I Dagblad voor Leiden en Omstreken. NIEUWE LEIDSCH In Leiden en buiten Leiden v/aar agenten Bevestigd zijn Per kwartaal '2.50 Per week f 0.19 Franco per pest per kwartaal /.'j f 2.90 4'Je JAARGANG. - MAANDAG 15 OCTOBER 1923 No. IG62 BureauHooigracht 35 Leiden Tel. Int. 1278 Postrekening 58S36 ADVERTENTIE-PRIJS Gewone advertentiën per regel 22J£ cent* j Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief, i$ij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooxuitbeta* *-?f> van ten hoogste 30 woorden, worden dagelijks geplaatst ad 50 cent- V Een handelsbeurs. Door de Kamer van Koophandel 'en Fabrieken voor Rijnland worden pogin gen aangewend om te komen tot do op richting .van een handelsbeurs te Leiden. Een pogen dat wij gaarpe steunen. In de pas verschenen „Mededeelingen" wordt er de aandaGht op gevestigd, dat in een engen kring rondom Leiden zich een kleine honderd belangrijke industrieën bevinden, welke eiken dag duizenden en duizenden arbeiders werk versohaffen en die hare producten, door geheel Neder-: land verzenden. „Weet men, zoo wordt gevraagd, dat in dezen kleinen kring jaarlijks geprodu ceerd worden meer dan vijf en twintig aiillioen dakpannen en dat deze fabrieken aanspraak maken op het mooiste product, het best geoutilleerde bedrijf? Is liet u bekend, dat de steenfabrieken «n de kalkzandsteenfabrieken in ons dis trict een productie hebben te zamen van ongeveer honderd millioen; dat onze be ton fabrieken door geheel Nederland in vakkringen zeer hoog aangeschreven staan? Dat onder de belangrijke houtzagerijen er vele zijn, die aanspraak kunnen ma ken op den naam van „Houtdorp", omdat onmetelijke voorraden hoot opgestapeld •liggen in de, in vele, vele rijen naast sikaar gebouwde loodsen en dat daar 3iachmes in bedrijf zijn, die men in de groote houthaven Zaandam niet beter rinöl? Is ons district niet een centrum van •'>0 a wmaterialcnfabri eken, zooals er el ders in ons land bijna niet to vinden is .an is het daarom gewaagd te voorspellen, cfat alleen reeds van deze branche een beurs in Leiden zeker slagen zal? Weet ieder in ons district, dat do ge zamenlijke machinefabrieken en scheeps werven in normale tijden aan meer dan vijf en twintig honderd arbeiders brood verschaffen? Dat onze vruchtensapfabrieken do oud ste en best gerenommeerdo zijn in den iande? Kent men wel voldoendedo zeer be langrijke bedrijven in de stad; Leiden. Weet men, dat daar fabrieken zijn met Wereldnaam? Heeft U in Leiden de dekenf abri eken, meelfabrieken, constructiewerkplaatsen, ■vajetkousen-fabrieken wel eens in be drijf gezien? Kent U bet belangrijke con fectiebedrijf? Bestaat er bovendien te Leiden niet r}en zeer krachtige Middenstand en trek ken de vele en fraaie winkelzaken, die ixen hier aantreft, niet reeds in groote 'mate het koopkrachtig publiek naar hier? En wanneer U dat dan alles in aan merking neemt, is Leiden dan geen •belangrijk handelscentrum?" Wij zijn geneigd deze laatste vraag in toestemmenden zin te beantwoorden* Het pogen van de Kamer van Koophan del juichen we dan ook van haTte toe. Worde door do medewerking van alle belanghebbenden' spoedig de stichting van een bloeiende handelsbeurs mogelijk ge maakt. V Alweer ernaast. Onweerlegbaar had de heer Golijn IV'rijdag j.l. in de Tweede Kamer aange toonde, dat do Tweede Kamer aange- nieuwe offers vraagt. De Socialisten die bij hunne-propagan da tegen de Vlootwet steeds het tegendeel hadden betoogd en de sterke uitzetting van de uitgaven als het argument voor 't verzamelen van handteekeningen hadden