Dagblad voor Leiden en Omstreken. lABOKEjgEMEEaTSPRIJS '1 In Leiden en buiten Leiden I f waar agenten gevestigd zijn I per kwartaal f i-SO f per weck A*.10.19 j (franco per post per kwartaal 1190 4de JAARGANG. - DONDERDAG 31 JANUARI 1924 - No. 1152 BureauHooigracht 35 - Leiden - Te!. Int. 1278 - Postrekening 58836 ADVERTENTIE- PlilJS Gowone advertentiën pep regel 22K cent, Ingezonden Mededeclingen, dubbel taricL Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën b* vooruitbettf. !ing van ten hoogst9 30 "woorden, wordèg dagelijks geplaatst ad 50 cent. V Den leider trouw. 1 Aan liet slot van een beschouwing over 'de plannen der Regeering, met betrekking lot het herstel van het financieel even- t jwicht, schrijft do Standaard: 4 v Wo schreven een goed jaar geleden i?ens, dat het steenen zou regenen op p tiem, die de bezuiniging daadwerkelijk l zou Ier hand nemen. i Het is alles nu .zóó gel'oopen, dat die i taak aan den leider onzer Partij werd i (opgedragen, eh daarmee zijn we zelf r komen te staan op een plek waan die sfeenen vallen. Ze regenen ook op ons. Hu zullen er wel zijn, die daar niet tc- gén kunnen en elders dekking zoeken.- Maar ook hiervan zijn we overtuigd: i 90 pet. der Partij gaat voor het rumoer V niet op den loop en staat trouw achter V onzen leider. 4 Natuurlijk streden we liever voor an- k 4 -'dero dingen. Maar het. zal nooit gezegd 4 kunnen worden, dat de Anti-Revolutio- naire Partij teruggedeinsd is voor de vervulling van een onaangeuamen plicht Met vrede in het hart hervatten wc den strijd. Omdat we gelooven fri Gods weg te zijn. 1 Hef. eenige wat we betreuren is, dat ons blad al sinds eenigen tijd en nu k .weer voor een nieuwe periode den ka- pi te'n op de brug mist. Doch ook dat is, hopen we, maar tijdelijk. De overtuiging van de S t a n cl a a r d is £>ek de onze. Het jubelen van de ïinksche partijen twas .voor de Anti-Revolutionaireoi in den lande het sein om zicli dichter om den leider te scharen. Z;jn strijd was hunne strijd. Zijn smaad h ivnne smaad. 1 Als onze vetermannen in het Kabinet en an de Kamer voor de vervulling van on aangename plichten, maar die niettemin in het belang van land en volk noodzake lijk zijn, niet terugdeinzen, dan zal het fiteenen regenen. Niet minder dan bij de behandeling van tie Vlootwet. Maar ze zullen niet all een-staan. 1 Op de trouw en de liefde en het gebed van ons Anti-Revolutionaire volk zullen 'zij onder alle -omstandigheden kunnen a^ekenen. STADSNIEUWS. j Chr. Letterkundige Kring. i Dinsdagavond vergaderde do bovenge- iicemde kring. Onze voorzitter, dio sedert do oprichting nimmer mankeerde, was thans wegens (ge lukkig gest a ag hers tollende) ziekte verhin derd de leiding dezer samenkomst- op zich :te nemen. Bij diens ontstentenis werd liet •presidium waargenomen door den heer iVan Ham, die na 't~ gebed en de voorle zing van hel Schriftgedeelte uit Spreuken 5 vs. 1323 in 't bijzonder een woord van fwelkom richtte tot den spreker, den heer K. Fokkcma. leeraar a. d. Chr. H. B. S. te Alphen, die ju een sympathiek be toog het goed recht bepleitte der Jongfrie- ische Beweging. Spr. stelde de beteekenis 'dezer ..beweging" onder- leiding van „de gongfryske Mienslrip" op taai-historisch, li terair en ideccl gebied duidelijk in het licht, afgewisseld door de voorlezing van diverso kunstuitingen in do volkstaal, wel ke ten gerieve van zijn auditorium werden „vertaald" en toegelicht. Waar deze ove rigens interessante voordracht zich uiter aard niet wel leent voor een uitvoerig pers verslag, volstaan we met de hoop uit te spreken, dat de belangstelling voor de Friesche kunst en het Friesche streven