Dagblad voor Leiden en Omstreken. AgQNKE^ENTSPRIJS T In Liirlen en bulten Lelden "i- «aar agenten gevestigd iljrt Per kwartaal 12.50 Pér week 10.19 (franco per post per kwartaal 12.80 4üe JAARGANG. - MAANDAG 21 JANUARI 1924 - No. 1143 BureauHooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekenïnq 58936 ADVERTENTIE-PriiJS Gewone advertentiën per regel 22H con(s Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbeta.' Sing van ten hoogste 30 woorden, worde} datrelükfl eAnPaf-sf, ad Rn cpnt.. V Een waarschuwing. Bekend is liet spreekwoord van do tok en do keukenmeid. Bij een kijfpartij hoort men soms din gen die anders zeker niet publiek zouden ziju geworden. 1 I Dat is nu ook het gevolg van een Com bi iinislische kijfpar.ti j 'Wijnkoop, de officieel© leider en Snee vliet de vertrouwensman van Moskou naar liet heet. hebben het met elkaar aan den stok gekregen. En daarbij moet voTgens „Het Volk"' ge bleken zijn. dat in 1921 een Communis tische inval in ons land te duchten stond Het Soc.-Dem. orgaan vertelt daarom trent: Sneevhet had het ook over de Lekon- rle toestand n'n de Drentsche' venen en maakte er Wijnkoop een verwiit van, dat h'j daar de gunstige revolutionaire niet had uitgebuit. HG dan zei.de f v „En zoo handelde de partij- leiding, terwijl z i j w i s t dat gr oOlc groepen D iiitsch© communisten aan, .de grens gereed stonden, gewapend en wel, om op het eerste te eken hun TT o 11 a n d. s c h e kameraden ter hulp te snellen". Groole -groepen Du'tsche Communisten zouden dus yewapen'd en wel, eereed heb ben ge-'abri. om hun Hollandse he kame raden lev hulp te snell'en. Die F'dtiandscho kameraden zijn in de eerste pTaats de Communisten. klaar ook de Soc-.Democraten hehooren er toe. Bekend is toch boe Hcytoop. een 'der Botterdsmsche wethouders verklaarde dat lij in gerei er heibel kwam, zijn verstand overboord zou werpen en de revolution ra ire hoeden met onen armen ontvangen. Wij weten niet. of wat Sneevliet vertel- do van a tot z juist is. Misschien heeft hij een tikje overdre ven. Maar ook dan nog bevat zijne onthulling een ernstige waarschuwing om het revo lutionaire gevaar dat nog altijd blijft drei gen, niet te onderschatten, V Lessen uit de praktijk. Door Mr Troelstra wordt sinds 26 Oc tober krachtig geijverd voor een demo cratisch Kabinet onder socialistische signatuur. ónder de gegeven omstandigheden be staat daarop weinig kaus, waarom op Kamerontbinding en het uitschrijven van algemeen© verkiezingen wordt aangedron gen. 'Als dan de massa uogeens op groole schaal verlengend wordt, dan. zoo wordt gehoont, zal do tijd rijp zijn, dat de Soc. Democraten 'de leiding kunnen no men. Wat hier gewensch t wordt, hooft nien in Duitschl'and reeds gehad. Met name on het roode Saksen, hebben de Socialisten gelegenheid gehad zich uit te leven en de bevolking van de zegenin gen van de Soc. Democratie te doen genie ten. Ij j j En het resultaat? - Do pas gehouden verkiezingen voor de 'gemeenteraden hebben het antwoord ge geven. De correspondent van de Tfclegr. meldde daaromtrent het volgende: ,>Het zonderlinge beleid van de so ciaal-democratische regeering in Sak sen en waarschijnlijk vooral de onsma kelijke kwestie-Ze'gner, hebben het overigens niet onverwachte gevolg ge had,' dat hij de gisteren gehouden ge meenteraadsverkiezingen in Saksen de sociaal-democraten een geduchte u e d e r 1 a a g hebben geleden. Ee^er- zijds hebben zij een aantal mandaten moeten afstaan aan de communisten, 'doch over het algemeen valt anderzijds een zoodanige verschuiving naar rechts te constateeren, dat thans alle gemeen teraden. in Saksen, behalve