Dagblad voor Leiden en Omstreken. UWE LEU COURANT mmmEwïEMr&pm&s In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f 2.50 Per weekf,0.19 Franco per post pér kwartaal f2.90 4 de JAARGANG. - ZATERDAG 15 APRIL 1923 - No. 910 Bureau: Hooigracht35 Leiden - Tel. int. 1278 - Postrekening 58936 AjuVEHTËÜTIiE-PUBJS Gewone advertentiën per regel 22% cent. Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. i Kleine advertentiën bij vooruitbeta ling van ten hoogste 30 woorden, worden dofreliiVs renin a+st ad SO cp™*-. Dit nummer bestaat uit twee bladen. Een rijk gezegend volk. Do antir evolution air en in Leiden en do naaste omgeving mogen niet gemakkelijk heenloopen over de nederlaag die wij deze week bij de Statenverkiezingen had den te boeken. Daarvoor is do zaak van teveel betee- kenis. v Dat voor onze partij oen Statenzetel verloren ging, dat do heer Pera niet met den heer Warnaar in de Staten van Zuid-Holland terugkeert, dat is voor een deel onze schuld. "Wij doen geen verwijten, richten ons niet tot deze of die, maar spreken van ouzo schuld, ouzo gemeenschappelijke schuld. Er is door allerlei oorzaken niet ge daan wat gedaan kon worden en wat wij als goede antirevolutionairen hadden bchooreu te doen. Dat we in stemmenaantal achteruit gingen is gezien de situatie, geen schande. Maar dat wij achteruitgingen omdat er niet gewerkt wérd en omdat de soldaten niet op het appèl verschenen, dat strekt ons niet tot eer. Het is een bedroevend feit, dat ons be hoort te brengen tot belijdenis van schuld en waarvoor we ons diep mogen schamen. Nog eens, wij mogen de geleden neder laag niet licht achten. Maar tegelijkertijd moeten we er ons ook voor wachten om te doen alsof nu alles verloren was. Want zoo staat de zaak toch niet. Tegenover de menschelijke ontrouw en nalatigheid kwam toch oojk de Goddelij ke trouw weer op het heerlijkst uit. Terwijl wij vreesden dat wat hier ge beurde een symptoon zou zijn van de al- gemceno nederlaag, werden we telkens weer door verblijdende berichten verrast. Tal van anti-revolutionaire Staienze- tels werden veroverd. Als geheel kwam onze partij versterkt uit den strijd. De in 1922 behaalde overwinningen werden bevestigd en opnieuw heeft een belangrijk deel van ons volk uitgespro ken, dat het in de anti-revolutionaire be ginselen en den arbeid van onze anti-re volutionaire voormannen vertrou wen stelt. Het was niet een waan van den dag toen in 1922 duizende kiezers van dat vertrouwen blijk gaven. Datzelfde geldt ook wanneer wij de pas gehouden verkiezingen uit meer alge meen oogpunt beschouwen. De linkerzijde hoopte dat het nu einde- fijk gelukken zou niet alleen de Staten, maar m e t de Staten ook do Eerste Ka mer om te zetten. De Vrijheidsbond voelde zich als met jeugdige kracht bezield. Het liberalisme had een verjongings kuur doorgemaakt. Onder het opwekkend gezang van een Speenhof had men in het oude afgeleef de liberale lichaam een verjongi'ngsklier laten aanbrengen. En onder aanvoering van Mr. Dressel- huys die zich reeds vroeger een naam wist te verwerven door zijn millioenenrit, Huppelde men nu den stembusstrijd te gemoet. Nu zou het er dan van komen. In zijn verbeelding zag men al de mu- -'ren van de rechtsche burcht in Zuid- Holland wankelen. Maar het ging het liberalisme .als den Amerikaanschen grijsaard, die zichvoor veel geld door een vermaarden professor liad laten „verjongen". Opgetogen vertelde hij aan hem onder vragende journalisten, dat een nieuw le ven voor hem lag. Met jeugdig vuur voelde hij zich bezield. Maar den volgenden morgen vond men hora doodr Met den Vrijheidsbond