Dagblad voor Leiden en Omstreken. j&BOHHEffiSEIlTSPRIJS Is Lelden el bratee Ltide» wear agente* gercsUgd zij* Per kwartaal.fï.50 Per weekf 0.19 Franco per post per kwartaalf2.9P 5de JAARGANG. DINSDAG 8 JULI 1924 - No. 1254 BureauHooigracht 35 Leiden - Tel. Int. 1278 Postrekening 58936 A0VERTE1:T!E.PRIJ^ 6ewone advertentién per regel 22!/j cent]} Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief^ Bij contract» belangrijke reductie. iCleiae advertentién bij vooruitbetaf ling van ten hoogste 30 woorden, worden dagelijks geplaatst ad 50 cent. V Naargeestige dwang. Het socialistische dagblad „Het Volk" maakt z;ch boos op de Anti-revolutionaiTe bladen, die het laten loopen van goedkoope pleiziertreinen op Zondag afkeuren. Dat is nu niets anders dan naargeesti ge dwang, zegt het roode orgaan. En het voegt er aan toe, dat ter-wille van de kleine minderheid der bevolking die de Zondagsheiliging voorstaat, de re:s-moge- lijkheid voor hen die den Zondag ais uit gaansdag beschouwen, toch al veel te veel beperkt is. Aan dien naargeestigen dwang, zoo be* (oogt het blad, behoort een einde te komen, óók omdat de spoorwegen een noodlijdend bedrijf zijn dat elk middel moet aangrij pen dat voordeel kan aanbrengen. „Het tekort van de spoorwegen, zoo besluit „Het Volk", -wordt door de staats kas gedragen. Het vormt een der oorza ken van de inflatie, waarmee heelde Colijnsbhe politiek verdedigd wordt. Maar als de Zondagsheiliging erbij be trokken is, verdwijnt het inflatie-gevaar totaal uit het' gezichtsveld onzer anti-re volutionairen. Schreef „de Standaard", toen zij nog onder Golijn's redaktie stond ook niet over het ergerlijke van extra treinen van onzen Rooden Zondag? Men moet ze maar proeven, die hee- reo, die óns verzet tegen de bezuiniging verwijten!" Wij vestigen op deze uitspraken de aan dacht om nogeens opnieuw te laten uitko- jien, de groote tegenstelling die er is tus- schen Christus-belijders en de Soc. Demo cratie. Als de belangen in het spel komen, zoo wordt hier geleerd, dan behoeft met de be ginselen niet meer te worden gerekend. Het groote bezwaar tegen de Anti-revo lutionairen en de door hen gevoerde poli tiek is, dat zij zich door hunne principes laten leiden. I Met deze uitspraken mogen rekenen zij, die meenen dat men den Christus als Heere en Koning kan belijden en tevens achter het roode vaandel marcheeren. Maar met deze uitspraken mogen ook rekening houden degenen die niet aflaten de A. R. partij van ontrouw aan hare be ginselen te beschuldigen. Was dat inderdaad het geval, dan'zou Minister Heemskerk in de Kamer niet van onverdraagzaamheid' zijn beschuldigd, om dat hij zijne roeping als Overheidspersoon toetst aan zijn beginsel. Was dat het geval, de A. R. pers zou door „Het Volk" niet beschuldigd zijn, een naargeestigen dwang op andersdenkenden te willen uitoefenen. STADSNIEUWS. Begrafenis P. J. van Hoeken. Onder zeer groote belangstelling had gistermiddag op Rhijnhof de teraardebe stelling plaats van het stoffelijk overschot ven ,den heer P. J. v. Hoeken, den oudsten, firihant in de N.V. Houthandel en Stom- zaag-en^schaverij „De Rijn", oud-lid van den Gemeenteraad en oud-voorzitter van de Gemeente-commissie der Ned. Herv. Kerk en van de diacon;e van die Gemeen te. Voorts was de overledene tot aan zijn dood regent-voorzitter van het Konings hof je. De laatste jaren, was de overledene in verband met zijn hoögen. leeftijd en zijn verhuizing buiten de kerkelijke Gemeen te eenigszins op den achtergrond geraakt, maar dat .hij nog niet tot de vergeten bur gers behoorde bleek wel uit de groote be langstelling die bij de begrafenis getoond werd. Toen de k'st in het familiegraf was neergelaten werd allereerst het woord ge voerd door Ds. C. Hartwigsen