Dagblad voor Leiden en Omstreken. NIEUWE LEIDSCHE GOUBANT ABONNEMENTSPRIJS I In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd lijn Per kwartaal ....12.5# Per week 10-19 Franco per post per kwartaal f 2.90 4de JAARGANG. - WOENSDAG 23 JANUARI 1924 - Ho. 1145 BureauHooigracht 35 - Lekhjn - TeUsit. 1278 - Postrekening 58936 ADVERTENTIE-PtilJS Gewone advertentiën per regel 22« ccntf r Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief,1 Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vcoruitbotaV; Kng van ten hoogste 30 woorden, worde»' Pii nummer bestaat uit twee bladen» V Onze scheepsbouw in gevaar? Onze sckc-epsbouw-industrie is ia op spraak den laatsten tijd. De groot© moeite die onze scheepsbou wers hebben om orders te krijgen, de drei gende werkloosheid en de buiten.I'a.ndiscko orders van diverss Maatschappijen die zelfs door belangrijke subsidiesniet voor ons land behouden konden b1 ij ven, heb- Uien niet het minst bij hen die bij deze industrie betrokken zijn een verontrusten den indruk gemaakt. Interessant is daarom wat de heer Ir. 'J. H. II Ver looi), directeur van d© Maat- schappij van Scheeps- en Werktuigbouw „Eeyenoord" hieromtrent meedeelde. „Zoolang we alle factoren, die deze zaak beheerschen, n:et kennen", aldus do heer {Verloop, „is het moeilijk daarover een vaststaand oordeel uit te spreken. Wo kramen onze- meening alleen in het alge- Sneen formuleer* u. Wat de boot van de „"Nederland" be- ïreft, zien we uit de cijfers, dat liet ver schil in prijs tusschen een Nederland- sche werf en de Fransch© onderneming, die de order heeft gekregen, grooter is dan het geheel© arbeidsloon door do werf aan den bouw to besteden. Dus al was het loon h;er op nu, dan nog zou de Neder- landseim werf duurder zijn geweest dan Frankrijk. De bouwprijs van een schip wordt be- lieer-solit door drie factoren: ten eerste 'door het loon, ton tweede door den prijs van het materiaal en ten derde door do ■algemeen© onkosten. rnn winst is onder de gegeven omstandigheden in den scheepsbouw geen sprake. Uit het loon kunnen wc het groote prijs verschil niet verklaren, hoewel door 'de valuta de loonen hier natuurlijk veel lioo- ger zijn dan die, wefke in Frankrijk be taald-woiden. In dit verband wil' ok echter wel ze geen, dat onze arbeiders zeer mee gaand zijn on blijk geven wel te beseffen welke moeilijke tijden de Nederlandsch© echtenpbouw meemaakt. Het ligt voor de hand, dat we hot groote prijsverschil mede in de berekening voor de materialen mogen zoeken. De vraag is mijns inz'ens gewettigd, cf de Fransche werf door de s leciale pos 'tie van Frank rijk tegenover Duitscldand niet in de ge legenheid is geweest het materiaal veel goedkooper te betrekken Hoe anders het Igroote prijserscliil te verklaren? Iets ab soluuts wéten wij in dezen niet; we kun nen slechts vermoeden, dat de prijs, waar voor wij de materialen moeten betrekken, veel en veel liooger is. dan die, welke door Üe Fransche werf bij het schip van de .„Nederland" as berekend. De materiaal- prijs is verreweg do grootste dor drie be- gr-noMr. "selemcnten. We komen nu op don dorden factor, de algemeen© onkosten, waaronder wij vor- staan de salarissen van directie, inge nieurs, teek maar i en administratief per soneel. de belastingen en do afschrijvin gen. Het spreekt -"auzelf, dat wij door de valuta-invloeden das fin alweer in een- on gunstige positie zijn gebracht. Want al dateert onze outillage van voor den oor log, v/ij moeten ook in HoWandscho 'gul dens afschrijven en belastingen en sala ris*-©. in Hiollandsch geld betalen. Deze laatste factor