ging het niet anders. Vol moed, zeker van de overwinning trok het ten strijde. Maar nu ligt het geslagen en alleen Jmt feit dat voorloopig geen nieuwe ver kiezingen worden gehouden is oorzaak, dat het niet totaal wordt vernietigd. Werden de liberale aanvallen gemak kelijk afgeslagen, ook de Sociaal-demo craten die van andere zijde aanvielen hadden geen resultaten te boeken. Deze heide groepen vormden niet één leger. Van verschillende zijden vielen zij aan -naar... met de geziekt en naar elkaar ioe. Op de puinhopen van de rechtsche burcht hoopte men elkaar te vinden en Jo hand te drukken. S. D. A. P. verkeerde daarbij .in tiger conditie dan het liberalisme. friet alleen (iat de aanvalskracht vjrn het roode leger grooter was, maar men werkte ook met schitterende bèloften. De oorlogslasten zouden worden ver minderd, de belastingen verlaagd, de hu ren niet verhoogd, de werklooshcidsuit- keeringen vergroot, de arbeidsdag ver kort en wat niet al. Men twijfelde geen oogenblik of de op zet zou slagen. Maar men heeft het meer ondervon den vergissen is menschelijk en dat bleek oofk nu. Niet alleen in Zuid-Holland, maar door heel het land verloren de Soc. De mocraten terrein en er zullen heel wat jaren noodig zijn om de kiezers die men kwijt raakte terug te winnen. De rechterzijde wist zich over heel de linie te handhaven en we zien het verba zingwekkende feit, dat niet alleen de Tweede- maar ook de Eerste Kamer een constante rechtsche meerderheid ver kreeg, terwijl bovendien in meerdere Provinciën ook de Gedeputeerden in meerderheid tot de rechterzijde behoor ren. Nu is het volkomen waar, dat de rechtsche partijen niet over alle vraag stukken gelijk denken. Een rechtsche meerderheid beteekent niet, een anti-revolutionaire meerderheid of een G h r i s t e 1 ij k- Historische meerderheid. Wie dat een oogenblik mocht wanen zal zich teleurgesteld gevoelen. Niet al onze wenschen zullen verwe-r zenlijkt worden. Er blijft nog aanleiding te over om on ze beginselen te propageeren en cï voor te strijden. Dit kan echter voor ons geen reden zijn ons niet van harte over het behaalde resultaat te Verheugen. We zullen dit het best gevoelen als we ons een oogenblik indenken dat de machtsdroom van liberalisten inderdaad verwezenlijkt was. kien zou dan in staat zijn geweest om ook in Zuid-Holland te beproeven wat men reeds in andere provinciën met zoo treurig resultaat gedaan heeft ten op zichte van de krankzinnigenverpleging. Onze Gedeputeerden zouden naar -huis worden gestuurd cn in schoolkwesties enz. zouden tegenstanders van de bij zondere school de beslissing in handen 'hebben. De Eerste Kamer zou in staat zijn aan de Tweede Kamer en aan het Kabinet den voet dwars te zetten, bij alle punten van principieelen aard. Ous land geniet rijke voorrechten. Het Christelijk onderwijs is hier ont wikkeld als nergens elders. We hebben in ons land een Christelij ke Vakbeweging als men overal elders te vergeefs zoekt. Wij kennen hier, in tegenstelling met andere landen onze Christelijke patroons organisaties. De Christelijke politieke partijen zijn hier, meer en beter dan in welk land ter wereld ook, tot ontwikkeling gekomen. -In onzen Staatsdienst wordt óók ge vraagd naar wat God van ons eischt. Wij hebben een Kabinet dat zich niet schaamt openlijk te erkennen, dat het in heel zijn optreden van Gods zegen af hankelijk is. En boven dit alles, wij hebben een Vorstin, die het Christus voor al les in haar vaandel schrijft. Als we dat alles zien en wij boliden dan rekening met den uitslag der verkie zing, is er dan geen reden om te spre ken van een rijk