Z Dagblad voor Leiden en Omstreken. In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd lijn Pér kwartaal f2.50 Per week f0.10 (pranco per post per kwartaal f2.90 4de JAARGANG. - VRIJDAG 11 JANUARI 1924 - No. 1135 BureauHooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 Postrekening 58936 AluVEftTEKTiE-PtiMa Gewone advertentiën per regel 22K cent, Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarieï Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij, vooruitbeta-* !ing van ten hoogste 30 woorden, worde* it nummer bestaat uit twee den. s Nieuwe hetze. 1 Zooals te verwachten was, is van Soc. Democratische zijde opnieuw een hetze tegen het Kabinet ontketend. De beëindiging van de crisis heet een slag in het aangezicht van de democra tie, liet heet een stap in de richting van liet fascisme van een regeering niet 'door het volk maar over en tegen het volk en van bovenaf aan het volk op gelegd. Opzettelijk, zoo stelt men het voor, .wordt nn aangestuurd op een conflict met het volk en de volksvertegenwoordiging. Er is in deze redeneering iets wat aan trekt. Dat van Soc. Democratische zijde «zoo met nadruk op het volgen van den con- stitntioneelfen weg wordt aangedrongen ken niet anders dan voldoening geven. "We hebben dat wel eens andesrs gezien. De tijd ligt niet ver achter ons, dat een betrekkelijk kleine minderheid een po ging deed om de Grondwet op zij te schuiven en in strijd met het constitutio neel© recht, langs revolutionairen weg te komen tot een óverheerschiug van d'e meerderheid door de minderheid, tot een stelsel van geweld en onderdrukking. Van dat streven schijnt men thans te rug te. komen. Mr. Troelstra die in 1918 de regeering sommeerde haar plaats te verlaten en plaats te maken voor arbeiders- en solda- tenraden naar Duitsch-revolutionair mo- 'del, voert thans het p-Teit voor handhaving (van de Grondwettige rechten. Dat kan worden gewaardeerd. 1 Maar tevens moeten we ook zorgen ons juiet door den schijn te laten misleiden. 1 Het is toch duidelijk als de dag, dat er achter dit opkomen voor de constitut-io- neele instellingen iets anders schuilt. Dat Blijkt reeds daaruit dat liier de za len opzettelijk verkeerd worden voorge steld. De voorstelling dat we thanszonden hebben een Koninklijk Kabinet, en dat met het aanblijven van dit Kabinet een istap gedaan is, in de richting van liet absolutisme, is in strijd met de feiten. Niet de Koningin, maar de Ministers dragen de verantwoordelijkheid ook van het aanblijven van het Kabinet. En wanneer de volgende week, na het af leggen van een regeerioigsverklaring, de ;Tweede Kamer een motie van wantrou wen aanneemt, dan spreekt het vanzelf, tlat het Kabinet genoodzaakt is, opnieuw zijn ontslag aan te bieden. Van een pogen om het parlement uit te schakelen en langs een omweg to komen tot een absolutistischen of zooals het te genwoordig heet een fascistischen regee- ringsvorm i;s geen sprake. Dat weet „Het Volk" óok wel. De zaak is echter dat nieuwe leuzen noodig zijn om een nieuwe hetze te ont ketenen en de massa in beweging te brengen. Een tijd van rust en regelmaat is voor 'de S. D.