moge zijn gewekt of verlevendigd. Op de gebruikelijke wijze werd de vergadering dooi* den inleider beëindigd. Israëls-TentconsielÜng. De Israëli-tentoonstelling in „De Laken hal" alhier werd verrijkt met een fraaie kleinere herhaling van het bekende schil derij „Als men oud wordt". Door bemid deling van den kunsthandel Kruger te 's-Gravenhage word dit werk voor de ten toonstelling verkregen. Bond van Technicf. Gisterenavond hield de afd. Leiden van bovengenoemden Bond een vergadering waarin als spreker optrad Ir. Stokkuyzen met het onderwerp: Gelijkrioliters. De Voorzitter, de heer Nieboer, opende de vergadering en riep don spreker en in 't hijzonder de directie van de Lichtfabrie ken die aan de uitnoodiging orn.de verga dering. bij te wonen gevolg bad gegeven, een hartelijk welkom toe. Hierna was het woord aan den lieer St'okhuyzen, die aanving met. oen overzicht to geven over den stand van de gelHkstroomlevering voor tractie ten be hoeve van do tram in en om Leiden, welke s troonde vering, die vanuit de Leidsclie Lichtfabrieken, geschiedt, den laafsten tijd aanzienlijk is toegenomen. De in de centrale geproduceerde draai stroom moet door afzonderlijke machines, omvormers, worden omgezet in gelijk stroom 1200 Volt. Deze omvormer-instal latie diende (o worden uitgebreid. Spreker ging na de verschillende syste men, volgens welke deze uitbreiding kan plaats vinden en behandelde het aller nieuwste op dit gebied; de omvorming door middel van moderne groote gelijk- riêhters, welke een reel hooger rendement bezitten dan de bestaande omvormers. Over 192-4 zullen waarschijnlijk 2 mil- lioen gelijkstroom-K.W.U. moeten worden geleverd. Teneinde deze hoeveelheid op te wekken zal volgens het nieuwe systeem ruim 550000 draaistroom-K.W.U. minder noodig zijn dan met behulp van de be staande omvormers. Tegenover de vele z.g. bezuinigingen op papier io dit dus een bezuiniging, die steek houdt. Ec-n besparing jaarlijks van 550 ton (550.000 K.G.) kolen, zeg rond f 11.000.met hetgeen nog daarmede samenhangt. Aangezien dit een der eerste uitvoerin gen is, welke iai Nederland in bedrijf komt, is door spreker hiervan een uitvoe rige studie gemaakt, waarvan een en an der werd medegedeeld. Na een gcschiekundig over/acht vanaf de eigenlijke uitvinding der kwikdamp- booglamp m 1902 door don Amerika an- schen Ingenieur Peter Cooper Hewitt en de constructies,-die daaruit langzamer hand zijn ontstaan, werd meer uitvoerig stilgestaan bij de moderne constructies, die voornamelijk na den oorlog door de wereld-firma's zijn voortgebracht en waarvoor thans het stadium der proefne mingen als afgesloten mag worden be schouwd. Het principe, waarop de werking be rust, werd toegelicht: do kwikclampvlam- boog vormt een geleidenden weg voor ■electrischen stroom, maar slechts voor stroom in één richting, d.w.z. doet voor wisselstroom dienst als ventiel, zoodat aan de kathode slechts gelijkstroom wordt afgegeven. In het vat heerscht een zeer hoog lucht ledig, van 0.001 tot 0.0001 m.M. kwikzuil. De gel'jkrichtenöe werking ontstaat door uitstraling van alectroncn vanuit den wit gloeiendsn krater der kathode. De oorspronkelijke uitvoeringen werden gemaakt in glas, welke ook wel voor grootere vermogens thans nog door de A.E.G. (tot ca. 50 K.W.. worden vervaar digd en dienen voor bet laden van accu mulatoren batterijen voor de telefoon, electromcbieien, enz. Van meer belang zijn geworden de grootere uitvoeringen in ijzer, waaraan oorspronkelijk zeer veel constructie-bezwaren kleefden. Bij een zeer hoog vacuum wordt het ijzer u.l. min of meer poreus, terwijl vele moeilijkhe den voor de afdichting'der