Dagblad voor Leiden en Omstreken. mmm&m&mrspmm In Leideif en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f2.50 Per week f 0.19 Franco per post per kwartaal f2.90 4t!e JAARGANG. - DONDERDAG 12 APRIL 1923 - No. 908 Bureau: Hooigracht 35 Leiden - Tei. Int. 1278 - Postrekening 5393B ADVEBTEMTIE-PtlijS Gewone advertentiën per regel 22J* cenUj ^Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief, Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbeta- ling van ten hoogste 30 woorden, worden daeeliiks cpnT?pf-Rf ari 50 cent. Dat nummer bestaat uit twee bladen. De Kiezerslijst. Wij brengen nogmaals in herinnering dat de nieuwe Kiezerslijst in alle Gemeen ten tot 21 April ter Secretarie ter inzage ligt. Tot en met den 15den APRIL is een ieder bevoegd bij het Gemeentebestuur verbetering van de kiezerslijst te vragen. Vooral met het oog op de komende radsverkiezingen is het van veel belang dat een ieder die meent recht te hebben op de kiezerslijst geplaatst te worden, nagaat of laat nagaan of hij (zij) ook inderdaad op de lijst voorkomt. Stemming te Leiden. Do uitslag van d© Statenverkiezingen in Leiden is met name voor de A.-R. par tij ver van bemoedigend. Reeds dadelijk toen do eerste bureaux binnenkwamen, was het duidelijk dat het proces van het vorig jaar zich had voort gezet. Op achteruitgang was gerekend. Was er bij vorige verkiezingen een groote seharo mannen en vrouwen die zich voor het verkiezingswerk beschikbaar stelde, zoodat alle bureaux in de puntjes kon den worden verzorgd, ditmaal was er slechts een zeer klein getal werkers, met het onvermijdelijke gevolg dat het meest ■noodzakelijke werk achterwege moest blijven. Er was gelegenheid voor vlagver toon, door middel van een fietstocht enz., maar het intensieve werk zoo als dat vroeger werd gedaan, kon niet worden verricht. Dit was te fataler, omdat onze eerste candidaat een voor het gros der kiezers \rrijwel onbekende persoonlijkheid was, terwijl daarentegen de Chr. Historischen in Dr. Schokking een buitengewoon po- pulairen candidaat hadden. Hierbij kwam nog, dat ook van de zijde der 6taatk. Gereformeerden een krachtige actie was ontwikkeld, speciaal ten koste v&n de A. R. partij. Het was dus te voorzien dat we op- Viieuw verliezen zouden hebben te boeken. Dat echter de slag zóó zwaar zou zijn, en dat we een vrijwel vernietigende ne derlaag zouden lijden, dat was niet te voorzien en wij vermoeden dat velen die rustig thuis bleven toch wel een oogen- blik geschrokken zullen zijn, toen zij de gevolgen van het niet-werken in cijfers voor zich zagen. Wat deze uitslag beleekent blijkt het best wanneer wij een op deze cijfers ge bouwde Gemeenteradsverkiezing geven. Wanneer bij de binnenkort te houden raadsverkiezing de verhoudingen dezelf de blijven dan zal de Raad aldus worden samengesteld. Antirev. 4 leden, thans 7. 1 Chr. Hist. 8 leden, thans 5.' R. Kath. 7 leden, thans 7.J S. D. A. P. 7 leden, thans 7. Vrijz. Dem. 2 leden thans Vrijheidsbond 2 leden, thans 2.; Comm. Partij 1 lid, thans 1. Dem. Partij 2 leden, thans geen.^— Pc verhouding zou dus worden 19 le-= den rechts, tegen 14 links, zoodat de reöhtsche meerderheid indien men -dan althans van een rechtscho meerderheid- met recht zal mogen spreken, behouden blijft. Maar in de onderlinge verhoudingen, komt een belangrijke wijziging. De A. R. partij, zal drie van haar zetels moeten afstaan. Van de zeven zetels blij ven er vier behouden, en dan nog slechts doordat een der zetels door een rest verkregen wordt. Mocht het aantal stemmen nog een weinig dalen, dan zal do rest zelfs te klein blijken en zou een zetel overgaan naar do S. D. A. P. Wij kunnen dus constateeren, dat me de tengevolge van de groote laksheid en onverschilligheid in eigen kring een sta- tenzetel is verloren gegaan en als gevolg daarvan misschien een zetel in de Eerste Kamer, terwijl drie Raadszctels moeten worden afgeschreven. Dat is voor onze partij het ontmoedi gende en tevens beschamende re sultaat van de gehouden stemming. Het is niet de eerste maal dat we ge slagen werden. We hebben niet eens, maar herhaalde lijk, de nederlaag moeten lijden. Maar dan was er dit verschil, en deze troost, dat wij toch gedaan had den wat gedaan kon worden eif dat onze mannen en vrouwen op de bres hadden gestaan om het vaandel tot het uiterste te verdedigen. En dan was dat wel