kan echter alleen te Samen met die van loon en mater'alen doorslag geven. Ik concludeer, dat wij met het schip van de „Nederland" met een op zichzelf staand geval te maken hebben en het aan een samenloop van om standigheden is te wijten, dat deze order builen Nederland is geplaatst. Ik wanhoop iiier; 1zoo verklaarde de directeur van „Felfenoord" nadrukkelijk aan de toekomst van'de Nedorlandsclie .scheepsbouw! ndus trie. Onze prijzen bij de inschrijvingen verschillen niet -veel met Enge1 and. Zoolang er echter werven zijn, 'die bereid zijn orders te aanvaarden met de zekerheid van 2 a 3 ton verlies ds er geen sprake van concurrentie. Maar deze omstandigheden zul1 en niet eeuwig duren Alle regeeringssteun in geld, vind ik principieel verkeerd en ik onderschrijf wat do heer Heldring daarover heeft ge zegd in de Amsterdamscbe Kamer van Koophandel. Subsidieeren is lapwerk en ikan niet bijdragen tot het gezond maken 'i. van onze industrie. Y Subsidm-'steun werkt evenzoo belemmer rend op do energie al's werkloozensteun. Eerstgenoemde verslapt den prikkel tot uiterste inspanning voor den werkgever, laatstgenoemde desgelijks voor den werknemer. Wanneer echter buitenland- sche regeeringen hunne werven direct of indirect gaan steunen ter verkrijging van Nederland sche orders wordt de toestand ,wel zeer bedenkelijk. Daar echter een der gelijke politiek slechts tijdelijk kan won den volgehouden rijst de vraag, of d'aar- /tegenover gelijksoortige tegenmaatregelen genomen dienen te worden, v »,D© toestand van onzen scheepsbouw, besloot de heer Verloop, is op 'toogen- l>Uk over het algemeen slecht. Er is geen Syfrrf, die met nieuwbouw winst maakt. Van reparatie spreek ik niet, daar dit een geheel ander bedrijf is en daar weer andere omstandigheden een voorname rol spelen. En momenteel is -het uitzicht nog slecht. 'aar zooals ik U al gezegd heb: bij sta bilisatie der omstandigheden zie ik in de toekomst de toestand voor onzen scheeps bouw niet donker in. En 'de gevallen met „Nederland" en Erhardt en Dekkers beschouw© men als op zichzelf staand, waarhij bijzonder© omstandigheden waar schijnlijk een grootere rol spoelden, dan de toestand van onze industrie". Dat dit 1 ïatste niet. geheel' onju'st is, zou kunnen blijken nit het feit dat Neder landsche werven er in slaagden opdracht te krijgen voor het houwen van een ijsbre- ker voor Finland cn oen droogdok voor Valparaiso. Lenin, f Lenin do Russische revolutionair die gedurende eenige jaren het loven van zijn land heheerschlo en die getracht heeft heel Europa van do zegeningen van het Bolsjewisme to doen genieten, is gestor ven. Aan zijn veelbewogen leven is een einde gekomen. Het is niet aan ons de balans van dit loven op fo maken. Lenin is ongetwijfeld. geweest een man met meer dan gewone gaven, een man roet geweldige geestkracht, die in vel© opzich ten ver boven de massa uitstak. Iemand dio jarenlang zijn wil weet te doen zegevieren in een partij .waarvan naar eigen verklaring slechts lpct. zijnd beginselen onderschrijft terwijl! do over- groote meerderheid uit bandieten bestaat, zulk een man moet over meer dan gewone gaven beschikken. Te betreuren is slechts dat die gaven zoo verkeerd werden aangewend, en dat zo niet tot een edeler doel werden ge bruikt. Dat leidende geesten in Rusland naar verandering haakten is verstaanbaar. En bij het beoordee'en van hen die in dat land de Te "ding hadden, mogen do om standigheden zeker niet uit het oog wor den .verforen, maar moet gerekend met de droeve werkelijkheid dat er voor het revo- lutiezaad een buitengewoon guns li gen