kathoden en anoden waren te overwinnen. De verschillende details werden nader (oegelicht en door diverse lantaarnplaat jes verduidelijkt. Na nog eenige theoretische beschouwin gen, welke eerst den allerlaatst-en tijd openbaar gemaakt zijn, werden verschil lende uitvoeringen van 'de firma's Brown Bo very Gy. in Zwitserland en de Siemens Séhuckertwerke in Berlijn besproken. Tenslotte weid de inrichting, zooals die in onze centrale thans door fle firma Sie mens Schuckert gemonteerd wordt, uit voerig toegelicht. Nadat de Voorzitter den spreker een woord van dank had gebracht voor diens interessante uiteenzetting, werd de verga dering gesloten. Kinderpolitie. Onder directe leiding van den Inspec teur, Chef der afdeeïuig recherche, wordt door de Leidscho politie in den laatsten lijd, door daartoe dagelijks aangewezen rechercheurs meer speciaal toezicht ge houden op de handelingen van en met kin deren. als daar zijn: ongeoorloofd school verzuim, bedelen, zwerven, venten, lied jeszingen, baldadigheid, wangedrag, slech te behandel"ng, verwaarlooztng enz. Het. is niet onwaarschijnlijk dat zulks, als te zijner tijd blijkt dat dcrgcb'jk hijzonder toezicht zegenrijke gevolgen heeft, zal lij den tot oprichting van een speciale afdee- ling ..Kinderpolitie" waarbij ook een vrouwelijk beambte zal worden aangesteld, om in het belang van dit maatschappelijk Werk, werkzaam te zijn. In elk geval zal zulks eerst kunnen ge schieden, wanneer het nieuwe politiebu reau in gebruik wordt genomen etn zal de liehancleling van eventuecle voorstellen dlenaangaando dus worden" opgeschort. Intussc'ien is het gewenscht, wil dat po litiewerk vruchtdragend zijn, dat voldoen-: do samenwerking bestaat tussehen publiek en politie, evenals zulks reeds jaren het geval is tivsëchèn Voogdijraad en poKt;ie. Allen die in dat belang nv ill en medewer ken en d:e.naangaande inlichtingen- wen- selieü of kunnen geven, worden verzocht zich te vervoegen ten poli tieburee'e bij den Inspecteur, Chef der Recherche. - Een vervolging wegens verduistering is ingesteld tegen G. S., die een gasforuis 't welk h:j in huurkoop had, heeft ver kocht. S. is zelf met de Noorderzon vertrek ken. Chr. Middenstand. In de gisteravond in het Nut gehouden vergadering van do Chr. Middcnstandsver- eeniging, gepresideerd door den heer J. v. d. Steen, voorz., werd besloten het eerste lustrum in een algemeeno vergadering welke gehouden zal worden in de beneden zaal van het Nut den Sisten Febr., eenigs- zins feestelijk tc vieren. IH de plaats vgii den heer Israël werd als secretaris aangewezen do heer M. Ziegc- laar, in wiens plaats als penn. gekozen werd de heer K. Wiel inga. Door den Voorz. werden belangrijke mededeelmgeu gedaan over 't werken der Kamer van Koophandel. Op verzoek van liet hoofdbestuur was door een daarvoor benoemde Commissie een lijvig dessier samengesteld over werk tijd, verruiming enz. Klachten over de classificatie der ongevallenverzekering waren niet gehooid. Gevraagd werd zoo er iets dienaangaande was hiervan kennis te geven aan den Secretaris, dan zou deze met bekwamen spoed bij de betrokken autori teiten op verbetering aandringen. De aftredende bestuursleden werden her kozen. Aan den hoer D. W. Dee meteropne- nicr bij de lichtfabrieken allrier werd door de Leidscho Zwemclub een reddings medaille uitgereikt voor een verdienste lijke en zeer gevaarlijke poging tot red ding van een drenkeling op 6 Augustus van het vorige jaar. De Maatschappij tot redding van dren kelingen deed wegens hetzelfde feit, aan den lieer Dcc eene gratificatie toekomen. De minister van onderwijs, kunsten en wetenschappen heeft