Dagblad voor Leiden en Omstreken. v Interessante cijfers. ABONNEMENTSPRIJS In Leiden en bulten Lelden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f2.50 Per weekflïti Q.t9 Franco per post pér kwartaal TÏ9Ö 4ile JAARGANG. - WOENSDAG 9 MEI 1923 - No. 930 Bureau: Hooigracht 35 Leiden Tel. int. 1276 - Postrekening 58936 ADVERTENTIE.PHIJS ^Gewone advertentiën per regel 22H cenfi 'Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarieS i'3ij contract, belangrijke reductie. /"Kleine advertentiën bij vooruitbeUfl ling - van ten hoogste 30 woorden, wordeil daceliilrs geplaatst ad 50 cent. 4 Dit nummer bestaat uit twee bladen. Donderdag 10 Mei, (Hemelvaarts dag) zal de „Nieuwe Leidsche Courant" niet verschijnen. Om de beginselen. Het gaat bij de Gemeenteraadsverkie^ zingen om de belangen. Om de belangen van de Gemeente als geheel, die tevens zijn do belangen van de' verschillende bevolkingsgroepen. Maar het gaat ook nu en niet in de laat ste plaats om de beginselen, die bij tal van beslissingen den doorslag geven. Dit wordt niet altijd even helder in gezien. Er zijn onder de kiezers en hun getal is waarlijk niet gering die zich bij de algemeene verkiezingen door hun beginsel laten leiden, maar bij wie, als voor den Raad gekozen moet worden, het vermeende belang den doorslag geeft. Er zijn partijen en groepen die de^ kie zers trachten wijs te maken, dat het on- verschilig is welke beginselen men is toe gedaan, daar het in den gem.raad toch louter gaat om de gemeentelijke belangen Het behoeft echter, voor wie nadenkt, geen betoog dat dit een buitengewoon oppervlakkige en onlogische redeneering is. Immers, de belangen zijn nooit los te maken van de beginselen. Hen kan on mogelijk belangen dienen, zonder zich door bepaalde beginselen te laten leiden. Dit blijkt het best, wanneer men in do practijk het optreden van die partijen- of groepen ziet, die naar do beginselen, zoo het heet, niet vragen. We hebben in de Kamer verschillende belangen-groepen gehad en, voorzoover ze zich niet in een der vrijzinnige par tijen hebben opgelost, hebben ze bij alle principieele beslissingen gestaan tegen over de rechtsche partijen. Dit kan ook niet anders. Het zijn de beginselen die het leven van den mensch, ook hij het behartigen van zijne belangen,'beheerschen. Dit geldt ook van de gemeenteraden. De Soc. Democraten stellen het voor, alsof zij het zijn, die de arbeidersbelan gen behartigen, maar als do beginselen in 't gedrang komen, dan staan ze altijd vierkant tegenover de Christelijke arbei-: ders. Bij de andere partijen is het niet an ders. De Dem. Partij wil alleen democratisch zijn, zonder eenige nadere aanduiding, en daarom beschouwt zij het als haar eerste taak de tegenwoordige politieke antithese te doen verdwijnen. Maar dit is een hopeloos pogen. 'Als de vraag aan de orde komt hoe de Overheid moet worden beschouwd, waar de bron ligt van het gezag, en wat voor het staatkundige leven regel en richtsnoer moet zijn, dan kiest ook zij partij, en bevestigt de antithese. Er is bij de vrijzinnige partijen en de diverse belangen-groepen onderling veel verschil, maar hierin zijn ze eenstemmig, dat naar het woord van Mr. van Houten, niet Gods Woord, maar het menschelijk verstand de basis is waarop men steunt. Het gaat alleen om de belangen, zegt men. Maar nu komt b.v. de heiliging van den Dag des Heeren aan de orde, en men kiest partij tegen ons. Het schouwburgvraagstuk komt ter sprake en men staat eensgezind tegenover ons. i Het recht en de plicht der