vo^diugsl>ödcvm aanwezig was. Het ideaal van Lenin is geweest een nieuwe wereld ie scheppen. Een wereld, dio toteen paradijs zou worden, maar een paradijs zonder God. Daarloo was allereerst noodig dat bet bestaande werd afgebroken. De kapitalistische staat moest inelkaar worden getrapt en met wortel en tak uit geroeid. In dit; deel van. zijn pogen is Lenin vrirwel geslaafd. Een ontzaglijke verwoesting is aange richt, waarhij alles wat aan het leven, nog eenige waarde gaf, zooal niet geheel werd vernietigd, dan toch ernstig bedreigd cn geschaad. Het godsdienstig leven werd voor- zoover dat van de machthebbers afhing •ondermijnd. Het z e d e 1 ij k leven Werd in den grond verwoest. Do huisgezinnen werden uit elkaar gerukt. Op lie t gebied van ontwikkeling en beschaving werden de wijzers tientallen jaren achteruit gezet. Het economisch leven werd ont wricht, do volkswelvaart vernietigd en*mitlioenen aan honger en ellende prijs gegeven. De a f b r a a k' p g i n g e n zijn vrijwel gelukt. Maar daar bleef bet dan ook bij. Toen gebouw d moest worden en op de puinhoopen van de oude een nieuwe maatschappij moest worden gesticht, wist het Bolsjewisme geen raad. Toen f aalde Lenin. En het is niet onwaarschijnlijk dal 'zijn maandenlang lijden daaraan niet vreemd was. v Lenin werd volkomen gedesillusion- aeerd. Hij zag bij het Russische volk d© el lende en het bloed, en de tranen, maar de blijde lach van bet nieuwe leven werd niet gehoord. Het kapitalistisch© stelsel moest nog voor het geheel was vernietigd als redder worden ingehaald en de godsdienst waar aan Lenin den dood had gezworen, kreeg ondanks allo verdelgingspogingen weer vat op het volk. "Wij willen aannemen dat Lenin; een o e r 1 ij k man was, die op zijne wijze het goed© zocht voor zijn volk. Maar dan moet het voor hem wel zwaar om f© dragen zijn geweest, dat zijne be ginselen toch feitelijk geen invloed uitoefenden, dat er -zooals een der bla den opmerkte nog wel was de macht van het- Communisme, maar dat het Com munisme zelf 'ontbrak. Zoo is wat 'de glansperiode van Lenin's leven moest zijn, geworden één stuk bit tere tragiek. Zijn sterk© geestkracht wisl nog d© rc volutionaire massa's t© belieerscken, maar meer en 'belèr dan iemand anders, moet hij hebben ingezien en voorvoeld, dat wat van zijn arbeid nog was overgebleven, met zijn dood in elkaar zou storteu. Leuin is ongetwijfeld een groot man ge weest. Maar een man die zich liet leiden door lieillooze beginselen en wiens sterven daarom niet spreekt van leven en hoop en opstanding maar van dood en troostelooze donkerheid. STADSNIEUWS. Patrimonium. Naar wij vernemen hoopt de afd. Lei den van „Patrimonium" op Donderdag G Februari a.s. haar jaarvergadering te houden. Do bedoeling van het bestuur is aan deze vergadering, waar ook de vrouwen der leden worden verwacht, een gezellig karakter te geven. Nieuwe dienstregeling der Spoorwegen. Op het Bureau der, Kamer van Koop handel ligt.ter|.inzage het eerste ontwerp dienstregeling Nederlandsche .Spoorwegen, welke zal aanvangen 1 Juni 1924. Belangstellenden worden verwacht tus schen 9 en 12 uur en 1.30 en 5 uur. Bij genoegzame deelname wenscht het Bestuur der Geref. Sckoolvereeniging alhier zoo spoedig mogelijk op te richten een cursus voor 't -onderwijs in de Fran sche taal, voor leerlingen der 5e, Ge en 7e klasse der G. L. Scholen, uitgaande van v.n. Yereeniging. Het slagen van dit plan hang Ij voor een zeer groot deel af van 't aantal leerlingen, dat zich voor dit doel aanmeldt, waarom wij -gaarne de ouders opwekken tijdig de voorloop'ge aangiften in te