Dagblad voor Leiden en Omstreken. NIEUWE LEIDSCHE COURANT 4tie JAARGANG. - WOENSDAG 6 JUNI 1923 - No. 952 BureauHooigracht 35 Leiden - Tel. !nt. 1278 - Postrekening 58936 AIÜONIVEfföERITSPBIJS In Leiden en buiten Lelden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f2.50 Per week f 0.19 Franco per post per kwartaal ......f2.90 Cit nummer bestaat uit twee bladen» Nabetrachting. I. Voor wij zelf op do artikeler. van den heer Wirtz een korte nabetrachting geven laten wij hier eerst volgen wa1* de Kro niekschrijver van de N. Pr. Gr. Grt. j.l. Zaterdag schreef. Het staat in zoo nauw verband met bet door den heer Wirtz behandelde on derwerp en het is ook voor deze omge ving zoo ten volle van toepassing, dat wij liet onzen lezers niet willen onthouden. „Als men mij vraagt, of ik tevreden ben over den gang van zaken, (bij de Ge meenteraadsverkiezing), dan kan ik daar op geen bevestigend antwoord geven. En dat wel om deze reden, dat de dis cipline in onze partij hier en daar te wenschen overliet. Ook in ons gewest is er in sommige gemeenten onderlinge strijd geweest, heeft men zich niet-gehou den aan de uitspraak van de kiesvereeni- ging, en voorkeurstemmen gegeven in zoo groot aantal, dat de volgorde verbroken werd. Nu komen er altijd eenige voor keurstemmen. De wet geeft het recht daartoen en elke candidaat heeft wel on verstandige vrienden, die hem in het stemhokje speciaal willen bedenken. Erg wordt het echter, als er voor voor keurstemmen gewerkt wordt. En nog erger, als men met aparte lijsten komt. Over de schuld van deze gebeurtenis sen wil ik niet spreken. Ook vindt men het verschijnsel bij on geveer alle partijen. Ik vond een hoofd- rtikel in „Het Volk", waarin geklaagd werd over deze dingen in de partij, die tot nog toe de discipline er zoo goed wist in to houden. Maar huurmans leed verzacht hier niet. Want juist onze partij behoorde deze dingen niet te kennen. Het is mogelijk, dat een bestuur van een kiesvereeniging ontactisch handelt. Het doorvoelt de verhoudingen in de ge meente niet voldoende en raakt het ver hand met het kiezerscorps kwijt. Ook kan het gebeuren, dat het bestuur op een ver gadering van de kiesvereeniging overrom peld wordt. Soms valt het voor dat hij een candidaatstelling een klein aantal le den aanwezig is en dan heeft men er ook wel in onzen kring, die zich zelf zoeken en dat doen onder den schoonen schijn van mooie woorden als „democratie" en meer van die frasen, en die weten dan een beslissing nit te lokken, waarbij op de verdiensten van mannen, lie de gemeente lang gediend hebben, niet voldoende gelet wordt. Dat werkt dan ontstemming en als de betrokken persoon of zijn vrienden zich hij de nitspraak niet weten neer te lej»* gen, dan heeft men de poppen aan het dansen. In kleinen kring spelen natuurlijk per soonlijke vooroordeelen een veelal groote rol. Ook van den antirevolutionair kan men zeggen, dat niets menschelijks hem vreemd is. Ik wil nn zelfs eens aannemen, dat de sohuld steeds ligt hij de kiesvereeniging of bij het bestuur. Maar zelfs dan nog, geloof ik. moeten wij ons hoeden voor een ingaan tegen wettige hesluiten onzer or ganisatie. Ziet men, dat een besluit mis was, niets verhindert ons om een nieuwe vergadering bijeen te roepen en nog eens over het geval te spreken. Maar is eenmaal de lijst klaar en inge diend, dan behooren wij ons allen bij de zaak neer te leggen. Juist degenen, die leven bij het Woord van God. moesten het verstaan, dat het liever ongelijk en schade lijden voor nie mand kwaad kan. Integendeel, men wint er altijd hij, ock al verliest men een ze teltje in den raad. Het moet ons altijd weer treffen, dat als de apostel Paulus in den brief aan de Fi- lippenzen vermaant: doet geen ding door twisting of ij dele eer, maar door o o t m o e d i g h e i d-a c li- te