gebruikt moesten dus wel bakzeil halen. Mr. Troelstra en Hugenholtz zagen geen !kns de door Minister Golijn gegeven cij fers te weerleggen. En daarin lag tevens de stilzwijgende er kenning. dat men de volgelingen verkeerd had ingelicht. Om hun. figuur eenigermato te redden moest er iets anders op worden bedacht en daarom kwam de heer Hugenholtz met de verklaring dat het ook geen wonder is, dat de uitgaven niet verhoogd behoeven te worden, omdat de Marine-uitgaven Voortdurend zijn verhoogd. Maar alweer sloeg hij er naast. Want juist het omgekeerde is het ge val. Het eindcijfer der begrooling 1922 (de bedragen voor hydrografie en loodswezen uitgezonderd) bedroeg f48.248.277. Voor 192-3 werd geraamd f 40.594.521. terwijl de ontwerp-begrooting voor 1924 een eindbedrag van f 35.493.84-9.aan wijst. En dit laatste bedrag is bij nota van wijziging nog verlaagd met f 53.915. In drie jaar tijds dus een vermindering met 13 millioen gulden. Als de heer Hugenholtz dan ook be weert dat de uitgaven voortdurend stij gen, dan blijkt daaruit dat bij of opzette lijk de zaken verkeerd voorstelt of dat hij spreekt over dingen waarvan hij geen verstand heeft. De S. D. A. P. sterk in het opruien van de massa blijkt nu het op zaken doen aankomt tamelijk zwak te staan. V Minister de Geer over het Vlootplan. Van zekere zijde wordt de heer do Geer, voortdurend legen het Kabinet uitge speeld. Aan de ee'ne zijde wordt dan gesteld het Kabinet en in 't bijzonder Minister Go lijn, die de kosten van de Marine zou willen opdrijven en daartegenover de heer de Geer van wie 't heet, dat hij onbaat zuchtig is, alleen 's lands belang op het oog heeft en die als financiecle speciali teit bij uitnemendheid, meer dan iemand anders, vertrouwen, verdient. Daarom kan het goed zijn nogcens in herinnering te brengen wat de heer de Geer in de Kamerzitting van 21 Maart 1922 verklaarde. Wij laten het hier volgen: Het is uit m e e t i n b-t e c li n i s c li oogpunt wellicht juist om die 300 mil- lioejji, die ik hier hoor noemen, telkens aan te voeren, maar concrete b e t e g- kenis heeft dit niet. De Minister van Financiën heeft er niet aan. al wordt morgen de vlootwet inge trokken. Dat geeft geen cent meer in de schatkist. Die 300 millioen is een kapitaalsuitga ve voor 'Nederland en Indië, waarvan 99 millioen komt voor rekening van Neder land en dit bedrag is eenvoudig gekapi taliseerd wat men ook nu jaarlijks voor dit doel uitgeeft. De jaarlijksche annuïteit zal nog iets minder zijn dan het tegen woordig bedrag. Voor I,n d i beteekent de vlootwet hoogere kosten, vooral in verband met de daar in te richten steunpunten, maar voor ons land beteekent zij niets an ders dan regel stellen op de tegenwoordige uitgaven, het daarheen leiden, dat men niet lukraak uitgeeft voor nieuw materiaal, terwijl men ten slotte niets dan oud roest heeft Vele malen is vroeger van zeer onder scheiden zijden gezegd: er moet meer continuïteit komen in de aanschaffing er moet een vast plan gemaakt worden, waaraan een opvolgend Minister gebon den is; eerst dè,n krijgen wij voor ons geld iets, dat waarde heeft. Tot dusver ging de aanbouw stelsel loos en telkens hadden wij oud roest. Nu is de bedoeling van de Vlootwet óm te maken, dat wij voor het geld, dat wij. voor de marine uitgaven, iets van waarde verkrijgen. Hèt kost ocen cent meer op de begroa- ting. „Ik zeg dit niet om de Vlootwet te ver dedigen. De heeren mogen er tegen aan voeren wat zij willen, en hoe meer er op besnoeid wordt, hpe lieVer het mij als Minister van Financiën zal zijn." En