Dagblad voor Leiden ©n Omstreken. IEDWE LGIDSCHE COURANT üiOHHEMESITSPRIJS ïn Leiden en buiten Lelden waai' agenten geveetlgd xijn Per kwartaal f2.50 Por week f 0.18 Franco per post per kwartaal f2.90 4de JAARGANG, - ZATERDAG 30 JUNI 1923 - No. 973 BureauHooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 A39VERTENT8E-PR8JS Gewone advertentiën por regel 22K cenfr Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbetaj» hng van ten hoogste 30 wooxden, worden dagelijks geplaatst ad 50 cent. Dat nummer bestaat uit twee bladen. Alle dingen gemeen. Oyer do gemeenschap der goederen zooals die bij de eerste Christengemeen te gevonden werd, is zeer verschillend geoordeeld. I Personen en richtingen die overigens van clen Bijbel niet willen weten en die het goddelijk karakter der Heilige Schrift ontkennen, hebben zich op de eerste hoofdstukken van de Handelingen beroe pen ten bewijze dat het privaatbezit in strijd is met het Christendom. Men vindt hier zoo men meent een stellig bewijs dat het privaat-bezit geoord dceld is, en dat wie den Bijbel tot konn pas neemt voor -het communisme behoort te ijveren. Zelf denken ze er niet aan om het voorbeeld van de eerste Christenen te volgen. Er wordt door Communisten veel ge sproken en geschreven over de ellende vau clen privaten eigendom en het voor treffelijke van het communaal bezit, maar nooit komt het voor, dat zij, die bezitters zijn van huizen of landen, daarvan ten algemeenen nutte afstand doen. Zelfs de uitingen van barmhartigheid zooals die in de Christelijke kerk en in kringen die nog onder den invloed staan van de christelijke levenspractijk, worden bij de predikers van het communaal be- zif, als regel niet gevonden. Niet dan bij booge uitzondering en dan nog slechts voor korten tijd, worden de gemeenschapstheoriën in practijk ge bracht. Maar do theorie is er dan nog. En bij het verbreidon van die theoriën blijft oen beroep op Gods Woorcl zelden achterwege. j. "Door Bijbelkenners is dit beroep als niet gegrond, steeds afgewezen. Fr waren ongetwijfeld onder de geloo vigen, die haven en goed verkochten. Maar tegelijk met dit feit kan 'ook wor den geconstateerd bat andere feit, dat Pe trus met nadruk verklaarde, dat een ieder vrij bleef om al of niet 'zijne bezit tingen te verkoopen. Zoo het gebleven waro, zegt hij tot Ana nias. bleef het niet uwe, en verkocht zijn de bleef het niet in onze macht? Ananias werd gestraft, niet omdat hij slechts een deel van de koopsom bracht aan de voeten der Apostelen, maar omdat hij met zijne vrouw had overeengestemd den Heiligen Geest te liegen, door het te doen voorkomen alsof hij de volle op brengst ten algemeenen nutte had afge staan. Maar ook afgezien van dit feit blijkt duidelijk dat er .van communaal bezit geen sprake was. Bezitters van huizen en landen ver kochten die. En van de opbrengst werd door de 'Apostelen aan een iegelijk uitgedeeld naar dat bij van noode had, zoodat er onder de geloovigen niemand was die ge- b r e k leed. We hebben hier dus te doen met een verhoogde uiting van dó Christelijke barmhartigheid. De jeugdige gemeente had den doop des Geestës ontvangen. Deliefdehand met den verheerlijkten Christus, van Wiens opstanding de apos telen met groote kracht getuigenis gaven, werd sterk gevoeld. En do gemeenschap met Christus wekte ook gemeenschap der heiligen. De menigte van die geloofden was één van liart en één van ziel en allen waren ze eendrachtelijk bijeen. Het standsverschil viel weg of vermin derde. De rijke ging niet meer prat op zijne rijkdom en de arme broeders en zusters schaamden zich niet over hunne armoede. Eendrachtig stonden daar de geloovi gen, een in Christus en lovende en prij zende God. «fc: i Hiermede is echter niet alles verklaard. Het was niet alleen een verhoogde