DE FAAM's
Enkele Dagen
Verbbuwiiigs
Opruiming
Dagblad voor Leiden en Omstreken.
Morgen-ZATERDAG
Bijzondere Koopjes
Heerenafdeeling
Damesafdeeiing
VI3CMARKT 16-17
VISMARKT 9-10
IEDWE LEIDSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS
In Leiden en buiten Leiden
waar agenten gevestigd zijn
Per kwartaal. f2.50
Per weekf 0.19
Franco per post per kwartaal. f2.90
5de JAARGANS. - VRIJDAG 27 JUNI 1924 - No. 1245
BureauHooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. [278 - Postrekening 58936
ADVERTENT1E-PRÜ9
Gewone advertentiën per regel 2272 cent.
Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief.
Bij contract, belangrijke reductie.
■Kleiae advertentiën bij vooruitbeta
ling van ten hoogste 30 woorden, worden
dagelijks geplaatst ad 50 cent.
Uï4 nesenmar bestaat kü twee
fcBaden»
De verkeerde wereld.
Bekend is hoe eenige jaren geleden de
S. D. A. P. hare volgelingen liet demon-
streercn voor Socialisatie, terwijl d a a r-
na een Gommis ie werd benoemd om het
JSocialisati©-vraagstuk te bestudeeren.
Ten opzichte van de financieele politiek
fciet men thans iets dergelijks.
Weken en maanden werd nu reeds het
volk tegen Minister Colijn in beweging
gebracht.
Van diens, plannen deugde nu letterlijk
niets.
De wijze waarop deze bewindsman het
financieel' evenwicht poogt te herstellen
werd onverbiddelijk afgekeurd.
Uit dit optreden zou men de gevolgtrek
king mogen maken dat men dus van het
financieele vraagstuk ernstig studie had
gemaakt en dat men^in het bezit was van
een althans in eigen oogen, heter plan.
Dit blijkt echter niet het geval te zijn.
In de bladen kon men althans het vol
gende bericht aantreffen:
„Het Volk" deelt mede, dat op de ge
combineerde vergadering van het partij
bestuur der S. D. A. P. en de Kamer
fractie, die te Amsterdam gehouden is,
besprekingen werden gevoerd'over den
poütieken toestand, waarna besloten werd
dat het partijbestuur een opmmissie zal
benoemen, die voornamelijk de gedrags
lijn inzake de financieel© politiek zal
hebben te onderzoeken, en voorstellen
dienaangaande ie ontwerpen.
Uit het bericht blijkt dat de studie van
het financieel© vraagstuk en van de •om
trent de fihancleele politiek te volgen ge-
dra aslijn nog moet beginnen.
Dat men dus geoordeeld heeft en veroor
deel zonder zich eerst'behoorlijk op de
hoogte te stellen. -
Dit optreden, we wezen er reeds op, is
piet nieuw.
Maar het geeft van. de Soo. Democrati-
sche actie nu niet bepaald een hoogen
dunk.
V Scfosol en strijd.
Een belangrijke vergadering wordt Za
terdag te Oegstgeest gehouden.
Belangrijk met het oog op den spreker
die daar het woord hoopt te voeren.
Wanneer Prof. Noordtzij spreekt dan
staat reeds vooruit- vast dat het de moeite
waard zal z'jn om te luisteren.
Maar de vergadering is ook belangrijk
in verband met het onderwerp dat zal
worden behandeld.
Over, „School en strijd" zal worden ge
sproken.
Een onderwerp dat niet alleen van be
lang is voor onze onderwijzers maar ook
voor de besturen onzer scholen en voorts
voor allen "die in den hooi ook den in-
nerlijken bloei van ons Christelijk on
derwijs belang stellen.
School en strijd. Twee woorden die on
afscheidelijk aan elkaar z'jn verbonden.
Zoo was het in het verleden.
En zoo zal het ook zijn in de toekomst.
Gaarne wekken wij allen die daartoe in
de gelegenheid zijn op, de vergadering in
do Rehoboth-kapel bij te wonen.
Dag en uur zullen voor velen een be
lemmering z'jn.
Maar als allen die in deze omgeving
w e 1 in de gelegenheid z'jn Prof. Noordtz'j
gaan hooren, dan zal het comité dat deze
samenkomst organiseerde, geen reden
hebben zich te 'beklagen.
STADSNIEUWS.
Hei welkom aan de nieuwe „kustwachters"
Het was gisteren een gezellige avond in
de recreatiezaal van de Kweekschpol voor
Zeevaart, Het muziekgezelschap „Bobet-
te" had aan het Bestuur van het Militair
Tehuis a./d. Morschweg een muziekavond
aangeboden ter eere van de „Kustwacht".
