Dagblad voor Leidon en Omstreken. advertentie-prtms binnenland buitenland OÜRANT ^Bö^^EiafeüïSFtfAIJi^ In Lei-den en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Sper kwartaal f 2.50 Per week f 0.19 Franco per post per kwartaal f2.90 4tie JAARGANG. - MAANDAG 16 APRIL 1923 - No. 911 BisreaisHooigracht 35 - Leiden - Te3. Snt. 1273 - Postrekening 58936 Gewone advertentiën per regel 22X cent. Ingezonden Mededeeiingen, dubbel tarief, 33ij contract, belangrijke reductie. Kleino advertentiën bij vooruitbeta ling van ten hoogste 30 woorden, worden d.T?0ll"Vc, -,+f.f „J K V De stemplicht. Van antirevolutionaire zijde is steeds tegen den stemplicht geageerd. Een voorstel tot afschaffing werd even wel niet voldoende ondersteund. Thans echter komt er een kentering, en schaart ook Het Volk zich onder de bestrijders van dezen niet te handhaven plicht als het schrijft: „Do ervaringen dezer Statenverkie zingen maken den stemplicht wel ge heel onhoudbaar. Het is duidelijk, dat dit instituut in de sfcoden zoo goed als elke kracht verloren heeft; het groot aantal wegblijvers maakt daar een ver volging dier tienduizenden praktisch onmogelijk. Daarentegen worden in de dorpen de v/ettelijke voorschriften wel toegepast. Zoo is er feitelijk stemplicht voor het platteland, maar niet voor de steden. Het gevolg is, dat de stemplicht in agrarischen zin werkt, evenals vroeger van de bepalingen van het kiesrecht- Van Houten het ongewild gevolg was. Het algemeen kiesrecht wordt aldus onzüiver in zijn werking, wat onder ons stelsel van evenredige vertegen woordiging des te erger is. Het platte land wordt door den stemplicht onder steund tegenover de steden, krijgt een naar verhouding sterker vertegenwoor diging. Dit kan niet bestendigd blijven. De handhaving van den stemplicht is on mogelijk geworden. De minister-presi dent heeft in de Eerste Kamer reeds medegedeeld, dat hij een voorstel tot afschaffing overweegt, zij het op ande re gronden, wijl de wet tot een aanflui ting- is geworden." Merkwaardig zijn in dit stukske vooral de a r g u m e n t e n 'die voor afschaffing worden aangevoerd. Hot Volk is voor afschaffing, niet om de zaak zelf, maar omdat de stem plicht nadeelig blijkt voor de S. D. A. P. Precies als met het vrouwenkiesrecht. Eerst heeft men er voor geijverd om dat de rechten van de vrouw in het ge drang kwamen, maar nu de meerderheid van de vrouwen blijkt rechts te stemmen, nu wijst men in België het vrouwenkies recht af. Bekend is dat Mr. Troelstra nog. oen stapje verder gaat. Het algemeen (kiesrecht eenmaal be groet als „de verlosser der menschheid", had een andere uitwerking dan men er van verwachtte. Welnu, aldus Mr. Troelstra in 1918, dan moet men de stemmen niet meer tellen, maar wegen. Aan de Soc. Democratische bezwaren tegen den stemplicht, mag dus niet teveel waarde worden toegekend. Alleen hebben ze deze beteekenis, dat de kans op afschaffing er door is ver groot. De uitslag. Verschillende bladen wijden beschou wingen aan den uitslag der verkiezingen. Een paar persstemmen laten wij hier volgen. „Alles te zamen genomen zegt D e Standaard bracht de Statenstcmbus in de verhoudingen op politiek gebied geen groote verandering. Zij toont een stabiliteit in de overtuigingen, die geen gering voordeel biedt. Zij er hij de Christelijke meerderheid krachtige samenwerking en vastheid van beginsel;nevens rustige arbeid ook kloe ke durf om te doen wat het Christelijk beginsel vraagt. En wij, Antirevolutionairen, gunnen ons geen rust, maar zetten onzen arbeid in de lijn van ons beginsel krachtig voort. Want nu wacht ons de gemeen te 1 ij k e stembus. De