uiting vam de Christelijke barmhartigheid die hier openhaar werd. Want immers, niemand zeide dat iels van hetgeen hij had, zijn eigen ware, maar alle dingen waren hun gemeen. Uit 't verband is evenwel duidelijk dat hier van sommunaal bezit in den gewonen zin geen sprake was en dat bovendien deze beperkte goederen gemeenschap toch ook slechts korten tijd duurde. Het valt niet moeilijk dat aan te too- nen. En voor het overige heeft men er op ge wezen, dat wat hier gezien werd voor ons niet maatgevend kan zijn omdat men leef de onder den indruk van een verkeerde M essi a sver wachting. Dezo Jezus, zoo hadden de engelen ge zegd, zal alzoo wederkomen gelijk gij Hem naar den hemel heht zien henen varen. Er was heimwee in het hart van de dis ci nelen. Hun oog was gericht op do toekomst. Hunne eiwachting was niet van de aarde en het aardsche, maar zij ver wachtten hunnen Heere uit den hemel. Met de aarde die bestemd was om te verdwijnen, hadden zij afgedaan. Aardsch bezit had voor hen geen beteekenis. Hun schat was in den hemel en dus was d&Ar ook hun hart. En eerst langzamerhand drong het tot hun door, dat zij op aarde een taak hadden te vervullen. Het kost weinig moeite om het beroep op de eerste Christengemeente ten gunste van het communaal bezit als ongegrond af te wijzen. i En dat is dan ook niet verzuimd. De communistische argumenten zijn tot den laatsten draad uiteengerafeld. Zóó sterk zelfs en met zoo overtuigen de kracht, dat we hijkans zouden verge ten dat ook deze Schrift ons is gegeven ter onderwijzing en leering. Dat we hier toch ook een positieve waarheid hebben, die kracht en invloed moet uitoefenen in ons leven. We zien hier hijeen de jeugdige Chris tenen. De eerste, vurige liefde komt tot uiting. De Heilige Geest werkt krachtig in de harten der geloovigen. Het woord Gods werd gesproken met vrijmoedigheid. En met groote kracht gaven de Apostelen getuigenis van de op standing des Heeren Jezus. Zij waren eendrachtelijk bijeen, vol hardende in de leer der Apostelen en in do gebeden en zij prezen God enzij hadden alle dingen gemeen. Die combinatie is niet toevallig. Hier is oorzakelijk verband. En daarom mag dcor or.s wel de vraag gesteld, hoe het komt, dat do gemoen- sebapsgedachte onder ons nog zoo weinig tol uiting komt. Neen, wij propageeren geen commu naal bezit. Maar toch, als wij lezen dat niemand zeide, dat iets van hetgeen hij had zijn eigen ware en als we dan in onze da gen zien dat een ieder juist in de eerste plaats opkomt, voor wat hij acht zijn eigen te zijn, dan.klemt toch de vraag, of hier niet een manco valt aan te wij zen. Öf in dit opzicht de Christelijke levens practijk wel overeenkomt met de lec-r en de liefde van Christus. V Het middenstandscrerlist. Het door de Regeering gevraagde ere- diet voor credietwaardige middenstand- bedrijven die tengevolge van moeilijkhe den waarin middenstandscredietibanken verkeeren, huiten staat zouden geraken hunne bedrijven voort te zetten, is door de Tweede Kamer met overgroot© meer derheid toegestaan. Do meerderheid was verstandig genoeg om in te zien dat het hier niet gold het helpen van bepaalde instellingen of een pogen om wankele banken op de heen te houden, maar dat het doel van dit voor stel alleen en uitsluitend :s, te voorko men dat credietwaardige bedrijven, in den val van anderen zouden worden meege sleept met als nieuw gevolg vermeerde ring vfm de economische verwarring en toename van de werkloosheid. In-een overtuigende rede werd dit door Minister de Geer aangetoond. De leden dio aanvankelijk bezwaar maakten althans voorzoover ze zich wilden laten overtuigen konden dan ook wel uiet anders dan hun stem aan het voorstel geven. Alleen Ds. Kersten stemde met den heer Braat en Mej. van Dorp tegen, omdat er naar hij