gezegend land? Moeten we dan hij alles wat ontmoe digt, niet danken voor wat God ons schenkt? En zouden we dan, rijk gezegend als we zijn, friet gaarne onze krachten en gaven in Gods dienst besteden en mee werken om wat verkregen werd te behou den en te versterken? V De doodstraf. We hebben gisteren melding gemaakt van wat de heer Idonburg omtrent dit onderwerp in de Eerste Kamer opmerkte. In verband daarmede laten wij hier thans volgen het antwoord van de Regee ring bij monde van Minister Ruys de Beerenbrouck: - „De Regeering erkent het recht van de Overheid den moordenaar met den dood te straffen, krachtens Goddelijke op dracht tot uitoefening van de gerechtig heid. Slechts op dien grond en niet om utili teitsredenen acht zij de wederinvoering van de doodstraf geoorloofd. Nu dient evenwel de vraag te worden gesteld, of een in genoegzame mate veldwinnende overtuiging, dat ter vol doening aan de gerechtigheid de dood straf weder behoort te worden inge voerd, blijkt te bestaan. Deze vraag moet ontkennend worden beantwoord. Waar nu een dergelijke overtuiging ontbreekt, zou een poging tot wederinvoe ring van de doodstraf niet gel'ukken. Zou ^Tie poging wel slagen, dan zou dit geschieden door overwogingen, aan de afschrikkende kracht der doodstraf ont leend, die met gerechtigheid niets te ma ken hebben. In dat geval zou de Overheid de zede lijke kracht missen, die bij de bedreiging met en de toepassing van de doodstraf in naam van het van Godswege aan de Overheid gegeven recht onmisbaar is, ook ter handhaving en aankweeking van het rechtsbesef in het volk."- STADSNIEUWS HET KONINKLIJK BEZOEK. II. In de vestibule van het hoofdgebouw der Zendingsschool werden de vorstelij ke personen ontvangen door Prof. Dr. H. M. van Nes en Ds. Rauws, resp. voorzit ter en secretaris van de Zendingsschool. Vervolgens werd de Koninklijke fami lie met haar gevolg naar de recreatie zaal geleid, waar o.a. bestuursleden en docenten van de school, benevens de bur gemeester van Oegstgeest, de heer Griet huizen ter begroeting vereenigd waren. Nadat de aanwezigen aan H. M. waren voorgesteld bood een dochtertje van Ds. H. Burger aan H. M. een fraaie bloemen- hulde aan. Onder de bekwame voorlichting van Prof. van Nes en Ds. Rauws, werd door de hoogo bezoekers een rondgang door het geheele gebouw gemaakt. H. M. verklaarde zich zeer verrast over de doelmatige inrichting van het ge bouw en interesseerde zich zeer voor de representative voorstelling van het be langrijke Zendingswerk, dat vanuit dit gebouw wordt geregeld, en onderhouden. In de groote vergaderzaal waren op een tafel door de leerlingen vervaardigde voorwerpen uitgestald. Het werd door do Koninklijke gasten op boegen prijs gesteld, dat liun ook een kijkje geboden werd op het onderwijs zelve. Zoo waren zij o.a. getuige van een Ja- vaansclie les onder leiding van den heer Pijper op een der studeerkamers aan de te Oegstgeest vertoevende Duitschers ge geven. Ook de gewone leslokalen werden be zichtigd. Aldaar werd gedoceerd door Dr. Fok- kema, den heer Van de Meene en Dr. Gunning. 