ouders ten opzichte van de opvoeding hunner kin deren komt in het geding en alle vrij zinnige partijen en groepen vinden el-: kaar. - i Daarom moeten ook bij de Raadsver-- kiezingen de beginselen den door slag geve», en behooren de kiezers zich door hun beginsel te laten leiden. Dit is niet altijd even gemakkelijk. Van alle kanten worden de kiezers be werkt om toch niet hun beginsel te laten spreken. i Om hun vaandel los te laten' c Om ontrouw1 te worden aan hunnen Koning. Hier worden aan de arbeiders en de met hen gelijk gestelden gouden bergen beloofd. Daar wordt gespeculeerd op den vrij heidszin van de kiezers. Nu eens worden de werkloozen gepaaid en dan weer de belastingbetalers gelokt. y Alles speculatie op het eigenbelang. Verklaarbaar is het daarom dat er kie-» <?.vzers zijn die het goede spoor bijster ra- A ken. Wie evenwel nadenkt, ernstig nadenkt, die zal begrijpen dat ook bij de Gemeen teraadsverkiezingen de beginselen den doorslag hebben te geven en dat, wie de -V R. beginselen belijdt, ook op de A. R. kandidaten zijn stem behoort uit te bren gen. Verschenen is het Onderwijsverslag over 1920—1921. Aan bezuiniging is bij de samen stelling van dit verslag blijkbaar nog niet gedacht. Het bevat een ontzaglijke voorraad ge gevens die naar het ons voorkomt even goed onverwerkt en ongedrukt hadden kunnen blijven. Daarnaast echter bevat het ook zeer in teressante gegevens, die weer opnieuw doen zien, hoeveel goedkooper het hijzon der onderwijs werkt, dan het openbaar onderwijs. In Leiden bestaan twee cursussen tot opleiding voor de hoofdakte. De eene gaat uit van de Gemeente, de andere van de Vereen, tot stichting en instandhouding eener Ghr. Kweekschool. Van den gemeentelijken cursus slaagden in 1921 voor het examen acht candidaten, van den bijzonderen cursus zeven candi daten. Maar nu komt het verschil. De gemeentelijke cursus, die gemiddeld een achttal leerlingen méér telde, ontving aan lesgelden f398, de particuliere cur sus f 652.10. De gemeentelijke cursus betaalde aan salarissen f 3650, de particuliere f 1900. De gemeentelijke cursus had een con cierge ad f700, de particuliere cursus be taalde hiervoor geen cent. De gemeentelijke cursus gaf uit aan vuur en licht f391.0714, de particuliere cursus f 100. De gemeentelijke cursus vroeg voor on geveer eenzelfde aantal leerlingen van de openbare kassen een uitgaaf van f 4410.11 K, de particuliere van f 1347.50. ST&SSBilEyWS „DIE SCHöPFUNG". R. K. Oratorium-Vereenigfng. Steeds weer komt men onder den in druk van de jeugdige frischheid die dit werk van den- grijzen Haydn uitstraalt Van al de middelen, die den meester ten dienste stonden, heeft hij zich bediend, om het wonder der Schepping in klanken weer te geven. Een wondere devotie .spreekt uit ieder onderdeel van dit werk. De R. K. Oratorium-Vereeniging heeft dit stuk, dat hooge eischen aan koor en solisten stelt, aangedurft. De dirigent, Aug. Smets, kent dit werk door en dóór, doch hij wist uit het koor niet te halen wat er uit te halen valt. De, overigens niet talrijke, koorpassa ges werden door de koren correct en zui ver gezongen, doch te begeesteren wist de dirigent slechts 'zelden. Het koor heeft vele goede stemmen, en speciaal van het beroemde „Die Hirnmel" erzahlen" werd een gave vertolking ge geven. Het slotkoor was heel goed in de colo raturen. Mia Peltenburg, de sopraanso liste, had het beste van den avond. Aan haar is het te danken, dat de uit voering als geheel volkomen geslaagd is. Zij beheerschte haar stof volkomen