die van Chemnitz, een burgerlijke meerderheid hebben. i De „Vorwarts'" spreekt dan ook on omwonden van de betreurens waardige mislukking en de ernstige teleurstelling, welke •deze verkiezingen hebben te weeg ge bracht. Dat men overigens in Saksen genoeg begint fe krijgen van de politiek schijnt •bewezen te worden door het feit, dat 30 a 40 pet. van het kiezerscorps thuisge bleven is." Het Socialistische regiem is op een ern stige mislukking uitgeloopen. Het beloofde xoode land was nog lang niet bereikt. Men stond nog slechts aan het begin. Maar de aanvankelijke resultaten waren reeds van dien aard, dat de groote meer derheid terug verlangt naar de vlecscli- potten van het kapitalisme en dat liet dui delijk uitspreekt dat men van verdere So- ci al is t iscl io ze geni n gen ver sch oo r.d wenscht te blijven. We hebben hier oen les uit do practijk waarmee ons volk zijn voordcel kan doen. N. Z. H. T. M. Óp oitnocdiging van de Directie der N. Z. H. T. M. hebben wij j.l. Zaterdag met vele andere persvertegenwoordigers een proefrit gemaakt op het nieuwe traject dezer Maatschappij. Ons uitgangspunt nemende bij de nieuwe gehouwen-complexen aan den Rijnsburgerweg, konden we eerst in ooge-nschouw nemen enkele ruime admi nistratie-vertrekken. Vervolgens een re creatie-ruimte voor het personeel passee- rende, kwamen we in de nieuwe remise, een geheel van beton, glas en ijzer op getrokken gebouw van 135 M. lengte, waarin een 6-tal sporen en reparatiekui- Ien over de geheele lengte. Tusschen en chaos van onderdeelen, die getuigden van soliditeit, troffen we een drietal nieuwe tramwagens aan, waarvan er bereids een was gemonteerd. Het nieuwe materiaal deed eenigszins denken aan bet op de lijn Amsterdam- Zandvoort gebruikte, maar hij een nauw lettend onderzoek bemerkt men toch weer, dat de constructie anders en beter is. Het karakteristieke is wel, dat er in de ge heele wagen geen tussohenscbotten zijn. De bes tuinder bevind t zich dan ook in don wagen zelf. Voor- en achtergedeelte van den wagen bieden ruimte voor 38 zitplaatsen, terwijl enkele klapbankjes dit aantal nog ve.rgrooten. In het midden is nrmle vcor staanplaatsen, zoodat in to taal ongeveer 60 passagiers kunnen wor den vervoerd. Het geraamte is geheel van staal vervaardigd, doch het interieur is bekleed met bruin gepolitoerd berkenhout; Als we nog vermelden, dat de zittingen van pit riet zijn en dat olectrfsclie verwar ming de geheel© ruimte op een aangena me ■temperatuur houdt, meenen we een •genoegzaam beeld van het inwendige te heben gegeven. Vani buiten is het nieuwe majeriaal, dat door een Buda-Pe'ster firma is geleverd, blauw en grijs gelakt. De plaatsnamen worden aangeduid op een linnen rol, welke 's avonds verlicht is. Op het nieuwe haafivak zal met twee type's gereden wor den. Het groot© type heeft wagens van 15.50 M.; het kleine van 12.80 M. Door de herhaalde vorstperiode heeft de Directie der N. Z. H. niet kunnen voldoen aan haar intentie om reeds a.s. Dinsdag de lijn te openen. Zonder stag natie hoopt men nu Vrijdagmorgen het traject in exploitatie te brengen. Wordt de lijn meestal kortweg aange duid als LeidenDen Haag, de eindpun ten wettig.ni deze benaming niet. Van Vrijdag aan .zal de nieuwe tram beginnen te rijden te Katwijk aan Zee. In de Zomer is het uitgangspunt Noord- wijk aan Zee. Voorloop ig is efin uur dienst- Katwijk Schevenii.ngen ingesteld, welke in den zo mer bij voldoende „aftrek" zal worden omgezet in een halfuurdienst. Noordwijk- Scheveningen. Wordt op dit traject het groot-materi aal gebruikt, de verbinding Voorburg Scheveningen wordt als een geheele af