'Herhaaldelijk betuigde H. M. haar groote tevredenheid over het aanschouw de, en onderhield zich geruimen tijd op de haar eigene beminnelijke wijze met docenten en anderen. Na den rondgang werd de Koninklijke familie een tea aangeboden. Te ongeveer 4 -uur eindigde het bezoek. In do liall waren de kweekelingen op gesteld, welke H. M. toezongen: „Dat 's Hoeren zegen op u daal!" Inmiddels had zich voor den ingang van het gebouw een menigte van honder den opgesteld, die de Landsvrouwe en haar gemaal hartelijk toejuichte. Onder groote belangstelling van het publiek werd vervolgens naar Leiden ge* reden. Het verplegend personeel van de Gy- naekologische Kliniek juichte H. M. har telijk toe. Hoewel wij eerst na het afdrukken van ons blad van gister konden bulletineeren, dat do Koninklijke familie te circa 4 uur iu de Lakenhal zou arriveeren, had zich toch een dichte haag van belangstellenden langs de Beestenmarkt, Oude Vest en Lange Scheisfraat opgesteld, die met ont- blooten hoofde de aankomst der Konink lijke gasten gadesloegen. Op het bordes werd de Koninklijke fa milie ontvangen door den burgemeester van Leiden Jhr. Mr. Dr. N. C. de Gijse- laar, en den directeur van het Sted. Mu seum Mr. Dr. J. G. Overvoorde. Het hoogo gezelschap begaf zich on middellijk naar een der Papezalen, waar aan H.M. werden voorgesteld de commis sie voor het Sted. Museum „De Laken hal" beslaande uit de heeren: Dr. S. J. Boekenoogen, F. H. Verster. B. J. Huur man en de adj.-directeur, de heer G. Osv. A. T. Goert. (Prof. Blok was verhinderd, de heer Driessen heeft bedankt, terwijl de laatste plaats nog niet is aangevuld). Bij de rondwandeling die nu plaats had, liet H. M. zich voorlichten dooT Mr. Dr. Overvoorde, terwijl Z. K. H. de Prins werd vergezeld door Jhr., Mr. Dr. de Gijselaar. Het trof gelukkig, dat de buste van Rembrandt, onlangs door den beeldhou wer Dupuis vervaardigd en aan 't museum geschonken, in de bekende Harteveldzaal was opgesteld. In de Tent.zaal was voorts aanwezig de belangrijke collectie kunstvoorwerpen door Anton Mensing aan het Museum in bruikleen afgestaan, bestaande o.m. uit zeldzaam Gothisch beeldhouwwerk en w.o. ook was een wapenservies, waaTöp voorkomende de. wapens van oude Leid- sclie families. Met buitengewone belangstelling werd door H. M. van een en ander kennis ge nomen, terwijl mede geruimen tijd werd stilgestaan bij „De Leidsche Schilder school", die in verhoogde mate vermocht H. M.'s belangstelling te trekken. Na afloop van de bezichtiging werd den Koninklijke Beziekers uitgeleide ge daan, waarna onder hartelijk gejuich van de samengestroomde menigte de te rugtocht werd aanvaard. Leidsche Chr. Oranjevereeniging. Naar wij vernemen zal bovengenoemde vereeniging haar leden op 30 April een schitterend programma aanbieden. Behal ve dat Generaal Weber dien avond zal spreken, wordt medewerking verleend door het Symphonie-Orkest „Per Aspera ad Astra" te Leiden en de Chr. Zang- verecniiging ,JDeo Gloria" uit Rijnsburg. Deze vereenigingen zullen gezamenlijk onder leiding van den heer J. Noordanus de volgiende werken uitvoeren. Psalm 121 v. Eijk, Lofpsalm, Zabsman en het „Onze Vader" (solo-sopraan) v. d. Sloot. Tevens zal er nog een huldiging plaats hebben, waarop wij later nog terugko men. Verwacht wordt dat alle menschen die voor Nederland en Oranje voelen te genwoordig zullen zijn. Wij vernemen nog, dat tot secretaris van de Chr. Oranjevereeniging is be noemd dc heer L. Questroo en tot 2e voor zitter de heer C. Th. Breebaart. Havengeld voor Scheepswerven. Door de fa. W. F. Maas en Zn. is het volgende adres aan den Raad gezonden: Geeft met verschuldigden eerbied te ken nen de Firma W. F. Maas en Zonen, Scheepsbouwers te Leiden; dat zij zoo vrij is TJEd. te herinneren aan het verzoekschrift dato 21 April 1922, tot het verkrijgen van vrijstelling van havengeld, voor hare scheepswerf „De Rijn" in de Waard; dat adressante niet tot dit verzoek had overgegaan indien zij in de Gemeente Leiden gevestigd was geweest voor de an nexatie, doch met de annexatie, zijn alle scheepswerven welke alle hui ten de Ge meente Leiden waren, in de Gemeente