de Minister voegde hieraan eenige oogenblikken later nog toe: Ik wil maar zeggen, dat als de Minister van Financiën overweegt, hoe het budget sluitend te maken, de intrekking van de Vlootwet hem geen cent opbrengt. „Ik herhaal, dat het noemen van die 300 millioen uit een meeting-technisch oogpunt zijn waarde heeft, maar zakelijk kan ik er niets mee doen. Iets anders ware het natuurlijk -ook dat hoor ik hier zeggen wanneer men de marine afschafte. Maar daarover gaat het hier niet en daarvoor is zekér geen meerderheid. Intrekking van dè Vlootwet zou, wat Nederland aangaat, beleekenen: voortgaan op den ouden voet,"" d.w.z., veel verspil ling van ge'd." STADSNIEUWS. Ds. Joh. W. Groot Enzerink. "Was Zaterdag de toestand van Ds. Groot Enzerink critiek, in den loop van den dag en vooral 's nachts Verergerdo deze zoo mogelijk nog. Gistermiddag is evenwel een, zij het nog geringe, kente ring ten goede ingetreden. De toestand is, naar men ons meldt, thans iets gunstiger, zoodat weer eenige boop in de harten herleeft. Mogen de gebeden, die opgezonden zijn, nog verhoord worden! Ouderlingen-conferentie. Op .Woensdag 17 Octobr 's nam. te half drie zal in de nieuwe Kerkeraadskamer der Geref. Kerk aan de Hooigracht een ouderlingen-conferentie voor do Classis Leiden worden gehouden. Behalve verschillende huishoudelijke zaken komt ook aan de orde ceil referaat van den heer A. de Jong Ez. te Leiden over het onderwerp: „Kerk en kind". Een Jubileum. Er wordt wel eens opgemerkt, dat een 30-jarig jubileum geen jubileum is, maar in bijzondere gevallen gaat deze zegswijze toch niet op. Zulk een „bijzonder geval" kunnen we heden memoreer en hij het jubileum van de fa. J. K u k 1 e r. De oprichter van deze, overal in de stad bekende glazen- wa&sckerij begon al heel eenVoudiigjes en ziet, thans wordt de 30-jarige herdenking van de opriohtingsdag onder groote be langstelling gevierd; een bewijs pok van de populariteit van deze firma. Vanmorgenwerd bet kantoor in de Van der Werffstraat letterlijk begraven ander een schat van bloemen. Allerlei aardige attentie's werden aangebracht. Het per soneel schonk een ladder van bloemen, terwijl enkele personen nauw aan het be drijf verwant zijn een nabootsing van de groote mechanische ladder der firma uit zalver vervaardigd een waar kunst werk overhandigden. Het personeel versierde do geheele werkplpaats en toonde op hartelijke wijze zijn verknochtheid aan den oudsten fir mant. De cliënteele bleef niet achter en het regende felicitaties. Moge het zilveren jubileum van deze bekendo glazenwasscherij nok nog door den oprichter worden beleefd! 1 Zaterdagmiddag werd hier een Schermwedstrijd voor de competitie van den N. A. S. B. gehouden fusschen do afd. Leiden van den K. O. S. en do Rot- terdamsche schermvereeniging T.H.OJt. Voor de officieren schermden op alle wapens de heeren A. E. W. do Jong, A. T. C. Opzoomer, E. J. Bruins, en W. P. Gerzang. T.H.O.R. kwam op floret en de gen uit met de heeren W. A. Landas, P. R. Wiarda, P. H. Luyten en J. Kramer, terwijl op sabel deze laatste vervangen werd door dr. Qurlero. De uitslagen' luiden: Floret: Gewonnen door T.H.O.R. met 12 gew. part., 4 verl. prt., 23 ontv. en 41 geg, tr. Degen: Gewonnen door do fd. Leiden met 9 gew. en 6 verl. part. en 1 coup double en 21 ontv. en 22 geg. tr. Sabel: Gewonnen door de afd. Leiden met 9 gew. en 6 verl. prt., en 43 ontv. en geg. tr. Hoofdsecondant was majoor Scheffer uit Den Haag. In de Vrijdagavond gehouden ver gadering van het kiescollege der Ncd. Herv. Kerk alhier werden