-A. P. noodlottig. Dan wordt het zooals de heer Duys het uitdrukte een „dooie vischjesvreterij". Daarom en daarom alleen wordt de voorslell'ng gewekt, a'i'sof partij geko zen wórdt tegen het parlement en tegen de democratie, alsof er hiij de Kroon een streven is de volksrechten aan te tasten. Deze opzettelijke verdraaiing der feiten .wijst er xeedls op, dat we een- tijdperk van strijd tegemoet gaan. Dat we een vervolg krijgen op wat zich in de October-dagen afspeelde. En daarom herhalen wij de reed eerder gedane vraag: z.'jn wij gereed? STADSNIEUWS. KAMER VAN KOOPHANDEL EN FABRIEKEN VOOR RIJNLAND (Vervolg.) Vorder geeft 6pr. een algemeen over zicht vam de toestand van nijverheid en handel in het afgeloopen jaar; toont ver volgens in enkele cijfers de werkzaam heden van het Handelsregister en het secretariaat der Kamer. Hij herinnert er ten slotte aan, dat bij de gehouden verkiezingen voor de Kamer- door het zich niet meer beschikbaar stel len afvielen de héeren Tieleman, de de Kamer verricht. Bij de Kamer zullen Wilde, v. d. Boon en Greijghton, welke heeren hij hartelijk dank zegt voor de arbeid, gedurende hun lidmaatschap voor deze lieeren steeds in aangename herin nering voortleven De heer J. v. d. Steen, sprekende na mens de gansche Kamer, reageerde op deze rede, o.m. den voorzitter dankende voor de humane wijze waarop hij steeds de vergaderingen heeft geleid. Spr. brengt mede hartelijk dank aan de beide afdee- lingsvoorzitters, alsmede aan den secreta ries, met wien de leden dikwijls in aanra-. king komen, en die steeds de meeste wel willendheid aan den dag legde. Voorts dankt spr. het bureau der Kamer, voor de vele en gewichtige werkzaamheden door het bureau in het afgeloopen jaar verricht. Spr. dankt den voorzitter voor den vriendelijken wensch door hem aan de Kamer gericht, hem wederkeerig voor hem persoonlijk, zijn gezin en zijn zaken Gods zegen toewenschende. Moge Gods zegen ook in liet komende jaar op de werkzaamheden der Kamer Tuslen, aldus besluit spr. (Applaus). Be Voorzitter spreekt zijn erken telijkheid uit voor de waardeering die blijkens deze woorden bij de Kamer wordt gevonden jegens de verschillende ambtenaren. Hierna wordt overgegaan tot installatie van de nieuwgekozen leden der Kamer, nadat de heer Boot Sr. als rapporteur van de comm. tot onderzoek der geloofs brieven, tot toelating heeft geadviseerd. De voorzitter herinnert nog met een enkeü' woord aan de -aangename wijze waarop met de heengegane leden -werd samengewerkt, er deze wensch aan toe voegende, dat dit ook met de nieuwbe noemde leden het geval zal zijn De secretaris, Mr. P. G. Knib'be, doet voorlezing van de notullen der vorige vergadering, welke onveranderd worden goedgekeurd. Mededeelingen. De voorzitter deelt naede dat het drukken van de in de vorige vergadering besproken export-reclamekaart ds opge dragen aan de Le'ldsche firma P. J. Mul-. der, als zijnde de laagste insckrijfster; dat met ingang van 1 Jan. j.l. de port vrijdom is opgeheven; dat aan de N. Z. H. T. M. een adres is gericht met de bedoeling het daarheen te leiden dat ook tusschen 122 uur de gelegenheid wordt opengesteld om kaart jes te nemen voor doorgaand tramverkeer van KatwijkLeiden naar den Haag. en tenslotte, dat van een lid oen Macht ds ingekomen over het niet tijdig afdra gen van gelden door een officieel persoon Besloten wordt dit laatste ter behande- Hing over te laten aan het bureau der Kamer. 1 Bij do benoemingen die nu aan de orde worden gesteld, wordt met op één na al- gemeene stemmen herbenoemd tot alge meen voorzitter, do heer D. ten Gate Brouwer, die zijn dank uitspreekt voor bet getoonde vertrouwen met den wensch dat hij met de zelfde waardeering van de zijder der Kamer zal kannen blijven werken in hot belang dor Kamer. Tot voorzitter van de afd. Grootbedrijf wordt herbenoemd de heer Boot, evenals tot voorzitter van de afd. Kleinbedrijf, de heer Molkenboer. De heer-Boot neemt zijn herbenoeming aan; de heer Molkenboer is niet aanwe zig. Het bureau tier Kamer stelt voor de af- trdende leden van de comm. voor lief Handelsregister, de heeren N. G. F. v. Ginkeil, Tr. S. F. Stijnman, G. G. J. Alke made en J. v, d. Steen, als