De commandant Louerse had voor dit
doel de zaal Welwillend ter beschikking
gesteld. Groot was het aantal kustwach
ters dat aanwezig was. Het muziekgezel
schap leverde, dank zij zijn dirigent,
„best werk".
De dank door den commandant gebracht
aan „Bobette" aan het eind van den wel
geslaagden avond was zeer zeker op zijn
plaats.
Eveneens dankte een van de leden van
het Bestuur de heer v. d. Bosch, den com
mandant voor zijn tegenwoordigheid die
daarmede uitsprak zijn waardeering voor
het werk van het Militair Tehuis, „Bobet
te" voor het verdienstelijke dezen avond
geheel belangloos ten beste gegeven.
Het was een avond die bij de kustwach
ters zeer in den smaak is gevallen en
waaraan zij met genoegen zullen terug
jdenken.
De avond die geopend werd met staan
de te zingen Wilhelmus werd gesloten' met
jW.'en Neerlands Bloed.
Wij zouden aan dit korte verslagje nog
"willen toevoegen, dat men zich gelukkig
mag achten wanneer men als ouders weet,
dat dergelijke inrichtingen bestaan waar
bun jongens, die militair moeten worden,
een gezellig thuis kunnen vinden, dat
tracht te vergoeden het gemis van het
ouderlijk huis.
Zoo'n inrichting is ons aller steun
waard.
De Mobilisatie-Herdenking.
Het Bestuur van de Leidsche Burger
wacht overweegt of het moge1'jk is, ter
gelegenheid van de Mobilisatie-Herden
king op 1 Augustus a.s., evenals dit in an
dere groote plaatsen het geval is, een Her-
innerings-Kmis met lint uit te reiken aan
die Leden der Burgerwacht, die in de ja
ren 19141918 gemobiliseerd zijn ge
weest. i
Alvorens echter een© definitieve beslis
sing te kunnen nemen, heeft het Bestuur
aan alle leden een biljet ter invulling toe
gezonden, teneinde een overzicht te krij
gen van het aantal personen dat voor het
herinneringskruis in aanmerking komt.
Aan Leiden's ingezetenen.
In November a.s. zal het 100 jaar gele
den zijn, dat in onze beide groote koop
steden. Amsterdam en Rotterdam, de twee
bekende Redding-maatschappijen werden
opgericht.
Dé oorzaak van deze gebeurtenis was
een scheepsramp in November 1824 aan
ons strand hij Huisduinen, bij welke ramp
10 van de redders en de gehee'e beman
ning de.n dood in de golven vonden.
Deze beide Maatschappijen doen elkan
der geen concurrentie aan; integendeel, bij
gemeenschappelijke belangen sl'aan zij de
handen ineen. Overigens werkt iedere
maatschappij op eigen terrein; de Ro{ter-
dainsche bezuiden-, de Amsterdamsche be
noorden Loosduinen.
Zonder noemenswaardige hulp van
Staatswege, hebben de beide Maatschap
pijen vrijwel geheel uit eigen midde'en in
die 100 jaren op 39 plaatsen langs onze
lange en gevaarlijke kustlijn reddihgs-sta-
liors in het leven geroepen.
Liet werk der beide Maatschappijen is
•ons dan ook daarom zoo sympathiek, om
dat het hier geheel eigen initiatief is; om
dat liet hier geen kostbare, vaak toch nog
onvoldoende staatszorg betreft, maar een
geheel belangeloze en goed geregelde
particuliere exploitatie.
900 Reddingen hebben in bet afgel'oo-
ppn 100-jarig tijdvak plaats gehad en
pl.m: 9000 personen hebben aan den moed
van onze zeehelden het behoud van hun
leven te danken.
Is het te -verwonderen, dat de Maat
schappijen op hooge kosten zitten, als men
bedenkt, dat een reddingboot met al wat
daarbij behoorde, in 1824 pl.m. f 1000.
kostte en dat de kosten van de laatste mo
torreddingboot pl.m. f 50.000.bedroe
gen. Maar ook het onderhoud kost veel
meer dan vroeger; er is eene vaste beman
ning, er moet geregeld geoefend worden,
het materieel moet steeds bedrijfsvaardig
zijn.
En de ouden van dagen, helden, die zich
voor het r&ddingwerk verdienstelijk heb
ben gemaakt en hulp noodig hebben? Ach,
de Maatschappijen zouden ze zoo gaarne
willen steunen, hun een bewijs van waar
deering geven, maar de middelen ontbre
ken.
