Dagblad voor Leiden en Omstreken. LEIBSGHE C ABONNEMENTSPFliJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn per kwartaalf2.50 per week «,..f0.19 [Franco per post per kwartaal ......1190 4de JAARGANG. - WOENSDAG 30 JANUARI 1924 - No. 1151 BureauHooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekenino 58936 AOVEÜTENTiE-PttUS Gewone advertentiën per regel 22cent, r Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief# Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbeta* Ijng van ten hoogste 30 'woorden, worde* dagelijks geplaatst ad 50 cent. nummer bestaat uit twee bladen. 7 Principieels politiek. Op do financieel© vraagstukken is 'thans in do eerste plaats do aandacht van do Regeering gevestigd. Dat kan, waar deze vraagstukken zich met kracht opdringen, wel niet anders. Dat zij tengevolge van de financ'leclo beslommeringen, haar principieel© poli tiek zou verwaarloozen, wordt echter in do Memorie van Antwoord, waarin hot 'Algemeen regeeringsbeleid behandeld wordt, met kracht weersproken. ..Trouwens, aldus bedoelde Memorie, hetgeen ten bewijze hiervan wordt aan gevoerd, kan zulks ook 'allerminst aan nemelijk maken. Het loopen van extra-treinen op Zou- 'dag met het oog op te verwachten bij zonder vervoer, houdt verhand met een bijzonderen toeloop van reizigers en raakt derhalve do belangen van een goed funct-'oiineerendcn treinenloop en is als zoodanig aan de beslissing der spoorwegmaatschappijen overgelaten. Daartoe wordt uitsluitend overgegaan om wanorde te voorkomen. Intussclien zal er naar gestreefd worden zoo min mogelijk extra-treinen op Zondag te doen loopen. •Met het oog op de urgpntio van andere aangelegenheden zal zijn af te wachten, of .lot spoedige behandeling van de Zon dagswet en .van de Begrafeniswet kan worden overgegaan. Teil aanzien van d.3 Staatsloterij en den vaccinedwang zijn maatregelen in voorbereiding, terwijl, gelijk hekend, aangaande de werking van den stemplicht een onderzoek is ingesteld, dat thans beëindigd is. Zoodra de resultaten hier van z:jn verwerkt, zal de Regeering haar gedragslijn bepalen. Aangaande de positie van de gehuwde ambtenaressen, to onderscheiden van de huwende ambtenaressen, is het. stand punt der Regeering gebleken uit de maatregelen, welke sedert do verschij ning van het Voorloopig Verslag zijn getroffen. Belangrijke punten van principieelen. aaTd hebben dus de volle aandacht der Regeering. Dit bh'jkt trouwens ook wel uit de oppo sitie ih en buiten het parlement. De felle aanvallen, gericht tegen den beer Golijn, de meer dan schandelijke wijze, waarop onze leider bejegend werd, vindt zijn verklaring in het feit, dat hij voor alles wil zijn anti-revolutio nair. Daar ligt het geheim van zijne verguii- sing. Do Regeering zal hare principieel© po-- litiek niet verwaarloozen. Wij vermelden het met blijdschap. Wat omtrent het lcopeu van extra-trei nen op Zondag wordt gezegd, kan ons echter niet geheel bevrecVgen. De grief, die op dit ge'bied geuit werd, was niet dat pogingen werden gedaan om bet vervoer le leiden en wanorde te voor komen, maar wel da 1 tegen s'terlc verlaagd tarief duizenden in do ge legenheid worden gesteld om deur boel op stelten to zetten: Dat liet rijden van trei nen op Zondag werd bevorderd. Do ifinancieele aangelegenheden zullen veel van de werkkracht van de Regeering vragen Wij hopen echter en vertrouwen, dat c-r ■ook t'jd zal zijn en gelegenheid, om althans sommige vraagstukken van prin- cipierlen aard te behandelen. Labour aan 't werk, De verwachtingen vair de revolutionaire groepen omtrent de nieuwe regeering in Engeland zijn niet hoog gespann.cn. Daarvoor is de Engclscko Arbeiders partij te nuchter en de gematigd. De Labourmannen mogen een anderen koers volgen dan de Conservatieven, in specifiek socailistische richting zal zeker niet worden gestuurd. Met zekere voldoening werd daarom gewag gemaakt van het voornemen der Regeering om de diplomatieke betrekkin gen met Rusland te herstellen en de Sov- jelregeering officieel tc erkennen. Dat was althans iels. Dit plan krijgt echter c-eui eigenaardige he teekenis als men kennis neemt van het volgende bericht: Een draadloos N.T.A.