamer voor jongens en voor meisjes, een
bestuurskamer, waschlokalen enz.
Er zijn 15 weezen opgenomen.
Zending.
Zendeling F. W. Hoppe, die door de
Noord-Duitsche Zending te Bazel opgeleid
werd, maar in de oorlógsjaren niet naar
Togo (West-Afrika.) uitgaan kon, is door de
Ned. Zendings vereeniging uitgezonden voor
den arbeid onder de Chiaeezen op West-
Java, nadat hij te Oegtgeest nog IIol-
landsch en Ma-lcisch heeft gestudeerd. Hij
is nu met zijn echtgenoot© op weg naar
Java.
Na kennismaking met de zendelingen al
daar, gaü zij eenige maanden naar Amoy
(China), om daar de Chineezen in hun
eigen land en het Zendingswerk beter te
leereni kennen.
Eerst daarna wordt de nieuwe taak op
West-Java aanvaard, mede in aansluiting
aan het werk onder de (Soendaneezeni
aldaar.
Heidendom in Friesland.
In het oosten van Friesland in de omge
ving van Kortezwaag" heeft Ds. D. van
Dijk van Groningen, zijn vacantie doorge
bracht. Vroeger woonden hier heidenen en
nu wonen er weer heidenen.
't Is ongeloofelijk hoe ver hier het Chris
telijk geloof is weggezonken, zegt Ds. van
Dijk in de „Gron. Kerkbode".
Mijn collega, die hier dominé is bij de
kleine Gereformeerde gemeente, werd hier
in do buurt onlangs op een begrafenis ge-
noodigd, bij menschen, die zich anders met
Godsdienst en kerk niet ophielden. Blijk
baar vonden ze 't echter niet zooals heb
hoorde, wanneer de begrafenis zonder
geestelijke leiding zou plaats vinden.
Mijn collega liet zich' bepraten en ging.
Het bleek hem al spoedig diat hij te doen
had met menschen, die hun gevoelens niet
verbergden.
Er werd heelemaal geen geheim van ge-
maakt,' tiat ue vxuxmrzcrrxreil oven ene ue
blij was, dat haar man was gestorven. Zoo
was het en zoo werd het gezegd.
Ruw waren! zé ook. Toen de kist gesloten
werd, kwam er nog een buurman tusschen-
beide: „Ho, ik moat de old boes ek noch
ris sj-eii". (Ho, ik moet den ouden baas ook
nog eens zien").
Dab was nu niet een atmosfeer, waarin
men gemakkelijk spreekt over de teedcrc
dingen van het Evangelie.
Toch hield de 4ominé zÜn toespraak. En
wat bleek hem nu? Dat die dingen voor
deze menschen nieuw waren. Ze luisterden
met gespannen aandacht, als zulken-, die
een spannend verhaal voor de eerste maal
hoorden.
Op de terugreis van het kerkhof kon do-
miné een gesprek opvangen van twee, die
saam redeneerden over wat mijnheer ge
zegd had.
Of dat nu wel waar zou zijn, vroeg de
één, <jab er na dit leven nog eeni leven
was?
Ja, oordeelde de ander; dat was wel zoo
want daar was eens .een kind geboren',
dat direct bij de geboorte spreken kon.
Daar had men een dominé bijgehaald, op
dat dio van dit mirakel getuige zou zijn.
Do dominé kwam en op den eisch. dat heb
nu dan ook maar eens sproken zou, was
het kind begonnen te vertellen van eenj
leven aan de andere zijde van het graf.
Daarna was het terstond weer gestorven.
Dat feit was dan de grond, waarop die
begrafenis gast geloofde in een bestaan na
den dood. Zoo absoluut ontzonken aan heb
geloof der Schriften.
Inderdaad heidendom.
Geen vijandschap zoo zeer, geen w'elbe-
■wusfc gob'roken Hebben met liet Evangelie',
maar onkunde. Zoo min als in de heiden-
wereld worde God hier gekend en gediend.
Heid. Catechismus in Hongarije.
De. Hongaarsche vertaling van de Nc-
derlandsche verklaring van den Hcidel-
bergschen Catechismus is weder tien stap
verder. Er is einde Mei de derde cn vier-
do bundel verschenen, bevattende de pre
dikatiën van wijlen Dr. P. A. Sillcvis
(Smitt van Zondag 9 tot- en met Zondag IC.