Dit alles heeft er toe geleid, dat in schier
alle plaatsen van ons Vaderland Gomité's
zijn opgericht om de beide Maatschap
pijen op hare jubileumsdata namens het
geheele Neder! andsche Volk een bewijs
van erkentelijkheid en waardeering voor
haar edel streven aan te bieden.
Feesten zullen niet worden gehouden,
kostbare geschenken zullen niet worden
aangeboden, maar het voornemen bestaat
om aan ieder der beide Reddingmaat-
schappijen de helft aan te bieden van het
bedrag, dat door U en ons is saamge-
bracht.
Is er nu nog een opwekkend woord noo
dig tot hen, die dezer dagen eene circulaire
van ons Comité zulten ontvangen, mot ver
zoek hun mschrijviingsbiljet aan onzen
Penningmeester te doen toekomen? Im
mers neen! En al evenmin voor de in Juli
a.s. te houden schaalcollecte, die door
eenige dames en heer en zal worden gehou
den.
Stadgenooten, er wordt dikwijls en veel
van U gevraagd voor verschillende goede
doeleinden, maar hier betreft het wel het
allerbeste, n.l. „Waardeering van Helden
werk".
Als gij in sto. machtige winternachten
rustig slaapt, trekken onze dappere zeelui
er op uit, n et terugdeinzend voor de gol
ven, om mannen, vrouwen on kinderen van
een in nood vorkeerend schip af te halen.
5 a 6 malen slaat de boot soms terug, de
mannen komen met bevroren ledematen
thuis, een nieuwe équipago wordt opge-
1 roepen, eene laatste poging gewaagd, ge
lukkig, dikwijls met het gewenscht© resul
taat.
Zoudt Gij dit moeilijke, moedige werk
van onze brave zeelieden niet steunen en
Uwe waardeering voor de beide Redding-
maatschapp;jen niet toonon?
Immers, wij zijn er van overtuigd, dat
Gij voor dit doel Uwe beurs wijd zult
open zetten.
Het Plaatselijk Comité voor Leiden,
Leiderdorp, Oegstgeest en Zoeterwoude
Jhr. Mr.-N C. DE GIJSELAAR,
Burgemeester van Leiden, Voorzitter.
H. A. H. N. GELDERMAN,
Voorz. v. d. Stud.-Roeivereen. „Njord".
J. G. M.' GRIETHUYSEN,
Burgemeester van Oegstgeest.
Ir. J. G. VAN HOOLWERFF,
Voorzitter v. d. Zeil- en Motörsportver.
„De Kaag".
Dr. C. J. A. VAN ITERSON,
Voorzitter van de Leidsche Roei- en
Zeilvereen. „Die Leyllie".
H C. LOUWERSE,
Commandant van de Marine-
Kustwach.t
F. G. ROSIER,
Referend. ter Gem.Secretarie, Secret.
H. M. SASSE,
Direct, v. d. Bank-Associatie
Penningm.
G. VAN DER VALK BOUMAN,
Burgemeester vgn Leiderdorp.
P. G. A. W. WAP, 393*
Burgemeester van Zoeterwoude.
Tot onderwijzer aan de Geref. School
(Lusthoflaan) is benoemd de heer J. G.
Vers teil© te Urk.
duurt nog
Gisteren is. prof. Mattheas uit Cler
mont Ferrand alhier aangekomen om daar
in het cryogeen laboratorium met prof.
Kamerlingh Onnes en dr. Grommelin zijn
onderzoekingen over den rechtlijnigen
diameter van vloeibaar helium voort te
zetten.
Voorts is alhier aangekomen prof.
Desmett uit Leuven, om in het cryogeen
laboratorium met prof. Keesom proeven te
verrichten met gekristalliseerde
Aan de Rijksun'versiteit alhier is toe
gelaten tot privaat-docent© in de letteren
en wijsbegeerte voor onderwijs in het
Pali, mej. dr. M. E. Lulius van Goor
alhier en tot privaat-docenten der genees
kunde voor onderwijs onderscheidenlijk
in klinische psychiatrie en physiologie
dr. E. A. D E. Carp en dr. S. Hoo-
gerwerff, beiden hoofdassistenten aan
de universiteit.
Ten nadee1© van den heer v. H. is
gistermiddag een rijwiel gestolen, terwijl
de berijder het even onbeheerd had laten
staan voor een perceel aan het Rapen
burg.
Door den timmerman R., is aan bet
politiebureau een valsche gulden gedepo
neerd.