de een den ander uitnemen de r dan zich zelve, hij dit gevoelen aanprijst met te wijzen op onzen Hee- re Jezus Christus, Die zich zeiven vernietigd heeft, de gestaltenis eens dienstknechts aangenomen hebbende en is den menschen gelijk geworden. Welk een vernedering en welk een ge hoorzaamheid, zelfs tot den dood des iruises. Maar is het een nederlaag geweest? Neen, de grootste overwinning, die kon worden behaald. Want er staat: daar- m heeft hem God uitermate verhoogd, irlem is daarom alle% macht gegeven in den hemel en op de aarde. En wij, die deze dingen weten en er van getuigen, behooren wij niet dagelijks ?ms te oefenen in zelfverloochening, .in ■sen zich geven, in het dragen ook van on gelijk? Dat geldt voor heel het leven. Onze partij strijdt niet voor kleine din gen maar voor de komst van Gods Ko ninkrijk; zij heeft de dure roeping ont vangen om op alle gebied van het leven pleiten voor de gehoorzaamheid Gods. Ook voor het bestuur van de gemeente. En nu weet ik wel, dat het moeilijk is om terugzetting, en dan nog wel geheel onverdiend, te moeten verdragen, dat het geval zich kan voordoen zelfs, dat tijde lijk een, die zich zijn plaats in het be stuur der gemeente waardig toonde, wij ken moet voor een, die met verkeerde middelen zich op den voorgrond weet te schuiven, maar hce dit ook moge zijn, wie zich verloochent wint altijd. En de zaak is dan eerst in orde, als wij de geestelijke kracht bezitten, om nimmer harder le werken voor het welslagen van onze partij, dan wanneer wij persoonlijk getroffen worden en ongelijk moeten ver dragen. Ik zeg niet, dat dit gemakkelijk is. Wij kunnen het gemakkelijk zeggen te gen anderen en zelf moeilijk in toepas sing brengen, maar onze bede moet toch zijn, dat wij voor zulk een houding de kracht mogen ontvangen. En al was er nu ook maar ééne gemeen te, waar de zaken niet goed liepen, dan zou er voor ons allen Teeds reden te over zijn om ons te verootmoedigen. Ons leven wordt verscheurd door het gemis aan geestelijke kracht. Er is in onze dagen zooveel hoog moed onder do menschen. Allen meenen geroepen te zijn om te regeeren. Allen hebben het druk over de redding van de wereld. Met de hoogste idealen wordt om gesprongen, alsof niets gemakkelijker is te hereiken dan de volmaaktheid. En dat terwijl de geestelijke inzinking in do wereld zoo ernstig is en de onmacht om waarlijk iets goeds te werken zoo groot. Welnuals men zeggen moet, dat onze partij zich in dit opzicht niet onder scheidt van de wereld, dan is het zout wel smakeloos geworden. Dan kunnen wij onze roeping niet ver vullen, die lijnrecht ingaat tegen den dwazen geest van onzen tijd. Ik beschuldig niemand. Ik neem aan, dat wij allen in ons recht waren. O, zeker, daar ontbreekt gewoon lijk niets aan. Maarde zaak was niet in orde. En daarom moeten wij ons allen schul dig gevoelen. En allen om vergeving vragen. En allen ons voornemen, om zoo gauw mogelijk door onze trouw goed te ma ken wat door ontrouw bedorven werd." V Qnjuisteconclusei. Op de algemeene vergadering van de af- deeling Leiden der Democratische Partij besprak de voorzitter, de heer A. I. Wit- mans, den uitslag van de Gemeenteraads verkiezing. Uit het feit dat deze jeugdige partij twee van hare candidaten gekozen zag, concludeerde spreker, dat het hoofddoel der Dem. Partij: het brengen in één poli tieke organisatie van democratisch ge zinde Nederlanders van verschillendo godsdienstige richting en liet verbreken van de tegenwoordige onjuiste politieke scheidingslijn, voor zoover deze nog wordt beheerscht door de z.g. antithese, de instemming heeft van een groot aantal kiezers. Het is duidelijk, dat deze conclusie niet juist kan zijn. Immers van het hoofddoel der Dem. Partij, het verbreken van de tegenwoor dige politieke scheidslijn werd hij de Ge meenteraadsverkiezingen