-bericht meldt ■dat senator Borah, voorzitter van de sendats-commissie. die zich bezighoudt rnet het vraagstuk van de erkenning door de Vercenigde Staten van Rus land .verklaarde dat „de Brilsche erken ning als een feit mag worden beschouwd. Het is een daad van wijs staatsbeleid en van moed. Het herstel van gezonde economische toestanden in de wereld zal ons van het bolsjewisme verlossen". De Labour-regeerfng wondt bier gepre zen om haar moedig en wij-s optreden. Niet ter bevordering van de revolutio naire gezindheid en de komst van het Socialisme, "maar om de wereld van het bolsjewisme te verlossen. Een Socialist-'sche dokter dus, die Euro pa de revolutionaire kies zal trokken. Wij hopen dat deze voorspelling juist zal blijken. STADSNIEUWS. SOLA FIDE. De Pieterskerk was gisteravond weer overvol bij de tweede Apologetische Sa menkomst, waarbij ditmaal voorging Ds. T. T. Oorthuys van Amsterdam. Zullen enkelen, die uit zuiver negatieve overwegingen het oor \n luisteren hebben gelegd zicli eenigszins bekocht hebben ge voeld, voor wie gekomen zijn om een apo- logio van ons Pro testa rdscli beginsel te hooren is liet een avond van rijken zegen geweest. Na Psalmgezang e.n gebed ving Ds. Oorthuys aan mot de behandeling van zijn onderwerp: „Alleen uit het geloof'. Dat is, zeide spr., dn korte samenvatting van Rom. 3:28, zooals Lullïer het ver taalde. Letterlijk staat het woordje alleen er niet in, en in onze statenvertaling vindt men het ook niet, maar toch geeft het Paulus' bedoeling juist veer. Rome noemt het S chrif tver val seli ing- om do leer der gcede werken, goed te pra len. Het verschil fuss,-hen Rome en ons komt onmiddefijk uit h;j de beantwoording van de,vraag: Wat is geloof? Met den Heldelbergêr heffen wij don juichkreet aan, dat de menscli al'een door het gel-oof in den gekruisigden Hei land gerechtvaardig d wordt. Volkomen, immers zeide Jezus Christus zelve: Die in Mij gelooft hééft het eeuwige leven. Meer is niet noodig. R.ome heeft daar nooit iets van ver staan: zelfs Augustinus raakte den rechten weg kwijt toen lrij, in navolging van Alexandrinus, zeide, dat het g?iaof is een met het verstand voor waar nouden wat de Schrift en de Kerk lecren. In -het geloof zou iets verdienstelijks, schuilen. Zoo komt men er toe te leeren, dat -de eenvoudige met minder geloof toe kan, dan de meer ontwikkelde. Indien hij maar voor waar aanneemt wat de Kerk voor waar aanneemt, is dat reeds vddoendc. Paus Innocentius III verwerpt het niet als oen leek een dwaling gelooft in de veronderstelling, dat do Kerk het zoo leert. Resultaat van dit alels is dat men ge komen is tot de .sle'llitg: Het geloof is niet genoegzaam lot zaligheid; de liefde, werk zaam in ge ede werken moet daar bij ko men. (Fides earicate fqrmata). Heel deze leer is in strijd met God's Woord. Zeker, een eenvoudige weet niet zooveel af van de dogmatiek als die professor, maar God IfU de geloofswaarheden ook niet. De Heere ziet het hart aan. Iurien do ziel schreit tot den levenden God is het genoeg. Dat is de heerliike geloofswaarheid, die door Romo is verduisterd. Een kt ud verstandsgeloof aangevuld