Dagblad voor Leiden en Omstreken. NIEUWE LEIDSCQ ABONNEMENTSPRIJS jgfc, In Leiden en buiten Leiden ij. \vaar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f2.50 Per week «...fO.19 (Franco per post per kwartaal f 2.90 Uit verlies winst. In een schoon artikel wees de Stan daard op de ongedachte vrucht, die do crisis met name voor de A. R. partij af wierp. Er was hier en. daar een niet te mis kennen dofheid merkbaar. Het scheen of de fighting spirit de vechtgeest in de partij aan het wegsterven was. Een klein deel der onzen werd door de actie van de S. D. A. P. meegesleept, ter wijl hij anderen eenigo aarzeling ont stond. „Dat had gevaarlijk kunnen worden, indien niet Mr. Troelstra de hand tot herstel had gereikt. Hoe meer diens aanval zich richtte te gen den persoon van den leider der A. R. partij, hoorneer onder ons de stem ming zich wijzigde. De platen van Jordaan in Het Volk, Jen heer Golijn voorstellend als slachter van den Nederlandschen arbeider ten bate van het oorlogsmonster, of de voor stelling van een geharnastea Heiland, ge kruisigd aan het vloekhout van een Vlootwet, deden mede de oogen open gaan. Men begon den geest van 1903 te onderkennen. De voorstelling in de woTg- plaat was nog overtroffen. Men begon weer te beseffen, dat het niot alleen ging om een zakelijk verschil, maar dat dieper liggende drijfveeren werkten; dat de A. R. partij als zoodanig midden in den strijd was komen! te staan. En van toen af werd het anders. Overtalrijk zijn de bewijzen waaruit dat bleek. Zielsontroerend waren sommige. Een o, zoo eenvoudigs vrome vrouw uit het volk had begrepen, wat aan en kele intellectueelen ontgaan was.. Een der oude medestrijders zond van zijn sterfbed, den eigen dag, dat de poort der eeuwgiheid zich voor hem ontsloot, woorden ven bemoediging. Zoo werd van lieverlede de strijd geen last meer. Er werd weer gevoeld, dat het eenvoudige A. R. volk achter zijn voormannen stond; dat de band niet ver broken, zelfs niet verslapt was. Enkelen mochten het vaandel verlaten hebben en sich onder 's vijands vlag hebben ge schaard, de geestdrift der anderen maak te dit verlies meer dan goed. Zoo is er dan, al is de slag voorshands verloren, ruime stof tot danken. Want., men vergete dit niet, we staan aan het begin van een lange worsteling -jm het behoud van een gezond volks leven. Het vraagstuk van het herstel is twee 'aar lang in het vage gesteld. Van nu af :s het concreet aan de orde. Maar ran nu af bereide men zich dan ook voor op toenemende scherpte in den Strijd. En daarvoor was noodig, dat eerst do ~?thargie werd afgeschud. Die zijn we ■ju. zoo we wèl zien, kwijt. De oogen zijn nu open voor wat ko men gaat. 1 Buiten dien strijd blijven we niet, zelfs r.iet al komen we voorshands op ons zelf te staan. Immers, men mag nog een korten tijd wat voortmodderen, nu het probleem een maal concreet aan de orde gesteld is, verdwijnt het niet meer. Het büjft op het eerste plan. 1 Daar hoort het thuis. Om zijn beteekenis voor het materieele 'welzijn des volks, maar ook om zijn be lang voor de geestelijke waarden van ons volksleven. Met keere het oog slechts naar de ons •jmringende landen waar, ndar het woord van den radicalen socialist Hilferding, de «schrikwekkendste aller belastingen; de n f 1 a t i e. de waardevermindering van 4de JAARGANG. - MAANDAG 5 NOVEMBER s923 - No. 1080 Bureau: Hooigracht 35 - Leidsn - Tel. Int. 1278 Postrekening 58936 de munt, haar Intrede deed. En men zie, onder welken druk het gansche leven daar is gekomen'. Hoe ook geplaatst in den parlementai ren kamp, het doel van den strijd op dit terrein blijft eenerlei. Of