De vertaling is vain de hand van verschil
lende Hongaarsche Predikanten en profos
soren.
Onderwijsinspectie.
Bij min. bcsch. is bepaald, dal de hoofd
inspecteur van het L. O. in de eerste hoofd
insp. zijn standplaats zal hebben te Roer
mond; die in de tweede tot wodcropz. te
Utrecht: die in de derde te 's-Gravenhage,
die in de vierde tot 1 Nov. a.s. te Leiden
en daarna te Haarlem, en die in de vijfde
hoofdinsp. te Groningen.
De inspecteur van heb buitengewoon L'.
O. zal zijn standplaats hebben té Utrecht.
SilSBSEBiLAÜD
Geref. Ver. v. Drankbestrijding.
De Geref. Ver. v. Drankbestrijding hield
gisteren te Zwolle haar 24été jaarvergade
ring onder leiding van haren Vooritler,
Ds. W. H. Gispen, van Scheveningen.
Woensdagavond werd ter inleiding in de
Oosterkerk een bidstond gehouden. De
Voorzitter der ontvangende afdeeling, de
heer Joh. Capelle opende haar en gaf ver
volgens het woord aan Ds. Gispen, die
sprak over Markus 14:8a: Zij heeft gedaan
hetgeen ze kon.
Vervolgens zeng het Chr. Zwolsch Man
nenkoor, onder leiding van den heer E. v.
d. Berg, op verdienstelijke wijze eenige
liederen.
Tweede spreker was D s. A. M. Berk
hoff. Ghr. Ger. pred. te Amsterdam. Deze
bepaalde zijn gehoor bij den strijd tus-
schen David .en Goliath als 'een beeld van
den strijd tegen den alcohol.
Als laatste spreker voerde D s. J. v.
Hcrksen, van Hillegom, secretaris der
Vereeniging, het woord. Spr. ontleende de
stof voor zijn slotwoord aan Hand. 24:16:
„en hierin oefen ik mij zelve n, om altijd een
onergerlijk geweten te hebben bij God cn
de menschen."
Na afloop van den bidstond werd een
uitnemend geslaagde begroetingssamen-
komst gehouden, waarin o. m. korte toe
spraken werden gehouden door de heeren
W. C. F. Scheps van Den Haag, Joh.
Capollo te Zwolle en J. Strating van
Twijzel.
De morgenvergadering werd gistermor
gen te elf ure geopend door Ds. Gispen met
een woord van welkom aan de afgevaar
digden, en van dankbetuiging aan de afd.
Zwolle.
Daarna sprak de Voorz., .terwijl allen
zich van hun zetel verhieven, een woord
ter gedachtenis aan den heer j. Minderaa,
jaar in Jezus is ontslapen. Gedurende 23
jaar was hij de secretaris van de Vereeni
ging en de groote drijvende kracht van
onze beweging voor geheelonthouding on
der de Gereformeerden.
Hij heeft ongetwijfeld voel gedacht aan
Jezus' Woord van het voorgelezen schrift
gedeelte, in het 4e vers, dat spreekt van
een werken zoolang het dag is.
Zijn gedachtenis zal voor ons tot rijke
zegening zijn, vooral als wc er door aan
gespoord worden om allen ook te werken
zoolang het dag is.
Medegedeeld werd dat het hoofdbestuurs
lid Dr. J. G. de Moor, van Utrecht, ver
hinderd is de vergadering bij te wonen.
De aftredende hoofdbestuursleden, Ds. A.
M. Berkhoff, Christ. Geref. pred. te Am
sterdam; Ds. C. J. Hakman, Geref. pred.
te Drachten en Mevr. M. M. Havelaar-V.
Beek Cal koen, van Ede, werden herkozen
en door den voorzitter met hun herkiezing
gelukgewenscht. Hierna komt het jaarver
slag van den Secretaris. Ds. J. v. Herk
sen, van Hillegom, aan de orde.
Het vangt aan met een woord van eer
biedige hulde aan de nagedachtenis van
don heer J. Minderaa, die 22 jaar secreta
ris was en de verslagen opstelde.
We ontleenen er aan, dat opgericht wcr-
dfen afd. to Delft. Luiten, Hillegom, Bedum,
Eindhoven, Oldekerk. Oostburg, Schoon-
dijlce en Siegerswoude. Opgeheven werden
de afd. Hemelum, Hijuïn, Niezijl en Oldc-
iboorn. Be vereeniging telt nu 110 afd., met
3903 leden, benevens 20 verspreide leden.