bepaald: dat de commissies, die gedurende bet jaar 1924 belast zullen zijn met het afnemen van de examens van apothekersassistent,- zullen zitting houden te Leiden, Utrecht, Gronin gen en Amsterdam en benoemd in de com missie, die zitting zal houden te Leiden: ■lot lid en voorzitter: dr. L. E. Goester, bui tengewoon lioogleeraar te Leiden; tot lo den: dr. L. van Itallie, hoogleeraar, te Lei den, en G. F. A. ten Bosch, oud-apotheker van het Academisch Ziekenhuis, te Leiden, met bepaling, dat het lid dr. L. van Ital lie den voorzitter bij verhindering tijde lijk zal vervangen. Tot plaatsvervangende leden: dr. W. van Rijn,'apotheker te Rotterdam; A. II. Scliirm, gemeente-apotheker, te 's-Gra- verchagé, en dr. D. H. Wester, apotheker, to 's-Gravenhage. Aan de ëomm'ssie zijn toegevoegd als deskundigen: mej. G. B. Renaud, oud- hoof d van een openbare school, on J. B. Moynen, cud-hoofd van een bijzondere school alhier. Ter gelegenheid van de Pluimvee-ten toonstelling is door de fa. N. Blonk en Zn., een boekje uitgegeven, getiteld: „Do Pluim vee-liefhebber", welk boekje een aantal practische wenken bevat voor houders van pluimvee. Daar de ervaring leerde dat bij vele kip- penhouders zelfs de eenvoudigste kennis van kippenliouden ontbreekt, achtte doze fa. liet gewenscht eenige voorlichting te geven, zoowel omrtent do verschillende pluimveesoorten als omtrent do wijze van verzorging en huisvesting'. Nadat eerst, enkele wenken van algëmee- U-en aard zijn gegeven wordt achtereen volgens gehandeld van de verdoeling der rassen, de leg-rasseii,'de legvlecscli-rassen, de vleesohrassen, het broeden, het voede ren, de huisvesting, ondeugden, ziekten, genezing van ziekten enz. Het keurig uitgevoerde boekje, waarvoor de fa. C. do Bink en Zn. alhier allo lof ^toe komt, zal ongetwijfeld, door liefhebbers van pluimvee worden gewaardeerd cn vormt daardoor een uiterst praetisch reeïa- memiddel voor de bekende Blonk's artike len. Te. Oegstgeest werden dezer dagen eenige vrouwen aangerand. In verband hiermede is alhier-aangehouden en naar Oögstge-est_ overgebracht, A. K in wien men de da'dor meent te hebben. Als verdacht van hier gepleegden diefstal van een rijwiel, is op verzoek van den comm. v. politie alhier aangehouden G. v. d. Z. Waarschijnlijk heeft hij het rijwiel dat hij hier ontvreemdde, in Duitschland van de hand gedaan. BINNENLAND RELLETJES TE KATWIJK. Het antwoord van de lieeren Ruys de Becrenbrouck en Heemskerk, Ministers van Binnen!andsche Zaken en Landbouw en van Justitie ten vervolge op de beant woording van vragen van den heer Albar- da betreffende het instellen van een on derzoek naar mishandel-ogen, waaraan eenige groepen, van de Arbeid.ors-Jeugd- Vereeniging op 9 September j.l. van de Aan hei Zoeklicht Leiden, 31 Januari '24. Liet Kamerlid Kioerekooper ook wel bekend als de Oproerige Kenvelaar, is een man van veel praats. Een bluffer van de bovenste plank. De vorige zomer toen hij zijne vacantia in het buitenland doorbracht het razen legen het kapitalisme is nog zoo onvoor- deelig niet gaf hij b.v. een griezelig verhaal van een gevaarlijke klimpartij in do bergen, die een treffende overeeukomsl vertoonde met do avonturen van eer' schaatsenrijder op de kachelplaat. Toch weet liij soms rake opmerkinger te maken. Zoo vertelde hij i<n een dezer dagen ge houden vergadering: „Groote mannen zij» sterk van binneu, Bluffers z ij t sterk ai a a r b u i t. e n." Ik heb nog nooit gepoogd den beer kvleerekcper bij een of andere categoric! in to deelén. Maai* dat hij niet behoort bij de groote mannen die sterk zijn naar binnen, dat is me nu toch wel duidelijk