niet liefde en goede werken geeft samen no? geen BijbeLsch geloof. Die liefde, en die goede werken moeten er zijn als vruchten ©ener waarachtige be keering, maar niet a's een grond tot recht vaar digmaking. Het vertrouwend geloof alleen maakt den zondicen menscli rechtvaardig voor een Heiligen God. Dé Schrift geeft er voorheelden te over vafi. Er moet kenirs zijn van God en van Christus, maar die kennis op zich zelf is geen geloof. Al hield een mensch den gehoelcn Bij- hel voor waai* en hij bezat niet het ver trouwend geloof van: Kom ik om, dan kom ik om, hij ging verloren. Wij besluiten dan, dat de mensch door liet geloof gerechtvaardigd wordt, zonder de werken der wet." (Rom. 3:28). Gerechtvaardigd wat is dal? Rechtvaardig is de mensch, d;e voor een Heilig God kan bestaan, die Zijn wet lioudt. De helofle eenerzijds: „Doet dat en gij zult leven." Do vervloeking ter arderer zijde: „Ver vloekt zij een iegelijk die niet bl ijft in al hetgeen geschreven is in het boek der wet om dat to doen." Wij struikelen allen in vele en wie 'één der geboden niet houdt staat schuldig aan de ganscho wet. Zoo is dan de gansche mcnsclilieid verdoemelijk voor God. En hoe nu gerechtvaardigd le worden? Door de werken? Lulher probeerde het. maar kwam er niet verder mee. Tot dat hij het oude evangelie vondt: de menscli wordt, gerecht vaardigd door het geloof. Van zijn vrede en blijdschap kon hij toen niét nicer zwij gen. Rome durft de loer der rochtv.anrdigma- kiüg door het geloof niet ontkennen, maar •de uitlegging die zij er van geeft bevat liet omgekeerde van wat or moe wordt bc- docbl. Door vele woorden komt mm ten slotte tot de leer der verdienste en goede wer ken. i Wat wordt geleerd: Eerst moet de dngie- ting der genade komen, dan volgt de ver geving der zonde. De consequentie is, dat een geloovigd gécn zondig menscli meer is. Wel blijven er natuurlijke begeerlijkheden over, maar •dat is geen zonde. Wij zeggen: Wie straf verdiend heeft roept: Genade! Voor Rome is genade het machtswoord van God om in den zondigen mensch nieuwe krachten en hoedanigheden ie scheppen. Dat is heel wat anders! Wij, protestanten erkennen: Wij wor den gerechtvaardigd uit vrije genade, om niet. Bij Rome werkt de vrije wil van den mensch met. God mede -tot zaligheid. Ja, men brengt het zelfs zóo ver, dat men meer kan verdienen, dan voor eigen zaligheid van n^ode. is en men zaligheid qverhoudt die de Kerk 'dan kan uitdeelen aan anderen, die nóg wat tekort komen. De zekerheid des geloofs wordt gemist! Meuler vertrouwt ze niet die van zich zelf zeggen dal zij zalig worden. Vertrouwt lr'-j dan ook Pan1 us niet, die uitroept: ..Ik ben verzekerd, dat niets mij kan scheiden van de l;efde van Christus. Men lieeft er wel weer een uitweg op, nÜ. dat dit hij bijzondere personen kan voorkomen, maar het blijft uitrekenen, ge ven en nemen. De triumph kreet voor léderen zondaar wordt niet gekend. Wij bezitten geen halve, maar volkomen rechtvaardiging in Christus, om niet. Bij Rome is het eerst een rein maken eri daarna het constatceren van die rein heid. Bij ons is het een staan voor de Heilige rechtbank ran God, wij, d:ep zondig. Maar onze Zaligmaker Jezus Christus wil met ons ruilen: H'j onze zonden, wij Z; ine gerechtigheid. En volkomen zaligheid: „Zoo. hoog Zijn troon moog' boven d' aarde wezen „Zoo groot i.s' oök, voor allen, 'die Hem vreezen „De gunst waarmee Hij hen wil gadeslaan Rechtvaardig, alleen door een -oprecht ge^of: Sola Fide. Is dat wel hee'emaal juist? Mag men de goede werken geheel uilsluiten? Natuurlijk rekent God er mee. ïn dit, en in het -toekomende leven. Maar verdienste-en goede werken komen