Gemeentelijke Aankondiging.
GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP.,
Aan den gemeentelijken Vischwinkel
Vischmarkt 18 (Tel. 1225) is Vrijdag ver
krijgbaar SCHELV1SCH af 0.21—f 0.36,
SCHOL a f0.20—f0.30—f 0.38 en KABEL
JAUW a f 0.40 per pond.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgemeester
Leiden, 3 Mei 1923.
AGENDA.
lederen Woensdagavond van 7#8K
nur. Rechtskundig Bureau Chr. Best.
Bond. Steenschuur 15.
Do avond-, nacht- en Zondagsdienst
der apotheken wordt van Maandag 30
April tot en met Zondag 6 Mei waarge
nomen door de apotheek van den heer M.
Boekwijt, Vischmarkt 8, telef. 552.
De apotheek van het Ziekenfonds lot
Hulp der Mecschheid is steeds geopend,
coeh alleen vcor leden van dit Fonds.
glNNENLAW
Een nieuwe drankwet.
De Minister" van Arbeid heeft in de
gisteren gehouden zitting der Eerste Ka
mer verklaard, dat de Drankwet, zooals
die nu is, niet kan blijven* gehandhaafd.
Z.Exc. hoopt daarom binnenkort met een
veel eenvoudiger regeling te komen.
Verslagen van Staatscommissies.
Op do vragen van den heer Hugenholtz
betreffende het toezenden aan dagbladen
van verslagen van Staats- of andere
commissies alvorens deze verslagen de
leden der StatenGeneraal hebben bereikt,
heeft de heer Ruys de Beërenbrouck, Mi
nister van Binnenl. Zaken en Landbouw,
voorzitter van den Raad van Ministers
geantwoord, dat inderdaad, tengevolge
van misverstand, dat de Regeering zeer
betreurt, is voorgekomen, dat de hoofdin-
.houd van verslagen, als in de vraag be
doeld, door de dagbladen werd opgeno
men, vóórdat zij de beide Kamers had
den bereikt.
Voor het vervolg zal tegen herhaling
worden gewaakt.
Tegen den Zomertijd.
ïn een groot deel van Oostelijk Gronin
gen wordt door de meeste landbouwers
na beslissingen van corporatiën de zonne
tijd gehandhaafd. Van den in te voeren
zomertijd wil men niets weten.
,De rangschikking.
De minister van Oorlog heeft bepaald,
dat het niet geoorloofd is om bij het des
gevraagd versti V;hen van inlichtingen
omtrent personeel, wanneer dit naar bur
gerbetrekkingen solliciteert, melding te
maken van de categorie waarin belang
hebbenden, ingevolge de rangschikkinga-
regeling zijn ingedeeld.
Kleeding en uitrusting.
Teneinde de invulling van de zakboek
jes met de vereischte nauwkeurigheid te
kunnen doen geschieden, zullen op den
laatsten dag van het verblijf onder de
wapenen de met groot verlof vertrekken
den aan een nauwkeurige inspectie die
nen te worden onderworpen. Van den
toestand der mede te nemen kleeding- en
uitrustingstukken moet zorgvuldig aan-
teekening woïden gehouden In het zak
boekje.
Aan een en ander mag echter niet meer
tijd worden besteed dan strikt noodzake
lijk is, terwijl de regeling zoodanig dient
te worden getroffen, dat, in het bijzonder
bij herhalingsoefeningen, de man niet
langer aan de oefening wordt onttrokken,
dan do inspectie over hem duurt.
Het conflict in de textielindustrie.
Daartoe aangezocht door eenige arbei
ders, hebben de heeren mr. G. J. Sy-
brandy, lid van den raad en van de Pro
vinciale Staten, H. A. P. G. van der
Waarden, pastoor en deken, en G. Schot-
veld, wethouder,zich bereid verklaard
zitting te nemen in een bemiddelings
commissie, die zal trachten arbeiders en
fabrikanten tot elkaar te brengen, ten
einde de staking to doen eindigen. Deze
commissie zal nog heden haar werkzaam
heden aanvangen.
Het Buurtverkeer.