zoo goed als niet gerept. Deje partij dankt haar succes niet aan hare beginselen, maar aan de populariteit van den eersten candidaat en voorts aan hare speculatie op de onnadenkendheid van de massa door te werken met beloften van belastingverlaging. Eigenlijk ook maar gelukkig voor de Democratische Partij. Want wij twijfelen geen oogenhlik of het optreden van hare candidaten in den Raad zal zijn een bevestiging van de door haar onbruikbaar geoordeelde politieke antithese. STAOSBIÏEÜt&S 40-Jarig jubileum Leidsche Ambachts school. Hedenmiddag te half drie had op fees telijke wijze de opening plaats van het nieuw gebouwde gedeelte van de Am bachtsschool. Zooals onze lezers uit de verschillende hieromtrent verschenen berichten hebben kunnen zien, valt dit feit samen met het 40-jarig jubileum der school, die in Lei den en omgeving zulk een zeldzame po pulariteit mag bezitten. Die populariteit, en het medeleven door do Ambachtsschool vooral in de laatste jaren ondervonden, geven ons zekerheid dat wij velen een genoegen doen met eeni ge mededeelingen omtrent het ontstaan en de ontwikkeling van de hoogst nuttige inrichting. Zooals ouderen zich zullen herinneren bestond hier ter plaatse toen reeds een vereeniging onder den naam „Bouwkunst en Vriendschap". Door deze vereeni ging was het, dat de eerste stappen wer den gedaan om een Ambachtsschool te stichten. Zij vormde daartoe een comm., die tot taak zou hebben stichtingsplannen te ont werpen en middelen tot derzelver uitvoe ring aan te wijzen. Gelijk echter de naam der vereeniging reeds uitspreekt, bewoog de vereeniging, die inmiddels 150 leden telde, zich in hoofdzaak op het terrein der bouwkunst, waarom de comm. het noodig oordeelde een nieuwe vereeniging op le richten, on der den naam van „De practische am bachtsschool". De comm. bleek juist te hebben gezien. Talrijk waren de bewijzen van sympa thie, zoowel van de zijde der burgerij als van de gemeentelijke autoriteiten. Er kwam dan ook al aanstonds „schot" in het werk. Door vrijwillige bijdragen wist de ver eeniging in korten tijd het vooral voor dien tijd niet onaanzienlijk bedrag van f 3000 hijeen te brengen, terwijl ook de plaatselijke departementen van de Mij. tot Nut van 't Algemeen en de Mij. tot be vordering van de Nijverheid in verschil lenden vorm hun medewerking verleen den. Van het gem. best. werd de beschikking verkregen over eenige lokalen van het voormalig Caecilia Gasthuis, alsmede over een bedrag van f 1800 voor de in richting der lokalen en een jaarlijksche subsidie van f2500. Zoo was dan, dank zij de medewerking van verschillende zijden, de basis gelegd voor een verdere ontwikkeling van de plannen der comm., on kon op de eerste, in 1882 gehouden algemeene ledenverga dering een vast bestuur worden benoemd hetwelk bestond uit de heeren: Prof. dr. P. J. v. Bemmelen, voorz.; W. A. v. Lith, 2de voorz Prof. dr. M. J. do Goeje, J. Filippo, penn.; L. Maas, P, Marks, H.'W. F. Bakker, J. G. Timmermans en A. L. de Stukier, secretaris, van welke nog maar enkelen in leven zijn. Het beschermheerschap werd opgedra gen aan wijlen Z. K. H. Prins Alexander der Nederlanden, die het tot aan zijn dood heeft wahrgonomon, waarna H. M. de Koningin Regentes als beschermvrou we optrad. Op 1 Mei 1883 had de aanstelling plaats van den heer A. J. v. Achterberg als directeur, en van 2 leerkrachten, n.l. de heeren Verstraaten (timmeren) en Wildenburg (smeden-hankwerken). Voor de twee vakken waarin toon onderwijs werd gegeven, meldden zich 34 leerlingen aan. In 1887 werd het leerplan uitgebreid met het vak huisschilderen, in 1886 met het vak meubelmaken. Als gevolg van het steels groeiende aantal leerlingen ontstond echter al spoe dig gebrek aan schoolruimte. Gelukkig werd het bestuur, dat reeds plannen had ontworpen tot het