Leiden gekomen en nu wordt alleen aan genoemde scheepswerf lravengeld gehe ven, waarvan adressante zeer voel scha de heeft en ondervindt. Reden waarom adressantc nogmaals dringend verzoekt deze belemmerende bepaling voor hare scheepswerf spoedig op te heffen, te meer daar hot een groote onbillijkheid is om in dezelfde Gemeente en aan het zelfde Gemeentewater van do een havengeld te heffen en van de ander niet. Kamer van Koophandel. Behalvo de verklaringen, welke volgens de officieele publicaties bij de Kamer van Koophandel cn Fabrieken voor Rijnland afgegeven worden om zoo mogelijk te be werken, dat goederen uit het Bezette Ge bied uitgevoerd kunnen worden, als dit in het algemeen belang is, zijn er bij bovengenoemde Kamer octe formulieren verkrijgbaar, beschikbaar gesteld door de Nederlandsche Kamer van Koophandel voor Duitschland, ten einde de bemidde ling dezer Kamer in te roepen bij het o p- s p or en van goederen en zendingen, welke zich in het bezette gebied bevinden. Als administratierecht berekent deze Kamer f 2.50. Deze bemiddeling van de Kamer van Koophandel voor Duitschland staat echter geheel los van bovengenoemde pogigen der regeering om certificaten van uitvoer te krijgen. Kara-Korum Expeditie. Het Departement Leiden van de Maat schappij tot Nut van 't Algemeen bericht, dat het den heer Ph. C. Visser bereid heeft gevonden om op Manadag 16 April 1923, des avonds om 8 uur, iu de kleine Zaal der Stads-Gekooraal, ingang Aal markt, eene lezing te houden over zijne met Mevrouw VisserHooft ondernomen „Kara-Korum Expeditie", welke lezing door zeer fraaie lichtbeelden bal zijn ge- iilustreerd. Dee stoute en welgeslaagde onderzoe kingstocht, in een no bijna onbekend berggebied naast dat van de Himalaya het hoogste der aarde heeft zoowol hier te lande als in het buitenland de belang stelling gewekt van allen, aie zich aange trokken gevoelden door gedurfde onderne mingen in onbekend en uiterst moeilijk bereikbare streken. Het Bestuur meent dat de leden in groo- ten getale met verlangen uitzien naar de gelegenheid om den welbekenden, onder houdenden spreker over zijne ervaringen te hooren en projecties van zijn fotogra- fiën te zien. Men leze de advertentie in dit nummer. Gemeente-ontyanger. In verband met het overlijden van den Gemeente-Ontvanger, den heer G. n. Kokxhoorn, op 7 April j.L, is door B cn W., naar zij aan den Raad medcdeelen, do vraag overwogen, of de jaarwedde ten op zichte van den nieuw te benoemen titu laris al dan niet wijziging dient te onder gaan. Zooals bekend is, bedraagt de jaar wedde f5500, met vier twecjaaijlijkselie verhoogingen van f250 en werd zij aldus definitief vastgesteld bij besluit van Ge deputeerde Staten van 3/17 Januari 1922, nadat in de Raadsvergadering van 23 No vember t. v. instemming met oen dergelij ke regeling was betuigd. B. en W. zijn van oordeel, dat hetgeen aanbeveling verdient stappen te doen, welke eene verlaging van de wedde van den Ontvanger tengevolge zouden kunnen hebben. Voornamelijk reeds op de gronden door den toenmaligen "Wethouder van Fio nanciën.den heer J. de Lange, in de Raad» vergadering van 28 November 1921 aan gevoerd, zijn zij die meening toegedaan, doch bovendien komt hun eene verlaging niet wenschelijk voor met het oog op het groote gewicht van de betrekking van Ge meente-Ontvanger in een gemeente als Leiden, waaraan uit den aard der zaak een groote verantwoordelijkheid is ver bonden. Ook dient rekening te worden gehouden met de salarissen van dergelij ke functionarissen in andere gemeenten, die in deze met Leiden op één lijn gesteld kunnen