tot ouderlingen herkozen de heeren C. Bloot, J. v. d. Steen, C. J. Egginlc, J. Schippers cn E. v. d. V/al. Als diakenen werden herkozen de hee ren H. van Leeuwen, W. Wilfchof en F. van der Laken, en gekozen de heeren M. Splinter, Hoogeweri, M. Brinks en A. A. Smits, de laatste hij loting met den heer v. d. Wilk. Christelijke Besturen- Donderdag in gebouw openbare vergadering Punselie zal spreken „Geef ons heden ons Ter afwisseling zal arbeid kunst" eenige. Be Leidsche bond houdt a.s. „Prediker" een waarin Ds. M. J. over het onderwerp: dagelijkseh brood hot zangkoor „Na liederen zingen. - De A. R. Kiesvereeniging „Neder land en Oranje" zal a.s. "Woensdagavond in de bovenzaal van „Amicitia" cene le denvergadering houden. Belangrijke onderwerpen komen aan de orde. In de f.erste plaats de bezuinigings plannen die van zoo groote beleekenis zijn maar waartegen ook reeds scherpe oppositie openbaar wordt. En vervolgens het ontwerp-Vllootwet waartegen zoo he vige actie is gevoerd. Wij wekken dan ook gaarno tot een ge trouw bezoek op. Alhier is aangehouden zekere P., die verdacht wordt zich te hebben schul dig gemaakt aan een verduistering van een bedrag aan geld van ongeveer f 45. terwijl hij levens wordt verdacht van op lichting, gepleegd ten nadeele van een firma le Amsterdam, bij welke hij vroe ger als reiziger in dienst is geweest. Zaterdagavond vervoegden zich hij den liorloger v. d. T., alhier een tweetal Duitsch sprekende personen, die even te voren met een, den horloger onbekende, dame, voor de etalage hadden gestaan, schijnbaar hun keus makende. Na hun vertrek vermiste de eigenaar een gouden dames-armbandhorloge. On middellijk werd aangifte gedaan. Men zij intusschen voor deze min- win6tgevende clientèle op z'n hoede! Eenige baldadige jongens hebben Zaterdag een paneel van de woning van den heer N. op de Waardgracht vernield. Ook al een symptoon van de stijgende behoefte aan opbouwende factoren in on ze maatschappij! Op Vrijdag 9 November zal in de Stadsgehoorzaal door Garl Flesch een concert (recital) worden gegeven. Zaterdagmiddag werd den heer M. A. A. Sfeijns, terwijl hij in het gebouw der Ghr. Kweekschool voor Ond. fles gaf, ter gelegenheid van zijn verjaardag een hulde gebracht docr de Leidsche Padvin< dersclub. Terwijl allen in de houding stonden, sprak hun aanvoerder den heer S. toe na beëindiging waarvan het traditioneel „huphai" driewerf werd uitgebracht. bihnemlasbp Ned. Chrïs'cn Vrouwenbond. De jaarvergadering van den Ned. Christen-Vrouwenbond is vastgesteld op Woensdag 24 October to Den Haag in het gebouw De Ruyterstraat 67. In de middagvergadering boopt me-? juffr. J. Monnik, van Zetten, te spreken over Nijverheidsonderwijs. Ds. D. A. v d. Bosch te Den Haag lioudt de slotrede. Den avond te voren is een begroelings- samenkomst in hetzelfde gebouw. Rijwieibeias-ing. De Alg. Ned. Boud van Handels- en Kantoorbedienden heeft zich ter zake de invoering eener rijwielbelasting tct den' Minister van Financiën gewend. Adressant betoogt, dat de kant oor be-« dienden en de winkel!- en magazijnbe-* dienden als rogel in de buitenwijken der steden wonen en zich veelal per rijwiel' naar hun werk moeien begeven, om de hooge tramkoslen tesparen, daar de af stand om te loopen te groot is; dat voor de handelsreizigers, niet het minst Yoor hen, die het platteland bereizen, een rij wiel noodzakelijk is voor de uitoefening van hun beroep. Adressant verzoekt dus de rijwiell;.