stichten van een nieuw gebouw, tot uitvoering daarvan in staat gesteld door een inge zetene die het belangrijke bedrag van f 40.000 als renteloos voorschot beschik baar stelde. Do nieuwe school aan den Haagweg, die 160 leerlingen telde, werd reeds in 1893 in gebruik genomen. Dank zij de krachtige leiding van den directeur, den heer v. Achterberg, kwam de inrichting meer en meer het ideaal nabij: een volledige opleidingschool te zijn voor alle vakken. Vooral na de opening der nieuwe school ging het in snel tempo vooruit. Verschillende vakken, zooals bouw- en werktuigkundig teekenen, landteekenen kennis van stoomwerktuig, materialenken- nis, meubelmaken, boetseerx, houtsnijden en -draaien, machinebankwerken, verven, hout- en marmerschilderen en penseel- schilderen werden nog aan het onderwijs toegevoegd. De belangstelling groeide als het war© bij den dag, en niet het minst had de school haar bloei te danken aan de practische resultaten waarvan haar leer lingen in de practijk genoten, en die on der vakgenooten eigenlijk de beste recom mandatie vormden. Onder degenen die het onderwijs niet van het begin af hadden kunnen volgen ontstond dan ook behoefte aan meer theo retische kennis, 't geen de aanleiding was dat in de herfst van 1911 een avondschool voor volwassenen tot stand kwam. Was het onderwijs, zooals de naam „practische ambachtsschool" uitdrukt tot nog toe van uitsluitend practischen aard geweest, in 1917 werd dit anders, toen op verlangen van den inspecteur van het M. O. het voortgezet l.o. werd toegevoegd, teneinde het onderwijs der school in over eenstemming te brengen met andere am bachtsscholen. In 1917 had nog een belangrijke uit breiding van het leerplan plaats door de opleiding voor het examen voor assi stent-machinist ter koopvaardij. Daar het aantal leerlingen nog steeds bleef toenemen, en de uitbreiding der vak ken op zichzelf reeds meer plaatsruimte eischte, werd reeds in 1915 behoefte ge voeld aa neen nieuw gebouw, het gebouw dat hedenmiddag werd geopend. Dat deze uitbreiding zoolang is uitge bleven, valt uitsluitend te wijten aan den wereldoorlog, met de aankleve van dien. In 1921 eerst kon de aanbesteding plaats hebben, tegelijk met het aanschaffen van belangrijk© onderwijsmiddelen en van een centrale verwarmingsinstallatie. Dit is het verloop van de ontwikkeling der ambachtsschool, die, begonnen met 34 leerlingen, er thans 300 telt. Een prachtig resultaat, voor het berei ken waarvan naast Rijk, gemeente en provincie, dank en hulde moet worden gebracht aan de oprichters, aan hen die haar belangeloos financieel steunden, aan de leeraren en niet het minst aan den wakkeren directeur, den heer v. Achte- berg die vandaag evenals de school, zijn 40-jarig jubileum viert. Het woningtekort. De heer Dubheldeman heeft aan den gemeenteraad verzocht, de volgende vragen tot B. en W. te mogen richten: I. Beschikt het college van B. en W. over statistische gegevens, waaruit blij ken kan, hoe groot het woningtekort in Leiden nog is, dit in verband met de ge vestigde gezinnen binnen deze gemeente; en zoo niet, zijn B. en W. dan bereid, een onderzoek daarnaar in te stellen? II. Zoo uit het onderzoek mocht blijken dat het woningtekort niet is opgeheven, zijn B. en W. dan ook bereid, een onder zoek in te stellen, naar de oorzaak van de veelvuldige dubbelbewoning, speciaal van die woningen, die slechts ingericht zijn om één gezin te herbergen? III. Beschikt het college ook, over sta tistische gegevens in zake de onder de werking der Huurcommissiewet tot stand gekomen huurverhoogingen in de ge meente Leiden? TV. Zoo neen, is het college dan bereid, met medewerking van de Huurcommissie, zich deze gegevens zoo spoedig mogelijk te doen verschaffen, en daarvan dan me de deeling te doen aan d enraad? V. Zijn B. en W. eveneens bereid