dienen. iVoor do periode 1924.1928 heeft de theolog-'sch© faculteit le Leiden tot haar voorzitter benoemd prof. dr; K. II. Roes- siugh.en tot haar secretaris prof. dr. B. D. E erd mans. Droevig De echtgenoot© van tien rijksveld wachter P., di» Zondagavond ten huize van de fam. v. d. K. hij ongeluk door een revolverschot in den buik werd getroffen is thans aan de bekomen verwondingen overleden. Gisteravond, even na 6 uur ontstond een schoorsteenbrandje in de bakkerij van de fa. S. F. eoi Co., in de Willemstraat, 't welk spoed-'g, door den schoorsteen uit te vegen, werd gebluscht. Schade werd niet aangericht. Hedenmorgen kwart voor iien werd een schoorsteenbrand ontdekt in perceel Nanniestr. 38, bewoond door P. K. Oor zaak was het vervuilen van den sohoor- steen. Er werd geen scha do aangericht. Den bloemist De L„ aan de Schelpon- kad© overkwam vanmorgen in zijn tuin een" ernstig ongeval. Terwijl hij bezig was een rietmat op te iroJen gloed hij uit, en viel voor over door do ruit van een broei kas. Het bleek dat de slagader in zijn rechter bovenarm was doorgesneden. Aan vankelijk door een agent van politie, latér door den Eerste Hulpdienst werd hij ver bonden. BINNENLAND aangenaamt cn ook bij een nauwkeurige bezichtiging bevredigt Deze frissche en juiste opvatting is 'nu eens niet die van een particulieren aestlie- ticus, maar... een ambtelijke. Zo is de motiveering van een uitnoodiging, gericht door het Hoofdbestuur der Posterijen tot een aantal dagbladen, om de ontwerpen te komen zien, die Lebeau heeft gemaakt voor nieuwe cijfer-postzegels van 2 en 4 cent-Ontwerpen. De bedoeling van de uitnoodiging immers was, om hot oordeel van eenige vertegenwoordigers der open bare meening over de nieuwo zegels nu eens te vernemen vóór zc onherroepelijk zouden zijn vastgesteld. Op deze wijze wordt aan liet publiek (of althans aan zijn vertegenwoordigers par droit de métier; men kan nu eenmaal niet alle Ne derlanders erover raadplegen) eenigen invloed gegeven op het uiterlijk van post zegels, gebruiksvoorwerpen van zóó alge- meene gangbaarheid als wel geen andere. Dit- lijkt ons nu een gedachte van waren democratischen aard (tegenover heel veel „démocratie", die we tusschen haakjes ple gen tie zetten, omdat ze zich maar zoo aan dient en eigenlijk demolvjaterij zou moe ten heeten) en wij zijn door deze* uiting van aestheiische democratie bij 't Hoofd bestuur der Posterijen, alleraangenaamst verrast.-Ze getuigt van een opvatting der verhouding tusschen overheid en publiek, die waardeering cn huldo verdient. Het is alleen om dit uit te spreken, dat we deze regelen schreven. Onze opmer kingen over de ontwerpen immers hadden we, privatum, te uiten jegens den alge- meenen secretaris, mr. Van Royen. Wij hebben bij deze gelegenheid ook eens gevraagd of het niet mogelijk was, do beelteniszegels, die Van Konijnenburg maakto voor het jubileum, tc blijven ge bruiken als gewone postzegels. Of ten mogelijk wegens do kosten. Deze ze gels zijn ontworpen voor plaatdruk en alléén daarvoor bruikbaar. Het zou dien tengevolge jaarlijks f 600.000 moer kosten als men ze behield. Daaraan is natuurlijk niet te denken, maar wo zouden toch nog wel eens in overweging willen geven om deze plaatdrukzegels dan alleen te behou den voor een tweetal minder courante maar toch niet al lo ongebruikelijke waar den. Dat kan dan. joch niet zóóveel kos ten. Misschien kan men dat eens toepas sen als we do wedergeboorte eener sluitende hegrooting eens vieren! Voorloopig is inmiddels Jan Yelh aan het ontwerpen van nieuwe beeldeniszo- gels. Hij probeert het met