en wist warmte en innigheid in haar glan zende, zuivere stemgeluid te leggen. Vooral de vogelaria gaf ons oogenblik- ken van reine kunstontroering. Bronsgeest heeft technisch uitstekend gezongen, doch vooral hij wist zich niet aan de algemeente koelheid, die het eer-» ste deel kenmerkte, te ontworstelen. Als Adam wist hij zich evenwel uit stekend bij Mia Peltenburg aan te passen zijn uitspraak was soms ietwat gezwollen Voor Louis van Tulder geldt het zelfde als voor den bas. Ook hij gaf ons wel den indruk van een concert-zanger, die zich bewust is wat hij vermag, doch in den aanvang wist hij ons niet boven de dagelijksche sfeer te verheffen. Het „Mit Würd'.und Hoheit angethan" vergoedde veel, zooal niet alles. Zijn voor dracht imponeerde hier. De uitspraak was overal wel verzorgd. Het zeer talrijke publiek was vrijgevig met bijval, vooral aan het einde. De sopraan-soliste werd een bloemen hulde aangeboden, die wel verdiend was. De ujtvoeryag als geheel heeft ons wel voldaan. De Gemeenteraads-verkiezing. -r De strijd om de kiezers is begonnen. De meeste partijen zijn reeds druk in de weer om hare candidaten bij de kie zers aan te bevelen. Ook onze A. R. Kiesvereeniging zit nïet stil. Een breede schare van mannen en vrou wen heeft zich reeds beschikbaar gesteld. Maar hun aantal is nog te gering. Zal de nederlaag bij de vorige verkie-» zing geleden, eenigermate worden her steld, dan is meerdere hulp dringend noodzakelijk. Gaarne verwijzen wij daarom onze Ie-» zers naar een in dit nummer voorkomen-! de advertentie v^n het bestuur dor kies vereeniging. Het bezwaar dat men over weinig lijd beschikt, kan hier niet gelden. Dat geldt eveneens voor hen, die z'ch beschikbaar stelden. Zij hebben een jl'fer gebracht, welnu, laten anderen dat eveneens doen. Naarmate zich meer mannen en vrou wen beschikbaar stellen, wordt de per soonlijke opoffering geringer. Door algemeene deelname kan in weinig tijd veel worden, verricht. Lezing over Oostenrijk. Naar wij vernemen zullen gedurende de eerste helft van deze maand in ver schillende steden van ons land voor drachten met lichtbeelden over Oosten rijk paltas hebben, waarvan het doel is dit land uit het oogpunt van natuur schoon, merkwaardigheden der steden, karakterverschil der bevolking enz. meer algemeen hier te lande bekend te maken, dat tot nu toe het geval was en zoodoend de het zeizend publiek op te wekken in de plannen om het komend 6eizoen ook een bezoek aan Oostenrijk op te nemen. Deze voordrachten, ten behoeve waar-- van vanwege het Oostenrijksche Ministe rie van Onderwijs een collecte van f200, zeer fraaie foto's ter beschikking is ge steld, vindt plaats onder protectoraat van het Oostenrijksche gezantschap hier té lande. Ook hier ter stede zal een dergelijke voordracht plaats vinden en wel op Dins dag 15 Mei a.s., des avonds te 8 ure in den Foyer der Stads-Gehoorzaal. Als spreker zal daarbij optreden minister- alrat Hofrat, dr. K. Egghaid. uit Wee- nen. Er heeft zich te dezer zake alhier een Comité gevormd, bestaande uit de heeren Jhr. Mr. Dr. N. G. de Gijselaar, Ds. Kap- leyn, M. G. E. van Stryen, Dr. I. C. M. ■Timmermans, Th. E. Blom en Aug. Rei- meringer. Wij vertrouwen dat vele onzer stadge noot en van deze gelegenheid gebruik zul len maken om een voorstelling te krijgen van de schoonheid der Donaulanden of wel hunne kennis daarvan te vermeerdo ren. Ook staan deze voordrachten in het tee- ken der ilefdadigheid, daar de netto op brengst bestemd is ten bate van het fonds der noodlijdende