we een regeering steunen, of haar bestrijden, dan wel of we onzijdig zijn, dat doel laten we niet los. Omdat de hoogste volksbelangen ermee saamhangen. Dit toch vergete men niet, dat in een toestand van ellendo als Duilschland thans kont, revolutionaire woelingen een vruchtbaren bodem vinden. Ook daarom moeten wij het ontstaan van zulk een toestand verhinderen. In 1903 vond Troelstra de A. R. partij op zijn weg. In 1918 waren onze A. R. jongens on der de allereersten die zich schrap zet- ten. Ook in do toekomst zal Troelstra zijn doel niet bereiken, voor do A. R. weer stand gebroken is. Mr. Troelstra spitst zijn aanval toe op onze partij. Voor dien strijd gaan we niet uit den weg. We hebben altijd weer stand geboden aan een streven om bloot anti-socialistisch te zijn. Ook nu hebben we daaraan niet de minste behoefte. Zoo na als voor leven we uit eigen be ginsel. We buigen can met heel onze ziel voor wat de Koning der Eeuwen van ons eischt. Uit Hem en uit Hem alleen is onze kracht. Hoon noch laster doen ons van dit levensbeginsel wijken, zoolang het God behaagt ons daartoe kracht te schenken. Gebrekkig inzicht moge enkelen onzer er toe brengen in dien kamp z;ch afzij dig te houden, indien al niet zich onder Troelstra's leiding te scharen, daarin ligt geen reden om onze gedragslijn te wijzigen. Trouwens, dit staat vast, dat op den duur het volk niet afvalt van hen, dies het op t ijd de waarheid durven zeggen. De waarheid, die nu luide klinken moet, is deze, dat het Neder Lmdscho volk met ontzaglijke gevaren van geestelijken en materieelen aard bedreigd wordt, als men verzuimt het kwaad, dat aan ons volksleven knaagt, vierkant tegen te tre den. Dat het besef daarvan onder ons le vendiger geworden is; dat do realiteit dor dingen beter gezien wordt; dat de dofheid weer plaats maakte voor warmte; dat de diepste grond van den socialistischen 'aanval op ons antirevolutionairen weer gepeild werd; dat de eenheid van partij en leiding weer inniger gevoeld werd; dat alles boeken we alfï ongedachte maar gewaardeerde vrucht van een worsteling, die ja, tijdelijktot een parlemen taire nederlaag voerde, maar in het eind zal blijken een gezonde stimulans voor ons partijlevei te zijn geweest. STADSNIEUWS. Concert L'. M. E. „Bobette". Het Leidsch Muziek-Ensemble „Bobette" gaf Zaterdagavond voor do geheel bezette Foyer van de Stadsgehoorzaal een wel geslaagd concert. Het goed voorziene programma ver meldde behalve die van Bobette zelf, de namen van eenige andere krachten, wier medewerking ongetwijfeld niet vreemd was aan de groote belangstelling, maar de hoofdschotel werd toch geleverd door „Bobette", en wel op een wijze, die on miskenbaar illustreerde, dat het met de ontwikkeling van het ensemble, dank zij mede de leiding van den heer G. de "Wolf in de goede lijn gaat. Geopend werd met do Marscli Milit. No. 1 op 51 van F. Schubert, gevolgd door de Ouverture „Nachklange van Ossian" van Niels Gode, waarna we in 'n tweetal zangstukjes „Trockne Bluinen" van F. Schubert en „Soir Païen" van George Hué, waarvan de laatste tevens voor fluit, piano, gelegenheid kregen den mooien zang van Mej. Tilly Leening, op den vleugel begeleid door Mej. Mien Venver te hewonderen, in wier, van zelfbeheersching getuigende voordracht vooral de beeldende uitspraak en de warme accentueering bewondering^ wek ken, terwijl de welluidendheid van stem een weiverzorgden indruk m'aakt. In de „Serenade" van Widor, en „Fan- tasie-Cavalleria Rusticana (2 deelen) van Moscagni, gaf „Bobette" weer eens te genieten van haar krachtige prestaties. Nog eenmaal kwam Mej. Leening in haar kracht in