Dagblad voor Leiden en Omstreken. kiB«- n LEIDSCH ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f 2.50 Per week ....*0.19 (Franco per post per kwartaal ......f190 4üe JAARGANG. MAANDAG 17 DECEMBER 1923 - No. 1116 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 ADVERTENTIE-PHUS Gtwon. advertentiën per regel 22 K cent, Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief? (pij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbet** ang van ten hoogste 30 woorden, worde® V Hoogst bedenkelijk. Het Handelsblad roept ach en wee over liet feit, dat de recktsche partijen elkaar nog steeds niet hebben gevonden. Bij herhaling dringt dit liberale or gaan aan op de vorming van een nieuw Bechtsch Kabinet. En het voegt daaraan nog deze opmer king toe: „Wij weten natuurlijk zeer goed, dat 'die zestig man, door zulk een Kabinet ook zouden kunnen gebezigd worden tot het doorzetten van in ons oog hoogst bedenkelijke maatre gelen. De Nieuwe Haagsche Courant heeft, tijdens de crisis, eenige zaken op genoemd, die men nog van het kabinet- Ruys zou hebben gekregen, o.a. een nieuwe Zondagswet, wijziging van Art. 123 van het Regeeringsreglement in Indië, afschaffing van de Staatsloterij, „voorziening" betreffende vaccine- dwang. Het blad had er nog de bios coopwet bij kunnen voegen. A il t e m a al zaken, waarvan we niets heb- b e n." Wat het Handelsblad hier opmerkt is niet bepaald een onthulling. Het is bekend dat de liberalen van een verbeterde Zondagswet niets moeten hebben. Het is bekend, dat de liberallen de Staatsloterij in hooge waarde houden en dat ze de vaccinedwang nog altijd bewon deren. Het is hekend dat de liberalen de Zen ding onder toezicht van de Regeering willen houden en dat zij voor beperking van het inderdaad niet denkbeeldige bios- fcoopgtfTaar, in naam der vrijheid, die ze overigens niet bang zijn te verkrachten, weinig gevoelen. Dat alles is bekend. Maar het kan daarom toch hog geen kwaad dat hier nogeens gezegd wordt dal men dergelijke maatregelen als hoogst be denkei ij k beschouwt. We weten dan althans wat we aan el kaar hebben, en wat ens volik van der gelijke gematigde liberalen heeft te ver wachten. STADSNIEUWS. Voorste"len en moties. ïn verband met de behandeling der be grooting, waarmede heden een aanvang wordt gemaakt, zijn bij den gemeente raad o.m. de vollgende voorstellen en mo ties ingediend: Voorstel van den heer S ij t s m a om hij de behandeling der gemeentehegroo- ting voor den dienst 1924 geen algemeen© beschouwingen te voeren. In zijn toelichting zegt de heer Sijts- ma: Het gedrukt verslag van het verhandel de in de secties, 't welk ook tot leiddraad dermondelinge besprekingen moet die nen, bevat in de voornaamste plaats be spiegelingen, gewijd aan de samenstel ling. van het college van B. en W., in. verband met de stérkte der partijen in den raad, over de wijze, waarop de ver kiezingen gevoerd, en over de oude vraag, waarom do sociaal-democratische fractie geen wethouderszetels aanvaardt. Al deze punten werden, ook hij vorige begrootingen reeds uitvoerig besproken, zoödat weinig belangrijks meer over deze quaesti© zal kunnen worden gezegd. Wel is het te voorzien, dat er weder uiterst uitvoerig over zal worden gedebatteerd, zeer waarschijnlijk 'geheel buiten de eigenlijke begrooting om. Heizelfde geldt ook van andere punten, Zooals die, betreffende den overgang naar de komende nieuwo maatschappij enz. Het hoogst belangrijke vraagstuk der bezuiniging kan, zooals al het zakelijke, dat hij do algemeene beschouwingen te berde is gebracht, bij de behandeling der ontvangsten en uitgaven zeker evengoed tot zijn recht komen. Voorstel vtn d<n heer Ver we ij om de