Min. van Swaay heeft naar aanleiding
van een vraag van den heer Engels mede
gedeeld, dat het buurttarief 1 April op een
Aantal baanvakken, bij wijzo van proef is
ingevoerd. Als deze proefneming mocht
Blagen, zal worden overwogen om liet aan
tal baanvakken voor buurtverkeer uit te
breiden. Thans kan nog geen bepaalde toe
zegging daaromtrent gedaan worden.
De bloembollenhandel.
Het jaarverslag over 1922 van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken van Haar
lem en omstreken, bevat een mededeelïng
van het hoofdbestuur der Algemeene Ver-
eeniging voor Bloembollencultuur:
De oogst der verschillende bloembolge-
wassen was over het algemeen minder dan
het vorige jaar. Het abnormaal late voor
jaar en de derhalve verkorte groeiperiode
der gewassen, heeft op de gewone artike
len invloed uitgeoefend.
Het gewas en derhalve de opbrengst der
hyancinthenteelt was goed, in het droge
artikel was een vluggen handel en de be
schikbare voorraad is nagenoeg geheel op
geruimd. Er was een tekort aan witte
hyacinthen te constateeren. De omstandig
heden, dio in 1921 hgren invloed op de
prijzen uitoefenden, bestaan nog steeds
Zoolang niet weder liet verloren afzetgebied
in Duitscliland, Polen en Rusland is terug-
gewonnen, zal de hyacmthenteelt steeds
met te lage opbrengst, in verhouding tot
do productiekosten, blijven worstelen. Van
de tulpen was het gewas der vroege tulpen
ipatig. De prijzen waren dientengevolge
goed en de teelt leverde derhalve hetere
uitkomsten op, dan in 1921. Vermelding
verdient, dat bij dit artikel plaatselijk
soms aanzienlijke vorstscliade is gecon
stateerd. De late tulpen (Darwintulpen)
gaven daarentegen een goed gewas j met
uitzondering van een aantal zeer gewilde
soorten, waren de prijzen matig. Het ge
was der narcissen was goed en de handel
in dit artikel was levendig, met goede
prijzen. Ook in sommige narcissenkramen
is soms aanzienlijke vorstschade aange
troffen. De crocustcelt leverde een slecht
gewas op, terwijl de beteekenis dezer cul
tuur sterk afneemt. De handel was bijzon
der traag en leverde slechte resultaten op.'
Wat het zoogenaamde bijgoed betreft zij
opgemerkt, dat het gladiolus-gewas slecht
was. De prijzen waren echter over het al
gemeen niet best; de teelt ondervindt nog
steeds de gevolgen van de sluiting van
Koord-Amerika voor dit artikel, De andere
bijgoed-artikelen waren schaars en daar
door hoog in prijs.
De uitvoer van bloembolilen etc. bereikte
in 1922 het aanzienlijke ciifer van 24.081.439
Kg., ruim 1 millioen K.G. meer dan in
1921. Voor de voornaamste landen gelden
de volgende cijfers over 1922:
Uitvoer Uitvoer
1922 1921
Groep Engeland (Groot-
Britannië en Ierland 8.548.213 7.792.062
Groep Amerika (V.S., Ca
nada, Cuba Mexico") 8.426.754 7.795.005
Groep Scandinavië (Zwe
den, Denemarken, Noor
wegen en Finland) 5.231.623 4.893.009
BUITENLAND
HET BUITSCHE AANBOD,
De reeds genoemde cijfers authentiek.
Bombastische verontwaardiging in
Frankrijk.
Engeland weigert zich te uiten.
Zooals men onder de „Telegrammen"
zal hebben kunnen lezen, werd het Duit
sche aanbod door Frankrijk van de hand
gewezen.
Dit bericht zal bij menigeen verwonde
ring hebben gewekt, omdat de officieele
nota nog niet was overhandigd.
De door ons onder voorbehoud genoem
de bedragen, bleken echter volgens in den
loop van den dag ontvangen berichten uit
Berlijn waarheid te bevatten, en de
Fransche regeering heeft zich gehaast de
voorstellen bij voorbaat onaannemelijk
te achten.
We laten hier eerst
de officieete voorstellen
volgen:
Duitschland biedt 30 milliard goud
mark aan, waarvan twintig milliard
goudmark voor 1 Juli 1927, vijf milliard
voor 1 Juli 1929 en vijf milliard voor 1
Juli 1931 door het uitgeven van leeningen
op de gebruikelijke voorwaarden, die op
de internationale geldmarkten moeten
worden opgebracht.