niet in aanmerking om ons te recht vaar i g c n voor God. Onze goede werken als bewijzen van dankbaarheid .zijn noodig. Het zijn vruch ten dór hekeer'Jig. Is er strijd lussclicn wat Paulus in de P.'omeinenbr.ief zegt en wat Jacobus ver klaart, dat een geloof zonder werken dood is? Dat zal ook een Roomscli mensch niet durven beweren. Toch komt Rome telkens weer terug op Jacobus 2. Het 'schout, naar de letter le oondeelen, dat het ongelijk bij otis is, maar het Is schijn. Op twee zaken moet gelet worden. Ten eerste: Geloof en gerechtigheid wor den in de heide Schriftgedeelten niet in de zeH'de be teek en is gebru'kt. Ten tweede: De omstandigheden waar onder door Jacobus en Paulus gesproken wordt verschillen zeer. Paulus voert oen strijd tegen hen, die verklaren, dat naast het geloof de onder houding der Jcodsche wetten noodzakelijk is tot zaligheid Jacobus waarschuwt te gen een verstandelijk geloof, dat in wezen dood en dus geen geloof is: De duivelen gelooven ook en zij sidderen. Ook Paulus dringt aan op goede werken maar al weer: als vruchten der bekeering. Paulus en Jacobus beide erkennen liet: Eén plei'tgrond slechts voor den zondigen mensch. Het plaatsbckleedend lijden van onzen Hei'and. Zoo is er wel tegenstelling in woorden, maar niet in wezen. Wat uit liet 'geloof uiet is, dat is zoude. De beste onzer goede werken zijn met zonde bevlekt en kunnen daarom niet be staan voor God. Wij roemen op geloof en zaligmakende genade alleen en kunnen dan juichen: Op Uw genade wil -ik leven, Op Uw geua den doodsnik geven. O, Heer, op Wien ik mij betrouw. Prof. Dr. J. J. Hartman t. Gisteravond is hier ter stede overleden de hooggeleerde heer professor dr. J. J. Hartman, oud-booglceraar in de Latijn- scha taal en letterkunde aan de universi teit alhier. Dezer dagen word prof. Hartman door een beroerte getroffen, tengevolge waarvan een 'toestand van bewustloosheid intrad en de oud-hooglcoraar gedeeltelijk werd ver lamd. Gisteravond is daarop do dood ge volgd. Jacobus Johannes Hartman werd gebo ren 14 Februari' 1851 te Blankenham (O.), bezocht aldaar de volksschool, daar na de Fransche school to Amsterdam en vervolgens het gymnasium aldaar. In 1869 werd hij student aan het toenmalig athe neum te Amsterdam en vervolgens aan de Leidsche 'hoogeschool, waar dó hoogleera ren Boot (Amsterdam), Cobet, Phiygers, De Vries en Goudsmit (Leiden) zijne leer meesters waren. Te Leiden promoveerde hij den 16 Juni 1877 in de letteren op een proefschrift, getiteld: „Stadia critica in Luciani opera". Na praeceptor en vervolgens conrector te zijn geweest aan liét gymnasium te Lei den, werd hij 13 Juli 1891 benoemd als opvolger van prof. Gornelissen, tot hoog leeraar, welk ambt hij aanvaardde op 23 September d.a.v. Van zijn hand verschenen tal van La- (ijnsehe geschriften en gedichten, alsmede vele bijdragen dn wetenschappelijke tijd schriften. Voor L'atijnsche poësie verwierf 1 prof. Hartman indertijd de gouden me daille en een eervolle vermelding in den Hoeiiiftiaanschen wedstrijd. Hij was mede lid van de Maatschappij van Nederl. Let terkunde, van de Academie van weten schappen en ridder dn de orde van den Nederl. Leeuw. Gedurende den leergang 1907-1908 was prof. Hartman rector-mognif:!cus der Leid sche universiteit. Het vorig jaar werd den hoogleeraar eervol ontslag verleend wegens hét herei ken van een hooge leeftijdsgrens. De teraardebestelling van don overledene zal plaats hebben a.s. Vrijdag, 's nam. te half twee op de begraafplaats a.d. Groe- nesteeg. Do Universiteit zal dien dag, ten .teeken van rouw, gesloten zijn. 3 October-vereeniging. Door het Bestuur der 3 October-Vereeni- ging is op a.s. Donderdagavond een ver gadering belegd met de Bestuurderen van Vreemdelingen-Verkeer, de drie Midden- stands-Vereenigingen en de L. A. W. E. T. om gezamenlijk te overleggen, welken weg zal worden ingeslagen om te komen tot een aigemeene Straat- en Gevelversiering ■op 3 October a.s. Het Bestuur der 3 October-Vereeniging heeft gemeend, dat de burgerij riet ach terwege mag blijven, om die stad geduren de de feestdagen een alleszins vraolijk en feestelijk aanzien te geven. 