vergaderingen van do plaatselijke school commissie in het openbaar te doen hou den; om het onderwijs in het zevende leerjaar uit te breiden met hot onderricht in één der moderne talen; dat de gemeen-» te zoo spoedi'g mogelijk het aanleggen van meer speelterreinen ter hand neemt; om een jaarlijkse he subsidie uit te trek ken voor het maken van schoolreisjes door de leerlingen van de 6g en 0e klasse der lagere scholen. Motie van den heer V e r we ij: De raad besluit dat door het college van B. en W. pogingen worden aangewend, welke kun-» nen leiden tot vervanging van de thans bestaande twee particuliere vakscholen voor nijverheidsonderwijs door één ge meentelijke vakschool. Voorstellen van m r. Van E c k' om biij de ontvangsten van de gasfabriek de pos ten retributie en winst te .schrappen en in overeenstemming daarmede den niet contractueel vastg'esteïden gasprijs met 1 cent per M3. te verlagen. dat B. en W. zich zullen wenden tot de regeering, zoo mogelijk gemeenschappe lijk met de colleges van d'a)gelijksch be* ètviur van de andere gemeenten tusschen ie 50.000 en JOQ43QQ inwoners* ten. einde te bereiken, dat het dezen wordt toegestaan om het bedrag, dat voor noodzakelijk levensonderhoud wordt afgetrokken bij den aanslag in de plaat selijke directe belasting naar het inko men, met f 200.— te veriioogen; om bij de ontvangsten van de electrici- teitsfabriek ide posten retributie en winst te schrappen en in overeenstemming daarmede de verordening op de electrici- teitsprijzen aldus te wijzigen, dat de niet- contractueeli vastgestelde prijzen met 5 cent per eenheid worden verlaagd; om het aar tal opcenten, dat van de ver mogensbelasting wordt geheven, te bren gen van 15 op 100; cm het bedrag, dat volgens de verorde ning op de heffing van een belasting op itooneelvertooningen cn andere openbare vermakelijkheden in art. 5 sub 1 dier ver ordening wordt geheven, algemeen te be palen op 10 pet. cn het bedrag dat gehe ven wordt volgens art. 5 sub 2 cn 3 dier verordening, terug' te brengen tot do helft Motie van den lieer van Eek: De raad spreekt de wenschelijkhed uit, dat voor taan ook in Leiden het houden van op tochten en meetings met muziek cn banie ren, op Zondag in den namiddag als re gel zal worden toegestaan. Voorstellen van den heer 'S an Stra len: Be raad noodigt B. en W. uit maat regelen te nemen,, waardoor aan werk- looze hoofden van (gezinnen, die een huurprijs verwonen van meer dan f3.50 per week en die huurprijs niet kunnen betalen, een toeslag op de buur wordt vers'rekt tot er n bedrag, waarmede de •huur f 3.50 te boven gaat. 0.n de Gcrneenteljjke Steuncommissio te verzoeken de ondersteuning aan dubbel .uitgetrokken wcrkloozen niet to vermin deren. Moties van den heer van Stralen: De raad, gezien do wensckelijklieid om in het midden der stad over een kinder speelterrein to beschikken; van meerling dat het terrein van het voormalige Invalidenhuis aan don Mid delweg zeer geschikt is om tot speelter rein to worden ingericht; besluit na afloop der bestaande huur contracten liet Invalidenhuis niet meer te verhuren, to doen afbreken en het open- komend terrein voor speelterrein in te richten; De raad, van oordeel dat het gewenscht is om gewinnen, welke door langdurige werkloosheid met gevaar van volstrekte armoede worden bedreigd, voor algeheelo inzinking te bewaren; noodigt B. en W. uit maatregelen te ne men, waardoor het mogelijk wordt aan die gezinnen bijzondere hulp te verleenen. Motie van den heer Van den Heu- v e 1: De Raad spreekt de wensckelijkheid uit, dat de exploitatie van de Zwemin richting aan het Rijn-Schiekanaal' vQprtaan van gemeetewege zali geschie den. Voorstel van den heer Van den