1. Voor de eerste twintig milliard goud
mark wordt de gelegenheid tot inschrij
ving dadelijk opengesteld. Dg rente der
leening tot 1 Juli 1921 wordt uit de op
brengst van de leening betaald en in een
fonds gestort, dat onder controle van de
Commissie van Herstel is geplaatst. Voor
zoover de twintig milliard goudmark vóór
1 Juli 1927 niet door een leening zijn op
gebracht, moet er van dat tijdstip af 5
pCt. rente op worden betaald, en: moet het
bedrag met 1 pCt. geamortiseerd worden.
2. Wanneer de bedragen van elk vijf
milliard goudmark niet voor de daarvoor
vastgestelde tijdstippen door leeningen
op de gebruikelijke voorwaarden opge
bracht kunnen worden, zal een onpartij
dige commissie erover beslissen, of, wan
neer en hoe deze niet gedekte bedragen
opgebracht moeten worden.
Dezelfde commissie zal er in Juli 1931
over moeten heslissen, of, wanner en hoe
er van 1 Juli 1923 af do aanvankelijk
met voorgeschreven rente alsnog moet
worden opgebracht.
Als een onpartijdige commissie zal in
aanmerking komen:
hetzij het leeningsconsortium, dat de
eerste twintig milliard goudmark bijeen
heeft gebracht,
hetzij een commissie van internationale
zakenlieden overeenkomstig de voorstellen
van staatssecretaris Hughes, waarin
Duitschland als gelijkgerechtigde verte
genwoordigd zal zijn.
De nota gaat dan in op
da kwestie der garanties
en verklaart zich bereid, de waarborgen
wettelijk vast te leggen en te regelen.
Omtrent de nadere bijzonderheden zal
nog langs den weg van onderhandelingen
beslist worden.
Ook behandelt de nota den eisch van
Frankrijk betreffende waarborgen voor
de veiligheid van dit land. De Duitsche
regeering verklaart zich bereid tot een
overeenkomst, waardoor de wederzijd-
sche veiligheid wordt verzekerd.
Deze pasage der nota sluit aan bij do
voorstellen, welke de Duitsche regeering
in December jl. door staatssecretaris
Bergmann aan de Fransche regeering
heeft doen toekomen.
De Duitsche regeering verklaart zich
voorts bereid tot het sluiten van een ar
bitrage-verdrag met Frankrijk.
De Duitsche regeering noodigt in de
nota de geallieerden uit lot onderhande
lingen, waarbij zij uiting geeft aan haar
verwachting, dat de ontruiming van het
Roergebied binnen den kortst mogalijken
tijd zal plaats hebben en dat in het Rijn
land de toestand overeenkomstig het ver
drag van Versailles wordt hersteld.
We moeten eerlijk bekennen, dat het
Duitsche, aanbod ook voor ons
een teleurstelling
is, en dat wij de voorstellen, zooals deze
zijn geformuleerd niet zonder ristrictie
voor Frankrijk aannemelijk achten.
Het werkelijk bedrag toch dat aan de
Fransche regeering na aftrek der rente,
onmiddellijk ter hand zal worden gesteld
bedraagt slechts 5,2 milliard goudmark.
Bovendien is het op een rentevoet van
5 pCt. vrijwel onmogelijk een leening in
goud op te nemen, zoodat het welslagen
van de internationale leening op z'n
minst dubieus genoemd kan worden.
Doch wat niet uit het oog verloren kan
worden, is dat met dit voorstel in geenen
deele alles is gezegd.
De Duitsche regeering acht het land
niet in staat om momenteel met de onsta
biliteit van de mark meer op te brepgen,
doch laat aan een internationale com
missie over een andere uitspraak te
doen.
Over de betalingsmogelijkheid van
Duitschland kan veel worden opgemerkt,
doch tenslotte zal men er toch, naar
Hughes' voorstel, toe moeten komen deze
eerlijk vast te stellen.
Het gaat niet aan, zooals Frankrijk
wil
veeren ie plukken van een kikvorsch.
Het groote misbaar dat dan ook reeds
bij voorbaat door Frankrijk is gemaakt,
is ten eenenmale misplaatst.