een tweetal welgekozen liedjes, „Si vous l'aviez compris" en „Schemerliedje", respectievelijk van L. Denza en J. P. J. Wierts, waarna een 5-nummerig Suite-Ballet van F. Popy door „Bobette" het programma sloot. Den directeur, den heer G. do Wolf, werd een gouden insigne, de medewerken de dames van ..Bobette", alsmede de da mes Verwer, Medius, en Tilly Leening, bloemen aangeboden. Door den voorzatter werd een woord van dank gebracht aan do. verschillende medewerksters en ook aan den heer Kriest, die welwillend voor de groenver- siering zorgde. Het concert had veel aantrekkelijks, maar door de uitvoering van verschillen de dansen en het hal, waarmee het con cert gesloten werd, kunnen wij toch voor het vervolg niet lot bezoek opwekken. Bazaar voer Wijkarbeid. Zooals reeds gemeld werd, zal Dinsdag middag te half drie de Centraio bazaar voor Wijkarbeid worden geopend. Deze bazaar wordt georganiseerd door zeven christelijke wijkvereenigingen, die van oordeel zijn, dat het beter is een arbeid als deze te centraliseeren, dan de gemeente telkens to vermoeien met af zonderlijke pogingen tot leniging van den financieelen nood. Het comité, dat dezen bazaar organi seerde, is van oordeel, dat het een din gende eisch is, dat ook in dezen tijd de wijkarbeid krachtig wordt voortgezet. In veler woning blijft er nood te lenigen van allerlei aard. Vooral ook vraagt de gees telijke voorlichting en vorming van ons volk de aandacht, nu verschillende in vloeden daarop demoraliseerend werken. Om dus zoowel den evangelisatiearbeid onder jong en oud als het ver! oenen van steun aan zieken en behoeftigen voort gang te doen hebben, wordt deze bazaar georganiseerd. De verwachting van het comité, dat zeer velen uit Leiden en omstreken, door hun bezoek zullen toonen met dit doel te sympathiseeren, zal, naar vertrouwd mag worden, niet worden beschaamd. Gaarne wekken wij onze lezers en in zonderheid de lezeressen; op, den gedaag den steun niet to onthouden. Gelijk wij reeds meldden, hoopt de burgemeester als eore-voorzitter van het comité den bazaar te openen. *Jeruël." De leiding van do Gem. Stadsevangeli satie „Jeruël", die zich gedurende den laats ten tijd in de medewerking van ver schillende buitensteedsche krachten mocht verheugen, vond in do komst van pastor Lüdecke uit Staffürt (bij Berlijn) aanlei ding om Zondagmiddag in een bijzondere samenkomst dezen te laten optreden met een beknopte lezing over (5e geestelijke en maatschappelijke toestanden in zijn om geving. Pastor Ludecke, die op uitstekende wij ze vertaald werd door den heer v. Zijl, had als uitgangspunt gekozen do wccr:'.cn uit 2 Cor. 711. Na ©enige kenmerken te hebben ge noemd van de plaats zijner inwoning, waar hij reeds 36 jaren werkzaam is, verhaalde spr. ©enige treffende momenten uit zijn arbeid, dien hij eens aanving zonder zelf den Heiland te kennen. Een van do belangrijkste werken die een voorname plaats in zijn levenswerk innemen' is de stichting van ©en tehuis voor weeskinderen, die in 1908 tot stand kwam en die gemiddeld 30 kinderen huis vest. (In den oorlog is dit getal wel eenis tot GO gestegen.) Dank zij vooral de hulp van Amerikaan- sche vrienden ben tot nu toe in de aller noodzakelijkste behoeften worden voor- zier.. Levendig en natuurlijk was de teekening die de pastor gaf van den loop der revo lutie in Duitschland, die naar hij het uit drukte, de bestaande orde omkeerde, met hetzelfde gevolg als bij roeren in modderig water, waarbij het slijk naar bo ven komt. Reeds vrij kort na de revolutie begon een groot volksdeel in te zien dat het onder do leiding der Socialisten in do verkeerde