uitkomst, deze week door Gods gunst ons gegeven, zal bemoedigen, en waar fouten bleken in on zen verkiezingsarbcid, is er nog de tijd die te herstellen. Er is een groot werk te doen v oo r ons volk. Zij ieder onzer op zijn post, opdat oo|k de gemeentel ij ke stembus re den geve tot blijdschap. Verliezen wij daarbij niet uit het oog, dat alleen als eenheid van overtuiging zicli ook in een heid van actie uitspreekt, goede vrucht van den stembusarbeid is te ver wachten." Hot Vaderland legt den nadruk op den triomf van do Christelijk Histori- schen en acht den aanwas van deze partij zeer verklaarbaar. „De kleurlooze middenstof, aldus dit orgaan, voelt zich bij de Christelijk-His- torischen veilig, en dat te eerder, waar een de Geer en een de Visser hooge ach ting afdwingen voor hunne gestie als mi nister, en de eerste tegenstander is van protectie en de laatste onbevangen staat tegenover alle factoren van onze cultuur, ook tegenover de Kunst. De anti-revolutionair is met zijnen drang naar wederinvoering van de dood straf, bestrijding van de vaccine, verbod van voetballen op Zondag, voor de kleur looze middenstof een verschrikking, maar de Christélijk-Historischo is voor hen niet veel anders dan een liberaal, (zooals Röell was), dio geregeld bij een ortho doxen predikant ter kerk gaat. Daarenboven hebben de Christelijk- Historischen door hunne propaganda, die er vooral op gericht was te doen uitko men, dat aan hen, maar niet aan de anti revolutionairen toevertrouwd was de vaan van het Protestantisme tégenover Rome hoog te houden, terrein gewonnen. Of het de verhoudingen in de Coalitie heter zal maken, dat juist de Christelijk- Iiistorischen de grootste winst maakten, wagen wij te betwijfelen. Ze staan noch met do Katholieken, noch met de Anti-re volutionairen op goeden voet. Vooral met de laafsten niet." STADSNIEUWS Dr. D. Plooij. Naar gemeld wordt, hoopt Dr. D. Plooij predikant bij de Ned. Herv. Gem. alhier, die geruimen tijd ongesteld is geweest in de volgende maand zijne ambtswerk- zeemheden weer te hervatten. Patrimonium. Do feestavond van „Patrimonium", ter gelegenheid J-an haar veertig-jarig be staan, is thans definitief vanstegesteld op Donderdag 26 April. De vergadering wordt gehouden in ge bouw „Prediker" en zal worden opgeluis terd door het Leidsch Muziek-Ensemble „Bobette", leider de heer G. de Wolf. Verschillende sprekers hopen het woord te voeren, terwijl het programma ook mel ding maakt van enkele voordrachten. In den nacht van Zaterdag op Zon dag, omstreeks 3 uur, had op de brug over het Rijn- en Schiekanaal bij den Haagweg een hevige botsing plaats tusschen een uit de stad komende automobiel en en uit tegenovergestelde richting naderend mo torrijwiel. De berijder van den motor, die waar schijnlijk had deelgenomen aan een hul diging van Bachus, reed pardoes tegen de automobiel op, met het gevolg dat hij over de straat werd geslingerd en een rechter-boenbreuk bekwam. Op de weekmarkt van j.l. Zaterdag heeft men zekeren S., een portefeuille ont rold. Behalve eenig geld, waren in de por tefeuille eenige papieren aanwezig die al leen voor den eigenaar waarde bezitten. Een agent van politie heeft Zondag nacht een persoon, genaamd S., aangehou den, daar hij in het bezit was van een pak zwaar koperdraad, hetwelk hij, naar bij nader onderzoek bleek, uit het Tele graafkantoor had ontvreemd. S. wordt „voorloopig bewaard". Zaterdagavond omstreeks 9 uur ont stond in een Café op do Haarlemmerstraat een „woordenwisseling" tusscheü den café houder en een bezoeker, genaamd S. Toen laatstgenoemde inzag, het met den mond niet te kunnen