Zooals te verwachten was, wordt het
aanbod als zoodanig als een bewijs van
zwakte aangemerkt.
De Echo de Paris zegt dienaangaande:
„Duitschland ligt met geopende aderen
op den grond".
Het „Journal des Débats" zegt, dat het
kabinet van Berlijn niets anders dan
schijn aanbiedt en in ruil daarvoor de
ontruiming van het Roergebied eischt.
Het blad besluit .zijn artikel mjt op Ic
merken, dat men tenslotte in Duitschland
zich refereert aan de vage voorstellen van
Hughes, in de hoop, zoodoende de publie
ke opinie in do Vereenigde Staten voor
zich te winnen.
„Do diplomatieke machine van den
heer Guno is goed opgewonden volgens de
beginselen, geëerd door den generalen
staf van de Wilhelmstrasse. Maar zij zal
niet meer stand houden dan de plannen
van Ludendorff. Wij zullen slechts ferme
voorstellen in overweging nemen, daad
werkelijk gewaarborgd. En wat betreft
onderhandelingen met Duitschland: wij
zullen ze slechts openen na de onderwer
ping, d.w.z. na de hervatting van den
normalen arbeid in de bezette gebieden."
In de „Liberté" laat Jacques Bainvilïe
dezelfde toon hooren. Hij zegt, dat de
berg een muis heeft gehaard. Maar wie
zal zich daarover verwonderen? Wie had
erop gerekend, dat Duitschland iets ern
stigs zou aanbieden. Duitschland biedt
ons het geld van anderen, leeningen, in
de Vereenigde Staten te verwezenlijken,
klassieke paperassen van den schulde
naar, die ten einde raad is en die met
een cheque wil betalen, die hij van Ame
rika verwacht. Hij treedt dan verder in
een nadere beschouwing van de nota, om
te concludeeren, dat hij geen enkelen
grondslag tot onderhandelingen ziet."
Deze uitingen zijn niet verdiend, en het
moet betreurd worden, dat deze haatdra
gende stemming onder de volkeren
heerscht.
Do ..Temps" is meer bezadigd, in zijn
optreden en merkt o.a. op, dat indien
Duitschland de behoefte gevoelt Frank
rijk van den Roer weg te krijgen, er wel
nieuwe voorstellen
voor dfti dag zullen komen.
Het blad raadt verder aan de Roer
verder als deel van Frankrijk te beschou
wen en te exploiteeren.
Do Duitsche pers is ook al niet tevre
den met het aanbod en acht meerendeels,
dat men te ver is gegaan.
Van het grootste belang i3 de stemming
te Londen en Washington.
De gezaghebbende Engelsche en Ameri-
kaansche kringen weigeren zicli ecu ter
uit te laten over hun opinie over do voor
stellen.
Nadat de voorstellen echter nauwkeurig
zijn onderzocht, zullen de commentaren
wel loskomen.
Overzien wij dus den toestand, dan is
de algemeene opinie, dat de thans ge
dane voorstellen onaanneibelijk worden
geacht, doch dat de uitweg in geenen
deele is afgesneden, en d.e deur tot nieu
we onderhandelingen geopend blijft.
Gelijk wij voor enkele dagen waar
schuwden voor- overdreven optimisme
raden wij thans aan den toestand niet
overdreven somber in te zien.
Engelsche beschouwingen.
De toon der Londensche bladen aan
gaande de kansen op aanneming van het
Duitsche voorstel is pessimistisch.
De ultra- conservatieve en pro-Fran-
sche bladen beschouwen^het aanbod als
een oneerlijk stukje propaganda, dat ten
doel heeft Engeland en Italië te bewegen
tot interventie en tevens zich te verzeke
ren van de welwillendheid van de Ver
eenigde Staten.