mede te deelen, hoe groot in do gemeente het aantal bewoonde, onbewoonbaar ver klaarde woningen is? Een kijkje bij de recherche. Meermalen kwamen in onze rubriek „Stadsnieuws" berichten voor, waarbij op de een of andere wijze onze politie-re- cherch© te pas kwam, en bij het lezen waarv. do aandachtige lezer zich wel eens zal hebben verwonderd over de handige manier waarop zij de langvingerige, of met andere voor de maatschappij gevaar lijke ondeugden behepte natuurgenooten weet op te sporen, om ze vervolgens aan de rechterlijke macht over te leveren. Ook persmensehen, al staan zij van het eerste vreemdigheidje niet te kijken, hadden al eens een ongeloovig, nieuws gierigen blik geworpen in de richting van de vertrekken waar het administratieve werk der recherche wordt verricht, waar een deel van Hermandad's getrouwen waakt voor de veiligheid der burgerij. Dank zij de goede verstandhouding tus- schen pers en politie werd eerstge noemde dezer dagen in de gelegenheid gesteld eens een kijkje te nemen in de recherche-afdeeling waar de resultaten der opsporingen worden vastgelegd, hetzij op de gevoelige plaat van het photo-toe- stel, dan wel in de rapportenboeken. We stelden ons voor, iemand te zien binnenleiden, die een mededeeling had te doen aan den dienstdoenden inspecteur. De man was bestolen. Wie de dief was? Neen dat wist de man natuurlijk niet. Hoe hij er uit zag? Ook dat niet. Of hij dan geen enkel kenteeken kon opgeven, aan de hand waarvan de dader zou kunnen worden aangewezen? Neen ja toch tenminste als het de man was die de aangever er van ver dacht, dan zou hij een stukje van een zijner vingers missen. Ziezoo, dat is alvast iets. De inspecteur begeeft zich naar een bureau, trekt een lade open waarin een volledig kaartsysteem is geborgen. „U sprak van een vinger, nietwaar?" „Jawel mijnheer." De hand van den inspecteur gaat tas tend over de vele ruitertjes, en bij de „V" van deze of die kleur gekomen staat zij stil ende aangever staart op een wel geslaagde photo van een verdachte, die inderdaad een stukje van zijn vinger mist. „Kent u deze, meneer? (of juffrouw). En dan wordt het onderzoek voortgezet, heel dikwijls met het gevolg dat de ver dachte binnen een minimum van tijd wordt geïnviteerd tot een bezoek aan het politiebureau. Het spreekt van zelf dat liet samenstel len van deze verzameling heel wat moeite heeft gekost. Alleen uit Leiden, zoo ver telde ons de inspecteur zijn een 1400 fo to's aanwezig, waarvan er 1000 in de laatste twee jaren zijn vervaardigd. Behalve het zooeven aangehaalde kaartsysteem waarin de volledige signale menten zijn gerangschikt, zijn eenige foto-albums aanwezig. Deze foto's zijn in hoofdzaak in twee i groepen to onderscheiden, n.l. 1 van ADVERTENTIE-PttlJS Gewone advertentiën per regel 22H cenfc Ingezonden Mededielingen, dubbel tariefc Bij contraot, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbeta ling van ten hoogste 30 woorden, worden dagelijks geplaatst ad 50 cent. nachtverblijvers, verdachten en „oude be-' kenden", 2. in het Buitenl. verblijvende inwoners die een foto hebben achterge laten. Deze voorzorgsmaatregel ten opzicht© van de laatste categorie is in de eerst© plaats bedoeld als hulpmiddel bij even tueel in te stellen onderzoeken b.v. hij on gelukken en vermissingen. In deze albums komen alleen foto's voor, zonder dat er de naam van den persoon is bijgeschreven, zoodat voor noodeloos inblikken door onbevoegden geen vrees behoeft te bestaan. Een machtig opsporingsmiddel is dft vooral in den laalsten tijd meer op den voorgrond getreden methode waarbij vin gerafdrukken worden genomen. Ons werd een formidabele hoeveelheid vingerafdrukformulieren getooid, die naar het getuigenis van den inspecteur reeds belangrijke diensten hadden bewezen Deze formulieren, die er uitzien