zonderlijke beschouwd. Niet alleen, dat hier het kleinere type wagens wordt ge bruikt, maar de dienst zelf is veel om vangrijker. Het ligt in de bedoeling van Voorburg naar Scheveningen con 10 minuten-d:enst Lu te richten, terwijl' in de drukste we ken van het badseizoen iedere 5 minuten een tram zal vertrekken. Om Jin maar dadelijk de desillusie to bréngen: Al wat wc hier vermeld hebben, is nog maar toekomstmuziek. De e 1 e c t r i s ch c verbieding Den HaagNoordwijk zal eerst begin April in werking treden. Voorloopig rijdt de olectrische (met oud materiaal) tot Veur- Leidschendam, terwijl een direct aanslui tend© dienst passagiers met stroomtractie naar Scheveningen volgt. Dat men in den eersten tijd alleen op de baanvakken Leiden-Veur met olectrische tractie kan rijden komt omdat juist tot Veur do ©Iiectrische stroom van de Lei cl- sche Centrale wordt heirokken, terwijl men voor het andere gedeelte is aangewe zen op het eledtri6ch station der Ned. Spoorwegen, die op haar beurt deze ont leent aan de Haagsche Centrale. Daar mede is men echter nog niet geheel klaaT. Do dienst VeurScheveningen zal in den aanvang ook nog niet zoo uitgebreid zijn. Zaterdag hebben we, zooals gezegd, van Leiden uit de proefrit gemaakt r.aar da Residentie, en vel met een der wa gens van d© ïijn LeidenKatwijk, ;n de wandeling genoemd een „doorgezaagd weesmeisje". Dez© laatst© benaming is niet verhef fend en het kwam ons tijdens de rit voor, dat ze beter van toepassing zou zijn ge weest op den doorbraak Zijdgrachl-Brce- straat. De vreemdeling moet wel oen verhef fend beeld krijgen van Leiden's entréet Hopelijk komt hier nog verbetering in. Onder groot© belangstelling vervolgden we onzen rit, paseerden Zijdgracht en Jan van Houthrug om dan met een flink vaartje door den Gasthuispolder naar de Lammebrug te gaan. Toen we de spoorlijn LeidenUtrecht^ passeerden, werd op een desbetreffende vraag geantwoord, dat een beveiliging met afsluitboom en, te bedienen uit bet wachthuis hij den spoorbrug, zeer spoedig zal worden aangebracht. Bij de nieuwen brug over de Vliet arri- Bij den nieuwen brug over de Vliet arri- veerende rees de vraag, of ook de beide overgangen ter weerszijde van het water niet beveiligd 'dienen te worden. De nieuwe brug", een electrisch© ophaal brug wordt in strijd met d© historié kort weg „Lammebrug" genoemd. Met een ondeugend© woordspeling deed •men ons opmerken, dat de Tramweg Mij. door dit gevaarte wel op hoog© kosten is gejaagd. Een eenvoudige spoorbrug had. heel wat voordeeliger uitgekomen, maarde ge meente Leiden wilde do enkele industrie- en, aan dit water gelegen, niet dupeeren door een vasten brug. De grootsc'he brug (alleen de kap weegt maar ©ventje 50.000 K.G.) zal nu slechts zeer zelden behoeven te worden geopend en is dus vrijwel inproduclief. Is de brug zelfs stroomloos, doordien het nieuwe materiaal twee contact bogen heeft behoeft men niet bevreesd te zijn „als Jut voor het landhek" te blijven staan. Van Lammebrug tot Voorscholen een kaars recht gedeelte ging het mot een flink vaartje. Op zulk© gedeelten van de haan zal ook in de toekomst met een snelheid van 50 60 K.M. worden gereden. Door Voorschoten heen ging het, on ver der do geheele route die we maakten op, enkel spoor, In den nacht vafL Donderdag op Vrijdag wordt het smalspoor ,dat he den nog in gebruik is, verwijderd en het normaal-spoor aangebracht, voorzoover <lit nog niet gereed is. Het zij terloops even opgemerkt, dat door de breede nieuwe tramhaan van een verbreeding van den Rijksweg wel niets zal komen. Zoo gemakkelijk liet mooie landschap in oogenschouw nemend, zou