Do propagandist der vereeniging vervulde
in het afgeWpcn voreenigingsjaar 50
spreekbeurten, waarvan alleon in Zuid-
Holland 20, en leidde 46 conferenties.
Ta Zeeland werd de 7e Prov. Bond ge-ii
slicht. liet maandblad dor vereen kwam
ender redactie van Ds. W. II G.spcn tal
Schoven\v.gen. De bibisoftkcok word: col'
geroorgumseerd. Diverse oJc. gaven Ven.1
eigen propagandablad uit. Hier cn daar/
bobben enkele afd. het rcclassetringswerk",
tor hand genomen.
Aan net financieel verslag ontleenen,
de inkomsten totaal bctir. m
f S242.bS, w.o. f253.08 rijkssubsidie en "da
uitgaven f8332.87. Er is iu kas een ua-
dcohg saldo van f 90.29.
Aan het verslag van hot brochure cn'
traefatenfonds ontleenen we, dat verzmi-j
den werden totaal 32.489 brochures ctf
tractaten, 84.500 maandbladen cn G000\
jaarboekjes. De ontvangsten van het fonis
bedroegen totaal f580.67 en do uiteavW
f 4o0.35. Het fonds maakte dit jaar'ccoö-
winst.
Bij den keizer to Doorn.
In de „Deutsche Wóchcnzeitung für dio',
Niederlande" wordt een ontmoeting ra>6
denJ Duitschen keizer te Doom bcschrcv-ow/
Keizerin Hermine leed aan rheumatism®
pijnen doch is in zooverre hersteld, dat
28 Juli in gezelschap van haar lijfarts zich
naar Baden-Baden kon begeven, cm dn at.
een ikuur ondergaan. Gedurende dier
tijd zal de jongsto zuster des keizers bi/
haar vertoeven.
De keizer, aldus do schrijver, ziet ev
voortreffelijk uit. Zijn gelaat is gebruind
Alleen heeft de lichamelijke arbeid heiï
ietwat vermagerd, doch zijn energie1
schijnt hier niet onder geleden to hebben}
Helder en vriendelijk kijken de blauw*
oogen van den een naar den ander. Zijn
gang is veerkrachtig. Do keizer is een iiife
tige eter, doch hij ziet gaarne, dat zijtf
gasten het zich wel laten smaken.
De keizer vermijdt in zijn gesprekken
de politiek, doch ter gelegener tijd ve*'«.
rast hij door zijn verbijsterend juiste kon*,
nis van de gebeurtenissen in Duitschlarik
en m andere landen. De keizer leest loc*,
verbazend veel boekeni, tijdschriften cn"
couranten uit alle landen. Bijzonder inte
resseeren hem die bladen, die hem vijan*
dig gezind zijn. Het maakt hem altijd
vroolijk als hem onbekende personen
steeds meer nieuwe slechte cigenscliapj>crtj
in hem ontdekken. ,.Zet men al die cigc.i-
schappén. naast elkaar, dan moet ik zelf
zeggen, aldus de keizer, dat Nero bij mij
vergeleken slechts een kwajongen was.
En dit alles ontdekt men eerst nu. Rid
derlijk is dit nu juist niet. Want tegen
over zulk een methode sta ik weerloos.
Trots dit alles slaap ik lekker."
AUc gasten geraakten onder de beko
ring van het geestelijk overwicht van des
keizers persoonlijkheid, wat, na het har
telijk afscheid, in -de gesprekken tusscheni
de gasten tot uiting kwam. De schrijver
meent dan ook, -dat- er niemand was, die
niet van harte wenschte. dat het. Duitscho
volk eens tot inzicht mocht komen, wat
het wel in zijn keizer verloren heeft.
Een „Pastmiussum".
bekende ^pos tzegelve rzamefaaxafi
Ier, te Overveen, die o.m. op de kortgeleden
le Brussel gehouden p'hüatelistische ten
toonstelling de hoogste onderscheidingen
heeft behaald, het voornemen, z:jn collec
tie aan den Staat der Nederlanden aan to
bieden.
Het moet in de bedoeling liggen van do
Nederlandsche regeering, cleze coilectm het
begin to 'doen zijn van een te stichten'
„Poslmuseunv', zooa's reeds o a. Engeland
en Duitschland er ccn bezitten.