De liberale en arbeidersbladen gelooven
wel, dat Duitschland oprecht naar een op
lossing streeft, doch zijn tevens over
tuigd, dat de wijze, waarop Fransche
woordvoerders de rechten van hun land
uiteenzetten en met klem daar aan vast
houden, niet veel meer is dam een kwalijk
verborgen voorwendsel, waarachter zich
de bedoeling van Frankrijk verbergt om
niet tot regeling van het vraagstuk der
schadeloosstelling te geraken, teneinde
zoodoende Duitschland te verhinderen
zich te herstellen en op den duur weder
sterk en gevaarlijk te worden.
i)e „Manchester Guardian" zegt, dat
onverschillig welk bedrag er wordt aan
geboden, lang de vooruitzichten, dat er
een leening tot stand komt, zoo vaag zijn
als op het oogenblik. Dit moet zoo blij
ven, lot men de uitwerking heeft kunnen
vaststellen, welke de andere voorstellen
voor een regeling op het Duitsche econo
mische leven hebben uitgeoefend. De
vooruitzichten voor deelneming aan zulk
een leening zijn niet goed, zoolang de
Duitsche financiën niet geheel zijn gereor
ganiseerd en het induetrieelo leven niet
gevrijwaard is tegen ingrijpen door der
den.
De opvatting in België.
In België is men minder heftig gestemd
dan in Frankrijk. Toch zal men zich aan
de zijde van den „grooten broer" stellen.
Het Belgische antwoord zal waarschijn
lijk gelijkluidend zijn met dat van Frank
rijk.
KORTE BERICHTEN.
Cuno zette gister voor de minister
presidenten der afzonderlijke landen den
politieken toestand uiteen.
Hij liet doorschemeren, dat de regee
ring niet louter een aanbod tot het aan-
knoopen van onderhandelingen heeft ge
daan in do stellige verwachting, dat men
zich thans ook spoedig rondom de raads
tafel zal vereenigen, doch dat zij in de
eerste plaats de internationale discussies
tot dat punt heeft willen voortzetten
waarop Frankrijk definitief zal moeten
beslissen of het een overeenstemrningspo-
litiek wenscht te voeren, m.a.w. of het
een schadeloosstelling dan wel sancties
wenscht.
Gistermiddag dienden de socialisten
in do Belgische Kamer een verzoek bij de
regeering in, om onmiddellijk le behan
delen de kwestie der loonsverhooging van
zekere categorieën arbeiders bij de spoor
wegen en de P. T. T. diensten, die thans
in staking zijn.
Door de regeering (waarin soc. minis
ters zitting hebben) werd dit geweigerd,
en gezegd, dat zij niet kan zwichten voor
de bedreiging door het personeel met al
gemeene staking Daarop werd het ver
zoek om onmiddellijke behandeling ver
worpen.
Dat moest in Holland eens gebeuren!
Ten gevolge van verkeerden wissel
stand ontspoorde een lokaaltrein bij het
verlaten van het station "VVahern, (kan
ton Bern). Drie, personen werden gedood
en verscheidene gewond.
Zakvuurwapenen.
Op een te New York gehouden inter
nationaal politiecongres werd besloten
aan de verschillende regeeringen te advi-
seeren, het verkoopen en koopen, het dra
gen, alsmede den invoer van revolvers en
automatische pistolen bij de wet te ver
bieden en tevens door het invoeren van
een zware belasting den handel in patro
nen te beperken.
SCERK EN SCHOOL
NED. HEBV. KEEK.
Beroepen. Te Polsbroek c.a.: F.
van Asch to Den Ham (O.)
Aangenomen. Naar ïinschoten:
S. C. van Wijngaarden te Mastenbroek.
Bedankt. Voor MiddelharnisS.
C. van Wijngaarden te Mastenbroek.
GE HEI. KEUKEN.
Beroepen. Te Wanswerd c. a.: J.
H. Kuiper te Winsuni.
Aangenomen. Naar Ter Aar:
G. van Heiningen, cand te Gouda.
Bedankt. Voor Blokzijl, Westka-
pelle en Domburg: G. van Heiningen,
cand. te Gouda Voor Axel: W. Veder
te Gouda.
Beroepbaar.
De heer H. H. v. Kapel zal thans gaar
ne een eventueel beroep uit do Geref.
Kerken in overweging nemen. Zijn adres
is Herderslaan 51 Den Haag.
D s. J. O. S a 1 v e r d a, overgeko
men van Lemele, deed Zondag intrede bij
de Ned. Herv. Gemeente te Heilo, na be
vestigd te zijn door Ds. C. J. H. Ver-
weijs uit Breukelen.
Jubileum.
