Dagblad voor Leiden en Omstreken. n NIEUWE LE DM COURANT ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en buiten Leiden v/aar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f 2.50 Per week f 0.19 Franco per post per kwartaal f2.90 4de JAARGANG. - VRIJDAG 8 JUNI 1923 - No. 954 Bureau: Hooigracht 35 Leiden - Te!. Int. 1278 - Postrekening 58936 ADVERTENTIE-PblIJS Gewone advertentiën per regel 22H cent» 'Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief»1 •3ij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiënbij vooruitbeta* ling van ten hoogste 30 woorden, worden dagelijks geplaatst ad 50 cent. Dit nummer bestaat uit twee bladen. Nabetrachting. Wij hebben over het door den heer Wirtz ter sprake gebrachte onderwerp „het stemmen op nummer één", niet veel meer te zeggen. Ia hoofdzaak zijn we het met den heer ,Wirtz- eens. Het betreft hier een kwestie van p r a c t ij k, niet van beginsel. Maar uit practische en tactische over wegingen is er dan ook alles voor te zeggen om zooveel mogelijk het stem men op nummer één te bevorderen. Dit wordt dan ook door allo partijen, met uitzondering van de Liberale Partij, die van het v r ij 1 a t e n der kiezers een beginsel maakt, gedaan. De Christelijk Historische Unie moge in dit opzicht aanvankelijk wat soepeler zijn opgetreden, bijde laatste verkiezin gen klonk ook hier onveranderlijk het parool: stemt op nummer één. Dit kan ook wél niet anders. De kiesvereenigingen doen alle moSite om de lijsten zoo goed mogelijk samen te stellen, en aan te geven welke candida- ten men in de eerste, de tweede, de derde plaats enz. gekozen wenscht te zien. Dat hierbij fouten worden gemaakt spreekt vanzelf. En dat zich hierbij tel— ens weer verrassingen voordoen, behoeft cok niet te verwonderen. Het persoonlijk belang of het groepsbe lang speelt vaak een rol, zoowel in posi tieven als in negatieven zin. Er komt ook hier vaak onheilig vuur op het altaar. Daarbij komt dat het ver van gemakke lijk is om met name bij Kamer- en Sta-V tenverkiezingen, waarbij een groot aantal Kiesvereenigingen en soms zelfs ver- schillende Kieskringen moeten samenwer ken, de^ lijsten behoorlijk samen te stel len. In het laatste geval blijft van den in vloed der Kiesvereenigingen, vaak zoo goed als niets over, waarom wij er dan ook reeds vroeger met klem op hebben aangedrongen -de Kieskringen niet dan hij hooge uitzondering te combineeren. Maar ook als iedere Kring met een eigen lijst uitkomt dan nog blijft het vast stellen van de candidatenlijsten een zaak die veel zorg vereischt. Wordt dit werk aan een bestuur of een commissie overgelaten, waarbij dan re kening is te houden met de wensc.ben des kiesvereenigingen, dan blijft ontstem ming niet uit, en laat men het woord aan de kiesvereenigingen die bij stemming de volgorde vaststellen, dan ontkomt men evenmin aan de moeilijkheden. In den Statenkring Leiden b.v. brengen do dorpskiesvereenigingen verreweg de meeste stemmen uit, met het' gevolg dat bij de jongste Statenverkiezing met de Leidsche belangen zoo goed als geen rekening werd gehouden. Over de samenstelling vam de lijsten is het laatste woord dan ook nog niet ge sproken. En het schijnt ons niet alleen ge- wenscht maar zelfs noodzakelijk dat aan dit vraagstuk evenals aan andere vragen van organisatorischen aard t ij- d i g aandacht wordt geschonken. Maar al moet worden erkend dat in zake de samenstelling der lijsten nog niet het ideaal is bereikt, dit neemt niet weg dat als de lijst eenmaal is vastgesteld, heel de actie er op gericht dient te zijn om zooveel mogelijk alle stemmen op nummer één te verzamelen. Wordt dit niet gedaan en laat men de kiezers eenvoudig vrij, dan- is alle voorbe reidende arbeid van de Kiesvereeniging waardeloos. Het spreekt vanzelf dat voor afwijkin gen- ruimte moet worden gelaten. Wanneer iemand overwegend bezwaar heeft, om op nummer één te stemmen, dan kan althans getracht worden, zulk een stem voor de 1 ij s t te behouden. Vooral omdat jammer genoeg ook van de anti-revclutionaire kiezers slechts een betrekkelijk klein percentage georga niseerd is.