zoodanig bij acclamatie te herbenoemen. De heer "\V c r u i n k zag den heer v. Ginkeh gaarne overgebracht naar de comm. v. Vervoer, P. en T. Overeenkom stig heide adviezen wordt besloten, nadat de heer v. Ginkel naar aanleiding van een opmerking van den lieer v. <1. Laan ver klaard heeft tegen deze „overplaatsing" geen bezwaar lel hebben. In zijn plaats wordt als lid van de comm. Haaidelsrcg'ster aangewezen de heer De Gooyer. De aftredende leden van de comm. v. vervoer, post -en., telegrafie, de heeren P. A. Werntnk, G. J., W. Kollc, en W. v. d. Laan worden als zoodanig herbenoemd, terwijl in de plaats van de hoeren R. De Wilde en H. W. Tieleman die van de Ka- mor geen deel meer uitmaken, respectie velijk worden benoemd de heeren N. G. F. v. Ginkel, Jhr. Boëll en C. G. J. Alke made, nadat op advies van den voorzitter der commissie, de heer v. d. Laan, is be sloten, de comm. met één lid uit de afd. Grootbedrijf uit te breiden. Voorgesteld wordt den heer Am. Smilts biij acclamatie te herbenoemen als lid v. d. comm. v. h. Jaarverslag. De heer Smits zegt z'ijn functie wel io willen blijven „vervullen, wanneer van zijn diensten vo'-Idoende geb'.uik wordt ge maakt, hetgeen tot nu toe niet altijd liet geval was. Het heeft spr. ó.a. onaange naam getroffen dat men het drukken va.n het jaarverslag aan een 3de rangs-druk- ker heeft opgedragen. De voorzitter antwoordt, dat wat het laatste betreft, h'et bureau uit -beztri- ivigingsoverwegingen is ingegaan op de goedkoopste aanbieding. Het ligt dus aan de Kamjtr zelve. Do heer Smits neemt zijn benoeming aan Na -de pauze -komt -aan de orde liet ad vies van de comm. v. vervoer op het voor stel lot samenstelling van een meer uit gebreid rapport inzake het vaarwater te Leiden. De comm. heeft tevens een con cept-adres aan den Gemeenteraad opge steld, 't welk z. h.s. wordt goedgekeurd. Met betrekking tot het verzoek door den lieer Meerburg in de vorige vergade ring gedaan, om ook naar het omliggen de vaarwater een onderzoek in te stellen, adviseert do Goonm. hierop niet in te gaan, aangezien een dergelijk onderzoek alleen dan practisch nut zou liehben, wanneer ook de bestaande vaste brug gen, wier constructie voorshands het groot ste bezwaar vormt, zouden kunnen wor den veranderd. Naar aanleiding van oen vraag van den heer Alkemade deelt de heer v. d. L a an mede, dat het de comm. niet waar schijnlijk voorkomt, dat al'e bruggen zouden kunnen worden veranderd, vooral nu er,over .de Leede-spoorbrug een 3de lijn wordt gelógt, wat dus de kans op -een draaibrug daar ter plaatse nog geringer doet worden. Besloten wordt deze zaak voorloopig buiten bespreking te laten. In verband met de bestaande plannen tot liet stichten van een Handelsbeurs to Leiden, doelt de voorzitter mede, dat wederom verschillende conferenties heb ben plaats gevonden, die het bureau der Kamer tot de conclusie hebben gevoerd, dat een proef dient te worden genomen. Het bureau verzoekt thans een princi pieels uitspraak van de Kamer. In'zake den dag waarop de beurs zou moeten worden gehouden, wordt de "Vrijdag als de meest geschikte dag be schouwd. Hier staat echter tegenover dat een deel van het bestuur van de „Graan- beurs" dn het bepalen van dezen -dag een bezwaar ziet voov samenvoeging van bei de beurzen. In antwoord op den heer v. d. Laan zegt de voorzitter dat het bureau tot liet aanbevelen van den Vridag a'?s beurs- dag kwam naar aanleiding van een ge houden enquête onder de middenstanders, alsook door een advies van de zijde van den Graanhandel. Echter moet ook beslist worden over liet financieel gedeelte van het plan, ter wijl tevens in geval dat tot oprichting