vreesde toch nog zooiets als een Roomsch luchtje aan was. Een drietal Hervormde predikanten Ds. Bakker, Ds. Kromsigt en Ds. Hoogen- huyze, door de Nederlander aange duid als „vooraanstaande mannen in de Vaderlandsch© Kerk en in de Christelijk Historische Unie" hadden zich nog op liet laatste oogenhlik tot de G. H. Kamer fractie gewend met een schrijven waarin uit anti-p apistische overwegingen het ontwerp als overbodig, onbillijk en ge vaarlijk werd afgekeurd. De C, H. Kamerfractie plaatste zich echter op liooger standpunt en stelde zich zonder uitzondering achter de Regeering. Verwacht mag worden dat ook de Eer ste Kamer het crediet waarvan naar gehoopt mag worden een zeer spaarza- melijk gebruik zal worden gemaakt, en dat alleen voor dit jaar geldt, zal goedkeuren. STAPSKIEUWS Hei gemeentearchief. Wij ontvingen een verslag over den toestand van het Gemeente-archief over 1922. Is voor velen het woord archief syno niem met mufheid en dufheid, een be zoek aan ons uitstekend Gemeentearchief zou hij velen reeds veel vooringenomen heid wegnemen. Wie de historie van ons land en de stad zijner inwoning liefheeft, zal met hooge waardeering opzien tegen het werk van den archivaris, de heei J. Overvoorde en zijn medewerkers. Het verslag geeft een goeden kijk op het massale van dit werk. In de samenstelling van het archief personeel kwam geen wijziging. Mej. 'Chavannes was op haar verzoek als vo lontaire werkzaam. '''-'4 De archivaris zelve, moest zich op medisch advies zich geruimen tijd aan de werk-s zaamheden onttrekken om in het buiten land herstel van krachten te vinden. Tech werden zelfs daar de werkzaamheden voorhet archief ter hand genomen. De adjunct-archivaris, Ds. J. W. Ver- burgt wijdde zich aan de gewoonlijk voor den archivaris wachtende werkzaamhe den. Het verslag maakt melding van zijn groote productiviteit te dien aanzien. Een eigenaardige kijk hoe er soms met namen werd omgesprongen door onze voorouders blijkt uit de doopfiches. Bij een controle van 15000 fiches, wel ke door den adjunct-commies W. P. van Rijn Jr. werd uitgevoerd, bleken 656 namen te zijn verbasterd. De bewerking der doopboeken en' over- lijdensregisters bleek een omvangrijken arbeid te zijn. Ten behoeve van de Gemeente, werden onderzoekingen ingesteld betreffende den kelder onder de Steenschuur hoek Hooge- woerd; de Stichting gebouw Pieterskerk- gracht; het woonhuis van P. Az. v. d. Werff; de ramp van hét kruitschip en de woning van H. Visser; do geschiede nis van de Brandweer en de straat en brugnamen. Door en voor het publiek werden de meest uiteenloopende onderzoekingen ge daan over niet minder dan 61 onderwer pen, terwijl ten aanzien van 70 familie's en personen naspeuringen werden ver richt. - Archiefstukken werden uitgeleend en in bruikleen ontvangen, prenten en lan- •taarnplatjes werden o.a. voor het bou de van lezingen uitgeleend. Het aantal bezoekers bedroeg 105, waarvan 54 uit Deiden, 3 uit andere ge meenten. 12 uit het Buitenland en 4 bui ten Europa. Verschillende personen brachten meer dart één bezoek. De verzamelingen „werden, door aankoop en. schenking voortdurend uitgebreid. Speciaal noemt het verslag een schen king van den executeur van de nalaten schap van Mevr. C. A. M. S. J. V. du Riou geboren Sautijn Kluit en wordt er de aandacht op gevestigd, dat er zich meermalen onder de boedels van bekende oude Leidsche ingezetenen gedrukte stuk ken bevinden van geringe verkoopwaar de, welke voor aanvulling van het archief niet verhandeld zijn! Het verslag eindigt met een opsom ming van do vele aanwisten. De titel doet veelal reeds popelen tot een nader onder zoek. Zoo lezen we o.a.; Sclmytpraatje Tusscken vier Personen, varende van Delf op Leyden 1658". "Wat zou er op die oude trekschuit al •niet verhandeld