men niet zeg- gan, dat zooveel hoofd- ©n handenwerk n-oodig is geweest vóór het zoover was. Reeds in 1914 was het plan van aanüeg gereed em wachtte slechts op uitvoering. In 1916 had men alzoo het nieuwe traject in gebruik kunnen nemen. Do oorlog kwam met zijn nasleep cn de plannen hieven plannen. In Juli 1922 werd eindelijk met den arbeid 'begonnen en in Juli van dit jaar hoopt men dat de dienst volledig kan functionecren. Dat de Maatschappij groole verwach tingen koestert spreekt wel van zelf, an ders was zij niet met den aanleg begon nen. En dat er reden was voor die verwach ting bleek ons wel op onzen Zaterdag- schen rit. Bij bet passeeren van het via duct to Leidschendam (we waren toen reeds eerder overgestapt in een stoom tram) deelde de Birecti© ons mede, op, dat er pogingen aangewend zullen worden om zooveel mogelijk aansluiting te verkrijgen met de electri sch e tremen naar Rotterdam en er is alle grond te verwach ten, dat er in den toekomst een druk ver keer zich zal ontwikkelen, ook in deze richting. Geen licht, zonder schaduw dat zagen wij ook bij dezen grootschen aanleg, be waarheid. Naar wij toch van den directeur, de heer H. Burgersdijk vernamen, zal er van el-ec- trificatie der lijn LeidenHaarlem niets komen. De bloembollenstreek zal bet dus wel met stoom tractie ©n oud materiaal moeten deen. Ook met oud materiaal van d© nn op te heffen smalspoor-lijn. Immers wordt de voorloop!go stoom- tramdieust VeurScheveningen onder houden met het normaal-spoor-materiaal van de Staalsspoorsloomtram. Hiermede maakten wij ook Zaterdag tot groote tevredenheid een deel van onzen rit, waarmede wij ons einddoel, bet Haag sche Bezuiidenhout bereikten. Het w:l ons voorkomen, dat de nieu we dienst, die voorloopig met 50 nieuwe wagens wordt aangevangen, een zeer Moeiende, en laat ons hopen voor de Maatschappij ook een zoer loonende- zal zijn. -j'*' 1 Een schenking. Met dank en blijdschap deolen wij mede, dat heden aan on© bureau bezorgd werd, een bedrag van twee houderd gulden van een belangstellende lezer uit Hillegom, voor onze nieuwe drukkerij. Dat uit deze daad warme belangstelling voor ons blad en onze zaak spreekt, "be hoeft niét te worden aangetoond. Wel mogen wij zeggen dat bij de vele teleurstellingen welke de dagbladexplol- falie vaak ondervindt, deze royale schen king buitenge woon goed doet. Trouwens wij mogen den laatsten tijd op ondubbelzinnige wijze, de liefde voor onze Persarheid van een breede groep on« der vinden. Worde ons werk door onzen God bij den voortdirar gezegend. Verkiezing Ambtsdragers Geref. Kerk. Bij de gisteren in de Geref. Kerk alhier gehouden stemming voor 4 ouderlingen en Diakenen, zijn gekozen tot ouderling de heeren: H. N. Gijsman, W. den Heetea Sr. en B. Zuidema; tot Diaken, de heeren D. Kraay en J. Wessel. Voor de vacature voor een ouderling za» herstemming moeten plaats vinden tus schen de heeren G. v. Venetiën en J. II. Wattez, die en gelijk aantal stemmen ver-# kregen. Onze stadgenoot, de heer J. de Graaft is te VGravenhage geslaagd voor hefc examen Stenographic „Pont1*' niet een snelheid van 130 lettergrepen per minuut» Een ernstig ongeluk vond gisterna-- middag plaats in de woning van de familie v. d. K., aan de Oranjegxacht. De rijksveldwachter P. had daar met zijn vrouw ©en visite afgelegd. De gast-> heer overhandigde P., die in burgerkle ding was, dienst overjas, met de opmer-» king dat de jas nogal zwaar was, wat P. verklaarde uit het zich in de jas Levin-» den van een revolver, benevens een ander wapen. Van een gesprek over de revolver, kwam het tot'bezichtigen, waarbij P. da revolver