die er op wees hoe hier een. lang en werkzaam leven, is afgesloten en voorts in herinnering bracht hoe de overledene zoowel in het publieke als - in het kerkelijke leven had gearbeid voor de beginselen die de liefde hadden van zijn hart. Het leven van den' heer van Hoeken kan in vele opzichten rijk worden genoemd, maar het was toch ook broos en vergankelijk en daarom is dit de groote troost dat hij niet zichzelf leefde, maar in leven en sterven vertrouw-; de op zijnen Heere en Heiland. Vervolgens werd het woord gevoerd door Mr. P. E. Briet, regent van het Koningshofje, die in herinnering bracht hoe eenige. maanden geleden de heer Mul der, een der andere bestuurders, graf waarts werd gebracht, en die'ook evenals de overledene de belangen der Gemeente in den Raad behartigde. Mede namens de bewoners van het hofje bracht spr.'aan den overledene een laat- sten groet. De oudste zoon van den overledene, de heer J. vanHoeken bedankte namens .de familie voor.de laatste eer den overle dene bewezen, waarmee ook deze.plech tigheid weer was beëindigd. *- y r „Bobètte". Een "betrekkelijk klein, maar dankbaar publiek heeft gisteravond genoten van de op peil staande prestaties van „Bobette". Waarschijnlijk had het in den voor avond minder gunstige weer velen van een bezoek aan het tuinconcert teruggehou den, wat van achter beschouwd toch te betreuren is, en voor de wegblijvers zelf bet allermeest. Een muziek-avond als deze, in den overigens vrijwel muziekloozen komkommertijd is niet te versmaden. Daarbij, het was er heusch wel uit te hou den, vooral na de uitvoering van de aller eerste nummers, toen het gehoor zich tot een 100-tal had uitgebreid, het weer wat stiller was geworden, en de electrische verlichting een aardig effect maakte pp het dichte loover. Het ensemble zelf heeft met zijn direc teur, den heer G. de Wolf, een geslaagden avond gehad Eenvoudig kan de samenstelling van het programma niet genoemd worden, dat de voortdurende 'activiteit vroeg van alle krachten. -Zij allen hebben voldaan, van het-eerste tot het laatste nummer. Bijzondere waardeering vonden de twee Andante's van L. Beethoven, respect, uit do 5de Symphonie, eri de Klavier-viool Sonate Op. 12 No. 2, die het ensemble volle recht liet wedervaren, terwijl we voorts ook „Traumideale" van J. Fucik en een paar lieve stukjes van W. A. Mozart, mogen aanstippen, waarvan de laatste on der den naam van „Eine kleine Wachtmu- sik" werden weergegeven. De nieuwe muziekkapel heeft zijn betee- kenis duidelijk getoond, en uitstekend vol daan. Ook werd er zeer goed geluisterd, wat vooral bij een concert in de openlucht als een blijk van groote waardeeTin^ voor bet gebod-ene mag worden aangemerkt. Onze jongste herinnering aan „Bobette" is weer een zeer aangename v n -yr Jubileum. Heden vierde de heer L. E r a_d u s, zijn 40-jarig jubileum als blikslager bij de fa. Tieleman en Dros» conservenfabrieken. Door de directie werd de jubilaris op recht hartelijke wijze toegesproken en daarbij een enveloppe met inhoud aange boden. In de keurig met groen versierde werkplaats werd de jubilaris feestelijk ontvangen. Namens het personeel werd hij verwelkomd door een zijner collega's, die o.m. den groei van het bedrijf schetste. Was voor 40 jaar alles handwerk, nu is bijna alles machinaal. Evenwel, al dacht men dat in den] loop der jaren het handwerk geheel zou ver dwijnen, toch bleek dit niet het geval, ge tuige de jubilaris, die nog dagelijks ijverig bezig is het oude handwerk te beoefenen". Spreker bracht ook naar voren het hu mane karakter van vriend Eradus. Moge het u, aldus spr., nog vele jaren gegeven zijn uw werkzaamheden te verrichten tot meerdere ontplooiing van het bedrijf. Hierna werd hem namens het personeel