richting liep, maar door aanhoudende propaganda, tot in de klein ste deelen des Rijks, wisten de revolutio nairen heb onmogelijk te maken dat de vroegere wetten, die e>en mogelijloen waar borg voor het herstel van het economische loven bevatten, weer in eere werden her steld. De aanvankelijke daling van de Mark frof in do eerste plaats den middenstand, dio 6poedig verarmde, in tegenstelling met de arbeidersklasse, dieh et toen vrij goed ging. Naarmate echter do waardevermin dering van het geld ©en grooteren omvang nam, trof do toenemende nood allo lagen der bevolking, wat tevens tot g6volg had, dab heb vertrouwen in do socialistische lei ding tot e>en minimum is gedaald. De revolutionaire ideeën zijn evenwel reeds zoover doorgedrongen, vooral in de bedrijven, dab de nodzakelijke dicipline vrijwel zoek is. In Je geruïneerde bedrij ven hebl>en de bedrijfsleiders geen in vloed meer op de arbeiders. Een; los werk man verdient evenveel als do leundigste mechaniker. Het ergst zijn er do oude menschen aan toe, die ntëfc meer werken kunnen. Zij ondervinden, aldus spr. thans de gevolgen van hun verzuim om him kinderen op te voeden in de Vreeze des Heeren. Thans worden zij voor steun verwezen naar de gemeenschap, welker middelen echter ook tekort schieten. Spr. was van meaning, dat God bezig is het Duitsche volk te leiden, als eenmaal het volk Israël naar Rafidim, waar Tiet- eigen onmacht leerde kennen. In sommige kringen, aldus spr., heerscht een rust en een gebedsgeest, die ontroert. Om evenwel het volk in zijn geheel tot een ander in zicht te brengen, zal het, zei spr., waar schijnlijk nog wel meer door de diepte moeten worden gevoerd. De lezing werd met gespannen aandacht aangehoord. Het eigenaardige vergaderingsuur was Waarschijnlijk oorzaak, dat heb gehoor niet zeer groot was, hetgeen1 te betreuren valt, want pastor Lüd'eckc heeft e'en aan gename verhaaltrant. Raadsvacature. De heer H. Pikaar heeft om gezond heidsredenen. ontslag genomen als lid van den Gemeenteraad. Do heer Pikaar heeft slechts korten tijd in den Gemeenteraad zitting gehad. Na het bedanken van Mevr. BaartBrag- gaar werd hij op 22 December 1921 ge ïnstalleerd. Hij behoorde niet tot de op den voorgrond tredende figuren, en be paalde zich bij de besprekingen in hoofd zaak tot de zaken in; verband staande met Gemeentewerken. ADVERTENTIE-PRSJSj Gewone advertentiën per regel 22J4 centt Ingezonden Mededeelingen, dubbel tariefr - Bij contract, belangrijke reductie. :»i Kleine advertenties bij vcoruitbet«W eing van ten'hoogste 30 woorden, worde* dagelijks geplaatst ad 50 cent. Opvolger van den heer Pikaar is de hoer W. A. van den Heuvel, be zoldigd bestuurder van den Textiel-arbeii dersbond. Nachteljk avontuur. Door L. M. is bij de politie een klacht ingediend tegen vier personen, dié hem, terwijl hij gisternacht door de Vrouwen-, steeg reed, van zijn rijwiel getrokken en mishandeld hebben. Reclasseering. Een jongen, die door hot Rijksopvoe dingsgesticht „Veldzicht" te Avcreest was uitbesteed bij een firma te Amsterdam, meldde zich bij de politie alhier aan, om- te worden teruggezonden naar genoemd gesticht. Aa .nrijding. In de Nieuwstraat werd een jeugdig wiel- rijdstertje door een auto, welks stuurrad berustte in handen van een dame, aan gereden. Het rijwiel werd ernstig be schadigd en zal op kosten van de dam® worden hersteld. Hyper-noncha'antisme, cf Bij do politie alhier zijn inlichtingen te verkrijgen aangaande een 3-tal rij wielen, die binnen den tijd van 24 uui' onbeheerd werden aangetroffen. Schaking. De 19-jarige B., die zich onlangs schul dig maakte aau schaking van de 