gedeeltelijk ontleedde, en ze vervolgens aan K. overhandigde/ er niet aan denken de, dat nog een patroon in het magazijn was achtergebleven. Op een gegeven oogenblik giug de revol ver af, en trof het schot de echtgenoot© van P. in de huik. Direct werd de E. H. D. gewaarschuwd die haar in bedenkelijken toestand naar het Ziekenhuis overbracht, waar zij werd geopereerd- Werd aanvankelijk voor het leven van Mej. P. gevreesd, thans wordt gemekl dit haar toestand ieis beier is. De eigenaar wordt gezocht van con rijwiel, dat op 15 Jan. onbeheerd is ach tergelaten in cafó „Zomerzorg" en sedert nog niet is teruggehaald. Zaterdag is een rijwiel ontvreemd, terwijl de berijder het even had neergezet in de portiek van een winkel op den Nieu-» wen Rijn. De 15-jarige Lena Z. is Zaterdag tijdens een opstootje op de markt een por- 'temonnaie ontrold, waarin zich o.m. be vond een. bankbiljet van f 10. De brandweer werd Zaterdagavond gewaarschuwd voor .een binnenbrand je dat zou zijn uitgebroken ten huize van dr fam. S., in de Watersteeg. Bij onderzoek bleek dat een doek dié boven de kachel hangende in brand ge- raakt was, tot het brand-gerucht had aan-# leiding gegeven. ïn den afgeloopen nacht is de heer D., terwijl hij per rijwiel do Hoogland-» sch© Kerkkoorsteeg passeerde, gevallen, waarbij bij terecht kwam in een etalage-» ruit. De wielrijder bekwam geen letseL De schadevergoeding zou onderling wore den geregeld. Zekere A.„ die hier in oen logement verblijf houdt, was Zondag „uit" geweest, met een vriendin van vroeger en haar tegen-1' woordige galant, en dronken thuis geken' men. Hij vermiste een nikkelen horloge benevens een bedrag van f 50. In de Stedelijk© Werkinrichting zijn in d© week van 13 tot en met 19 Januari- op genomen :218 volwassen personen en 13 kinderen; totaal 231. FEUILLETON ONDER DE TROPENZON. 12) cloor JR. R. (Nadruk verboden). Jan van Gezooijen staat op post, geeft vuur-, maiar trekt den indringer niet doo- delijk. ATs een Cherub-zwaard bliksemt de klewang in 't helder maanlicht. Het schot wekt de overige soldaten. Met geladen ka rabijn is Herman Buisonjee dadelijk te voorschijn getreden. Wederom knalt eem. schot. De GajO', die 'als een kat rondom Jan springt, stort neer. Zwijgend drukt Jan Hermans hand. Bloed lekt daarop neer. „Laat dit bloed onze kameraadschap bezégelen, Herman," is het ©enige wat Jan kan uitbrengen. Jan heeft een paar klewangwonden beloopen. Van Kla gaat de tocht weer Ijergaf- waarts door een schoon dal, dat zich tus schen de bergen slingert. De padi ligt er - gemaaid op den akker. Do klapperhoomen huigen zich onder do menigte der vruch ten. Op den achtergrond stijgen links heu velen met dennengroen, slijgeren rechts bergen omhoog. Op do toppen der bergen wemelt 't van Vijandelijke henden. die de colonne uit de verte volgen, en haar nu en dan beschie ten. In 't open veld wagen zij zich echter tegen do onzen niet. Ware er eenheid en leiding in 't optreden der Gajo's geweest; waren zij niet verrast geworden; ongetwij feld zouden zij de colonne gemakkelijk om singeld en haar een Herman-slag hebben toegebracht. Als katten klauteren de marechaussees onder lexling van Chris tof fel tegen de her gen op. Herman, die onder de onmiddelL ïijke hevelen van Ghristoffel staat, wijkt niet van zijn zijde. Weldra zijn de berg toppen schoongeveegd1, on trekt de colonne ongehinderd voorwaarts 'in 't dal. 