rotogravure. Hoe weinig waardeering echter het te genwoordige streven van Posterijen op dit punt nog hij de gekozen vertegenwoordi gers van het publiek ontmoet, kan men zien uit het Voorloopig Verslag over do. Postbegrooting. Over de jubileumzegels van Konijnenburg staat daar alleen, dat er bij de viering van het jubileum nog niet waren cn dat de zegels van 7'-j en van 10 cent te weinig in kleur ver schillen. En dat is, aan particuliere aestheti sche waardeering alles! Minister Colijn. Minister Colijn woondo gisteren weder om de zitting der Tweede Kamer bij. Audiëntie minister van financiën. De minister van financiën maakt be kend, dat hij zijn gewone audiëntie voor het vervolg in plaats van des Vrijdags, namiddags 2 uur, zal houden des Maan dags, namiddags 2J4 uur, behoudens te genbericht in de Staatscourant. De eerst volgende audiëntie zal plaats 'hebben Maandag 28 Januari a.s. Voorts wordt medegedeeld, dat alle se dert 6 Juli 1923 ingekomen verzoeken om inschrijving voor gewone audiëntie als vervallen worden beschouwd. Belangheb benden, die echter alsnog voor zoodanige inschrijving in aanmerking wensohen te komen, kunnen zich daartoe opnieuw mondeling of schriftelijk, met opgaaf van het te bespreken onderwerp, wenden tot den chef van het kabinet van zijn de partement. Nieuwe Postzegels. Do hoefijzer-correspondent van het „Hbld." schrijft: „Daar een postzegel een voor algemeen gebruik bestemd voorwerp is, heeft het publiek recht er op, dat dit voorwerp aan zijn opvattingen of gevoelens geen aan stoot geeft, veeleer, dat liet door zijn goede eigenschappen van póstaal-practischen en a esthetisch en aard het gebruik maken ver-; BUITENLAND LENIN OVF.RLEOEN Do toestand van Lenin was vanaf 21 Januari j.l. plotseling verergerd. Tegen den avond van dien dag verloor hij liet bewustzijn en om 6 uur 50 minuten des avonds stierf hij aan verlamming van het ademhalingscentrum. Aan zijn sterfbed waren, behalve de - doktoren en professo ren, ook nog aanwezig zijn vrouw Kroepskaja, en zijn zuster. Poljinowa. Reeds in den avond van 21 dezer publi ceerde de volkscommissaris, Femasjkc het door de geneesheer en onder teekende doodsbericht. Het officic-ele bulletin van do regeering verscheen eerst gistermorgen om elf uur. Om twee uur gistermidda; werd de dood van Lenin door aanplakking algemeen bekend gemaakt. _Ter gelegenheid van den communist! schen rouw van 9 Januari j.l. hingen overal in de stad de vlaggen uit. Reeds in den namiddag waren al deze flaggen met rouwfloers omhangen, waarna zij -weldra door zwarte vlaggen werden ver vangen. Do Centrale Executieve benoemde oen afzonderlijke commissie ter organisatie Aan hei ZoekSSnhi Leiden, 23 Januari 192f. Mijn Zoeklicht je van gisteren heeft oen.' verkeerden indruk kunnen wekken. Ik achtte, naar wat ik van ooggetuigen hoorde, dè bedoelde vertooningen zoo' schandelijk, zoo menschontcercnd en zoo zedenbedervend, dht ze m.i. verboden hcM* hoorden te worden. Di't blijkt echter niet mogelijk te zijn. Zoodat er voor de gemeente niets anders; overblijft dan van deze „vermakelijkheid" do voorgeschreven belasting te heffen. "VVat ik schreef ik moet dat loege-» ven maakt den Indruk als zouden do autoriteiten dergelijke vertooningen toela ten opdat de gemeentekas daarvan zou kunnen pnofiteeren. Terwijl in werkelijkheid niet^ anders wordt gedaan dan een bestaande verortic-i ning toepassen. Hier selioolln den staart vergif. Waarom ik gezegde staart bij dozen' ampule e,r. OBSERVATOR van de begrafenisplechtigheid. Hel lijk' van Lenin zal heden, des namiddags te 1 uur uit Gorki, niet ver