- Het is verstandige tactiek het stemmen op nummer één niet op de spits te drij ven. Maar het is eveneens een eisch van practijk en tactiek, om propaganda te maken niet voor een 1 ij s t, en voor de candidaten in het algemeen, maar voor een bepaalden candidaat. Met name in de grootere plaatsen kan onder de minder meelevende kiezers al leen iets worden bereikt, indien een be paalde naam er wordt in gehamerd. Dat ook hier weer een gevaar opduikt behoeft voor wie nadenkt geen betoog. Men heeft een naam noodig. En het gevaar bestaat, dat daarom in de eerste plaats wordt gelet niet op h e- kwaamheid, maar op populari teit. En dat is mis. Er mag dan aanvankelijk eenige winst «ijn. in werkelijkheid zal deze winst ver lies beteekenen. Omgekeerd kan hier ook uit verlies, winst geboren worden. Moet dus voor afwijkingen ruimte wor den gelaten, het spreekt vanzelf, dat on der geen beding een afzonderlijke actie voor bepaalde candidaten toelaatbaar is. Men kan hiervoor allerlei schoonschij nende argumenten aanvoeren en ook in gemoede het partijbelang op het oog hebben, in werkelijkheid is dit de beste manier om onder de kiezers verwarring to brengen en de organisatie in den grond te boren. Niets is verderfelijker voor een partij, dan wanneer in het gezicht van den vijand de leiding wordt aangevallen en een poging wordt gedaan om het roer om te gooien. Wie iets voelt voor de Letpekcnis van organisatie leent zich voor zulk een actie nooit. Dat is geen dwang, maar dat is zich houden aan. en een steunen van het werk van de organisatie, waarbij men zich vrijwillig en nit overtuiging heeft aange sloten. Onze conclusie is, dat het stemmen op nummer één zoowel uit organisatorisch als uit tactisch oogpunt, noodzakelijk blijft, evenals de propaganda speciaal voor den eersten candidaat. Van zeer groot belang is daarom de wijze waarop de candidatenlijsten wor den samengesteld. En is verband daarmede verdient het overweging het vraagstuk van do samen stelling der lijsten, de wijze van stemmen enz. ernstig in studie te nemen, opdat aan gerechtvaardigde klachten zooveel moge lijk wordt tegpmnpt eek om en. STADSNIEUWS KERKCONCERT. Ten bate van „De Leid sche Buitenschool." Een verblijdend teeken acht ik het, dat de belangstelling voor gewijde muziek hier ter stede groeit. Onze heerlijke cathedralen toch zijn bij uitstek voor dat doel deschikt als bezit tende alle factoren tot het vormen, van een aest-hetisch geheel. Met genoegen oostateerde ik dan ook, dat de opkomst van de kunstliefhebbers en misschien ook wel van liefhebbers al léén van „De Leidsche Buitenschool", ten welker bate dit kerk-concert gehouden werd, vrij goed was. De solisten: Mevr. Annie de Rookv. Leeuwen (sopraan), K. de Rook (Cello), J. H. Feitkamp (Fluit), en Jacob Bijster (Orgel), hebben het op een enkele uitzon dering na, welgekozen programma, met veel animo uitgevoerd. Jacob Bijster had wel het omvangrijkste deel op zich genomen wellicht wat al te veel. Zijn begeleiding van de andere solisten was niet altijd even gelukkig vooral zijn accompagnement van de Aria „Stabat Mater" vond ik te gedrongen. Hier staat echter tegenover, zijn zeer goed uitgevoerde solo's, waarvan ik vooral bewonderde het Choral 3a moll van César Frank. Zijn opvatting van dit met forsche lij nen geteekende werk kon mij zeer beko ren. Minder tevreden ben ik over het door de sopraan gegevene. De twee eerste, door haar gezongen. Aria's misten eiken kleur en als technische fout