een fraaie mand. met bloemen aangeboden waarna de jubilaris bedankte, voor de hem gebrachte hulde. Na nog een poosje gezellig met het personeel bijeen te zijn geweest, bracht de jubilaris het verdere gedeelte van den dag te midden van zijn familie door.' Door de politie is hier aangehouden de 12-jarige Joh. K., die uit het opvoe dingsgesticht te Epe (Gelderland) was weggeloopen. Hij trachtte zijn ouders wijs te maken dat hij een maand verlof had ge kregen, maar al spoedig bevestigde een schriftelijk 'verzoek om aanhouding het vermoeden, dat de jongen zonder vergun ning was vertrokken. Hij is weer op transport gesteld naar Epe. Da 13-jarige loopjongen Jan V., uit de'Sophiastraat is gistermiddag, toen hij in volle vaart uit de Bouwelouwesteeg kwam rijden, opgebotst tegen een auto, bestuurd door J. G. v. R„ die juist, ook met een tamelijke snelheid passeerde. De jongen kwam te vallen, en klaagde toen hij werd opgenomen over pijn in de zijde. Door dr. S. van den Eerste Hulpdienst onderzocht, kon deze geen letsel consta- teeren, zoodat het ongeluk nogal goed afliep. Het rijwiel werd totaal vernield. Op den Haagweg werd gisteravond, half zeven ongeveer, de auto van den heeT P., alhier aangereden door een auto van den autobus-dienst Den HaagLeiden, bestuurd door v. d. M. uit Wassenaar, doordat laatstgenoemde hem to vroeg wil de voorbij rijden. De auto van den heer P. werd naar den kant van den weg gedrongen en reed daar tegen een boom op, tengevolge waarvan een der spatborden ernstig werd bescha digd. Een eisch tot schadevergoeding zal wor den ingediend. Aangehouden is een. bekend fles- schentrekker, W. v. R., die ditmaal ver dacht wordt zich wederrechtelijk een vleeschsnijmachine te hebben toegeëigend. Mej. A. G. Carton alhier, is benoemd tot onderwijzeres aan de Chr. School te Klazienaveen. Voor het toelatingsexamen voor de twee- dé klasse van de Gem. Kweekschool voor onderwijzers alhier; slaagdei M. Ie Poole, leerlinge van de Chr. school voor U.L.O., op de Hoogl. Kerkgracht, hoofd de heer W. Vros. BUmEHLAMP DE SPOORWEGTEKORTEN. Uit het verslag van de Ned. Spoorwe gen. blijkt dat met kracht aan de vermin dering der uitgaven en de groote tekorten wordt gewerkt. Hieromtrent wordt o.m. bet volgende gemeld „De vele maatregelen tot beperking van uitgaven deden in 1923 op krachtige wijze hunnen invloed gevoelen. Voorname lijk daaraan is het te danken, dat de ex ploitatiekosten f 21.866.872 lager waren dan in 1922. In twee jaren tijds zijn de exploitatiekosten nu met f 43.337.063, d.i. met ongeveer 22J pet. verminderd en wel personeel uitga ven. met pl.m. f 16.5 millioen of pl.m. 13 pet. en de andere uitgaven met pl.m. f 27 millioen of pl.m. 38Ï pet. Het saldo der overige posten verant woord op de rekening van gemeenschappe lijke baten en lasten', is f 1.130.492 nadeeli- ger dan in 1922. Het bedrijf in zijn geheeleiï omvang heeft per saldo een verlies opgeleverd van f 20.956.918 tegenover een van f 28.472.285 in 1922. I3 de einduitkomst dus, ondanks de ver dere daling der opbrengsten, minder on gunstig dan in het vorige jaar, die daling wees er ons bij voortduring op, dat ver dere beperking van de uitgaven dringend noodig was. Daartoe werden opnieuw verschillende maatregelen genomen, waar van de belangrijkste waren: herziening van de beremming der goederentreinen; verlaging van de vergoeding van verblijf kosten bij afwezigheid van de standplaats vermindering van het aantal inspecties, secties en districten, waarin het net ver deeld is; invoering van een vierde lage re loonklasse; uitbreiding van. het ge bruik van machines in de kantooradmini stratie. Ten slotte werd aan het einde van het jaar besloten met ingang van 1 Janu ari 1924, in afwachting van het tot