Heu vel om te besluiten onverwijld de noodi- ge stappen te doen om te komen tot het bouwen val een nieuwe Groole Haven- brug, welke voldoet aan de edschcn van het tegenwoordige verkeer. Voorstellen van den heer Groene- veld: te besluiten, dat lot het School- bad worden toegelaten alle leerlingen der openbare en bijzondere scholen voor ge woon lager onderwijs; uitgaaf no. 385, groot f2800, aan de Roomsch-Katholieko Vereeniging voor Kraamverzorginlg uit de Begrooting te schrappen en in plaats daarvan f2500 beschikbaar te stel len, teneinde de kraamverzorging van armlastige ingezetenen in 'gemeentelijk beheer te nemen. Motie van den heer Kooistra: om •bij personeelsvoorziening in de gemeen* tebe drijven die zich daartoe leenen al vorens oproepingen te plaatsen en dn Oventueele vacatures te voorzien do be treffende hoofden van takken van dienst op te dragen 'zich te wenden tot de Ge* meentelijke arbeidsbeurs, ten einde na te gaan of zich daar personen hebben aan* gemeld, die de te vervullen plaatsen zou den kunnen innemen. De knoeierijen bij het Leidsche Ziekenhuis. ïn verband met do knoeierijen, ge* pleegd bij den bouw van het nieuwe Zie* kenhuis aan den Rijnsburgerweg, Zijn door de politie alhier ter beschikking van de Justitie gesteld, en door deze in het Huis van Bewaring te Den Haag inge.slo* ten, de expediteur A. A. v. T., en de aan nemer G. C., hei don alhier woonachtig. KindervöedingVJcruël". ïn het gebouw van de gem. „Stadsevan gelisatie JeruëP' aan do Middelstegracht werd hedenmorgen met de Kindervoe-» ding een aanvang gemaakt. Lang voor acht uur, zoo deelde men ons mede, stonden Zij reeds voor de deur, de arme kleintjes onzer eigene omgeving. Of ze 't noodig hebben? Ach mijnheer, zeide o.a. een onderwijzer, die een paar dagen geleden kwam pleiten voor vier hongerige kleintjes van zijn school, ach mijnheer één van de vier wilde mij eerst niet ver-» tellen waarom hij te laat op school kwam vanmorgen, maar eindelijk, na lang vra* gen kreeg ik het er uit: „er was reeds enkele morgens geen brood in hui,s en nu weer niet, net zoo lang gel'oopen tot ik bij iemand een dubbeltje kreeg voor een broodje, toen hadden we ieder één sneed ie en zoo ben ik nu telaat; moeder huilde, zij troostte mij: Ja krijgt van middag op school wél wat. En zoo kom ik vragen, mijnheer van der Horst: welke richting de kinderen, die u toelaat, moeten zijn toegedaan. We antwoordde dat we slechts naar één ding vroegen: Is het noodig, hebben ze' honger, zoo ja dat is voor ons voldoende. En zoo openden we vanmorgen de kin dervoeding; twee lange tafels, gedekt met helder witte tafellakens; voor ieder kind een bordje en een beker met de bekende aanduiding: „melk is goed voor elk". Ieder kind kan zijn genoegten eten, en kelen peuzelden vijf of zes broodjes op. Er was een pak gesneden boterhammen- spek gekomen van een onbekende: „voor de kindervoeding!" Jam was geleverd door een fabrikant alhier tegen billijken prijs, evenzoo hee- te melk; de firma II. G. Tan Noort ver raste nog onverwacht met een zending brood, waardoor zij ook nog krentenbrood konden loe-eten. Moge het gegeven wor den, zoo schreef de leider, dat er met dit priktische werk dat nu zonder cenigen twijfel rechtstreeks tot het doel leidt, kan worden voortgegaan gedu rende dezen winter. E. L. Th. Hoooenstraaten. t Do lieer E. L. Th. Hoogenstraalen, di recteur van de N.V. Nederlandsclie Fa briek van Verduurzaam do Levensmidde len LeidenAlkmaar, van wiens ernsti- gen toestand wij Zaterdag melding maak ten, ie gisteren in het St. Elisabethsge- sticht, waar hij werd verpleegd, in den leeftijd van 53 jaar overleden. De heer Hoogenstraalen was zeer ge zien, om zijn vel'e