achtte ik het te scherp acoentueeren der medeklinkers beslist hinderlijk. Mooi was echter weer de Aria „Ich bin verguügt in meinem Leiden", welk num mer, ook wat betreft de begeleiding, het beste van den avond was. De cello-solist K. de Book gaf knap werk met zijn Aria van Max Reger; waarin hij een poëtische uitdrukking legde. Bij de Sonate g.moll van M. Morullo trof mij echter de minder verzorgde afwerking. Tenslotte rest mij nog indruk van het spel van Jo Feitkamp te geven. Eéne gedachte hield mijtijdens zijn solo's eni obligaat-begeleiding voortdurend bezig subliem! De uitvoering als geheel kan wel als ge slaagd genoemd worden. Alleen het gejammer van rijwiclbellen, het afgrijselijk gekreun van auto-claxons en het gekrijsch van imitatie-voetballers rondom het kerkgebouw stoorde af en toe, evenals de exodus van zeker soort onop gevoed publiek, voor het laatste nummer. Maar dat kunnen de organisatoren van den avond niet helpen! Smokkelenl Neen, dat wisten we niet, dat Leiden al een smokkelstad is ook. Efl toch zijn er gister dingen voorgeval len, die er bedenkelijk op wijzen. Het was ons opgevallen* dat de omge ving van de Langebrug met een sterke politiemacht was omgord enwaar po litie is, daar is copy, zoodat we een oogje in het traditioneele zeil hielden. Een praatje met een stille" haalde niet veel uit de man deed zijn naam eer aan en zweeg als het graf. Den geheelen dag echter bleef de straffe surveillance en tegen den avond flikkerde er een lioopstraal in de oogen der politie mannen in en zonder uniform. Een gesloten bruine auto met een aardig laagje stof bedekt kwam uit de richting Langebrug en tufte met een energieke stuurwending de hoek van „de Spijker bak" om en de Korte Schoolsteeg in. Een paar pratende „stilla" wandelaars moesten toevallig paar de Breestraat, en konden juist opmerken, dat de auto voor het wijnpakhuis van „De Fransche Kroon" v.h. Harteveld en Zonen stilhield. De achterdeur werd geopend en de auto bleek van boven tot beneden volgepakt metdennenhout. Op zichzelf niets nieuws dennenhout is dennenhout dennenhout ishout. Of do beide bestuurders nu wat treuzel den met het uitpakken van deze zonder linge last voor een fatsoenlijke auto of wat dan ook de toevallig aanwezige hoeden namen het afbreken van den brand houtstapel over, en tot hun niet geringe verbazing (och kom!) kwa men twee groote ijzeren vaten benevens e»en zak stroo te voorschijn. Alweer toeval lig bleek een van de groenhoeden een in strument bij zich te hebben, dat precies geschikt was', om de beide vaten te openen „Op elk slot past een sleutel" zegt men in do wandeling. Arrogant kunnen toch sommige menschen toch optreden, want inplaats nu te gelooven, dat de moderne dikke tonnckens eveneens moderne petro leum zouden bevatt-en, om met behulp van demienhout en krullen „de kachel aan te maken", stak een van do aanwezige „Bund- genossen" (het straatje liep al aardig vol) de vinger in het vat, likkebaarde, en con stateerde de aanwezigheid van twee vaten spirit-ualia met een hoog alcoholgehalte. Wel, wel, en de heeren, die zich inmid dels ontpopten als controleurs van de ac cijnzen toonden zich heelmaal niet ver baasd Te meor echter, de personen, die „toe vallig" aanwezig waren. Een er van con stateerde, dat do auto volgens het nummer uit Overijsel kwam, terwijl een oude juf frouw, dewelke hare tenten in de nabij heid der „Spijkerbak" had opgeslagen, met veel ophef aan ieder die het hooren wilde vertelde, dat de auto „om de veertien da gen" dezelfde manoeuvre uitvoerde. Conclusie: „Onze als altijd waakzame politie wist door de waakzaamheid, naar men zegt van den agent de L., in sa menwerking met eenige belastingambtena ren beslag te leggen op een auto, welke 1000 Liter gedistilleerd clandistien ver voerde." De