stand komen van een nieuwe loonregeling, wel ke van genoemden datum af zou gelden, bij elke uitbetaling van bezoldiging 10 pet. in te houdien. Die nieuwe loonregeling kwam sedert, in overleg met de organisa ties van het personeel, tot stand en be- teekent, behalve voor enkele groepen van personeel, die vroeger in meerdere mate dan de overige getroffen1 waren en daar om thans eenigszins ontzien werden, eene vermindering van inkomsten, van. pl.m. 10 pet. Een en ander geeft de zekerheid, dat de exploitatiekosten in 1924 andermaal be langrijk zullen zakkeru Een sluitende re kening; kunnen wij echter 'ook voor dit jaar niet in het vooruitzicht stellen, ten zij de opbrengsten stijgen en1 dat meenenj wij, althans voor 1924, niet te mogen ver wachten. Wel vertoont het goederenver voer sinds October 1923 eenige symptomen die op verbetering wijzen, doch de belang rijkste daarvan zijn terug te brengen tot oogstvervoer en gesloten water, en het reizigersvervoer stelt ons nog steeds te leur." Van 28 millioen tekort in 1922, kwamen wij op 20 millioen in 1923. Over 1924 zal zeker weer de helft wor den ingehaald. We vorderen dus. Dit moet ook, want gerust mag niet worden voor de verlies post geheel is vervallen. De verjaardag van H. M. de Koninigiri. Daar 31 Augustus dit jaar op een Zon dag valt heeft de Minister van Biwnen- landsehe Zaken de Gemeentebesturen doen mededeelen, dat het gewenscht voorkomt voor feestelijkheden ter viering van den a s. verjaardag van H. M. de Koningin 1 Sep lumber a.s. te bestemmen. ArbeGd in brbodbakkcrijen. De Tranvaalsche boeren verkeeren, in dag 14 Juli te 's-Gravenhage vergaderen ter behandeling van het voor-ontwerp tot wijziging van de bepalingen van de Ar beidswet betreffende den arbeid in brood bakkerijen. De liquidatie van de C. B. V. Op de vragen van den heer van Dijk be treffende de liquidatie van N.V. Centrale Bouwmaterialen Voorziening (C. B. V.) heeft de heer. van Swaaij, Minister van Waterstaat het volgende geantwoord: De liquidatie der N.V. Centrale Bouw- mateTialenvoorziening wordt uitgevoerd door een liquidatiecommissie, welke is sa mengesteld uit de leden van den voormali- gen raad van toezicht en den crud-direc- teur der vennootschap. Deze liquidatie is begonnen op 1 Augustus 1922. Het commercieele bedrijf der vennoot schap is in het afgeloopen jaar beëindigd. Met do liquidatie van baar onroerende goederen en van haar belang bij een an-*\ dere naamlooze vennootschap, alsmede met! de afwikkeling van hangende processen»! zal echter nog eenige tijd gemoeid zijn. Ontslaig Spoorwegpersoneel. Naar men mededeelt, heeft het hoofdbe*' stuur van de Nederlandsche Vereeniginft van Spoorr en Tramwegpersoneel aan da directie der Nederlandsche Spoorwegen) een schrijven gezonden, waarin het de di< rectie in overweging geeft om den maaU regel van ontslag, niet toe te passen op) de kleine categorie van ambtenaressen, dia thans reeds gehuwd zijn. Indien de d:rectie met dit advies nief' instemt, dan stelt het hoofdbestuur voor. om bij ontslag van de thans feeds gehuw-*; de ambtenarressen voot ieder dienstjaar vijftig maal het dagloon uit te kee- ren, terwijlaan de ambtenares, diejia het. vaststellen der nieuwe regeling in het hu-*) welijk treedt voor ieder dienstjaar den, tig maal het dagloon zal worden uitge-r keerd. U Voorts stelt bet hoofdbestuur voor om} het maximum aantal dienstjaren, door da directr'e op tien gesteld, te doen vervallen,! zoodat voor ieder dienstjaar, zonder be«4' perking, zal worden uitgekeerd. De Maa$- en Waalsche Bank. Tegen de beschikking der rechtbank taf Arnhem van 27 Juni, waarbij aan de Maas- en Waalsche Bank, Kneppers Co., ttf Nijmegen voorloopige surséance van beta-, ling werd verleend, is bij het gerechtshof