Oostenrijksche ambtena ren. Temeer reden tot bezoek. Christ. Typogr. Bond. Gisterenavond werd in gebouw „Predik ker" door de afd. Leiden van den Ned. Christ. Typogr. Bond een feestvergadering gehouden ter herdenking van haar 15- jarig bestaan. Nadat de vergadering met gebed ge opend was, en gelezen Pred. 3, word Ps. 150 le vers gezongen. De voorzitter herinnerde er in zijn openingswoord aan hoe nu 15 jaar gele den de afdeeling Leiden werd opgericht met 10 leden. Wanneer hij denkt aan den tijd van malaise, dien wij doormaken, van ontwrichting in het bondsleven aller wegen, de algemeene loonsverlagingen, de pogingen lot werktijdverlenging, dan vraagt hij zich af: is het nu tijd om feest te' vieren? Doch wanneer hij ziet op onze rechtspositie in die 15 jaar ver overd, aan de positie van onzen bond thans, dan is c£ ondanks de malaise, die wij door maken zeker reden om dankbaar te zijn en moedig de toekomst tegemoet te gaan. Hierna kreeg een der Hoofdbestuurs leden het woord, die hoofdzakelijk het woord richtte tot de jonge menschen. Er zijn er die de positie, die de voortrek kers voor hen veroverden, waardeeren, mar er zijn er ook, die er onversch. aan voorbij gaan. Dat moet niet zoo zijn, zeide spr. Er is nog veel te doen in de orga nisatie. Er is die 15 jaar ook in de Leid sche afdeeling voor uw belang gestre den en gebeden, en daarom heeft ook de Leidsche afd. recht op steun van de jon gere generatie. In de pauze werd een tombola gehou den ten bate van het tuberculosefonds D. E. L. De Chr. Reciteerclub U. V. K. zorgde voor afwisseling, door eenige mooie voor drachten, terwijl ook eenige zangnum mers ten gehoore werden gebracht. De afdeeling kan met voldoening op dezen avond terugzien. De classicale Zendingsdag der Goref. Kerken zal dit jaar gehouden worden op Woensdag 25 Juli a.s. op het landgoed „Oud Poelgeest". Deputaten mochten weder* dit jaar van Mevr. Willink te Bennebroek, toestem ming ontvangen op haar landgoed den traditioneelen Zendingsdag te houden, De jaarlijksche algemeene vergade ring der Geref. Schoolvereeniging zal ge houden worden op Donderdag 17 Mei a.s. in het Schoolgebouw Hoogl. Kerkgracht. De agenda bevat o.m. de verkoop der Singelschool, welke door de onlangs op gerichte Ghr. Bewaarsehoolvereeniging vermoedelijk zal worden overgenomen. Vóór den aanvang der vergadering zal er voor belangstellenden gelegenheid zijü, het geheel vernieuwde schoolgebouw te bezichtigen. Op de Uiterstegracht is gisteravond omstreeks 11 uur een man te water ge raakt, die in beschonken toestand ver keerde. Hij werd bewusteloos uit het water ge haald, waarna hij verder werd verzorgd. De 8-jarige J. F., van wlen wij de vorige week meldden dat hij zich had schuldig gemaakt aan diefstal van oen actetasch en die reeds meerdere wanda den heeft bedreven, is gisteren naar Den Haag overgebracht, waar hij bij vernieu wing was betrapt op het stelen van een voorwerp. Door de politie alhier zal morgen een Duitsqher over de grens worden gezet die niet in het bezit blijkt te zijn van le vereischte papieren. De Hoofdcommissaris van Politie te Groningen waarschuwt tegen Wilhelmus Johannes Thoolen, zich noemende direc teur van de Eerste Zuid-Hollandscho Glasverzekering, Westeinde 509a te 's- Gravenhage, die in het begin van Maart in Groningen een groot aantal slachtof fers gemaakt heeft met zijn flesschen- trekkerspractijken. Nadat pien zich legen schade aan glas verzekerde, ontving men van hem tegen betaling van poliskosten en jaarpremie een polis. Het