winnen, achtte'hij het noo- dig zijn woede te koelen aan een glasruit, door deze te vernielen, 't geen hem na tuurlijk een proces-verbaal bezorgde. Eenige jongens van 10 b. 12 jaar giu- gen Zondagmiddag, als gewoonlijk spelen en kozen ditmaal als terrein voor hun ver richtingende baan van de Haarlom- mermeer-Spoorweg, even buiten het sta tion aan den Heerensingel. Hadden zij ee,rst gespeeld in eenige leegstaande lor ries, minder onschuldig werd het spel, toen zij planken gingen aandragen en over de rails leggen. Eenige omwonenden waarschuwden den ploegbaas, die het vermaak dadelijk liet eindigen. In de woning van zekeren K., aan heb Levendaal, is in den afgeloopen nacht een ruit vernield. Do bewoner, dio zich op het geraas dat de dader noodwendig moest maken naar buiten haastte, zag een wiel rijder hard wegrijden, die hij, haar hij aan de politie mededeelde ,van deze ver nieling meent te moeten verdenken. Op vorzoek van do Noordwijksche politie is in den afgeloopen nacht alhier aangehouden en naar Noordwijk overge bracht, de aldaar wonende N., die ver dacht wordt van brandstichting. De lieer IC. Ouwenaal alhier komt als no. 2 voor op do voordracht ter benoe ming van oen directeur der waterleiding maatschappij te Tholen. Naar wij vernemen zal hef bestuur van de vereeniging „Herstellingsoord „De Leidsche Buitenschool" bij de Kroon in hcoger beroep gaan tegen de beslissing van Ged. Staten, bij welke de gemeente Katwijk, "die, zooals men weet, geen me dewerking wilde verleenen op grond dat de school der vereeniging wel een bui tengewone, maar geen bijzondere school voor L. O. zou zijn, in het gelijk werd ge steld. In do Stedelijke Werkinrichting zijn in de week van 8 tot en met 14 April op genomen 159 volwassen personen en 14 kinderen. Totaal 173 personen. Staatlc. Gereformeerde Partij. Op haar Jaarvergadering, Donderdag 5 April j.l. te Utrecht gehouden, nam de Staatk. Geref. Partij met algemecne stemmen te volgende motie aan.: Do Staatk. Geref. Partij, in Algemeene Vergadering bijeen te Utrecht op 5 April 1923, verklaart, dat zij ten eenmalo en beslist allé fusie of samenwerking met be langengroepen (i.e. do "R. Plattelanders- bond en de Chr. Middenstandersbond) voor do a.s. eventueele volgende verkie zingen, zoowel voor Kamers en Staten', als voor Gmeenteraden afwijst, en gaat over tob de orde van den dag. Bondsdag Geref. Jongelingsvereenigingen. Do 35sto Jaarvergaderingvan de Ned. Bond van Jongelingsvereenigingen op Ge ref. Grondslag wordt D.V. Hemelvaarts dag gehouden te Groningen. In do ochtendvergadering houdt, naar 35-jarige gewoonte, Ds. J. C. Vonken- Des namiddags zal prof. dr. J. Ridder bos van Kampen een referaat geven. Voorts hoopt do leider onzer A. R. partij, de heer H. Colijn, een rede te houden. Eindelijk zal voor de opwekkende slot rede optreden Ds. A. H. v. Minnen van 's-Gravenzande. Voor de middagsamenkomst zullen waarschijnlijk 2 kerkgebouwen noodig zijn. Reeds heeft Ds. S. Datema van Driebergen zich beschikbaar gesteld om in die filiaal samenkomst op to treden. Ook de heer Colijn gaf daartoe reeds toezegging. Uit de sigarenindustrie. Naar Het Volk verneemt zal er van de uitvoering van do Spaansche orders voor de aanmaak van Senoritas sigaren niets komen, omdat de heeren Dresselhuys dezen order niet toegewezen hebben gekregen. Bond van Kaasproducenten. De Bond van Kaasproducenten houdt Donderdag a.s. te Gouda een algemeene vergadering, waarop een openbare verga dering ter bespreking van den zomertijd zal volgen. Het comité tot behoud van den zomertijd is uitgenoodigd, een of meer sprekers ^ïaar deze vergadering te