18-jarige L. S., is thans aangehouden. Gp'ichting. "Wegens oplichting is aangehouden ze kere B., die sollicitanten opriep voer dé betrekking van handelsreiziger, welke personen hij vervolgens, na teekening van een contract verplichtte tot storting van een zeker bedrag. Diefstal. En minderjarige jongen is in verhoor genomen, als verdacht van diefstal van een lantaarn op de ZalerJagscke markt Door verbreking van de bovenruit heeft eenindividu zich toegang versohaft tot liet pakhuis van de fa. W., om daaruit vervolgens eenig borstelwerk te onl-< vreemden. Tramlijn LeidenDen Haag. De aanleg van den tramlijn LeicLe;i— VoorschotenDien Haag nadert zijn vol- tooing. Werd langen tijd gewacht op den boven- bouw voor de brug over den Vliet nabij do Lammerbrug, deze is thans gearriveerd cn met het opstellen der spanningen is oeru aanvang gemaakt. Met groot© energie heeft men den bouw" der breede nieuwe Hoogewoerdsbrug ter hand genomen, en de Steenschuur-helftr is gereed. De brug over het Leventdaal was reeds geruime n tijd klaar, doch werd voorloopig voor het verkeer afgesloten, terwijl ook met de bestrating werd gewacht-. Nu het hardsteen voor trottoirbanden en de quentasttegels zijn aangekomen, beeft men met de bestrating een aanvang gemaakt. De Zijdgracht wordt geheel opgebroken Voor het leggen van kabels en tramrails, terwijl ook de Nieuwe verkeersweg met prijzenswaardigen ijver in gereedheid wordt gebracht. Nu men een overzicht over den door braak in z'n geheel beeft blijkt meer en meer, dat het café hoek Levondaal oen leelijke sta-in-den-weg vormt. Mogen B. en W. tot onteigening besluiten. BINNENLAND i Renten Invaliditeits- en Ouderdomswet. Op 1 Oct. j.l. werden 2621 weduwen-» renten en 4690 weezenrenten krachtens de Invaliditeitswet genoten, terwijl op genoemden datum krachtens art. 373 dier FEUILLETON! det onrecht gewroken. T) „Ja, dan zul je die kleine uitstapjes üog een paar weken moeten uitstellen," spotte de ander, terwijl een leelijke, hit tere glimlach om zijn lippen kwam, „en", ?ing hij opeens driftig voort, „ik zeg je au eens voor al, dat ik die opmerkingen ^ver je armoede en dat je dit niet kunt ^oen en dat moet laten, niet meer hooren •>il. Ze zijn niets dan uitingen van onte vredenheid en doen het voorkomen, alsof Jo firma je niet billijk behandelt. Als je zoo praat, mag ik je er nog wel eens op merkzaam op maken, hoe buitengewoon zacht zij je vroeger behandeld heeft, na dat je gedrag van dien aard was geweest, dat je best in de gevangenis hadt kunnen komen." Jakob Todd hield zich' vast aan den rug "van derr stoel, alsof hij plotseling duize- lifir werd; want ook nu nog, na zooveel jaren, trof do herinnering aan de vlek °P zijn. naam hem als een dolksteek. Maar al werd hij doodsbleek, hij sloeg zijn zachte, heldere oogen niet neer, fer- Jji bij zijn neef in het trotsche, opgezet- gezicht keek. „Jan," zeide hij met een bedaarde, vaste stem, „jij weet heel goed, dat ik die banknoten en die wissels, die aan mijn zorg waren toevertrouwd, niet heb weg genomen. Jij weet dat." Hij had die woorden met zulk een eigenaardigen nadruk gesproken, dat de man, die vóór hem zat, in elkaar kromp en opeens doodsbleek werd. Een zenuw achtige trek van vrees vloog over zijn ge zicht. „Ik weet?" stamelde hij. „Wat weet- ik?" „Je weet," ging de kalme stem voort, „en je voelt in je hart, dat ik niet in staat was, die daad te bedrijven,waar van ik beschuldigd ben." Johan Harrisson Todd baalde diep adem en kreeg een gevoel van verlichting. „O, hé, is dat alles? Nu, ik moet je dan zeggen, dat ik, evenals je oom, geloof, dat jij, evengoed als ieder ander in staat