alsof ze een voor een door een paar zwarte schoorsteenvegershanden zijn toegetakeld, worden van den naam, het cijfer, van den verdachte voorzien. Dit cijfer sluit aan op een kaartje, dat weer in een ander kaartenrek is onderge bracht, en waarop tevens de betiteling van het „ambacht" voorkomt, zoodat de laatstgenoemde verzameling in staat stelt om met een oogopslag de verhoudingscij- fers van de verschillende misdrijven te overzien. Dat men bij kennisnemen van deze ver houdingen tot andere conclusie komt dan men aanvankelijk zou denken, bleek ons gisteren, waar b.v. het aantal zedenmis drijven angstwekkend groot was, terwijl dat van zakkenrollerspractijken zeer klein bleek t© zijn. Zooals ons werd medegedeeld is d© Leidsche recherche de eerste, die aan haar opsporingsmiddelen een dergelijk© inrichting en uitbreiding heeft gegeven. Vanzelf drong zich telkens de gedachten aan ons op: wat moet onze recherche zich behelpen, vooral wat de inrichting van haar fotographisch atelier betreft. Des te meer waardeeren wij het initia tief en den ijver der recherche die zij aan den dag legde, en waarvan wij eenige van de vele resultaten zagen. Kome spoedig het nieuwe gebouw aan do Zonneveldstraat gereed, opdat zi;i nog meerdere uitbreiding aan haar werk zal kunnen geven, en ondervinde zij steeds die waardeering en medewerking der bur gerij waarop zij krachtens de beteekenis van haar werk ten opzichte van de pu blieke veiligheid, ten volle aanspraak heeft. Evangelische Conferentie. Gisteren werd in gebouw „Prediker*- alhier een eendaagsche conferentie ge houden van verschillende Evangel'satte- lichamen in dit gewest. Te drie uur werd een goed bezochte samenkomst gehouden, waarbij verschil lende sprekers het woord voerden en men elkander opwekte tot den Evangelisch en arbeid. Het onderwerp voor den geheelen dag was eigenlijk: Opbouwing der geloo- vigen, zooals ook verschillende sprekers het in de openbare avond-samenkomst uitdrukten. In deze samenkomst, die te half acht aanving en die eveneens vrij goed bezocht was, werd het woord gevoerd door br. v. Polen van de Evangelisatievereon. „Luk 14:23" te Scheveningen, door Ds. v. Beek van de Baptistcnkerk te Den Haag en door br. Vlietstra van de Evan gelisatie te Rotterdam. Ambachtsschool. Wij vestigen de aandacht onzer legers op de onder de advertentiën aangekon- diged tentoonstelling van door de leerlin gen der Ambachtsschool vervaardigde voorwerpen. De ervaring van vorige jaren loerde dat het rijkelijk de moeite loont de hier ver- vardigde werkstukken in oogenschouw t© nemen en wij twijfelen dan ook niet of er zal over gebrek aan belangstelling niet geklaagd behoeven te worden. Vereen, van Industriee'en. Uit het ons niet toegzonden verslag over het jaar 1922 van de Leidsche Ver eeniging van Industrieelen blijkt dal niet minder dan 74 firma's, gerangschikt in zes groepen, zijn aangesloten. Algemeen voorzitter is de heer Ch. van Spall, directeur van de Leidsche Duinwa termaatschappij, secretaris m:, P. M. Trapman. Wat de lotgevallen der Vereeniging be treft, waren het vooral drie onderwerpen, die de aandacht gedurende het vereeni- gingsjaar opeischten, n.l.: lo. het Insti tuut van den controleerenden geneesheer, als hoedanig werd benoemd dr. J. Boer, die op 1 Juni 1922 zijn werkzaamheden. aanving. 2o. De zakelijke belasting op het bedrijf. De onbillijkheid van deze belas ting, onbillijk reeds alleen hierom, omdat zij niet over het geheele land is ingevoerd j word op verschillende wijzen gedemon- J streerd en de actie er tegen had reeds dit resultaat, dat er bij do rijks- en do ge- meentelijke organen al oen kentering in do waardeering dezer heffing is geko- men. 3o. De qitaostio der Electriciteitsta- r reven. De verhouding tusschon d©

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1