-ha ting niet in te voeren, althans niet voor hen, voor wie een rijwiel allerminst luxo is, doch noodig voor do uitoefening van hun beroep. Deze groepen die toch al zco sterk door de crisis worden geteisterd, zouden door de rijwielbelasting nog weer eens in het bijzonder wordc-n heiast. DcrdrochS als zeshaven. De leden der Tweede Kamer Van der Voort van Zijp, mr. Do Wilde en A. Go lijn, brachten Za.terdag een bezoek' aan Dordrecht, om zich op de hoogte te stel len van den waterweg naar zee. voor wel ke verbetering geen post op de Water- staatsbegrooting is uitgetrokken. De heeren werden ontvangen door de wethouders Van Schelt en Jansen. Herziening. Gsmeeniev/cl. De commissie van voorbereiding uit de Tweede Kamer voor het wetsontwerp Hot herziening van de Gemeentewet heeft den voorzitter medegedeeld, dat zij besloten heeft geen leiddraad ten behoeve van de beraadslagingen van dit ontwerp in de afdoelingen vast te stellen en dat zij ge reed is haar vergaderingen aan to van gen. Zkelijke bedrijfsbelasting. B. en W. van 's-Gravenhago hebben aan den Gemeenteraad medegedeeld dat hel in de bedoeling ligt de zakelijke be** drijfsbelasting in te trekken. Door de Kamer van Koophandel ta Zaandam is aan de gemeenteraden van Zaandam, Zaandijk, Wormerveer cn Krommenie een adres gezonden, waarjn wordt verzocht de verordening op do hef', fing eener zakelijke belasting op het be-» drijf in te trekken. De aardappeloogst Met den aardappeloogst staat het er in Twente niet gunstig voor. De vroege aardappelen waren goed van kwaliteit cn over de opbrengst viel niet te klagen. Do late soorten zijn erg tegen gevallen, zoo-; wel in kwaliteit als in kwantiteit. Daarbij komt, dat ten gevolge van het natte weer in erge mate de ziekte begint te hcorschen. Het aardappelgewas rondom Gouda staat er over het algemeen niet mooi bij; de Vrucht is klein. FEUILLETON! Van 's levens diepten. J23) Zij bleef staan en keek naar hem. Hij praatte tegen een jong vogeltje, dat tot vlak bij zijn voeten was gehupt. Nu vloog bet op zijn schouder en tjilpte te rug, als beantwoordde het zijn liefkoozen- de woordjes. Zuster Clara merkte op, hoe vroolijk en prettig hij er uitzag. Maar opeens ver dween alle vreugde en keek hij weer droe vig en somber. 1 Clara zag de oorzaak. De moedervogel had haar jong geroepen en dadelijk wa6 ft kleic diertje weggevlogen. Zoodra hij echter zuster Glalra in 't oog kreeg, werd hij wat opgewekter. „Het is weggevlogen; waarheen zus ter?" „Naar huis naar 't nestje." „Naar huis naar 't nestje!" Hij herhaalde deze woorden telkens en telkens, alsof hij ergens in zijn hart de echo er van hoorde. „Huis nestl" Eensklaps riep hij uit: „Nelly, o, Nelly, mijn nichtje!" Hij strekte zijn armen uit en riep op hart roerende toon: „Naar huis moeder! ?reng mij naar huis Clara!" Sedert den avond' van den storm had hij niet meer over huis gesproken en zuster Clara dac'ht, dat hij het heelemaal vergeten was. Had hij een tehuis? Zoo ja, waar dan wel? Had hij een nichtje, dat Nelly heette? En was zij voor hem misschien meer dan dat? Zuster Clara's eogen namen -een peinzende uitdrukking j aan, als zij er over nadacht. „Breng mij naar huis, Clara!" smeek te hij. „Maar waar is je huis dan?"