zijn. Tenslotte wordt nog vermeld, dat door B. en W. machtiging werd verleend om de kerkelijke archieven volgens de algemee- ne regeling aan het Rijk over te dragen. Dit verlies is echter slechts van formee- len aa;rd, daar de registers gelijktijdig weder van het Rijk in bruikleen worden ontvangen dus het archief gebouw niet verlaten. Keuringsdienst van Waren. Aan het verslag van de werkzaamhe den van don keuringsdienst van waren .over 1922 ontleenen wij het volgende: Onder het personeel bestaande uit 13 personen kwamen geen mutatie's voor. De ïocaliteit waarin de keuringsdienst is ondergebracht (enkele vertrekken van het Pharmaceulisch Laboratorium) is voor de omvangrijke werkzaamheden te klein. Deswegen kon het personeel niet worden uitgebreid naar den maatstaf zooals deze wettelijk is vastgelegd. Gewezen wordt op de noodzakelijkheid, dat gemeentebesturen de namenpuhlic.ee- ren van overtreders der keiiringsverorde- ning. Van tegenwerking van de zijde der verkoopers was geen sprake meer, nu het ongewone van do nieuwe maatregelen af ging. Gedurende het afgeloopen jaar werden gekeurd óp het laboratorium 7700 mon sters; ter plaatse gekeurd 84476 partijen; geïnspecteerd 3335 winkels en andere verkoopplaatsen. Van de 478 personen of firma's die in het district Leiden consumptiemelk in het klein verkoopen werden genomen 3685 monsters tijdens het venten op straat. En de samenstelling èn de toestand van do consumptiemelk laten in de meeste gemeenten nog veel te wenschen over. De gunstige invloed der controle blijkt wel hieruit, dat het percentage van on deugdelijke samenstelling vóór de keuring 10.1 pet. en na de invoering der controle 3.1 pet. bedroeg. De melkveehouders zijn do hoofdschul digen in het opHchtingsproces la ten we het 'zóo maar noemen. Het vetge halte. is veelal nog te gering, doch hier van wordt geen proces-verbaal opge maakt. Een eigenaardig ge ral van schijnbare melkvervalsching werd in een vorstperio de te Leiden aangetroffen, waar een slij ter aan zijn klanten melk leverde uit een bus melk, waarin zich tegen den wand een dikke ijslaag had afgezet. Toen het vloei baar gebleven deel nagenoeg was uitver kocht had hij het gevormde melkijs tot smelten gebracht en was daarmede ver der gaan venten met het gevolg dat de laatste klanten een product ontvingen, dat in samenstelling geheel overeen lcwam met door bijvoeging van water ver- valschte volle melk! Veel nut en voordeel werd bij de con trole ondervonden van den dienst-auto- mohiel. Op het platteland schijnt het, volgens liet verslag, een ingewortelde gewoonte te zijn de afgeroomde melk nog wat met water to verdunnen. Bij sommige keuringen deed zich het merkwaardige geval voor, dathet vet gehalte te hoog was. Vermoedelijk ligt de oorzaak hierin, dat de personen wien de keuring aangaat volle melk hadden ver dund, en dezo in het vooruitzicht van ge rechtig© straf maar gauw betitelden met „afgeroomd© melk". Ten aanzien van de margarine wordt opgemerkt, dat het hooge watergehalte, dat vroeger niet zelden werd aangetrof fen, niet meer voorkomt. Van de genomen monsters spijsoliën was niet minder dan 41.7 pet. van ondeugdelijke samenstelling. Rundvet en meel worden niet veel ver- valscht. Het „Broodbesluit" waarhij inspectie wordt geboden over den toestand der bak kerijen veroorzaakte onder de hakkers obstructie. Later is deze tegenwerking op geheven. In 18 gevallen werd een bakkerij onzin delijk verklaard en werd op verbetering aangedrongen. De zindelijkheid op de meelzolders laat nogal wat te wenschen over. Soms wor den deze als slaapkamer gebruikt; 't dro gen van de wasch en het pellen van bloembollen kan volgens sommigen zeer goed op den meelzolder geschieden. Ook werd geconstateerd, dat een, opslag ruimte als hadkamer in