goede en groote eigen schappen, op maatschappelijk gelr'ed en tegenover zijn personeel aan den dag ge legd. Leidsche Burgerwacht. De oefeningen der L. B. zijn weder voor dit jaar geëindigd. Op deu laatsten oefening 1.1. Vrijdag hed op initiatief der leden v. Berge Henegouwen en v. d. Vel den een onderlinge schietwedstrijd plaats. Er waren niet minder dan 36 prijzen Luit. Steenhouwer reikte met een toepas selijk woord de prijzen uit. 15 Jan. 1924 worden de oefeningen hervat. Boor de afd. Leiden van de Ned. Ghr. Landarbeiderbond wordt a.s. Woens dag in gebouw Prediker een openbare vergadering gehouden, waarin als spre ker hoopt op te treden de heer L. v. Vliet, hoofdbestuurder. Op Woensdag 19 December a.s. wordt vanwege de Ver. voor Inwendige Zending der Ghr. Geref. Gemeente al'hier, een samenkomst gehouden in het "Kerk gebouw Breestraat, waarin zal voorgaan D s. B ij 1 e v e 1 d van Haarlem met het onderwerp: „Een wondervolle visch* vangst". Zoowel spreker als onderwerp lokken zeer tot bijwoning uit. Voetballende jongens hebben bij de „beoefening" van hun spel een ruit inge trapt van het Gymnasium aan de Doe- za straat. ïn den aigeloopen nacht viel op de Doezastraat een duel te aanschouwen tus schen een tweetal autobus-chauffeurs, die liet blijkbaar met eïkaar niet eens konden worden over de oorzaak van een kleine aanrijding die even te voren had plaats gehad. 1 I De zaak zat zóó. Ghauffeur A liet zijn auto stoppen om eenige pasasgiers uit te laten, toen chauf feur B, die op 4 M. afstand volgde, geen erg hebbende in het voornemen van zijn collega, achterop diens voertuig reed, waardoor het nummerbord van eerstge noemde, en de lantaarn van B. werden vernield. De politie heeft ten slotte aan de woor den- en gebaienwiseling een eindo ge* maakt. ïn den nacti't van Zaterdag op Zon dag kregen J. F. H. en A. B. EL, twee zwagers, die samen een perceel in de Nannstraat bewonen, ruzie met elkaar, waarbij van weerszijden werd gebruik gemaakt van messen. De eerste liep in totaal) vier niet-ernsti:- !ge steken in den rug op, de andere kreeg een steek in de pink. Door de marechaussee te Moerdijk ia aangehouden T. J. v. A., wiens aan houding was verzocht door don Comm. v. politie alhier, als wordende verdacht van het plegen van diefstaL Een voetganger, H., passeerde ïn den naoht van Zaterdag op Zondag de Blauw* poorsbrug, toen hij, zonder dat daar vol* geus zijn verklaring, eenige aanleiding voor was, door een onbekend persoon wend aangevallen, die hem tegen een ijze* ren hek wierp, waar H. met het hoofd in een paai1 IJzeren, pinnen tejeclit kwam en zich deswege vrij ernstig verwondde. In het academisch ziekenhuis werd hij verhonden. De polite doet onderzoek naar den dader. BINNENLAND Hu.'diging H. de Wilde. In de omstandigheid, dat het lid van de Gedeputeerde Staten, de heer H. de Wilde, Zaterdag zi'jn 70sten verjaardag herdacht, hadden naar men weet een aantal vrienden en belangstellenden aan leiding gevonden, hem een huldiging te bereiden. Met dit doel vormde zich een commis sie, waarin zitting hadden de heeren jhr. mr. van Karneheek, minister van Buiten- landsclie Zaken, baron Sweers de Landas Wyborgh, Commissaris der Kon'ngin in Zuid-Holland, de oud-wethouders mr. Droogleever Fortuyn en mr. Verbroek; de oud-minister van Marine, mr. Bijleveld, zoomede de heeren Eder.sheim, Kessler en Tellegen. Het resultaat van de be moeiingen dezer commissie was, dat de heer De Wilde Zaterdagmiddag in De Twee Steden een receptie heeft gehouden, waar circa 200 belangstellenden hem zijn komen complimenteeren. Tegen half vier trad de jubilaris de ont vangzaal linnen, waar hij naast vele vrienden, ook een aan'al zijner naaste