werd besloten, een passende reclame zou -moeten worden gemaakt. De lieer Wer ni-nk' had reeds een ge detailleerd plan verwacht. Ook is spr. van meening dr.t men zich eerst had moeten verzekeren van expositieruimte. De v o o r z i 11 e r antwoordt dat reeds officieus .op de medewerking van liet ge meentebestuur kan worden gerekend. Daarbij moest het bureau toch wachten op een definitieve beslissing van de Kamer. Spr. deelt vervolgens eenige details van de inrichtingsplannen mede, waaruit blijkt dat het bureau aan dit punt reeds de noodige aandacht heeft gewijd niet al leen, maar ook dat een concept-inrich tingsplan reeds geheel gereed is. Spr. is overtuigd dat. het plan groote kans van slagen heeft. De Kamer kan nu het ant woord geven door de benoeming vali een comm. v. voorbereiding. De heer v. d. Laan die op -dit gebi-ed wat ondervinding heeft, raadt aan -de ge meente een huurprijs aan te bieden, om de kans van slagen te verhoogen. Het be stuur kan deze gelden desnoods vinden uit het verhuren der „stands" De v o o r z i 11 e r loont zich va-n een tegenovergesteld gevoelen. De gemeente zegt spr., heeft er wel zooveel belang bij, dat zij 'den eersten tijd gratis localiteif beschikbaar stelt. Spr. acht 'net echter wensch elijk', dat zoowel de lieer Wer- rii-nk als de heer v. d. Laan zitting neemt in de voorbereidüigscomniissie. Eindelijk wijst spr. er op, dat het slagen vrijwel afhangt van het al Of niet ter beschik king krijgen van do Stadsgehoorzaal, daar dit de eeiiige gelegenheid is. De heer v. d. Laan: Het nieuwe zie kenhuis! (Gelach). 'De keer De Gooyer toont zich niet gerust over het dekken van de onkosten. De vo-oorzitter zegt, dat de Kamer slechts-behoeft te rekenen voor wat de re clame betreft, op een jaarlijks terug- k©erende uitgave van f400.De kosten van inrichting kunnen op verschil lendi» wijzen worden gevonden. Do heer De G o o y e r 'kan zich nu met bot plan vereenigen.-. De voor zitteT slell voor. te begin nen met het aanvragen van de Stadsge hoorzaal. De heer We mink merkt op, dat het ?zl de eerste plaats gaat om een verbete ring. Krijgt men de Sladszaal niet, dan kan van geen verbetering meer worden gesproken. Desgevraagd, verklaart de lieer v. (1. Steen namens Kleinbedrijf, dat ook deze afdeeiing zich bij liet plan van liet bureau kan neerleggen. Het voorstel wordt nu met algemeene stemmen aangenomen. Do voorzitter spreekt den wensch uit dat de Kamer van dit besluit veel ge noegen. zal beloven, en dat de zaal-aan vrage gunstig zal worden ontvangen. Bij acclamatie worden in de comm. v. voorbereiding benoemd de heeren Wer nink, Smits en v. Ginkel- namens Grootbe drijf en de heeren v. d. Stoen, Dekker en, Molkenboer namens kleinbedrijf met den beer W. v. d. Laan als technisch adviseur en den lieeT D. ten Cate Brouwer als ambts halve voorzitter. Bij „districtsbelangen" maakt de heer v. Ginkel de comm. v. vervoer er op at tent dat liet door den raad vastgestelde havengebied voor de nieuwe havengeld-* regeling 'afwijkt van het gemeentegebied, good at verschillende s hepen onder deze heffing worden begrepen, die er anders zouden buiten, staan. De heer v. d. Laan vraagt de aan dacht van dj Karri? voor een gevaar dat <lü dak- en dekr:et-voorziening voor deze otr.