De Eerste Hulpdienst beeft gister
avond om 6 uur hulp moeten verleenen
voor een 6-jarig meisje, dat door de moe
der achter op een rijwiel werd meege
voerd, waarbij met 'een beentje in de'
spaken van het rijwiel was beklemd ge
raakt.
Het bleek noodig eenige spaken door te
knippen, om het been te kunnen bevrij
den.
Gelukkig was de bekomen verwonding
niet ernstig.
In de hedenmiddag gehouden vergade
ring van aandeelhouders der Leidsche
Bouwmaatschappij zijn de balans en winst
en verliesrekening goedgekeurd, en is het
dividend bepaald op 8.5 pet. (evenals vo
rig jaar).
Wij vernemen, dat door de Stichting
Spaarfonds voor Bodemcultuur gisteren bij
de Arr Rechtbank te 'a-Gravenhage een
verzoek om surséance van betaling is inge
diend. Eene beslissing op drie hangende
aanvragen tot faillissement is daarmede
opgeschort totdat op dit verzoek om sur
séance van betaling is beslist. De crediteu
ren sullen nu binnenkort per advertentie,
uitgaande van den griffier der Arrondisse-
ments Rechtbank te 's-Gravenhage wor
den opgeroepen om op dit verzoek tot sur
séance te worden gehoord.
Bij beschikking van den minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
zijn aan de Rijksuniversiteit alhier tot
wederopzeggens toegelaten- tot privaatdo
cente)
a. in de faculteit der letteren en wijs
begeerte, om onderwijs te geven in het
Pali, mej. dr. M. E. Lulius van Goor, al
hier.
b. in de faculteit der geneeskunde, om
onderwijs te geven onderscheidenlijk
in de klinische psychiatrie en de psy-
logie dr. E. A. D. E. Carp en dr. S. Hoo-
gewerff, beiden hoofd-assistent aan ge
noemde universiteit.
Bij ingesteld onderzoek is-gebleken, dat
hier ter stede 14 op de 292 schoolvertrek-
ken voor minder dan 48 leerlingen ge
schikt zijn. Die kinderen moeten dus ook
naar een andere school, na het inwerking
treden van de wetswijziging, waarbij het
aantal leerlingen per klas op 48 wordt be
paald.
De reis van de Koninklijke Familie.
Een Wolff-telegram meldt uit Stock
holm dat, blijkens een bericht in „Svenska
Dagbladet" uit A'bisko, Koningin Wilhel-
mina Woensdag den berg Nuolja heeft
beklommen.
Het rijkssubsidie voor werkverschaffing.
De nrnister van Binnenlandsche Zaken
en Landbouw heeft aan verschillende ge
meentebesturen (blijkbaar aan die, welke
meer dan 75 pet. subsidie ontvangen) be
richt, dat na 1 Juli a.s. in geen geval meer
dan 75 pet. subsidie voor werkverschaffing
zal worden verleend.
Die verlaging van het maximum subsi
die is, naar het oordeel van den minister,
noodig om nog krachtiger te bevorderen,
dat de gemeentebesturen al het mogelijke
zullen doen om de uitgaven voor werkver
schaffing te beperken.
Ontruiming van woningen.
De Minister van Arbeid, Handel en Nij
verheid, heeft, gelet op artikel 12 van het
Kon. jjesluit van 25 Juli 1918 tot uitvoe
ring van artikelen van de Woningnoodwet
1918 (Staatsblad no'. 379); bepaald:
Het kenteeken, in vorengenoemd artikel
bedoeld, zal zijn een wit bord, lang 44 cM.
en hoog 27 c.M., aan de voorzijde,met
zwarte blokletters in drie regels besckil-
als volgt: op den eersten regel het woord
„Noodwoning", op den tweeden de woor
den „te ontruimen" en op den derden de
datum van ontru'ming. De letters van den
eersten regel moeten ten minste 7 m.M. dik
en ten minste 5 c.M. hoog zijn, die van
den tweeden ten minste 5 m.M. dik en ten
minste 3.5 c.M. hoog. De letters en cijfers
van den derden regel moeten van gelijke
afmetingen zijn als die van den tweeden.
Het bord moet worden aangebracht on
middellijk boven of naast den hoofdingang
van de te ontruimen woning.
Exportveilingen aardbeien.
Do exportveilingen van hefc hoofdpro
duct te Beverwijk, de aardbeien, zijn
thans begonnen. De aanvoer was reeJs
dadelijk zeer groot en wordt dagelijks
meer. Het weer is zeer gunstig geweest
voor de ontwikkeling van de vrucht.