bleek eclitor, dat Thoolen zijn verplichtingen niet na kwam. De Commissaris van Politie waar schuwt tegen het afleveren van goederen aan Willem Frederik Lankamp, wonende te Scheveningen, Arnhemscfhe straat 66. Hij neemt bestelde goederen aan verschil lende adressen, o.a. Noordeinde 18 (Ko ningspoort) in ontvangst, doch betaling blijft achterwege. BSÜNENLftfiD Nederl. Jongel. Verbond. Woensdag en Donderdag wordt te Deventer de 70ste Algemeene Vergade ring van het Ned. Jongelingsverbond ge houden. Na de ontvangst van leden en afge vaardigden worden sectievergaderingen gehouden voor: Corespondenten, Zending Drankbestrijding. Daarna vereenigt de Algemeene juiddagvergadering allen weer tot het bespreken van huishoudelijke za ken. De volgende dag vangt aan met een Godsdienstoefening in de Bergkerk, onder leiding van Ds. J. G. H. Romijn van Par- rega. De voormiddagvergadering is dan weer gewijd aan huishoudelijke bespre- kin en een rede van den Bondsvoorzitter Ds. P. Veen, van Utrecht, terwijl in de middagsamenkomst P-rof. Dr. J. R. Slote- maker de Bruine spreken zal over: „Vrij heid en Gezag", en Ds. C. D. van Noppen een toespraak zau houden. Staatssubsidie Geref. Jongelingsbond. Het Bondsbestuursvoorstel inzaka Staatssubsidie luidt: „De Bond, te Groningen bijeen, besluit de Rijksbijdragen' niet te aanvaarden en draagt daarom den hondspenningmeester op, de ontvangen gelden terug te storten in 's Rijks schatikst, en gaat over tot de orde van den dag". De G. J. V( „Calvijn" te Arnhem stelt voor, deze conclusie als volgt te lezen: „De Bond, te Groningen bijeen, besluit, op grond van het feit, dat hij aanvaar ding van Staatssubsidie onvereeenigbaar acht met de Bondsidee en onze Calvinis tische beginselen, de Rijksbijdragen niet te aanvaarden, en draagt daarom den bondspenningmeester op, de ontvangen gelden terug te storten in 's Rijks schat kist, en gaat over tot de orde van den dag". Deze wijziging der conclusie wordt voorgesteld, omdat de J. V. „Calvijn" bij aanneming van het Bondsbestuursvoor stel, de kwestie inzake de Staatssubsidie niet principieel beslist acht, terwijl toch de eenheid in onzen Bond vergt, dat thans een duidelijke uitspraak wordt ge daan aangaande de verhouding van Over-» heid en' Bond. Ontsteming Tramweg-Personeel. Het Hoofdbestuur der Nederlandsche Yereeniging van Spoor- en Tramwegper-» soneel meldt ons, dat onder het perso neel der Intercommunale Tramwegen groote ontstemming heerscht. Sinds einde 1917 is de gewijzigde Tramwet van kracht, welke Tramwet der Regeering den plicht oplegt om de ar beidsvoorwaarden voor dit personeel vast Ie stellen. Niettegenstaande zulks be loofd was, zijn verschillende werktijdver lengingen en loonsbepalingen vastgesteld eonder dat de organisaties zijn gehoord. Nu is bekend geworden dat de minister na voor 2 jaren aan de personeelver- tegenwoordigers to hebben bekend ge maakt hetgeen z. i. als arbeidsvoorwaar- Aan hef Zoeklicht 1 Leiden, 9 Mei 1923. Ik kreeg een van onze huisbezoekers op bezoek, die tamelijk slecht te spreken was. Eu ik kan mij dat zeer goed verklaren ook. Hij geeft zich niet omdat hij er be ter van wordt voor het moeilijke en ondankbare propagandawerk. En om dat werk te doen slagen gaat hij er ook op uit om bijdragen te vran gen voor de verkiezingskas. Nu zou men zeggen, dat zoo iemand, vooral door hen die zelf niet meewerken, met zekere onderscheiding, althans met vriendelijke waardeering zou worden ont-i vangen. Immers, het gaat hier om de zaak van den Koning, die