Het jubileum der fteddtngmaaUr.happij.
Ter gelegenheid van do herdenkinsr va»
het 100-jarig bestaan der Noord- cn Zu'd-
Hollandsche Reddins-maatschapp^j en dor'
Zuvd-HollandsehoMaatschappij tot red
ding van schipbreukelingen, zal door het to
Den Haag gevormde plaatselijk ronvlé van
615 September a.s. in het Kurhaus to
Scheveningen een tentoonstelling worden
gehouden op het gebied van Reddingwczen
en Kuslveriichting. Voor deze tentoonstel
ling zijn reeds belangrijke inzendingen toe
gezegd door de beide redd'ngraaaischap-
pijen', het Proefstation voor de Kust ver-»
lichting to Scheveningen en het Scheep
vaart/Instituut- en museum tc Rotterdam.
Veeziekte.
Thans doet zich ook in Oost-Bron the do
gevreesde nierziokto bij het rundvee voor,
in Noord-Croningen „wrang" geheeten.
Ze wordt toegeschreven aan een soort,
vlieg, die de infectie zou veroorzaken. To
Ekslo en te Borger on tussoliongelogen j
streken doet de ziekte zich nu voor. manr(_
zij verspreidt zich dikwijls snol en tost
ook jong vee aan.i'J
FEUSLLgïOft
De Sterren hadden gelogen.
Verhaal uit den der tig jarigen oorlog,
j 87)
i 1 Hij kon liet niet entgaan en alleen door
Vlit dal der vernedering leidt de weg tot
f feij'ne 'grootheid.
k God zij gedankt, van nu aan zal Duitsch-
5and den man zegenen, dien het miskende,
ómdat het niet wist, dat alleen de nijd van
Izijne vijanden hem tot een geesel der vol-
Iken maakte, en hét zal zijne vorsten ver-.
Venschen, die den eenige deden vallen, die
Ikeizor en land redding geven kon!"-
V „Een merkwaardig man," zeide de pater
Hn zichzelf, toen" hij Zeni verlaten had.
N ..Bij zijn vast geloof aan den invloed der
felerren op den loop van dit ondermaan-
v Jsche, schijnt hij het toch noodig te oor-
idcelen, zelf het zijne te doen o-m hare bc-
7«kuiten te doen vervullen.
I-:-5 Maar welk.een ruimen en di'epen' blik
l' tieeft hij ten aanzien der staatkundige ge-
j zjeurtenisseoi! Waarlijk, ik kan mij voor-
1 -stellen, dat do FriedlandeT hem a'ls oen
J profeet in eere houdt!
if' En deze man is onze bondgenoot! In-
Iderdaad, Monseigneur do Richelieu kan
tevreden zijn!
2 L indien. d§ keiler eens ivist. dat palier,
'Jozef eenigo dagen geleden namens zijne
meesters het verdrag met den koning van
'Zweden teckende, waarbij deze zich ver
bindt om zijne wapenen tegen den keizer
'te wenden, terwijl hij door Fransck geld
'zal worden gesteund
1 Dan zou hij waarlijk nog meer eerbied
Voor dozen Capucijner kap hebben!
Walt heb ik hier meer te doen? Mijn
'drievoudige taak is volbracht! Ik ben dn
'alles geslaagd. Doch voor den' vorm zal ik
"nog eenige -dagen1 blijven, ware het slechts
'om den keizer geen argwaan te geven
en om den loop der gebeurteuisen ginds af
'te wachten."
Vroeg in den morgen begaf Zeni zich cp
weg naar zijn meester, die zich toon te
'Memm:>ngen bevond.
Waarlijk, 't was geen wonder, dat de
Vorsten naijverig waren op den man,- die
'zich met vorstelijke wee/lde en pracht om-
'gaf en wiens verkwisting 'inderdaad gren-
■^zenToos heeten mocht.
Hij had 46 legerwagens om zijne goede-
ren te vervoeren, elk met zes paarden be-
J spannen, 46 kale,sen met Vier paarden,
zeven lijkkoetsen, welke door zes paarden
getrokken' werden, en daarenboven nog
'502 rijpaarden, zonder de muil- en last
dieren mede te rekenen.
Voorts de overige hofwagens, waarvoor
'110 paarden vereisckt werden, terwijl
'zijn-o edellieden .1,10 paarde» tel
'hunne beschikking hadden.