auto met toebehooren werd onder groote belangstelling van oud en jong naar de Langebrug vervoerd, terwijl deszelfs bestuurderen, beiden Hagenaars, naar ze ker gebouw „aen den Breed© straet" wer den vervoerd. „Op eldk slot past een sleutel." Het tap verbod. Voor de Haagsche Rechtbank heeft gis teren in hooger beroep terechtgestaan de caféhouder K. alhier, die door het Kan tongerecht onslagen was van rechtsver volging in verband met een overtreding van een tapverbod-verordening. De bekl. had op een Zondag in zijn in richting toegelaten, dat zijn knecht zich een glaasje sterken drank inschonk en uitdronk. Bekl. gaf de feiten toe en zeide, dat het alleen de bedoeling was om een beslissing over de onderhavige verordening uit te lokken. Het O. M., waargenomen door mr. Her mans, meende, dat de verordening ten aanzien van hét aan den bekl. ten laste gelegde feit a. niet bindend is en daar voor dus ontslag van rechtsvervolging moet volgen. Deze niet verbindendverkla ring van dat gedeelte sluit echter niet de strafbaarheid uit van de rost van het ten laste gelegde, de feiten b. en c. der veror dening. Spr. vroeg veroordeeling tot fl boete. Bekl.'s radsman, mr. Frenkel, betoog de. dat de aan den bekl. ten laste gelegde feiten sub a., b. en c. niet beschouwd kunnen worden als afzonderlijke wils uitingen van den gemeen te wetgever. Naar pl.'s meening heeft men hier met één on deelbare wilsuiting te doen en waar daar van een gedeelte niet verbindend is. is de gebeele verordening nietig. Uitspraak 21 dezer. Waarschuwing. He;i Zendingsbureau te Oegstgeest deelt ons mede, dat hier in Leiden een zeker individu aan de huizen collecteert, z.g. voor en in opdracht van het Zendingsbu reau. Behalve blaadjes met opschriften als: „Laat uwe onderlinge samenkomsten niet na" enz. worden ook blaadjes van het Zendingsbureau, die deze persoon op een of andere wijze in zijn bezit heeft weten te krijgen, aangeboden. De zaak is echter dat het Zendingsbu reau met dezen collectant niets uitstaan de heeft en dat van het aan hem ver strekte geld natuurlijk 'ook geen cent te Oegstgeest gedeponeerd wordt. Is het dus in het algemeen ge wenscht met de collectanten die op de zendings liefde van ons volk speculeeren voorzich tig te zijn, in dit speciale geval doet men verstandig den collectant zonder meer do deur te wijzen. Er wordt hier voor het Zen dingsbureau niet gecollec teerd. En wanneer- zich toch iemand als col lectant voor dit doel komt aanmelden, dan staat het vast dat m enmet een oplichter te doen heeft, tegen wiens practijken niet genoeg kan worden gewaarschuwd. 1 De Commissaris van Politie te Lei den geeft in overweging alvorens in re-^ latie te treden met de onderneming zich noemende „Particuliere Werkverschaf fing" in alle groote plaatsen van Neder land; de Nederlandsche Colportage-on- derneming „Gonfidentia", directeur Alb. De Vries, gevestigd te Leeuwarden, Hee- renwaltje 14, inlichtingen in te winnen bij zijn ambtgenoot te Leeuwarden. Genoemde onderneming adverteert iü do plaatselijke bladen ter verkrijging van colporteurs voor den verkoop van een na tionale huideplaat, steunzeep, steuncacao en nog eenige andere* artikelen. Tevens wordt in 't algemeen nogmaals gewaarschuwd geen gelden voor borgstel ling of informaties af te dragen aan lie den, die in de advertenties betrekkingen of vertrouwensposities aanbieden, waar bij als regel verzocht wordt onder een be paald nummer van een of ander blad te reflecteeren, alvorens omtrent de be trouwbaarheid dezer lieden inlichtingen te hebben ingewonnen aan het bureau van politie, afdeeling recherche. Dezer dagen werd proces-verbaal op gemaakt tegen ©en collectant die gelden ophaalde z.g. voor een blindend-inrichting, zonder echter in het bezit te zijn van de vereischte, door