-ek bedreigt, door het kanalisatie-plan van de provincii Overijssel, bij uitvoe ring waarvan het waterschap Vollen hove, waar dit riet vandaan komt, zal worden drooggelegd. In het afgeloopen jaar werden uit dit gebied 110 ladingen riet betrokken, waar mede 104 699 M2. dakruimte ten behoeve van 290 woningen werd belegd. Verder "38 scheepsladingen of 210.000 bossen ruig- ri-et, 37 ladmgen sluik en 18 ladingen drebbeliooi verscheept. Met dit debiet werd 1.254.214 M2. of 85.905 RR. ïïya- cinthen gedekt. Waar Hyacinthen alleen met riet kunnen worden, gedekt, dreigt bier dus eeu vrij groot gevaar. Be voorzitter zegt toe een uitge breid onderzoek te zuKen instellen voor het samenstellen van een rapport. De lieer v. d. Laan geeft in overwe ging stappen te doen tenè:nde te verkrij gen dat de ruimte tusschen de tramrails van de lijn HaarlemLe:den wordt be straat, evenals dit te Haarlem geschied is. Wordt gerenvoycerd naar do comm. V. vervoer. Do Voorzitter wensch t algemeeue bekendheid te geven aan de wenschelijk- heid cm de gor Ieren aan de douane-sta- tiop'.oods zoo spoedig mogelijk door be langhebbenden te doen afhalen. Do heer v. Ginkel dringt nogmaals aan op toetreding van de Kamer als lid Ya-n de vêreeniging: „Scheepvaartcon gres", tegen de gestelde contributie van f25-. Na eenige bespreking wordt thans tot toetreding besloten. Onder de ingekomen stukken, die ver volgens worden behandeld on niet voor kennisravig worden aangenomen, is oen verzoek van 15 caféhouders, om mede werking tot het aan hen vcrleene-n van een vergunning om 's avonds na 12 uur nogelectrisohe piano's te laten „draaien". In een vplgonde vergadering 2al hierover advies worden uitgebracht. Waar niemand meer het woord ver langt, sluit de voorzitter de open bare zitting. Week eter Gebeden. De samenkomst van gisteravond droeg vooral i-n den aanvang een minder opge wekt karakter, gevolg van eeu droevig geval dat vóór de dienst begon, plaats vond. De bij velen bekende hulpkoster van do Oosterkerk, de heer Ouwerkerk, zou als gewoonlijk zijn wenk beginnen, en ging even naar de consistorie om zijn jas op te hangen. Collega's, die hem niet meer zagen te rugkomen, en naar do co-nsistoric gingen, vonden hem daar -roerloos neerliggen. Het bleek dat Ouwerkerk was overle den. Te begrijpen was liet daarom dat de deelneming in dit tragisch sterven een -stempel zette op do vergadering. Intusschen deed liet goed. te zien, hoe- velen door liun aanwezigheid belangstel ling toonde in het werk der Uitwendige Zending, welk onderwe-p gisteravond aan de orde was. A-ls voorganger trad op D s. .T o h. Rauws, directeur van de Zendings school te Oegstgeesl. FEUILLETON ONDER DE TROPENZON. i- 5)' door It. R. (Nadruk verboden),, Waarom, vervolgen de menschen elkan der als stoeiende golven in liefde en haat, totdat hun leven breekt tegen het strand der eeuwigheid? /f Wat is tocli 't doel van 't leven des menschen? i In wijde verte blinkt, een zeik Een pink ^nadert de kust. Hij denkt aan dén zee- fnian, die huiswaarts stuurt, en aan de blijde ontmoeting, die dezen man bij de fijnen wacht. i Jv 'Zijn gedachten worden geleid naar zijn 'droef verleden en heden. Arme jongen! Na den noodloltigen dood zijns vaders het huisgezin opgebroken. Rika is \Jweer naar mevrouw Van Heekeren ge daan. Hij zelf heeft 'n kosthuis gezocht Door de slapte in 't drukkersbedrijf is hij reeds weken zonder werk. Een donkere Aioekomst grijnst hem tegen. „Wat^ is 't doel van mijn leven? Wat S*s m'ja bestemming?" Als met Ijzeren grijpt die vraag hem aan. Een briesje ds opgestoken, en koestert zijn slapen. Hij is opgerezen. Met zijn hoed in de hand staat hij, en tuurt in de verte. Zijn oude liefde komt boven. Naar Indië! Naar Indië! Zoo zinigt 't van bin nen. VI Maar hoe? v Welke weg staat voor hem open? 'Alléén die van koloniaal! Maar wie weet, wat hij dan nog anders kan worden! vi' Zijn hoofd zinkt op' zijn borst. - Zijn teleurstellingen zijn zoovele. Het eenige, wat 'hij heeft, moet hij ach terlaten. Zal hij alleen alles kunnen dragen, wanneer hij op zijn niieuwo baan nieuwe teleurstellingen ontmoet? .Op dit oogenblik spelen in 't dorp Duit- scke muzikanten. De tonen der muziek dringen tot hem door. „Een vast burcht is onze .God!" 