geworden. OBSERVATOR. zijde van ingezetenen van Katwijk heb ben blootgestaan en 'net optreden var Rijks- en gemeentepolitie bij die gebeur tenis, luidt als volgt: Omtrent hetgeen op Zondag 9 Septem ber 1923 te Katwijk ten aanzien van eeni ge groepen van de Arbeiders-Jeugd-Ver- cenigirigen (A.J.G.) is voorgevallen, werd door onderge teekenden een onderzoek in gesteld, waaruit hun is gebleken, dat de Rijkspolitie to Katwijk niet bij de zaak betrokken is geweest cn ook nRt tussRen- beide is kunnen komen, verm Us do beide in die gemeente gestationneord* Rijksveld wachters t'jdens het voorgeval'ene in de duinen op surveillance waren en van het molest, door de kden der A.J.G. onder vonden. niets hebben kunnen bemerken- Wat Jiet personeel -der gemeen'epol'tie be treft, waren de dienstdoende beambten t'j dens het doortrekken van de eerste groe pen everieeha elders in de gemeonk op sur- veillancfc. Maatregelen, cm ongeregeldheden te voorkomen, zijn in dit geval niet genomen kunnen worden, vermits hit voornemen van de le;ders der af&eelingen van d.o A.J.G., om met liun groepen door de ge meente Katwijk te trekken, op geer.erlci wijze vooraf ter kenn's van den burge meester of van de pokt e is gekomen. Ten slotte zij aaixgetëekend, dat de d;e- naren der gemeentepolitie, toen zij getui ge. waren van do ongeregeldheden, eigener he.weging. on niet eerst cp verzoek van do leiders der A.J-.G. tussclienbeddo zijn ge komen. Wet is* op verzoek van d:e Ic'ders nssi- sfe-ntie verleend door een niet tot het po litiekorps behoorend persoon. De Zomertijd. Blijkens mededeeiing van den voorzit ter der Tweede Kamer is "thans b'j do Kamer een missive van de hoeren Braat en De Boer ingekomen, ter ge'eido van cent voorstel van wet tot intrekking van do wet van 26 Maart 1918 om tijdelijk af lo wijken van do wet van 23 Juli '1008tot in voering van den wettekjkrn tijd. Wie zou gelijk hebben? De lieer Dressellniys heeft ie Utrecht i o houding van den rijlioiusbond bij <!c be handeling der Llcotwet verdedigd. De voorzitter der vergadering merkte na aflcop der rede op. dat do Vrijheidsbond wel landsverdediging Wil, doch als de Re- geering met voorstellen komt, stemt hij tegen'. FëUSLLËTOM i ONDER DE TROPENZON. f door R. R. (Nadruk verboden)"* '20) Eenige oogenbiikken van hoorbaar stil zwegen. Dan valt Rika. Dora om den hals. Me- vrouw wenscht Rika hartelijk geluk met tde onverwachte promotie "van den jongen Qïian, die in korten tijd zulk een schitte- j rende carrière hefet gemaakt. Dora verlaat eenige loogenblikken de kamer. I r "WSSGM'i HOOFDSTUK XII Ruim een half jaar is voorbijgesneld .ïlat inzonderheid voor Dora's vorming 'groote beteekenis had. In haar werd vervuild Tasso's woord jtiit zijn Eleonore: „Een talent vormt zich in stille^ Een karakter in den storm des levens" ©aar leven in 'fc Academisch Zicken- j'hiiis was één bedrijvigheid geweest. Ze er als met aanzoeken bestormd ge- uworden. Het schitterendste was echter zelfs niet in overweging genómene Het was haar onmogelijk aan iemand anders te denken dan- aan den held barer jeugd, den zwart-oogigen jóngen man, die in gindsche tropen met zooveel geluk om een levenspositie worstelde, en dio langzamer hand een tooverbeeld in baar geest ge wórden was. Onbewust vormde zij zich naar zijn model. In den stroom van 't leven, in den strijd der gewaarwordingen, bleef zij echter zichzelve. Zij werd een karakter. Daarna in de stille omgeving van me vrouw Van Heekeren gekomen, gevoelde ze zich eerst een weinig ingezonken. Het was de terugwerking van vroegere over spanning. De oude wonde ging weer open Ze had 't wel naar Indië willen uit schreeuwen, wat