familieleden, o.a. zijn zoon, het Kamer lid, bijeen vond. Mevrouw De Wilde was door ongesteldheid verhinderd aanwezig te zijn. Achtereenvolgens voerden het woord de heeren Kessler, baron Sweerts-de Landas Wyborgh, mr. Verbroek, mr. Bijleveld, voorzitter van den A. R. Kieskring Den Haag, de heer Duynaer van Twist en de heer Hans, voorzitter van den Neder- landschen Journalisten-Kring. Al deze sprekers huldigden op warme wijze de verdiensten van den jubilaris. De heer De Wilde, die zeer getroffen was door de hartelijke toespraken, be dankte met een kort woord voor de hem gebrachte hulde. Een lange rij van bezoekers kwam hier op den jubilaris de hand drukken. Daar onder hervonden zich o.a. de minister van Binnenlandsche Zaken en Landbouw, jhr. mr. Ruys de Beerenbrouck, en de minis ter van Justitie mr. Heemskerk. Een groot aantal bloemstukken gaf aan de ontvangzaal een fleurig aanzien. Mim'ster van Karneheek en rnr. Droog leever Fortuyn hadden reeds eerder gele genheid gevonden den jubilaris toe te spreken en voerden uit dezen hoofde op de receptie, die zich door een zeer har telijk karakter kenmerkte, niet meer het woord. Loonsverlaging b:j de bpcorwegen. In de conferentie tusschen de directie van de Nederlandsclie Spoorwegen cn do vertegenwoordigers van de spoorwegper- soneel-orgauisaties heeft de directie me degedeeld, dat zij aan den minister van Waterstaat zal voorstellen, een nieuw ar tikel in het Reglement Dienstvoorwaarden op te nemen, waarbij het mogelijk wordt de loonen met ingang van 1 Ja nuari 1924 met 10 pGt. te verla gen. De directie heeft zich voorts bereid ver klaard met de organisaties te overleggen of op andere wijze het te bezuinigen be drag, dat tien millioen gulden moet zijn, te verkrijgen is. Nederland en Be'gië. Naar gemeld wordt, is het waarschijn-» lijk dat, hij de behandeling, dn de Kamer, van het voorstel' tot goedkeuring der Ne- •derlandscho afrekening van het door Bel- giq verschuldigde bedrag wegens inter- neeringskosten van Bellgisclie militairen in Nederland, do vraag zal worden ge steld of deze kosten niet ten laste vallen van de garandeerende mogendheden wel ke de Belgische neutralitet hebben ge schonden, namelijk Duitschland en Oos tenrijk. Het blijkt echter bij voorbaat uit gesloten dat de regeering en de meerder heid in de Kamer zich desgevallend met deze opvatting zouden kunnen vereeni gen. Kaasuitvoer. De hond van op Coöperatiefven grond* slag werkende zuivelfabrieken zondrven vragenlijst aan zijn leden, inzake de re geling van den uitvoer van kaas. Slechts 6 fabrieken spieken zich uit voor afschaf fing der controle, 44 fabrieken verklaar den zich vóór het behoud van den tegen* woordigen toestand. Onze Haringvisscherij. De Reeedersvereenilgmg voor de Ne derland sche Haringvisscherij en de Ver eeniging van Haringhandelaren "hebben den minister van buitenlandsche zaken verzocht, bij do Fransche regeering er op aan te dringen, dat in Frankrijk geen invoerrecht op haring zal worden inge voerd. De R. K. Vakbeweging. De daling van het ledental, zoo meldt de „R. K. Vakbeweging", houdt reeds drie 3rolle jaren aan, want het was pp i October 1920, toen we, na den snellen opgang, onze hoogste cijfers konden pu* bliceeren. In die drie jaren zijn we onge veer een derde van ons ledencijfer ver* speeld; we daalden van 158.222 op 1 Oc* tober 1920 tot 104.320 op 1 October van dit jaar. Het laatste kwartaal was de beweging in het ledental aldus: op 1 Juli 1923 1923 108.786 en op 1 October 1923 104.320. Het derde kwartaal bracht dus een verides van 4466 leden, tegen 6734 in het tweede en 7153 in het eerste kwartaal van dit jaar. In de drie kwartalen hebben we dus éen achteruitgang