te Arnhem hooger beroep ingesteld. Het appél is aangeteekend namens eeni» ge crediteuren door den heer mr. Bondam, advocaat te Arnhem; de crediteuren zuk len nu waarschijnlijk opnieuw ter verga dering worden opgeroepen om te beslissen over de vraag: voortzetting der surceancd of faillissement. Uit het Sociale Leven Ned. Bond van Werklieden in Overheidsdienst. Gisteren is te Utrecht begonnen de bends vergadering van den Nederlandschen Bond van Werklieden in Overheidsdienst. De bondsvoorzitter, de heer N. van Hinte uit Amsterdam wees er op, dat de strijd voor het uitvoeren van werk in eigen be heer met volle kracht gevoerd zal moeten worden, opdat er aan het aanbesteden en de daaraan verbonden knoeierijen een ein de kome. Hij deelde nog mede, dat het ledental van den bond terugliep van 16.904 op 14.449 en het vermogen van den bond op 1 Juni 11, f 470.000 bedroeg. De heer Stenbuis bracht de groeten over van het N. V. V. Hij wees er op, dat het verweer van het overheidspersoneel tegen de reactie niet sterk genoeg is geweest. De sociaal-democratische wethouders van; Amsterdam hebben teveel vergeten, dat ze mandatarissen waren van de sociaal-demo cratische arbeidersbeweging, toen het in' de laatste weken, ging om de arbeidsvoor waarden van het gemeentepersoneel, hoe wel spreker daardoor niet. toegeeft dat zij slechts een verbeterde editie van de Coliin- regeering zouden zijn als van zekere zijd® beweerd. De afdeeling Weesp oefende scherpe cri- tiek uit op Je houding van het gemeente bestuur van Amsterdam, in zake de wijze waarop het tal van verslechteringen voor het gemeentepersoneel wil invoeren. De voorzitter beantwoordde verschiMen^e sprekers. Hij wees er op, dat nief, overal de 48-urige werkweek kon "worden tegengeli^u* den. Wij hebben zeide hij, liever de 43* urige werkweek aanvaard dan loonsverla ging en andere verslechtingen. Spreker deelde nog mede, dat het hoofd bestuur binnenkort ee« vlugschrift, inhou FEUILLETON De Sterren hadden gelogen. Verhaal uit den dertigjarigeu oorlog. 13) Deze had hem nog niet herkend, daar hij met stof en bloed overdekt was. Hij riep hem toen herhaaldelijk, en nauwelijks hadden de naderenden zijn roepen gehoord, of zij snelden op hem toe. In allerijl hadden nu Wilhelm en de knechten een draagbaar van takken ver vaardigd, waarop ze Frans behoedzaam neerlegden en hem voortdroegew, terwijl Carl, op Wilhelm steunende, naast hem ging. 1 1-i'vicj Nauwelijks hadden ze de poort- bereikt, of Wilhelm ijlde de straten door om een wondheeler te zoeken, en nog vóór de ge wonden het huis van den landrechter be reikt hadden, was hij met den wondheeler daar en bereidde hij de bewoners op de treurige ontmoeting voor. „Leeft mijn broeder nog? Is zijne won de niet doodelijk?" vroeg Andrea, toen men haar mededeelde, wat er geschied [was. „Zeg mij de geheele waarheid!" Wilhelm stelde haar gerust en beloofde 'haar, dat haar broeder met Gods hulp spoedig genezen zou zijn. Immers hij vreesde veeleer voor Carl, die door de inspanning nog meer geleden had dan door den trap van het strijdros. We zullen onfen lezers de tehuiskomst der gewonden sparen. Weldra lagen beiden in hetzelfde slaap vertrek, door de liefde ©n zorg der hun nen omringd. De wondheeler had de jongelieden on derzocht en, ofschoon hij den toestand van Carl voor het oogenblik inderdaad beden kelijker oordeelde dan dien van Frans, zoo twijfelde hij toch geenszins, of beiden zouden met Gods hulp weldra hersteld zijn, 4 Den volgenden dag. vroeg in den mor gen, begaf Wilhelm zich naar de woning van den landrechter, om naar den toestand zijner vrienden te vernemen. Hij deelde aan den heer Werner med^3 dat de koning en zijne gemalin reeds de stad verlaten hadden en met prins