Onder groote belangstelling herdacht de
heer J. Schaafsma gisteren zijn 25-
jarigen arbeid als onderwijzer aan de
Geref. Keuehjeniusschool te 's-Gravenhage.
Tevoren arbeidde hij te Ooster-Nijkerk,
Anjum en Scheveningen.
UIT DE OMGEVING
LEIDEBDORP.
.Gedenkavond.
Op initiatief van, en geleid door de Lei-
derdorpsche Christelijke Oranje-Vereeni-
ging, werd gisteravond in het Kerkgebouw
der Ned. Herv. Gem. een gedenk
avond gehouden ter gelegenheid van
den verjaardag van H. K. H. Prinses
Julian a.
De belangstelling was zeer groot, en
deed het ruime kerkgebouw in weinig tijds
volloopen.
De vergadering werd geopend door den
voorzitter der vereeniging^ den heer G.
Goedhard, en wel met het laten
zingen van Psalm 75:1: U alleen, U loven
wij...."
Vervolgens las hij een gedeelte uit den
bekenden gedenkpsalm 78, waarna hij
voorging in gemeenschappeljk gebed. In
zijn opcningSAvoord heette spr. de talrijke
aanwezigen, av.o. ook de Burgemeester,
de Predikanten Ds. Woudstra en Ds. Ti
chelaar, alsook de heeren Kerkvoogden
hartelijk welkom, en leidde hij, zoowel den
spreker Ds. W oudstr a, als de orga
nist, den lieer F. D. v a n W ij c k bij
het gehoor in.
Nadat door de aanwezig nog was
gezongen het 1ste en 2de couplet
van het Bondslied der Christelijke
O. V., kreeg de beer van Wijck gelegen
heid de twee ccnte nummers, van het mu
zikale gedeelte uit te voeren, n.l. „Kleine
Fuga met Inleiding in C", van J. S.
Bach, en 2. „Adagio uit de 1ste Orgel
sonate", van F. Mendelssohn.
De stille aandacht waarmede dc presta
ties van den organist werden ge\rolgd, was
ten volle verdiend^. Beide nummers vol
deden zeer, al viel* voor oningewijden van
het laatste meer te genieten door de meer
dere afwisseling in do registerkeuze, die
dit stuk eischt.
Hierna was het woord aan den spreker,
Ds. F. H. Woudstra, Geref. Pred.
voor het uitspreken van zijn rede overt;
„Een b 1 a d z ij d e uit Neer-,
lands Historie".
In den aanvang van zijne rede
wees spreker op de band die inderdaad
is gelegd tusBchen Nederland en Oranje,
waarvan gelegenheden als deze een dui
delijk bewijs leveren. Die band is gelegd
in de vrijmaking van ons volk; en door
een stroom van vorstelijk bloed bezegeld
en bekrachtigd.
Het spoor daan-pn-, ^egt apr., is uit
het hart der natie niet uitgewiseht^ en
God gexe, dat het nooit iHtgsAvischt mag
worden.
Do geschiedenis van de vrijmaking des
volks is een roemrijke, en er heeft voor
de historieschrijvers dan ook steeds eeni
zekere bekoring in gelegen om haar te
vergelijken met die van het v.>lk Israel.
En Avaarlijk, ten opzichte van onze his
torie kan ook niet anders worden getuigd,
dan: Dit werk is van den Heere geschied.
De bladzijde in die historie, waaroA'er
spr. dezen avond in het bijzonder zal spre
ken, is die, waarop voorkomen de gebeur
tenissen in de jaren 1567—1572, het tijd
perk waarin bijzonder -k de strijd der
geuzen op den voorgrond treedt.
Het was in dezen donkeren tijd., dat
Prins Willem van Oranje den raad kreeg
van de C'oligny, om zijn krijgkansen, die
op het land zeer ongunstig stonden, te
beproeven op het water.
Zoo gezegd, zoo gedaan, en als een licht
in dien nacht der ellende verscheen de
kleine vloot der watergeuzen.
De heldendaden van hen, de kinderen,
der zee, deden treffend schoon aanschou
wen, waarin een klein volk groot kan zijn,
Wij eindigen echter niet in hen en in,
hunne daden, want zij komen eerst in
het volle licht te staan, wanneer we hun
verschijnen in verband brengen met het
raadsplan Gods. En dan worden zij ons
kinderen der voorzienigheid.