van Moskou, waar Lenin in een sanatorium werd ver pleegd, te Moskou aankomen. Een eere- wac.ht zal de baar vergezellen naar het vakvereenigingsgebouw, waar het in één der zalen zal worden tentoongesteld. Dei© eerewacht zal niet alleen uit communis ten bestaan, doch eveneens uit vertegen woordigers van allo standen en' klassen des bevolking. Om 7 uur'des avonds zal aan het publiek toegang tot do lijkzaal worden verleend. - De dood van Lenin heeft overal'©cn die pen indruk gemaakt. Wladimir Iljilscli Mjanow is na oen langdurig lijden in den ouderdom van 53 jaren gestorven. Geboren te Simbirsk, erf oor Wladimir rc-eds in zijn prilste jeugd zijn vader. De begaafde moeder moest zicli toen met de opvoeding van do kinderen belasten. Zij vestigde zich to Ka zan, waar ze een landgoed bezat. Zoowel moeder cn kinderen kregen daar revolutie- I na-ire 'denkbeelden, en do jonge-Wladimir was er getuige was, dat zijn broeder Alexander in 1887 werd terecht gesteld, enkel cn alleen om het feit, dat liij ver-s kïaarcl had, er trotsch op te zijn, zich re volutionair to kunnen noemen. Op den jongen Wladimir maakte dit een diepen indruk, en hij zwoer den eed, niet te rusten voor in Rusland „recht voor allen" zou hccrsclien. Vernemende, dat de justitie hel ook op zijn leven gemunt had, verliet Wladimir, die den naam van Lénih had aangenomen. Rusland. Hij studeerde in Zwitserland rechtsgeleerdheid, woonde in Engeland en keerde in 1895 te Petersburg terug, waar hij echter direct gearresteerd werd. Levenslang naar Siberië verbannen, vist hij evenwel in 1899 te vluchten, eit in 1900 vestigde.hij zich opnieuw in Zwitserland, als leider der Russische re volutionair-socialistische. partij. Hier heeft hij vertoefd lot 1917. toen do regeering van Keizer Wilhelm I£ liem minzaam een extra-trein aanbood, om Rusland door revolutie te kunnen ver zwakken. Lénia en Trotski organiseerden daarop do Sovjets, en brachten het regime-Ke- rensky ten val. Sedert voerde Lenin in Rusland do „dictatuur van liet prolclai riaat." DE CRISIS IN ENGELAND. Verschrikkelijke verantwoordelijkheid. Einde van c'e spoorwegstaking. De Pers. Do politieke crisis is nu al weer beëin digd. Do oude rcgc-oring trad 's morgens af cn 's middags werd Mc.Donakl b'j den Koning ontboden welk© hem de vorming van een nieuw Kabinet opdroeg. Do voornaamste figuren uit hot nieuwo Briischo Labcrar-kabinet zullen zijn: MacDonaM, treedt als premier op, ter- wijl hij daarnaast de portefeuille van Bui- j Ioniandsche Zaken voor zijn rekening zal i nemen; Clynes, de fractieleider in het La- i gerliurs, wordt Lord-zcge'bcwaaider: Lord Parmoor wordt voorz/tter van den Staats-) raad: Lord Hahlane wordt Lord-kansc- lier; Snowden treedt op als kan. dier van. do Schatkist; Honthrson wondt min ster van Binnenlandscho Zaken; Thomas noemt Koloniën voor zijn rekening; Stopban Walsh wordt minister van Oorlog; Sir Sydnev Olivier krijgt hel departenunt voor Indië; Thomson, Luchtvaart; Vis count Chelmsford, Marine; Sydney Webb, Handel; Noel' Button, Lar "bouw; Wbcal- lc-Y, Openbaar Welz:.in; Adam son. Miv.s-, lor voor Schotland; Trc-volyon, On der v.* js; j Thomas Shaw. Arbeid: Vernon Hir!shorn. Posterijen; Koknt-l Wedgwood. Kaiis:.ier1 van het graafschap Lane Ier; Jqv - :t,' Openbare Werken. Opgemerkt dien!, dat enkele miii!.-krs( reeds ervaring hebben opgedaan a'^ zoo-1, danig in het Liberale Kabinet van I1 George. Do formateur is echter nog gehad ..groen" on nwat_ zelfs eerst in el. ni. Staatsraad worm n bono nul. voor bij aan- 't werk kon gaan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1