1 Vooral ook, omdat verwacht wordt, dat H. M. de Koningin, onze stad zal bezoe ken ter ©ere van de 350-jarige (herden king, evenals H. M. zulks ook heeft gedaan bij de Jubileumfeesten te den Brielle en Alkmaar. Hulp in nood. Als ei* n o od is, dan is ons volk en bet Leidsche publiek maakt daarop geen uitzondering altijd bereid te helpen. Dat is gebleken bij den nood in Drente en bij den nood in Rusland en Duitschland cn bet zal naar wij vertrouwen ook blij ken, nu een poging wordt gedaan om den nood in Twente te helpen lenigen. Reeds meer dan zes weken zijn daar 12000 textielarbeiders uitgesloten en se dert enkele weken is dit getal vermeerderd tot 22000. Om de ellende daardoor in vele gezinnen ontstaan ©enigszins - te helpen lenigen zal hier vanwege dep. Ghr. Bond op Donder dag 31 Januari een schaalcollecte gehou den. Een collecte dio wij gaarne en van harte aanbevelen. Bescherming van dieren. De afd. Leiden van de Ned. Vereen, tot •bescherming van dieren hield gisteren in het Nut onder leiding van Prof. Mr. G. Andró de la Porte hare jaarvergadering. Aan liet jaarverslag van de secretaresse Mevr. J. C. van Poelgeest—Brand is het vol gende ontleend Het aantal leden is met 160 vermeer derd en bedraagt thans 525. In de plaats van Ds. Prins, die bestuur en leden noode zagen heengaan, werd tot voorzitter geko zen Prof. Aiulré de la Porie. Het geheelo jaar door zijn aan het se cretariaat klachten in grooto verscheiden heid ingekomen. Er waren er over trek honden. paarden, veevervoer, verwaarloos de huisdieren, het vervoer van nuchtere kalveren (waarover we in drie dagbladen een ingezonden stuk plaatsten, waarvan copie gezonden werd aan de burgemees ters van Leiden en de omliggende gemeen ten), over het schieten op katten door een paar bewoners van den Zoeterwoudsohen Singel, van welk wreed bedrijf we een paar slachtoffers in het asyl opnamen, die echter niet meer te genezen waren, over vee en paarden, die in sneeuw en koude dag en nacht in de weide moesten ver- Wijven, enz. Al deze klachten werden door ons met do autoriteiten behandeld en helaas in zeer vele gevallen gegrond Ixwonder.. Enbelo schippers riepen onzo medewer king in. om gedaan te krijgen dat vee booten aan do sluis te Leidschendam zou den mogen voorschuilen, zoodat de voor do dieren onaangename reis niet langer •zou duren dan noodig is. Het resultaat van onze inmenging is, dat hoewel er Aan het Zoeklicht Leiden 30 Januari 1924. Miuister van Swaay vertelde de vorigo week in de Tweede Kamer dat hij niet, zonder zich op te winden, over het Post cheque- en Giro-chec kon spreken. Ik kan me dat levendig indenken. Het lezen van de verslagen geeft al een' zekere opwinding. 'fc Is dan ook geen kleinigheid wat hier gebeurd is. Een mooi bedrijf,dat uitste kend functioneerde is finaal kapot ge maakt, tot groot nadeel zoowel van de re keninghouders als van den Staat. Voor den verantwoordelijken Minister die door zijn ambtenaren om den tuin werd! geleid om uit zijn vel te ppringen, of wil men, af te swaaicn. Maar voor den Directeur-Generaal der Posterijen dc directeur ging buitenaf is 't ook een onprettige historie. Hij toonde zich bij deze historie noch directeur, nocli generaal en de Minister gaf hem feitelijk een brevet van onvermo gen toen bij verklaarde, dat men door het beperkte salaris, de lieden die men eigen lijk noodig heeft, zoo "moeilijk kan krijgen. 