Do hoogere beambten met den rang van
'officier hielden 149 paarden in hun ge
bruik.
Het dienstpersoneel bedroeg meer dan
'100 main, behalve de zestien edelknapen on
een lijfwacht van 150 man.
v Des her togs disch mo-cht met recht
'weelderiger heeten 'dan die eens keftzers.
Zulk eene verkwisting moest den Duit
schen vorsten een doorn in het oog zijn.
En hoewel Wallen stein na genoeg al wat
tot zijn eigen onderhoud behoorde, uit 'zijn
eigen onuitputtelijke middelen bestreed, zoo
kon het niet anders, of hij moest, waax
feij-ne .solda-'en steden en dorpen leegroof
den, :de gedachten wekken, dat aan al die
weelde en verkwisting hét bloed en do tra
nen van het Duilsche volk kleefden.
In diepe overpeinzingen was Zeni door
'hot hoofdkwartier getrokken en ha'd hij de
Ment van den veldheer bereikt.
Hij vond den hertog met Jterrenkun-
'digo onderzoekingen bézig,
Toen deze hem izag binnentreden, richtte
'hij vragende blikken, op hem; doch Zeni
Vaagde liet niét het eerst te 'spreken.
„De keizer beeft mij prijsgegeven?"
vroeg Wallenstein.
„Mijn meester, de weg lot uw cere gaat
'door de diepten van miskenning! De kei
zer offerde zijn vriend aan zijne vijan-
'den. op,'1
Do Frio'diandcr verbleekte, doch weldra
herstelde hij 'zich. „Ha!"' riep h'ij uit, en
'oon boosaardige [glimlach plooide (zijn
strak gelaat, „indien do keizer mij zoo
'lang1 zal kunnen missen, als ik den keizer,
klan zal het wel gaan.
Maar anocht bij mij -niet kunnen ont
beren, wco 'dan den overwonnene!"
En hij balde de vuist naar de zijde van
'do tent, waar het beeld des Duitschen kei-
'zers hing.
,,'t Kon immers niet anders, mij-n mees
ier! Gij hebt zelf in de sterren geibzen, dat
hét alizoo besloten was, en deae uwe ver
nedering moest geschieden, zoo gij de
schitterende loopbaan vervolgen wil't, dio
Voor u ligt!"
Wallenistein antwoordde niet, doch zijne
'donkere trekken hadden weer de gewone
rust verkregen.
„En wie zal mij mijno afzetting h'iier
brengen
1 „Waarschijnlijk zullen reeds overmor
gen de graaf van WerdenbeTg en de vrij
heer van QuestenboTg hier zijn. om u
"«keizers dank over 'te brengen voor de
aan het rij'k en aan hét keizerlijk huis be
wezen diensten
,,Wie 'leerde u de hoftaal di<*r ellendteon
gebruiken in mijne tegenwoordighci',
Zeni?"- zeide Wallenstein toornig, „noem
;do dingen* 'zooala zij zijn, en lant dien
kruipenden vleiers hun o'.gen hvu-.hcV-nte j
'uitdrukkingon! i|
Zeg: cm u to verschoppen als can hond,'
on u in vergetelheid te begraven. 1o vcr-j
Mrappon als eer. wild dier, dat mor. erwl
'scha(lelijk maakt.
Doch ik zal m;j weten te wreken op Ziteo
keizerlijko Majesteit. 'I
liet nood Tot e.lscht gohoorzajur.hrii!-. '1J
nu, ik zoü gehoorzamen cn ik zv! hern loo-'
non, dat hei mij gehoo! koud Inn's of -kj
hs keizers oppcrbovelheher heeten mac rn.
Voorts -zijn krijg uit mijne oir<m mld-teen
mag voeren.
Maar als de koning van Zweden r'r.v,.s
in het hart van Duitschland stent en <ten;
laffen keizer te midden van zijne keurv
sten den schrik om de ziel «laat. don v tl
hot aan Wallenstein zijn. den keizer to ver-
te c deren.
Eliliove, waarom leende Maxim.i aan •- m
Beieren zich niet om do voor hem heug
lijke tijding over te brengen? Maar ut
'juist tfnijno beide vrienden daarloo udgc-»
kozen?"
„Het is een bewijs, heer, dal do koi7a.ii
ahoo handol'.
--n