gebruik was, ter wijl zelfs één hakker z'n kippenhok te midden der meelbalen had opgesteld. In 23 gevallen werd do bakkerij tevens voor keuken gebruikt terwijl het slechts zelden voorkwam, dat deze als dierenr asyl in exploitatie was de eetlust be dekt vele dingen. Laat ons van dit onsmakelijke terrein afstappen. l!l Het broodgewicht van wittebrood laat zéér veel te wenschen over. Ten plattelan- de geeft men echter op het tarwebrood soms 10 procent cadeau! Voorloopig geeft de keuringsdienst nog slechts waarschuwingen, doch spoedig zullen strengere strafen worden toege past. Cacao is deugdelijk over 't alge meen. Slechts bij één fabrikant van pee koffie werd constante afwijking van de gebruikelijke samenstelling geconsta teerd. Koffiestroop is in zijn samenstel ling zeer wisselvallig. Van de 665 onder zochte monsters specerijen waren er 68 ondeugdelijk in alle varianten. Eén partij kruidnagelen was aange dikt metzaagsel. Van azijn werden 283 monsters ge keurd. Hiervan waren er 49 ondeugde lijk. Deugdelijke wijnazijn blijkt, niet meer in den handel te zijn. De meeste afkeuringen waren gebaseerd op te wei nig azijnzuur. Hoofd eau de cologne's en jacht wate- ren „ter vernietiging van levend hoofdon- Tein", betiteld met de meest fantastische namen, (Men oordeele: „Salus, Minerva, La Beauté) bleken veelal een hoog gehal te arsenicum (als As2 Os) te bevatten, terwijl de waarde veelal niet evenredig was aan het etiket op de flacon. Door middel van de keuringsdienst werd veel ongerechtigheid uit den handel verwij derd. Het z.g. „vliegenpapier" is volgens den directeur gevaarlijk vooral door do aanwezigheid va.n arseentrioxvde. Met klem wordt in het verslag gewaar schuwd tegen deze artikelen vooral met het oog op het gevaar voor kinderen. Bij de vruchtensappen verdient opmer king, dat op het platte land, waar men veel sap van zwarte hessen verkoopt, 37.7 pet. ondeugdelijk was, terwijl van roodo bessensap slechts 4.8 pet. niet voor de consumptie geschikt bleek. Bij ..hier" is met de fabrikanten over een gekomen geen sacharine meer te ge bruiken. Van vruchtenwijn verdient op merking dat het alcoholgehalte veelal nog licoger is dan van gewone druivenwijn. Jam is volgens het onderzoek soms rijk aan water (37 pet.) evenals aan kleur stof. Schadelijk was geen der monsters. Limonado gazeuze is eindelijk geheel vrij van sacharine gekomen. De vruch tenlimonade-siropen en limonadesiroop waren betrekkelijk veel vervalscht (te weinig .suiker) terwijl het bij de limo nades nog erger was; in 22 van de 55 on derzochte monsters bleek er een „tekort" Ie zijn. Limonettes komen niet' voel meer voor dus zijn weinig ondeugdelijk ook. Huis houdelijke artikelen waren blijkbaar do moeite van het vervalschon niet waard. Voor het eerst werd dit jaar „vleesch- extract" e.d. gecontroleerden merk waardig geen der monsters bleek aan be scheiden eiseken van deugdelijkheid te voldoen. Het „vleesch'1 was in deze „extracten." bijzaak. Op verzoek van particulieren werden. 78 verschillende monsters van diverse waren onderzocht. i Ook werden enkele malen door fabric kanten of winkeliers stoffen of voorwer-i pen ter onderzoek aangeboden. Van min der of meerder belang waren de volgens de onderzoekingen: Van een nieuw mo-» del hoterpotjo, bedoeld als verpakkings-t materiaal voor den detailhandel in boter, bleek het glazuur zóo buitengewoon sterk loodhoudend dat het gebruik van dit pro duct voor het beoogde doel moest worden ontraden. Twee monsters vruchtensap (sinaasappel en ananassap) bestemd als grondstof voor de bereiding van limona desiropen bleken niet minder dan resp. 1240 en 1150 m.Gr. salicylzuur p. L. te be-. vatten. Een monster ,,natuur"boter bleek sterk met margarine te zijn vervalscht. De Rijkszuiyelinspectie van dit geval in