zenden om de voordeelen van den zomertijd te be pleiten. De heer A. van Wijnen, voorzitter van den Bond van Kaasproducenten, zal zijn argumenten tegen den zomertijd naar voren brengen. Het conflict in het moubelmakersbedrijf. „Het Volk" meldt, dab alle stakers ver gaderingen thans over de al of niet aan vaarding van het contract hebben ge stemd. De totale uitslag is dat met 1013 stem men voor, 550 stemmen tegen en 66 stem men blanco werd besloten, het contract te teekenen. Het conflict in de steenindustrie. In een onderhoud, dat wij Zaterdagmid dag hadden met een der vertegenwoordi gers der werkgeversorganisaties in de steen industrie, deelde men ons mede, dat in den huidigen toestand niet de minste verande ring is gekomen. De loonon, aldus onze zegsman, zooals die door de werknemers zijn medegedeeld, zijn onjuist. Men kan re kenen, dat de verdienste per dag f 3.50 en hooger bedraagt. Het is zoo goed als zeker, dab nog meer groepen tot uitsluiting zullen overgaan. Als dan zullen nagenoeg alle steenfabrieken langs de groote rivieren in het conflict betrokken worden. Door de werkgevers ij thans een centrale leiding ingesteld. Ten slotte deelde onze zegsman nog me de, dat de fabrikanten, indien het con flict voor Mei aanstaande niet beëindigd is het niet meer loonend achten om steeneu te gaan maken. In dit geval zou dus nage noeg de geheele steenindustrie komen sril te liggen. «Tel." Conflict in de bouwbedrijven. In de Zaterdag te Amsterdam gehouden vergadering van het Klein-Comié, gevormd uit werknemersorganisaties, werd vastge steld, dat het voorstel tot het doen be slechten van het bestaande conflict om trent de ldasse-indeeiing voor het landelijk collectief contract door de meerderheid der betrokken leden was aangenomen. Aan deu patroonsbond is daarvan bericht gegeven. Voorgesteld werd, dab de strijd in het bouwvak onverzwakt zal voortduren, totdat over de voorwaarden voor opheffing der staking met de patroons volledige overeen stemming is verkregen. In Den Haag zou hedenmorgen de arbeid worden hervat, daar de patroons volledig de eischen der werknemers hebben inge willigd. Protest tegen de verkiezing. Naar men ons mededeelt, is te Bos koop (kieskring Gouda) protest tegen de verkiezing aangeteekend, wijl op de stem biljetten, welke verstrekt zijn vanuit het hoofs tembureau te Gouda, do naam van Mr. Rutgers foutief voorkomt; op alle stem biljetten in den kieskring Gouda staat die naam n.l. vermeld als W. H. Rutgers, in plaats van V. H. Rutgers. Men deelde ons nog mede, dat ook op de Roomsch-Katholieke lijst in het dis trict Gouda een naam foutief voorkomt, n.l. die van Jhr. L. E. M. von Fisenne; deze staat op alle stembiljetten vermeld als L. G. M. von Fisenne. De jongste Statenverkiezingen. Do Tel egr. geeft de volgende tabel, aangevende de stemmencijfers door ver schillende partijen bhaald bij de Tweede Kamer-verkiezingen op 5 Juli 1922 en bij de pongste Statenverkiezingen. Voor de Tweede Kamer werden in het geheele land uitgebracht 2.929.569 geldige stemmen cn thans bijd e Statenverkiezingen 2.600.467 geldige stemmen. Staten- Kamer- Winst vork. verk. of verb R. K. Staatspartij 782969 874745 91776 Anti-Rev. Partij 347757 402277 54520 Chr. Hist. Unie 325214 318G69 654£ Staatk. Ger. Partij 31070 26744 43-2? Herv. Ger. St.partij 17715 20431 27lë Chr. Soe. Partij 13930 19540 5610 R. K. Volkspartij 13734 1373* Dissident. Kath. 1840 1840 Chr. Dem. Partij 5570 20760 15190 Plattelandsbond R. 6157 9148 2991 Plattelandsbond L. 36129 36668 539 Plattelandspartij 13853 10628 3225 Vrijheidsbond 255269 271358 16089 Vrijz. Dem. Bond 1599916 134595 