bent toe te geven aan een plotselinge ver leiding. Jij hadt het geld in bewaring gekregen en het was weg. Waar is het gebleven? Dat willen we alleen maar we ten." „Dat weet God alleen," zuchtte de an der. „Ik kan niets anders zeggen, dat wat ik toen ook gezegd heb, dat ik het geld zorgvuldig had weggesloten in mijn lessenaar, toen ik 's avonds van het kan toor ging, en dat het er niet meer was, toen ik den volgenden morgen terug kwam." „Ja, ja, die praatjes hebben we al meer gehoord," zei Jan op minachtenden toon. „Maar je oom heeft er nooit een woord van geloofd, evenmin als ik en de eenige reden, waarom hij je niet gerechtelijk heeft laten vervolgen en je zelfs een plaats onder de klerken gaf met een klein salaris, waarvan je tenminste 'kan leven, was, dat hij er tegen opzag, om schande te brengen over den onbevlekten naam van de familie." „Daarvoor ben ik hem altijd dankbaar geweest," zei de ander. „Dat mocht je ook wel zijn. Want de zaak lekte toch uit eu 't is alleen, door de ernstige voorspraak van onzen oom, dat de officier van justitie het geval heeft la ten rusten." „Ja, daarin is hij vriendelijk geweest en God weet,, dat ik hem daarvoor altijd dankbaar ben gebleven." „Nu, ik hoop, dat je dat zult blijven en dat je ook niet zult vergeten, dat je tegen mij ook eenige verplichting hebt, omdat ik je ook in dienst heb gehouden, al ben je een man zonder fatsoenlijke vrienden en over wiens hopeloos leven al tijd een wolk zal büiven. hangen." Toen kwam er zoo'n zeldzame, schoone glimlach over het gezicht van den gesla gen man, die het geheel veranderde. „Neen, Jan," riep hij uit met een vroo- lijken klank in zijn stem, „ik ben niet zonder vrienden en zonder hoop zoo lang ik God heb en mijn vrouw!" „God!" smaalde de ander. „Nu, daaraan heb je niet veel; en je vrouw, 't arme mensch, wat kan "die voor je doen?" Hij trachtte een medelijdende minach ting in zijn stem te leggen, maar er klonk toch spijt in en ergernis. „Wat zij is?" zuchtte Jakob. „Hoe kan ik je zeggen wat Marie voor mij is? Van den dag af, toen ze bij mij kwam, toen ik overstelpt in donkere wanhoop neerlag, is zij, naast God, mijn steun, mijn vreug de, mijn hoop geweest." „Is zij toen bij je gekomen?" „Ja, ik had haar geschreven, dat ik haar haar woord teruggaf. Hoo kon ik toelaten, dat zij - haar reinen naam ver bond met den mijnen, die bevlekt was? Maar zij wilde mij niet opgeven. „Ik ver laat je niet,. Jakob", zei ze, „niets zal ons ooit scheiden. Je bent onschuldig. God zal het eens aan den dag brengen, dat weet ik, dat voel ik! Zoolang wil ik je schande, je smart en je armoede deelen en ik zal zoo gelukkiger, veel gelukkiger z'jn dan ly. «Ie riiksl» «u.1' ï"g. die iemnu! n»U zou willen aanbieden; want ik houd van jou, Jakob, alleen van jou." „Én zoo is ze de mijne geworden. Ze heeft mij met haar lieve, vrouwelijke ar-^ men opgericht uit mijn wanhoop cn mij het vertrouwen teruggegeven in God, dien( wij beiden liefhadden. Daarom ben ik', niet zoo arm en hopeloos als je wel1 denkt, Jan. Ik ben rijk heel rijk, in! mijn engelachtige vrouw en in de kinde-J ren, die ze mij beeft geschonken en bovenal rijk in God, die mij liefheeft, en in den Verlosser, die vóór mij gestor-»I ven is." !j En met een teederen eerbied sloeg Jan cob Todd zijn oogen op naar den hemebt „Ga weg, kerel, er uit!" riep plotseling; Johan in een wild opbruisendo drift.^ „Denk je, dat Ik niets beters heb te doen j dan te luisteren naar jou idiote zotte-11 klap?" En zonder iets meer te zeggen, verliet 1 Jaoob Todd het vertrek in zi.;n gewon© houding.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1