Chris- tiaan van Anhalt naar Silezië reisden. De oude landrechter was verontwaardigd over zulk een lafhartigheid. Terstond nadat de slag beslist was, had Frederik van Maximiliaan van Beieren een' wapenstilstand van vier en twintig uren doen vragen, doch deze vergunde hem slechts acht uren tijd. Wel kon de koning in zulk een korten tijd weinig doen, doch er was nog alle hoop, dat hij zich van het geleden verlies zou kunnen herstellen. Immers, do graaf van Mansfeld hield nog vele plaatsen voor den koning bezet en daarenboven naderde een talrijk leger uit Hongarije tot zijne hulp. Praag was in staat een langdurig beleg te doorstaan, terwijl de winter, d© honger en de pest het keizerlijk leger teisterden en het dus spoedig zou moeten aftrekken. Maar Frederik had allen moed verloren en zijne trotsche gemalin haastte hem nog meer tot vertrek. Zij wachtten niet eens het aanbreken van den dageraad af en lieten kroon en schepter in do haast achter. Daar hij in Silezië geen hulp vond, vluchtte hij naar Berlijn, doch werd even eens bedrogen in zijne verwachting daar een bondgenoot te vinden in den strijd te gen den keizer, die den rijksban' over hem uitgesproken en hem van al zijne landen vervallen verklaard had. Ten einde raad begaf hij zich eindelijk naar Holland. Drie dagen ra den slag erkende Praag .den Duitschen keizer als koning van Bo- heme. '-«H „Ik kwam, ik zag God overwon!" zoo schreef de verblinde Maximiliaan naar Rome. Weldra hadden de s'enden van Boheme eveneens den keizer erkend en de vorst van Lichtenstein werd tot stadhouder over het onderworpen land benoemd. Boucquoy onderwierp de Moraviërs en trok toen tegen de Hongaren op, die onder von Thura en Bethlen-Gabor den strijd voortzetten. i 't Was een heet© kamp. Boucquoy sneu velde. Twaalfhonderd dorpen werden aan de vlammen prijsgegeven, en de keizer was genoodzaakt Wallensteins hulp in te roe pen. Deze bracht zulk een verwoesting in het land, dat de Hongaren den strijd moede werden en Bethlen-Gabor vrede sloot. Mansfeld hield het langst stand. Als een wreker trok hij door Boheme, om de plaatsen te straffen, die zich aan den kei zer onderworpen hadden. Reeds had hij het plan gevormd op Praag los te gaan, toen de keizer een bloedprijs op zijn hoofd zette, het keizer lijk leger versterking ontving en eenige- plaatsen door verraad, andere door de wa penen weer onder Oostenrijks macht ge bracht werden. Wat zou nu het lot van Praag zijn? Reeds terstond waren de verdreven Je zuïeten teruggeroepen en dit voorspelde voorzeker niels goeds. De Calvinistische leeraars werden ver bannen en de hoogere en lager scholen onder de leiding der Jezirefen geplaatst. De Luthersche predikanten liet men voorloop :g, op voorspraak van den keur vorst van Saksen, nog met rust. Acht en veertig aanzienlijken Van Praa£ en dertig anderen van het p'atteland wer den gevangen genomen. De oude landrechter hoorde dit alles met smart en klimmende bezorgdheid. Carl en Frans waren beiden herstel'en- de en dat de oude heer Werner tot hedeji zijne vrijheid behouden had, vond m s- schien zijnen grond h erin, dat h:j te zeer aan de krankenkamer zijner beide ver pleegden gebonden was en daardoor de op- merkzaamhe d der Jezuieten was ontgaan. Toch was hij er allesbehalve zeker van, dat men hem vrij zou laten. De oude heer Pobét zou met zijn zoon "Wilhelm gevangen genomen zijn; doch* door Zeni gewaarschuwd, hadden zij tijdig bunne woning verlaten. Zij waren daarop uit de stad gevlucht en hadden zich naar Slraalsund begeven, op raad van Werner, d e hen daar slechtj veilig rekende voor de nasporingon der Jezuieten en die hen aan zijne vrienden in die etad hartelijk aanbeval. '(Wordt vervolgdX

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1