- 1 Zijn gezicht betrok. Hij hield zijn band aan zijn hoofd, en keek zoekend rond. Ten laatste zeide hij vleiend: „Ach zuster, zoekt het voor mij toe, zoek het!" „Stakker, hij weet, dat hij een tehuis heeft gehad, maar hij weet niet meer waar. Als het zoo is, dan is hij beter af dan zijn pleegzuster," zeide zij, een beet je bitter. Maar haar gezicht kreeg weer iets zachts, als zij zich bedacht, dat Chris tus zelf geen eigen huis had, toen Hij op aarde was. „Be vossen hebben holen", had Hij gezegd, „en de vogelen des hemels nesten; maar de Zoon des menschen heeft niets, waar hij 't hoofd nederlegge." „Wat recht heb ik tot klagen," zeide rij, „als ik weet, dat zelfs mijn Verlosser zonder eigen haard rondzwierf?" Frits' vertrouwen in haar was aan- i doenlijk om' aan te zien. Iemand, die voor het overige een gezonde, flinke man is, maar aan den rand van onnoozelilieid slaat, wekt medelijden; maar als men hem ziet steunen op een meisje, dat niet veel meer is dan een kind, dan is dat nog veel droeviger. Zuster Clara bad iederen dag, dat haar vertrouwen toch niet beschaamd mocht worden, dat zij een nederig werktuig mocht zijn in Gods hand en dat Zij hem tot zijn vroegere kracht en tot gezond verstand zou mogen terugbrengen. Al meer dan eens-had zij Kaspar La- croix, den gids, naar Frits' verleden ge vraagd, maar alles wat deze haar kon vertollen, was dat hij George Wybert heette en de reismakker was van een jon gen Engelschen graaf, Frits Delamcrc. Zij besloot nu haar eerste plan uit tc voeren. Dr. LFllathorn toch had gezegd, dat hij den patiënt kon genezen. Zij be greep ook, dat dit wel mogelijk zou zijn, wapt was er al niet .een groote vooruit gang hij Frits gekomen na die kleine ope ratie? Het gevolg was, dat zij besloot om met haar patiënt naar Engeland, naar Dr. Ullalhorn te gaan. Dienzelfden avond besprak zij het met Kaspar, die haas* zou vergezellen en schreef zij eeu langen, uit- gebreiden brief aan den dokter, waarin zij ook haar jawoord gaf, a's hij Frits zou hebben genezen. Tweo dagen later gingen zij op reis. Frits was zoo blij als een kind in 't voor uitzicht van de reis cn herhaalde telkens: „Naar huis naar huis!" Dan keerde hij zich opeens tot Clara en zeide met groote, schitterende oogen: „Goeie, lievo Glara!" Zij reisden, over Bazel en Galais en op zekeren Septemberavond kwamen zij aan te Seaton, waar Dr. Ullathorn woonde. De huishoudster dacht het te besterven van schrik, toen zij juffrouw Glara met tweo vreemden voor zich zag staan. „U komt dus nog terug, juffrouw Cla ra! Wel, heb ik van mijn leven, wat hebt u al dien tijd toch gedaan?" vroeg zij en keek van den een naar den ander. „Ik ben in Zwitserland geweest. Heeft do dokter je niet gezegd, dat hij mij daar onImoet heeft?" „Neen, geen woord: maar hij is nooit mededeelzaam geweest, dat weet u wol. En bovendien, hij is maar cén nacht thuis geweest na zijn terugkomst. Hij is .dadelijk weggeroepen voor een ernstige operatie." „F.n is hij dus nu niet thuis?" vroeg "Clara teleurgesteld. „Neen, en hij zal nog wel oen week of twee wegblijven." „Heeft hij'dan mijn brief niet gekre gen?" „Neen, brieven zijn hom niet nagc- sluurd." Op Olara's gezicht lag een groote te leurstelling. Was de reis voor niets gc-4 weest? „Waar is do dokter heengegaan?" „Naar een rijken koopman te High-" field in Cumberland." Clara dacht even na. Zij had spoedig een plan gemaakt. Den volgenden dag zou zij op reis gaan naar Cumberland. Er mocht peen dag verloren gaan, zij moest Dr. Ullathorn sproken. Frits werd achtergelaten aan do zorgen van Kaspar en Clara vertrok vroeg in den morgen naar Highfield. HOOFDSTUK XIV. Wybert bracht zijn vrouw van de pas torie naar het station; eerst toon z:j in den trein zat, die haar naar Durham zou terugbrengen, ken hij weer vrij adem ha- len- i ..Ziezoo, dat is al weer oen hinderpaal uit den weg geruimd," zeide hij, terwijl hij den wegstoomenden trom nakcc.;. (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1