den burgemeester onderteekende vergunning. Ingezetenen: wordt aangeraden om bij een bezoek van dergelijke personen eerst te informeeren naar het bezit van boven genoemde vergunning, zonder welke nie mand bevoegd is hier te collecteeren. Tegen yp. is gisteren prcces-ver- baal ongemaa-'f wegens mishandeling. Het.voorwerp zijner woede was de be kende W. van S. Van liet Clubhuis je van de Ti. F. C. aan den Haagwog is gisteren oen deur in getrapt. Tegen V., die zich hieraan- had schul dig gemaakt, is proces-verbaal opge maakt. Door de rijksveldwacht te Woubrug- ge is bij de politie alhier kennis gegeven van ontvreemding van een tweetal rijwie len uit een. schuur van de Wed. Z. te Hoogmade. ïn den afgeloopen nacht is inbraak gepleegd in een school alhier.'Er wordt iiiets vermist. Op den Haarlemmerweg had gister middag een ongeval plaats. De 15-jarige J. D., reed aldaar met zijn fiets toen zijn zij'n hengel tusschen een der wielen geraakte met het gevolg dat hij te gen den grond sloeg en eenige oogenhlik- ken versuft bleef liggen. De E. H. D., die ter plaatse was, achtte z'n toestand niet ernstig. BINNENLAND De Koningin naar Engeland. „Het Vad." verneemt dat de Koningin en Prins Hendrik op 26 d^zer in Enge land worden verwacht. Naar reeds ge meld werd, zal incognito worden gereisd en zulen de Koninklijke bezoekers zich rechtstreeks naar Rydal Hall, Ombleside begeven, het landgoed van majoor Stan ley le Fleming. Het strijkgeld. Het hoofdbestuur van de Broederschap der Notarissen in Nederland heeft een adres gericht tot de Eerste Kamer der Staten-Generaal waarin het zegt met leed wezen ervan kennis te hebben genomen, dat de Tweede Kamer in haar vergade ring van den 2den Mei j.l. zonder hoofde lijke stemming heeft aangenomen het „Ontwerp van wet, houdende regeling omtrent het dragen der kosten van open bare verpachtingen en het uitloven van premiën bij openbare verkoopingen en verpachtingen." In het bijzonder is het teleurgesteld door de intrekking van het amendement van de heeren Bakker en Weitkamp. Het hoofdbestuur meent, geheel in over eenstemming met het oordeel der Frie- sche Maatschappij van Landbouw, dat de z.g. wijnkoop, inzetbod en hooggelden moeten vervallen, doch dat de strijkgel den (ook wel „inzetgelden" genoemd, doch dan in anderen zin dan „inzetbod") stel lig moeten worden gehandhaafd. Het strijkgeld, een eeuwenoud gebruik, is een onmisbaar correctief tegen de com binatie van gegadigden om te zwijgen. Het strijkgeld strekt niet zoozeer om dat geld de belooning is. Die openbare taxatie zou niet tot stand komen, wanneer het den koopprijs kunstmatig op te drijven, maar veeleer om het object bij den inzet op prijs te brengen. De inzet is a. h. w. de openbare taxatie, waarvoor het strijk-' publiek geen enkel motief meer zou heb-' ben om tot haar mede te werken. Bovendien zijn op de zitting niet altijd aanwezig de eigenlijke gegadigden. In dat geval zal de prijs niet gelijk zijn aan de werkelijke waarde van het goed. Het eeniw ge middel dat den verkooper in een der-i gelijk geval ten dienste staat, om het ver lies door een te lagen verkoopprijs te ontgaan, is „ophouden". Bij gedwongen verkoop kan echter ook dit middel niet baten. De aanwezigheid van strijkgeldera brengt in een dergelijk geval den prijs op de werkelijke verkoopwaarde van het goed. Ook moet niet worden vergeten, dat in ons land enkele milliarden guldens belegd zijn in hypothecaire vorderingen, wier waarde gedekt wordt door de executabili- teit van de verbonden vaste goederen en •die executabiliteit mag zeker niet in ge vaar worden gebracht door het geven van wettelijke voorschriften, die het wel slagen der openbare verkoopingen zouden verijdelen of in gevaar brengen, vooral in tijden van malaise. Dat ook de fiscus nadeel lijdt