Want- veel heeft de Heere door dun han
den als baanbrekers voor «e vrijheid tot
stand gebracht.
Hun daden verkrijgen eerst hun rechte
beteekenis voor ons wanneer we letten,
op de omstandigheden^ onder Avelko zij
werden verricht.
Het jaar 1567 toch was in den volsten
zin des woords een nood'aar. want niet
alleen dat Alva door het heffen van den;
lOen penn. den laatsten druppel toevoegde
aan de reeds oA7ervolle lijdensbeker a'aix
het arme ellendige en benauwde volk,
maar door do vele moordtooneelen, dio
hadden plaats gegrepen, verviel de eene
stad na de andere tot roerloosheidi, enl
durfde zich eindelijk niemand meer voor
den Prins verklaren.
De beeldenstorm had een einde ge
maakt aan het verbond der edelen, maar
toen ontstond dan ook een ander verbond',
en wel een uit alle standen des vólks.
Werden zij aanvankelijk door den \'ij-
ancl bespot met den naam a'an watergan
zen, zij deden zich spoedig gelden als
echte waterwolven, die alles Avat onder
hun bereik kwam, met den niets ontzien-
den klauw verscheurden.
Zij hadden veel te wreken en weinig te
verliezen, en mochten zich aanvankelijk
elementen onder hen bevinden die werden
gedreven door minder edele drijfveeren-
toch waren onder de leiders ook ede'i
figuren, als een J. S. de Rijk, e. a„ bi}
lien het alleen ging om: Ghodes woort
ghepresen".
Trouwens, teen de Prins na de vele te-*
leut stellingen, die hij van den eersten
admiraal Adr. v. Bergen, onderv. deze zijn'
ontslag gaf en een betere opA'olger aan<
wees, daarbij de bepaling makende, dat
voortaan op ieder schip een predikant
moest zijn, om den geuzen een beter be
grip te doen hebben aran de beteekenis vaui
hun strijd, werd de hoedanigheid van de
geuzenvloot veel beter, en een schoon tijd
perk brak aan.
In treffende bewoordingen schildert spr.
vervolgens de inneming A'an Den Briel,
met de oorzaken, die daartoe leidden, enl
do gevolgen die zij had voor de vrijma
king des lands.
Hierna onderbrak spr. zijn rede, en
Averd door de aanwezigen het 3de en 4de
couplet van het Bondslied gezongen.
Na de pauze zette spr., zijn rede voort,
de beteekenis van den geuzenoorlog nader
uiteenzettende, om daarna te besluiten
met een toepasselijk Avoord naar aanlei
ding van den verjaardig Aan H. K. II.
Prinses Juliana, de lataste telg uit het
doorluchtig Oranjehuis.
Op voortreffelijke wijze bracht de heer
van Wijck vervolgens no. 7 van het pro
gramma ten gehoore, n.l. een „Triumf-
marscli" van den beroemden Rotterdani-
sclien organist M. H. van 't Kruis! 't geen
weer de onverdeelde aandacht in beslag
nam.
Nu Avas het woord aan de vaandel-com
missie, die, terecht begrepen hebbende
dat een Oranjevereeniging een vaandel
behoort te hebben, met brandenden ijver
had gewerkt om de henoodigde gelden
bijeen te brengen, teneinde de Oranje\"er-
ceniging i.i het bezit te stellen van het
begeerde A'ooiwerp.
Van alle zijden werden uitroepen van
ongeveinsde bewondering vernomen, toen.
het vaandel door twee dames Averd binnen
gedragen.
Op den Eere-Voorzitter der vereen., clen
Edel Achtbaren heer Burgemeester G. van
der Valk Bouman, rustte de eervolle taak
het vaandel der vereeniging, vertegen
woordigd in haren voorzitter, aan te bie
den, 1
Spr. betuigde dat de Commissie op cl<^
meest aangename wijzo haar Averkzaaui--
heden heeft mogen verrichten, en naar ge
noegen bij liaar pogen is geslaagd.
Spr. eindigde met den Avensch uit tob
spreken, dat de vereeniging nog tot in
lengte van jaren een nuttig gebruik van
heb vaandel zou mogen maken.
De voorzitter, de heer Goedhard,