15321 Liberale Partij 5983 18124 12138 S. D. A. P. 503664 567769 64105 Comm. Partij 48165 53685 5499 Soc. Partij 9100 12411 3311 Denier. Partij 10307 9209 1098 Vrijdenkers 2754 1123 4- 1631 Rapaille Partij 3502 11458 7956 Middepstandsunie 3074 3074 Nat. Bond v. Bez. 710 8193 7843 N. Kath, Partij 99 13499 Uit het mijnbedr». De Prot. Christ. Mijnwerkersbond heeft aan de contactcommissie voor het mijn* bedrijf een brief gezonden, waarin, naar aanleiding van de voorstellen van de mijn directies inzake de loonovereenkomst wordt meegedeeld, dat de bond zich al leen dan vöor een bindende overeenkomst kan vorklaren, indien de directies er too besluiten kunnen, dat de verhooging van de loonen voor ieder der arbeiders een gelijk bedrag zal uitmaken en dat deze verhooging ook gedurende het geheele verdere deel van het jaar wordt verstrekt Voorts verzoekt de bond, dat aan het einde van iedere maand een opgave zal worden verstrekt, hoeveel meer het loon boven het laatst uitgekeerde loon bedra- gen zal. !N EN OM HET HÖEH&EBIED. Fransch-Belgischc besprekingen. f Een „vijandelijk" woord. f Gaat Bonar Law heen? Nu Engeland nog steeds afzijdig tegen het Franscho Roer-avontuur staat, heb ben de beide Gallische landen maar be» sloten de buit die nog betaald moet wor den, alleen te verdoelen. Op de te Parijs gehouden conferentie tusschen Franscho en Belgische minis ters toch werd besloten, dat Frankrijk en België priviteitsrechten zullen doen gelden bij do „opbrengst dor bezetting, FEUILLETON Van hooger Orde. 65) Naar het Engelsch. Hij zag, half smeekend, naar haar op: „Niet voor ik jou en de kinderen geheel bezorgd heb zooals ik zeide." „Wij zijn bezorgd geheel bezorgd als we jou hebben. O, Pkineas, laat hem toch begrijpen, dat 't de gelukkigste dag van zijn vrouw's leven zal zijn als zij weet, dat hij gelukkig is, door die vervul ling van zijn hartewensch." We bleven nog een tijdlang zitten pra ten over de wending van onze foTtuin; daarna nam Ursula de kaars om naar bed te gaan. „Mijn beste!" riep John en zij kwam terug en slogt de deur en terwijl hij haar ondeugend aanzag zeide hij: „Mevrouw Halifax, wanneer zal ik de eer hebben uwe grijze hitten met lange staarten te bestellen." HOOFDSTUK XXIII. Niet vele weken later gingen we naar Longfield, dat sedert, gedurende vele ja ren, ons tehuis werd. Longfield! Gelukkig Longfield! klein nest van liefde en vreug de en vrede waar de kinderen opgroei den en wij ouder werden waar getij, na getijde ons een nieuwe verandering bracht waar zomer en winter dag en nacht, de hand van Goc^s Voorzienig heid ons zegende' met de rijkste van alle zegeningen, waar wij werden een huisge zin, waar „de broederen in eensgezind- I heid samen leefden." Geliefd Longfield! mijn hart, dat nu traag klopt, als dat van iemand, die na aan 't graf is, trilt warm en jong, als ik aan u denk! Toch was 's slechts een gewon© boeren woning, niets meer. Het bevatte een zitkamer, drie flink© slaapkamers, keuken en schuren; wij maakten geïmproviseerde kamers van den veestal en het kaaspakhuis. In een van de«ze sliepen de jongens, Guy en Edwin; gewoonlijk stiet de vader eiken morgen zijn hoofd tegen de lage zoldering als hij de jongens kwam roepen. Den gansehen zomer waren de ramen open en vogels en vleermuizen kwam dikwijls binnen vlie gen, tot groot vermaak van de jeugdige bewoners. Een ander groot vermaak van het kleine volk was, dat voor het eerste jaar de hoerenkeuken tot onze eetkamer werd ingericht. Daar kwamen, dóór de open deur, de duiven van Edwin en Mu riel en soms ook. een statige hen binnen wandelen, naar believen. Het was op een