't Kan zijn dat ik me vergis, maar ik heb een sterk vermoeden dat do heer Kö- nig, na uitreiking van dit getuigschrift er weinig voor zal voelen nog langer als Kö- nig bij de Pesterijen te fungeeren. Hst Königlich gezag van dezen König die zijne hooge functie dankte aa.n het feit dat liij eenige jaren als Excellentie fun geerde heeft wel -wat al teveel geleden, den laaf sten tijd. oir^vATOït. ntét voorgeschut wordt toch liet wach ten zooveel mogelijk zal worden bekort. Van de directie van het Leidsche abat toir hebben we na besprekingen de belof te gekregen, dat de slaelitpaarden uit En-, geland, die gewoonlijk Dinsdagavond in Leiden aankomen om Woensdag geslacht le worden, van betere stalling cn ligging •zullen worden voorzien. Ons voorstel aan de Algem. Vergade ring, betreffende het omkomen van vee bij brand i;n boerderijen, werd aangenomen. In de naar aanleiding van dat voorstel be noemde Commissie-Leiden beeft ons be stuurslid, do heer Nord Thomson, zitting genomen voor onze afdoeling. In Februari heeft onze afdeeling adhae- sie betuigd aan het request der Leidsche Koetsiersvereeniglng aan den Raad der •gemeente voor verbetering van de bestra ting. In Juli zond onze af decking zelf oen adres aan den Raad om een stalling vooi ce woonwagenpaardjes te verkrijgen, toen er een terrein tot woonwagenkamp zou worden ingericht. Dit verzoek werd met 21 tegen 7 stemmen verworpen. Tegen het eind van bet jaar, toen d© winter streng was en er vanuit de burgerij stemmen op-i gingen voor buisvesting der paardjes, heeft de afdeeling, besloten zelf de stalling Ier hand te nemen. Op ons verzoek hield de politio toezicht op de behandel iaig van de d'eren in liet Circus Hagenbeek, dat in Juni in Leiden' voorstellingen gaf. Wij zonden aan ver-» schilcnde ingezetenen de nog bij ©na voorradige brochures van liet Jack London Verbond, om te wijzen op de groote wreed-? held, die doorgaans met dierciidressuuri gepaard gaat." Vervolgens wordt herinnerd aan de na^ jaaVsactie, die o.m. ten gevolge bad, dal aan de vogelvoeding aandacht kan worj den geschonken. Tenslotte wordt dank gebracht aan d<> politie, de plaatselijke pers en den lieer Enninik inspecteur van Dierenbeschèrming voor de betoonde medewerking. „We kunnen, dus eindigt het verslag, over het afgeloopen jaar tevreden zijn, omdat ons duidelijk gebleken is, dat de .belangstelling in ons werk sterk toeneemt ien dat 'de gevoelens tegenover de dieren bij het grooie publiek merkbaar m'dder worden." Uit het verslag van den penningmeester; den heer van Poelgeest, bleek, dat in to-i taal ontvangen werd aan contribution, giften cn ontvangsten najaarsactie 4221.80, waarvan f2200.— aan het asyl kon worden afgedragen'. Do heer Keltjes deelde een en ander mede omtrent de werkzaamheden van de jeugdgroep, die groote activiteit ontwik kelde. Tot bestuursleden werden herkozen do •hoeren L. Duval en H. van Poelgeest, ter-» wijl gekozen werd de lieer W. D. Ecltjes. Tot afgevaardigden naar do a'gem. vergadering werden gekozen* de dames Mevr. Prof. Jonker en Mevr. van Poel geest. De befaamde „greote gele (auto bus) Leiden-Wassenaar, is gisteravond, doordat, dc bestuurder zijn draai tc hort nam, bij de Haagsche Schouw in een sloofc gereden. Heb praclijk-diploma „Mercuriu voor boekhouden c.«. behaalden do hoeren W. F. A. van Hacrsolte en W. Snockor, I alhier. 1 _ij

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1