't Is een Gaesar-marsch, die al dadelijk een over- weldagenden indruk vestigt van de kracht der Hollandsche wapepen. Den 18en Maarts is de colonne eindelijk op de eigenlijk gezegde Gajo-vlakte aan gekomen. Gedenkwaardige ©ogenblikken! Groenende sawahs, waartusschen zich de Triparivier met haar zijtakken slingert, breidden zich uit voor 't oog. Heuvelen en borgen wijken verder terug. Aan den ingang van 't schoone dall staat een kale heuveltop, Gemoengang genJaamd, die don ingang beheerscht, ©n krachtig is ver sterkt. Deze sterkte moet natuurlijk allereerst genomen worden. Al dadelijk wordt tot den aanval gesig naleerd. Roeren cn bussen donderen uit de re doute. Bukkend treden de marechaussees voor waarts met vasten tred. Bij de horstwering gekomen worden z:j op een regen van kogels, steenen en lom bokwater (water met spaansche peper doortrokken) onthaald. De vijand blijft echter onzichtbaar. Hij schiet door bamboe-pijpen naar buiten. Dientengevolge is zijn schot echter gemak kelijk to ontwijken. De onzen schieten een voudig deze bamboe-piijpen stuk, de ope- ning vult zich met aard© en 't schieten is gedaan. Nu moet de borstwering heklommen. Christoffeli trekt met 'die zijnen den heu vel: om en doet den aanval van de andere zijde. Een Amhoances, een kerel als een reus, is de eerste, die op de borstwering staat. Door c-en lanssteek in zijn hart getroffen, stort hij dadelijk dood terneder. Evenzoo sergeant Van de Zijl. Hollands leeuwen weten echter van geen wijken. Weldra staan ze allen hoven op do wering. Ontzettende oogenblik'ken diit nu komen! Binnen de borstwering slaat een opeen gepakte monigte, mannen, vrouwen en kin deren. allen in feestkleed ij, de mannen in hadji-jassen, vrouwen en kinderen met sie raden beladen, allien gewapend, allen Mo- hammedaansoho gebeden prevelend. Vrou wen en kinderen laden de geweren. De mannen verschuilen zich achter de vrou wen en schieten vandaar op do marechaus sees. De gansche troep aarzelt een oogenblik! Nimmer hebben zij in den Atjeh-oorlog op vrouwen on kinderen behoeven te schieten. De Gajo is echter met al zijn strijdvaar digheid een onridderlijke lafaard. Het duizelt Herman een oogenblik voor de oogen1 i De schoten knallen. Jan van Gezooijen valt aan zijn zijde. De aarzeling wijkt. Met snelvuur-salvo's treden de marc- chau^sées voorwaarts. Dan gaat 't man te gen man, totdat geen tegenstand m:er ge boden wordt. De vijand verliest .168 ge sneuvelde mannen, 92 gesneuvelde en 26 gewonde vrouwen, 48 gesneuvelde en 20 gewonde kinderen. Nooi t kon Herman later och ter meer toornen, dan wanneer hij hoorde, hoe in zonderheid door de sociaal-democraten om 't sneuvelen van vrouwen en kinderen in dezen strijd een blaam op ons Indisch leger geworpen werd. Eere aan die vrouwen en kinderen, die den heldendood stierven! Schande over 1 hun mannen en vaders, die hun vrouwen. on kinderen als een borstwering gebruik- j ten, in stee van zich als een schild voor dezen te stellen! Eere aan onze marechaus-i sées, die zelfs in het hetsl van den strijd j nooit hun menschelijk gevoel hebben uil-; gesehudl Herman is, behoudens eonago onhedui-» dende schrammen, ongedeerd uit den strijd j gekomen. „Een uitnemend soldaat!" zegt de Over-»; se tat Ghristoffel, terwijl hij op Horman, wijst. Dio sergeapt is zijn luitenant waare dig. Hij paart aan groote dapperheid: groote voorzichtigheid. En deze quafitcilenij zijn bij deze expeditie vooral onmisbaar.j Want jongen, wo mogen niet veel verleg zon." Herman ijlt naar de plok. waar Jan vallen is, en draagt hem met eenig© raak-* kers naar do ambulance. Nog eenmaal slaat Jan zijn oogen cp.J „Her man, zeg .vader vergaf ving Zij stem ?tokt in het rcehelcij van den dood. .Tan is niet meer. Bloedrood gaat de zon dien avond ovo» Gajoland onder. (Wordt ver- '-•!.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1