Septembermorgen. Me vrouw Halifax, de kinderen en ik waren bij het riviertje en maakten plannen voor een brug daarover en voor een soort van stal, waar John's paard kon ge plaatst worden de moeder had stand- vastiglijk de grijze hitten, met de lange staarten geweigerd. Want na al do nood zakelijke veranderingen te Longfield en nadat John een groote som geld had vast gezet ten behoeve van zijn vrouw en kin deren, waarop hij was blijven aandringen voordat hij een deel van haar vermo gen wilde gebruiken in zijn zaken, kwa men. we tot de ontdekking, dat wij geens zins zoo rijk waren om een groote veran dering in onze levenswijze raadzaam te maken. En ten slotte, de grootste weelde van de moeder was hare kinderen vroo- lijk en sterk te zien en haar man ont heven van zijn zorgen en te weten, dat hij nu ongetwijfeld in die positie ge plaatst was, welke hij altoos had begeerd, want was hij niet juist dezen dag heen gegaan om het huurcontract van de En- derley-molens te teekenen. Mevrouw Halifax had pas op haar hor loge gekeken en zij en ik waren be nieuwd, met een kinderlijk genoegen ver vuld, of hij niet juist op dit oogenhlik het belangrijke contract teekende, toen Guy kwam aanhollen om te zeggen, dat een koets, met vier paarden do witte poort binnen traphtte te rijden. „Wie kan dat wezen? Maar men moet ze tegenhouden, anders zullen zij John's nieuw kiezelpad bederven, waar hij zoo trotsch op is. Oom Phifaeas, zou u eens willen gaan zien?" Ik zag iemand, die ik wel 't aller minst verwacht zou hebben die niet gezien was en over wie nauwelijks ge sproken was in onze huishouding, gedu rende deze laatste tien jaar Lady Ca roline Brithwood, in haar groenlakensch reiskleed, haar fluweelen rijhoed, met de Prince van Wales'veeren, vroolijker dan ooit hoewel haar mooi gezicht ver- flenschte onder het blanketsel en haar le vendige manieren ruw en brutaal begon nen te worden. „Is dit Longfield? Woont mijnheer Halifax par bleu, mijnheer Fletcher zijt gij dat?" Zij stak mjj de hand toe, met groote welwillendheid en terwijl zij haar rijtuig weg zond stond zij er op met mij naar het riviertje te gaan bij wijze van „verrassing". Mevrouw Halifax, die de koets weer liad zien wegrijden, was ze blijkbaar ge heel vergeten; ze stond in een klein dal, dat de stroom had gemaakt, met Walter op den arm; haar rechterhand hield Guy vast, dio met bloote voeten in 't water plaste. Edwin hield zich bezig bij de klei ne Muriel. De dame klapte in de handen. „Bravo? bravissimo! een prachtige familieschilde rij, mevrouw Halifax!" „Lady Caroline!" Ursula liet haar kinderen alleen en kwam haar oude konnis groeten, die zij nooit meer gezien had sedert zij Ursula Halifax was geworden. ,,'t Is al vele jaren geloden, dat wc el kander hebben ontmoet en wo zijn beide al wat veranderd, nicht Caroline." „Jij wel, met die drie grooto jongens. Het kleine meisje is ook van je? O, ja, ik herinner me, dat William 't mij heeft verteld arm, klein ding!" En, niet op haar gemak, keerde zij zich ai van onze blinde Muriel, ons kind van vrede. „Wilt u in huis komen? mijn man is naar Enderley gereden en zal wel spoe* dig weer tliuia zijn." „En blij wezen om mij to zien, denlc ik? Ik ben wat bang voor dien man van** je, Ursula! Toch zou ik erg graag blij* ven." Ursula lachte en herhaalde do uitnoo* diging. Zij was zelf zoo gelukkig en wil de zoo gaarne anderen gelukkig zien. Zij wandelden naar huis en de kinderen volgden. „Is dat niet een prachtig gezicht?" zei Guv, terwijl hij do vreemdelinge bij haar kleed greep. „Erg mooi, mijn kleine vriend." (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1