worden, alsmede met de salarissen welke door andere ambtenaren in dezo gemeente worden genoten. Een veria ging zou het bestaande verband verbreker. Op grond van een en ander is er naar de meening van B. en W. geen aanleiding stappen to doen, om tot verlaging van de wedde ten opzichte van den nieuw te be noemen Gemeente-Ontvanger te geraken en zijn zij mitsdien voornemens eene op roeping van sollicitanten te doen tegen de geldende wedde. Indische Postschool. Voor de eerste afdeeling van de Indische postschool -te Leiden zullen dit jaar geen leerlingen worden aangenomen. Vrijdag 20 April, des nam. om half drio zal D. V. de eerste- steen gelegd worden van de Rehobothkapel in de Wil lem de Zwijgerlaan te Oegstgeest. Dit zal geschieden door Ds. W. Bouwman, die wijkpredikant is, terwijl vermoedelijk een der leden van de Oegstgeester sub-com missie ook het woord zal voeren. Voor het gisteren te 's-Gravcnhage gehouden examen ter verkrijging van de acte L. O. slaagden o.m. de dames J. C. Aalbcrsberg en E. E. L. Scholtz en dc heer C. Los alhier. Zooals uit de advertentie in dit num mer blijkt, beert de B o a z-B a n k, die tot dusver was gevestigd in perceel Oude Rijn 6, heden haar intrek genomen heeft in haar nieuwe kantoor, n.l. perc. Bree- straat No. 150. Daar de opening eerst Manadag zal plaats hebb-en, en de meubilceiing van eenige afdeelingen van het gebouw eerst dan volledig zullen zijn, ducht het ons beter om met de beschrijving van een en ander tot dien datum te waclitcn. Wie echter zaken te doen heeft met de Boaz-Bank kan zich gerust vervoegen aan het nieuwbetrokken bureau. Do Vereeniging „De Ambachtschool" te Leiden hoopt haar algemoene ledenver gadering te houden op Woensdag IS April a.s. te half drie in de Ambachtschool. Op deze vergadering zal de secretaris het jaarverslag uitbrengen. Tevens zal dan de uitreiking plaats hebben van de diplo ma's en geschenken aan do leerlingen, die den afgeloopen cursus met goed gevolg hebben afgelegd. Op Donderdag en Vrijdag £9 en 30 April d.a.v. zal vervolgens een Openbare les gehouden worden (van 912 cn van 24 uur). a IMNEHLftUfc* Reizen op Zondag. Vragen van den heer Weitkamp aan den Minister van Oorlog: 1. Is .het den Minister bekend, dat het meermalen voorkomt, dat miliciens met verlof, om na afloop van dit verlof op don gezet-ten tijd in hun garnizoen te kunnen aankomen, op Zondagavond moeten rei zen? 2. Zoo ja, is dan de Minister bereid den korpscommandanten te verzoeken deze zaak zoodanig te regelen, dat miliciens met verlof, wanneer in dien verloftijd een Zondag valt, den geheelen dag des Hccren in den kuiselijken kring kunnen doorbren gen? Een gemoedelijk land. Men schrijft aan het H d b 1. Vlioland's vroede vaderschap wordt dan toch weer in eere hersteld. Sedert jaar en dag is het raadscollcge geslonken (door bedanken^ tot een tweehoofdige regeering, nun. burgemeester en wethouder. Het kleine dorpje van 600 inwoners zag sinds lang zijn candidatenlist uitgeput. Met dit voorjaar echter en als reflex op j de groote kies-emoties, welke dezer dagen ons vaderland „bcheorschcn", hebben de J menschen van 't Vlie de koppen bij elkaar j gestoken, met 't gevolg dat er één candi- J datenlijst werd ingediend niet 12 namen. Een stemming behoeft dus niet plaats I te hebben; de eerste zeven personen vor- j men nu den nieuwen gemeenteraad. Do J nummers 8—12 blijven do plaatsvorvam j gonde leden. Handel met België. Het Centraal Industrieel Verbond to j 's-Gravenhage meldt ons, dat liet, 's go- volg van zijn Januari-circulaue aan do s

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1