van 18353 leden, tegen 23 322 over denzelfden tijd van het vorig j&ar. De zwaarste verliezen hebben dezen keer wederom de bouwvakarbeiders, me* taaibewerkers en textielarbeiders geleden, terwijl ook het spoor- en tramwegperso* neel' zijn slechtste kwartaal heeft geboekt Overigens zijn alle verhezen belangrijk minder dan ze geweest zijn, en daaruit mag wellicht worden geconcludeerd, dat cr een begin van verbetering i3 ingetrc* den. BUITENLAND DE FRANSCH-DUITSCHE BESPREKINGEN. Eenige hoop? Zooals verwacht werd, heeft de Duit* ,sche zaakgelastigde Von Hoesch in zijn onderhoud met Poincaré aangedrongen op de instelling eener commissie ter rege* ling van den toestand in het bezette ge bied. Poincaré heeft op dit verzoek geant* woord, dat hij, nu het lijdelijk verzet was gestaakt, gaarne eventueel e mede* deeEngen van het rijk in ontvangst zou nemen, hetzij van den zaakgelastigde of van den gezant, als de Berlijnsohe regee ring een gezant wil benoemen. Teneinde misverstand to voorkomen, vroeg hij een schriftelijke herhaling van hetgeen Von Hoesch hem mondeling had meegedeeldj hetgeen de zaakgelastigde De besprekingen zullen derhalve later worden voortgezet. In diplomatieke kringen te Berlijn wordt de toestand hoopvol ingezien en acht men, dat er in de laatste dagen veel ten goede is veranderd. Men meent, dat Poincaré ditmaal niet zal weigeren, met Berlijn van Tegeering tot regeering te onderhandelen. Het oogenhfik van den „Duitschen diploma- tieken aanval" wordt als zeer gelukkig beschouwd, want het verloop der Engel* sche verkiezingen en de houding van Goohdge kunnen niet nalaten matigend op de Fransche politiek in te werken. In haar nota zet de Duitsche regeering uiteen, dat, nu aan alle wenschen van do Franschen is toegegeven, het niet langer aangaat, te weigeren in onderhandeling te treden. De regeering stel't wijders voor, een ra dicale nieuwo regeling in te voeren van alle hangende problemen en legt er den nadruk op, dat de kwestie van do bezet* ting en die van do herstelkosten ten nauwste aan elkaar verbonden zijn. Petroleum-concessies. De „Tribuna" meldt uit. Moskou, dat do Sovjetregeering, naar aanleiding van Mussolini's verklaring, dat hij berc:d is tot erkenning van do Sovjetregeering over te gaan, het verzoek heeft ingewilligd_ om een concessie voor den duur van 30 jaar to verleenen voor een zeker potroleuinge* bied. gelegen nabij Sickof in Georgië en wel bij do spoorlijn Bakoe-Tiflis. Het be treffende gebied heeft een oppervlakte van 20.000 HA. De ex-kroonprins te Potsdam. Do ex-kroonprins heeft voor het eerst sedert zijn terugkeer naar Duitschland ©en bezoek gebracht aan Potsdam. In da afgeloopen week heeft bil daar drie da* gen vertoefd. Zijn verblijf ging ochlcr on* opgemerk tvoor het publiek voorbij. De ex-kroonprins verklaarde, dat h'j een be* zoek wilde brengen aan het graf van zijn moeder. Met zijn kinderen is hij daarop naar Gels teruggekeerd, om daar het Kerstfeest te vieren. Groote vulkaan-ramp. In het gebied aan de grens van Ecuador heeft een aardbeving plaats gehad. Het dorp Carioana is verwoest. Te Ipialcs en Tuquerres is groote schade aangericht De beide vulkanen Cumbal cn Azufraf, die in de streek zijn gelegen, zijn in wer* De siad 'Cumbal nabij do grens van Ecuador is door de aardbeving, welko in Columbia heeft plaats gehad, verwoest. Er zijn vele dooden en gewonden. Men hoeft van onder de puinhoopen Teeds 85 lijken te voorschijn gehaald. Do volle om* vang van de ramp is echter nog niet be kend. Volgens nadere berichten worden nog voortdurend aarasohokken waargeno men. De verbindingen zijn vrijwel allo verbroken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1