kennis gesteld, slaagde erin den knoeier 'te betrappen bij de aflevering van zijn vervalschte waar niet het gevolg dat hij door den kantonrechter tot een geldboete werd veroordeeld. Een monster honing door een par tien-» lier hier ter stede ter keuring aangebo- den en van eigen bijen afkomstig, bleek niettemin met rietsuiker te zijn ver valscht. Een nader onderzoek leerde dat deze bijen hij duizenden op suikerroof uitgingen in een naburige fabriek van suikerwerk waar zij op gemakkelijker wijze wintervoorraad konden opdoen dan door die met zeer geringe hoeveelheden te gelijk uit de bloemen te verzamelen. Interessant is het dat, na eenige weken' bewaren hij kamertemperatuur, de aan vankelijk in deze „honing" aanwezige rietsuiker totaal in invertsuikerwas ovcr- gesraan. Wat betreft de keuringen tor olaalse wordt in het verslag opgemerkt, dat de keuring op visch nog niet streng genoeg kan geschieden door hot kleine personeel. Totaal werden door den keuringsdienst gekeurd 9093 partijen visch waar- an er 350 of 3.5 pet. in een zoodar.igen staat verkeerden dat zij niet meer als deugde lijk konden worden aangemerkt 'en dim moestenafgekeurd en buiten consumptie gebracht. Bovendien werd in 637 gevallen, waar bij de visch nog niet in zoodanig ondeug delijken toestand was dat zij voor men- sckelijk gebruik ongeschikt was. maar anderszijds niet meer in onherispelijken staat verkeerde, aan den verkooper een waarschuwing worden gegeven. In het geheel werden afgekeurd en aan den handel onttrokken 1718 partijtijes eet- en drinkwaren tot een totaal van dui zenden K. G. Bovendien werden 1849 waarschuwin gen gegeven en 41 processen-verhaal op-» gemaakt. Eenige aan het verslag toegevoegde ta bellen geven een duidelijk overzicht van de uitgebreide werkzaamheden van den keuringsdienst. Rijksmuseum van Oudheden. Naar de directeur van 's Rijksmuseum van Oudheden meedeelt, zal de nieuw in gerichte Nederlandsche afdeeling Maandag 2 Juli voor hefc publiek worden opengesteld. Hoewel er nog enkele verschrikkingen in de opstelling cp uitvoering moeten wachten en ook de schilder zijn werk nog niet ge heel heeft voltooid, zal men dan toc-h alge meen toegang hebben tot deze zalen. Een nieuwe „Gids voor de Nederland- sohe Afdeeling" is reeds bijna voltooid en zal zeker nog wel dit jaar verschijnen. Ook aan do nieuwe opstelling der Egvp- tische afdeeling is men reeds begonnen voor zoover de verbouwing, welke daar voor plaats hebben moest, die toelaat. De ze verbouwing nadert wel haar voltooiing, doch het zal zeker nog wel een paar maan den duren eer ook hier de inrichting der zalen krachtig ter hand kan worden geno men. De Glir. Zangverceniging „Zingt den Heer" houdt Zaterdag 6 Juli a.s. oen boottocht naar do mereu. Hedenmorgen omstreeks half elf is oen binnenbrand ontstaan in het perceel Spilsteeg no. 8 waar de loodgieterswerk plaats van den heer L. is gevestigd. Do brand is ontstaan, doordat het zuurstofap paraat waarmedo een gezel bezig was lo soldeeren plotseling te groote toevoer van zuurstof toeliet-, waardoor deze de gasbuis binnendrong, naar heb interne van den gasmeter. Een hevige exploisie, waarbij do gehoele gasmeter uiteensprong, was heb gevolg hiervan. Alle ruiten in de werk plaats werden vernield, terwijl het over- i blijfsel van den meter ineensmolt, doordab de gasleiding in brand was geraakt. Een bewoner van het. na astbij gelegen j perceel draaido onmiddellijk do gaskraan bij hem dicht, waarmede tevens de brand was gebluscht. Wonder boven wonder, had de persoon die met het apparaat bezig was, geen let- sel bekomen. Eenige manschappen der politie met' v minimax on slangenwagen, alsmcdo do stoomspuit waren, in oen minimum van tijd ter plaatse aanwezig.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1