Domingo in Schillers don Carlos' zegt: „Breek toch dit raadselachtig stilzwijgen" Weldra is ze echter aan de stilte ge wend. De dagelijksche lectuur van stich telijke hoeken oefende een hoogst welda- digen invloed op haar uit. Uren kpn zo '3 avonds nog op haar kamer zitten pein zen. Als een zachte scha duw daalde „deze •stil'te vol geheimzinnige stemmen" op haar geest. Als een Oosterse he lelie bloei de zij op. Mevrouw van Heekeren beminde haar 'als een eigen dochter. Met Riika bleef zij, •ondanks haar meerdere ontwikkeling, als een 'zuster verkeeren. Op aandringen van mevrouw bezócht zij de Berlitz-school op do Turfmarkt. Het leeren van talen viel 'haar zeker niet ge makkelijk. Geduld en energie overwonnen evenwel de moelijkhedeu. on weldra kon zij wat Engelsch en Duitsck lezen. Met toenemend welgevallen sloeg me vrouw haar gestadige ontwikkeling gade. En in liet oog der grijze dame parelde wel een een traan, wanneer zij Dora onge merkt gadesloeg. Ze kon dan ook werke lijk zoo bekoorlijk zijn, in haar donker blauw verpleegsterskleed, waaruit een blanhrood gelaat oprees, helder verlicht door twee blauwe oogen, die van vastheid, liefde en trouw spraken, terwijl 't zacht-glanzend, goud-blond haar als een syihbool van vreugde en glorie den sche del dekte. Ongeveer midden-Juli zijn ze naar Kat wijk gegaan, om daar de zomermaanden door te brengen. Plotseling koont daar bericht van Her man, dat hij binnen zes weken met ecu jaar verlof naar 't moederland hoopt te komen. Welk een vreugde! Met welk een spanning worden de da gen geteld! Eindelijk nadert de lang verbeidde dag. Herman is te Genua aan land gegaan, en komt met den nachttrein over Basel Keulen naar Utrecht, en vandaar naar Leiden, Rika is alleen naar Leiden gegaan cm •hem te verwelkomen. 't Is marktdag, en zeer druk aan 't sla tion. Daar komt de trein den welbekenden hij stil. De portieren worden opengewor pen. Vlug springt een Indisch officier op 't perron. Nog enkele oogenbiikken. Do helde weezen hangen aan elkanders hals. „Herman!" „Rika!" is het eenige, wat •zij kunnen stamelen. Zelfs de anders zoo drukke hoeren worden een oogenb'ik stil en week bij dit tooneel.. „Waar is Dora?" is nu zijn eerste vraag. „Dora is bij mevrouw, die niet alleen mag zijn. „Mevrouw verwacht jo morgen" Een wijle betrekt zijn gelaat. De zorg voor de bagage heeft echter spoedig zijn aandacht in beslag genomen. Voorloopig /neemt hij zijn intrek in liet „Hotel du Commerce". Een 'lieele tijd zitten broer en zuster hier met elkander te keuvelen. Mot moeite lieemt Rika ein delijk afscheid oni weer naar Katwijk te gaan. Eenmaal in de tram gr>;eten, is t haar, of deze zachter rijdt dan anders. Ze brandt van verlangen om mevrouw en Dora van haar broer te vertellen. Na het diner rookt Herman op z'jn ge-i mak. een sigaar, en laat zijn ganscho le-i ven voor zijn geest passeeren. To tien uur wande't hij, nadat hij zich in politiek heeft gc-kleod, de stad in. 't Is een schoono zomeravond. In volle pracht flikkert 't gestarnto aan den trans Onwillekeurig richten zijn schreden zich naar de Oranjegracht, 't Is al over tie4 nen. Hier en daar zitten nog groepjes tA praten voor do deur. Opeens herleeft zijn jeugd voor zijn geest. Peinzc-nd staat hifj een wijle voor do ouderlijke woning. Hij, moet ijlings weg, om niet door aandoe ning overmeesterd to werden. M oldra keert zijn kalmte weer. Op de Hooigracht is alles stil. Dankend s'a:U Hemna.i liet vochtig oog naar boven. En 't R a'sof hom vandaar weer toegcfiu:.- rd wordt: „Ats één, d e zijne moeder*trocs!, Alzoo zal Ik li IroosUu (Wordt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1