door ver koopingen beneden de werkelijke waarde van eenig goed behoeft nauwelijks be toog. Het hoofdbestuur dringt er ten slotte met den meesten nadruk op aan, dat de Eerste Kamer het onderhavige wetsont werp zal verwerpen. „Het Platteland/ Onder leiding van den heer D. J. Dees van Terneuzen is gisteren te Utrecht een algemeéne vergadering gehouden van Het Platteland, de organisatie, welke ont staan is uit den Centralen Bond voor on gevallen- en ziekteverzekering,en den Christ. Boeren- en Tuindersbond, welke nu te zamen één bedrijfsvere-ig;re in 'het leven hebben geroer Als bestuurslede 'o heeren G. J. van Wave: on te HiJJegoni, J. Middelveld te Ruinerwc lel, J. Verwey te Nieuw-Vennep, D. van Egmond te Oegst geest, J. B. Ivno*Anjlijk, D. J. Does te Teinue: jSos to Rij 3- oord Als -Dlatasvcrvr-nyc bestuuirlëren wér den benoemd do hreren A. Bergman to Sassenheim, E. Ha ben s to Gramsbergen, A. A. Bouman te Piershil, H. van Wouden berg te Sloterdiik, C. Kooy te Andijk, L. de Jongh te Gov on A. Wisse te St. Phi- lipsland. In de commissie van' beroep worden ge kozen de heeren Chr. v. d. Heuvel te Haar lemmermeer, M. J. W. Goedbloed te Goes, G. v. d. Valk Bouman te Leiderdorp em Joh. Dominicus te Wemeldinno. In de financieele commissie werden be noemd de heeren L. A. J. Koning te Lei derdorp, P. J. Kranenburg te Sloterdiik cm A. van Tilburg te Berkcl. Na behandeling van nog eenige aangele genheden van huishoudelijken aard werd de vergaderine r"1'* - Nón-acWviTeitsVwddCTTvan"leden der Tweede Kamer. Verschenen is de memorie van antwoord inzake het wetsontwerp tot uitvoering van artikel 97 der Grondwet en wijziging van de Hooger Onderwijswet en van de Bevor- deringswet voor de landmacht 1902. Daar in wordt opgemerkt, dat de ingenomen heid, waarmede de ter hand neming van de in dit ontwerp geregelde aancclegen- hid is begroet, de regeering tot voldoening stemt. Inderdaad maakte ook naar het oordeel der regeering de verhooging van de schadeloosstelling voor de leden der Tweede Kamer een nadere regeling om trent de non-activitcits-wcdden noodzako- lijk.De regeering kan niet inzien dat 't aan vaarden van het Kamerlidmaatschap door de nieuwe regeling voor vele ambtenaren wordt bemoeilijkt. Do beperking van het ontwerp tot de rijksambtenaren ligt, daar gelaten, dat zij in verband met den in houd van artikel 97 der Grondwet aange wezen is, in den aard der zaak. Uitbrei ding der wettelijke regeling buiten dien kring zou het rijksgezag op een bepaald punt doen ingrijpen in een verhouding, welke overigens niet aan zijn autoriteit is onderworpen. Voor een uitzondering op de gevolgde gedragslijn schijnt slechts aanleiding ten aanzien van do in artikel 8, eerste lid genoemde functionarissen, terwijl bovendien verder reden is gevon den ook de onderwijzers, wier positie ten aanzien van een eventueel Tweede-Kamer lidmaatschap reeds thans tot een onder- werp van wettelijke regeling is gemaakt, in zooverre onder dit ontwerp te begrijpen, i Dat toekenning van non-activiteitswed-! den in het algemeen niet gcwenscht zou zijn, zooals door eenige leden wordt be toogd, kan de regeering niet beamen. Zij heeft zich bij haar voorstel omtrent do wijze van beslissing over de al dan niet gelijktijdige waarneming van een ambt mede gericht naar het feit, dat de moei lijkheid om een volledige indeeling te ge ven van alle ambten in die* welke niet en die, welke wèl gelijktijdig mot het Kamer-j lidmaatschap kunnen worden waargeno-j men. oorzaak is geweest, dat artikel 971 der Grondwet meer dan 35-jaren onuitgc-^ voord is gebleven. Bij juiste toepassing der wet kan van geen onbillijkheid in de verhou ding der wèl en der- niet op non-activiteit, gestelde ambtenaren sprake rijn. Dot do

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1