't Is of nieuw; leven In zijn aderen vaart. Zijn besluit is genomen. ...•■- „Herman! waar ben je toch zoo lang gebleven? We 'hebben je overal gezochll" klinkt plotseling do stem van Rika, die met Dora ademloos komt aanloopen. „Ik ga gauw naar de kinderen! Kom spoedig met Dora naar het strand. .We gaan naar thuis." Vol bewondering Tust Dora's oog op 't diep-ernstig, vastberaden, geestdriftvol gelaat van den jongen man, met zijn ziel volle zwarte oogen. Zóó had zij hem nog nimmer gezien. „Dora! Ik heb je iets lo vragen", begon Herman, nadat Rika was heengegaan. „Gè kent mijn leven, mijn lijden! We hebben samen aan moeders ziekbed ge staan. Ge waart onze troosteres, toen vader op zoo vreeselijke wijze werd weg genomen." Onder Hermans spreken kleurde een booge blos haar open gelaat. Vol ver wachting schitterden haar blauwe oogen. „Gij weet," zoo ging bij voort, „boe ik or nu voor sta. De drukkerij is mijn ele ment niet Ik zal 't je maar zeggen: Ik heb een besluit genomen." Haar gelaat betrok. „Ik ga naar Indië! Ik word koloniaal, schrik niet! Met Gods hulp zal ik me een weg banen in bet leven. Nu heb ik één vraa-g aan je." Wijd opende zich haar trouwe oogen. „Wil je een moedertje voor Rika we zen, als ik weg ben?" Ze had een andere vraag verwacht. Ze trilt inwendig, maar herstelt zich spoedig. Tranen springen haar in de oogen. Met afgeivend -gelaat steekt ze hem t de hand toe. „Ik beloof 't je, Herman!" Hij houdt haar hand vast. „Zie me aan Dora, terwijl ge me dit belooft. Ik reken op jou! Beken ook op Herman was op den terugweg opge wonden en uitgelaten. Dora was den gansclien avond godrukt en stil. HOOFDSTUK V. In den vroegen Zondagmorgen wan delden twee kolonialen op do Waalkade te Nijmegen. De lentezon tooverde 't blin kend water, 't aan do overzijde gelegen Lent, „Nijmegens tuin", de gierpont, die drommen van menschen af- en aanvoer de, en de aan deze zijde der rivier gele gen Belvédère, in een voor de beide jon ge mannen ongekend schoon. De één van Jan van Gezooijen, afkom stig uit de Bouwe-Louwe-sleeg to Leiden, als jongen do schrik van zijn -ouden cate chiseermeester 'Raabe, als jongeling woikzaam op de grofsmederij; waar hij reeds aardig verdiende, "ón Zondags stam gast aan de b'llardlafel in één dor kroe gen op de Haarlemmerstraat, waar liij zijn zuur verdiende penningen schoon tjes verleerde. Om herhaalde vechtpar tijen was liij bij de grofsmederij ontsla gen. In een baloorigo bui had bij getec- kend- bij de koloniale reserve te Nijme gen. Do ander was onze Herman Buisonjoe. Tevergeefs hadden Rika en Dora hem ontraden naar „de Oost" te gaan. Zelfs m'nheer en mevrouw Van Heekeren wa ren er aan te" pas gekomen. Herman was een redelijke jongen, en luisterde steeds naar goeden raad. In dit geval was zijn besluit echter onwrikbaar. In 't menschenhart zijn diepten, waar over niemand oordcelen kan, en die toch lalleen verklaren, wat soms onverklaar baar schijnt. Als zoon van een dronk aard, die eerst zijn lieve vrouw naar t graf bad geholpen, en daarna zelf in dronkenschap op zoo noodlottige wijze was omgekomen, voelde Herman zich steeds een schandmerk op 't voorhoofd branden, dat hij door daden wilde uitvis- schen. Bovenal' dorstte hij naar een an dere omgeving. Als jongen had liij veel over Indië gelezen. Dat was t toovcr- land, hetwelk hij wilde zien. Daarbij had hij iets avontuurlijks in zijn aard, dat bevrediging zocht. (Wordt v tv ;'I).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1