men gemeenschappelijk dient. Maar zoo luidde de klacht het komt herhaaldelijk voor dat men onvrien delijk wordt bejegend en als een bedelaar afgepoeierd. Ik begrijp dat niet. Als men zelf geen tijd of lust heeft de wapenrok aan te trekken, dan dient men dubbel te waardeeren dat er anderen zijn die èn hun tijd èn hun kracht èn hun geld beschikbaar stellen. OBSERVATOR. den moet gelden er toe is overgegaan de Tramwegen te berichten, zonder van te voren hieromtrent overleg Ite plegen met betrokkenen, dat een verslechterd Re-* glement Dienstvoorwaarden zijn goed-» keuring zal krijgen, terwijl tevens aan de Tramweg-Maatschappijen is medegedeeld dat geen loonregeling door hem zal worden godegekeurd welke niet is gebaseerd op den financieelen toestand der bedrijven. De onstemming onder het personeel vindt zijn oorzaak eensdeels, natuurlijk, in de materieele schade, welke het hier door wordt berokkend, maar bovenal in de wijze waarop do Regeering meent het eens gegeven woord te moeten „handha/ ven", zegt het hoofdbestuur Democratische Partij. De Democratische Partij zal Zaterdag 16 Juni te Amsterdam een algemeene vergadering houden. De agenda vermeld o.m.: vaststelling van het gemeentepro gram. Bijslag op de Zuiderzee-haring. Aan de directeuren der Zuiderzeo-af- slagen is medegedeeld dat de toeslag op haring ten behoeve van de Zuiderzee-» - visschers, heeft opgehouden. De beëindi-» ging omstreeks dozen tijd was in de bij-» slag-Tegeling in het vooruitzicht gesteld. De Regecring had een bedrag van f 60.000 beschikbaar gesteld en deze som is ver-' bruikt; reeds eenige weken geleden wai de bijslag voor de fuikharing op 10 ets. per tal teruggebracht. Den Haag en Locsduinen. Naar wij vernemen, is gisteren door Ged. Staten van Zuid-Holland de indie ning van de candidatenlijsten voor de verkiezing van leden van den gemeen teraad van de uitgebreide gemeente 's-< Gravenhage ('s-Gravenhage en Loosdui-» nen) bepaald op Dinsdag 15 Mei a.s. Do datum voor de stemming is even-' wel nog niet vastgesteld. Voorts is thans besloten, dat de vroegere gemeente Loos- - duinen zal worden gevoegd bij kieskring II van de gemeente 's-Gravenhage. De Zomertijd. Het lid der Tweede Kamer, de heer Braat, heeft aan den minister van Bin-» 1 nenlandsche Zaken en Landbouw de vol gende vragen gesteld: Kan de minister meedeelen, waarom, in afwijking van de gewoonte, het K. B. waarbij de datum van invoering van den zomertijd vqor dit jaar is vastgesteld, geen einddatum noemt? Is de minister bereid alsnog dezen einddatum te noemen? Meent ook de minister niet, dat do einddatum zoo vroeg mógelijk moet val len, opdat de last van den zomertijd zoo kort mogelijk dure. Hernieuwde actie tegen den Zomertijd. Op initiatief van de afd. Do Lier en Omstreken (Westland) zal heden een groo te vergadering in De Lier worden belegd, waarin de wenschelijkheid, om de actio tegen den zomertijd met vernieuwde kracht voort te zetten, zal worden bepleit Het voornemen bestaat der directie van do Westlandsche Stoomtram te verzoeken^ de tram, waarmede 's morgens de melk^ naar de stad wordt vervoerd, op don ge*, wonen tijd (zonnetijd) te laten rijden. deze daartoe niet bereid, dan zal de melk door vrachtauto's worden vervoerd. Nieuwe brievenbussen. De heer Marcbant, lid van de Twcodol .Kamer, beeft den Minister van Water- w i staat do volgende vragen gesteld: .,j l 1. Is liet bericht juist, dat bol hoofdbe- L stuur van posterijen, telegrafie en tele- V

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1