Gelukkig voor de tuinders, die zeer
slechte jaren achter den rug hebben, ia
ook de vraag groot en worden er goede
prijzen besteed (pl.m. f 0.500.60 per Kg.)
Er 'wordt zoowel voor het buitenland
als voor de fabrieken gekocht.
De Schoenenindustrie.
Voot het tweede halfjaar 1924 zullen de
contractueele loonen geregeld bij collec
tieve arbeidsovereenkomst van 1922 in de
schoenindustrie, met 5 pCt. verhoogd wor
den. De derde 5 pCt. verlaging, 1 Januari
j.l. ingegaan, wordt hiermee teruggenomen
De loonen van le, 2e en 3e klasse arbei
ders komen hierdoor van onderscheidenlijk
f 21.85, f 18.75 en T 16.20 op f 22.50. f 19.S0
en f 17.10.
Veetentoonstelling te 's-Gravenhage.
Vanwege de Hollandscke Maatschappij
van Landbouw, afd. 's-Gravenhage, de
Lier, Zeetermeer, Zegwaart. Wassenaar,
Stompwijk, Veur, Voorschoten, Rijswijk.
Voorburg en het Westland, wordt op
Woensdag 10 September a.s. van 10* tot»
5.30 uur op het voorplein ca. van het
Abattoir to 's-Gravenhago een nationale
tentoonstelling van rundvee, schapen en
varkens gehouden. Bovendien zijn aan de
tentoonstelling verbonden wedstrijden in
melloen en verzorging der melk. terwijl
eveneens excursies worden gemaakt naar
do Siorkan en hei AbnDr'r.
STATEM-GENERAAL
EERSTE KAMER.
Begrooting van Arbeid, Handel en
Nijverheid.
Voortgegaan wordt met de Arbeidsbe-
grooting.
De heer Janssen (R.-K.) bespreekt
den Vleeschkeuringsdienst. Hij erkent
het belang der gemeentebesturen in dezen
dienst maar meent dat do dienst nog
steeds niet overal even goed functionneert.
Spr. hoopt dat de Minister in het vervolg
meer overleg zal plegen alvorens zijn
radicale maatregelen te treffen.
De heer Slo te maker de Bruine
(G. H.) bespreekt de toepassing van de
Drankwet in verband met de verschillende
interpretaties die door sommige colleges
van Gedeputeerde Staten zijn gegeven ten
aanzien van de logementsvergunning.
Vervolgens bespreekt hij het optreden
van den Directeur-veneraal van Arbeid.
De wijze waarop de heer Stenhuis zich
over dezen ambtenaar en over den heer
van IJsselsteijn uitliet, kan spr. niet la
ten voorbijgaan zonder een woord van
protest.
Daarna behandelt hij de kwestie van de
medezeggenschap. Zoolang dat woord een
vaagheid, een leuze en een ideaal is, is
het een buitengewoon fraai woord: rcali-
seeren zal echter zeer moeilijk zijn.. De
heer Stenhuis sprak als theoreticus en
profeet. Dat neemt spr. hem niet kwalijk,
maar er schuilt een gevaar in, dat pas
blijkt uit de ^ractische toepassing. Spr.
verw©rpt niet een meespreken van den
arbeider ten aanzien van de arbeidsvoor
waarden, maar hij verwerpt wel medezeg
genschap in de leiding der onderneming
Wij hebben thans het privaat bezit en
zoolang dat er is moet de leiding zijn bij
het privaat-bezit. Zoolang risico en ver
antwoordelijkheid berusten bij den parti
culieren bezitter, dient hij ook de macht
te hebben over de onderneming. Medezeg
genschap moet beteekenen mede-dra^cn
van risico en verantwoordelijkheid. Wan
neer deze -oleidelijk wordt i '^voerd,
krijgen wij halfslachtige bedrijven dio niet
allround kapitalistisch en niet allround
commercieel ziin en die bedrijven misluk
ken ongetwijfeld. Do leer van de survival
of the fittest is reeds verlaten en zij ïeeft
plaats gemaakt voor do mutatieleer. Zoo
zal ook de heer Stenhuis naar een andere
theorie moeten overgaan.
Met den enkelen klank var» het woord
medezeggenschap zijn wij er niet. Voors
hands is het voor spr. nog een raadsel en
economisch niet aanvaardbaar. De heer
Veraart heeft niet meegewerkt aan do
verheldering der ideeën op dat punt. net
gaat niet a n de oorlogsjaren als voor
beeld te nemen voor den gang van zaken
bij het (kapitalisme. Wanneer men zegt-
dat de werkgevers niet altijd slagen, geeft
ieder dat toe. maar hen voor „stoffels" to