hard soms, maar Ca 11 zat zelfs in zulk een nederlaag een element van troost. Don kon nog gezongen worden on g p d a n k t. Maar dat was nu niet mogelijk. Er viel r«u niet anders te doen dan tc wijzen op eigen ontrouw. Voer de Chr. Historischen was het een goede dag. Wat reeds in Limburg was geconsta teerd bleek ook hier, maar dan in ver band met de populariteit van den eersten candidaat in versterkte mate, dat deze partij op dit oogenblik in staat is de groote massa tot zich te trekken. Dat deze partij die tot voor enkele ja ren slechts een luttel aantal stemmen uit bracht en voor 1920 slechts drie raads zctels bezette, straks een achttal eandi- daten naar den Raad zal kunnen afvaar digen is iets wat zeker door weinigen werd verwacht. Het is dan ook alleszins begrijpelijk, dat er in de kringen van de G. H. Unie een opgewekte stemming heorscht en dat men met de beste verwachtingen voor do toekomst vervuld is. De R. Kath. Staatspartij was minder gelukkig maar als men rekening houdt met het kleinere aantal kiezers dan is de achteruitgang toch niet van beteekenis. De van zekere zijde tegen Rome ont ketende hetze, blijkt deze partij niet in het minst te schaden. Voor de S. D. A. P. was het een kwade dag. Men had er vast op gerekend, dat nu de vruchten geplukt zouden worden van de maandenlange propaganda in en bun ten den Raad. De uitslag stelde echter teleur. Inplaats van winst, viel een verlies te boeken van 1129 stemmen. En nu is het wel mogelijk dat dit ver lies straks eenigermate zal worden inge haald, maar do negen raadszctels waarop men stellig meende te mogen re kenen, zullen toch allicht niet verkregen worden. Voor een deel zal dit verlies moeten worden toegeschreven aan den invloed van de Democratische Partij of liever van haren eersten candidaat de heer Wit- mans een zeer populaire figuur in Lei den welke partij van 770 stemmen in 1922 klom tot 1814 stemmen. Ook aan de Communisten heeft do S. D. A. P. een zeker aantal stemmen moe ten afstaan. Terwijl het aantal kiezers daalde, wist toch de Communistische partij te klim men van 721, tot 927 stemmen, vermoe delijk mede tengevolge van de W. A. G. actie. Willen do Sociaal-democraten zich handhaven, dan zullen ze nog een liooger bod moeten doen. De Vrijheidsbond die nog altijd groote idealen koestert, vermocht niet de kiezers tot zichtte trekken. Van 2137 stemmen in 1922 liep zij thans terug tot 1333, wat een zeer belangrijke achteruitgang betee- «kent. Alleen door een rest, zal deze bond zijn twee zetels in den Raad kunnen be houden. De Vrijz. Dem. Bond was gelukkiger en wist het te brengen van 1185 stemmen in 1922 tot 1242. Een kleine vooruitgang, maar die beteekenis krijgt als rekening gehouden wordt met het gevaar dat deze partij van Democratische zijde bedreigde. De Staatk. Geref. Partij en de Herv. Geref. Staatspartij hadden beiden winst te boeken. Steeg het slemmental van de eerste van 132 tot 397, de laatste klom van 260 tot 369 stemmen. Een aanwijzing tiat bij de Raadsver kiezingen een groot aantal stemmen van rechtsche kiezers dreigt verloren te gaan ten gunste van do linksc'ne partijen. Overzien we het geheel, dan blijkt dat ook nu weer de meerderheid van de kie zers zich aan de rechterzijde schaart. Volgens deze stemming is de verhou- .ding 14889 rechts tegen 11221 links. Bij alle teleurstelling toch nog een rede tot blijdschap en dank. De Statenkring. Toen wij het bovenstaande schreven, was de volledige uitslag van den Slaten kieskring Leiden nog niet in ons bezit. Thans blijkt echter (zie den staat op de tweede pagina) dat van de 54713 uitge brachte geldige stemmen, niet minder dan 39536 tot de .rechterzijde gerekend kunnen worden. STADSNIEUWS BEZOEK KONINKLIJKE FAMILIE. Naar wij vernemen, zal H. M. de Ko ningin, die vergezeld zal zijn van Z. K. H. de Prins der Nederlanden, naast haar bezoek aan 'de Zendingsschool, waar van we in ons blad van gisteren mel ding maakten, ook het Stedelijk Museum „De Lakenhal" met haar bezoek veree- Ten. De Koninklijke familie heeft ver'zocht, dat deze bezoeken een strikt intiem ka rakter zullen dragen, weshalve we geen tijd van aankomst kunnen mededeelen. Waar Z. K. H. do Prins echter in den loop van den dag naar Mecklenburg zal .vertrekken, zullen deze bëzoeken waar schijnlijk in de morgenuren wor'den ge bracht. De Leidsche Buitenschool. De Vereeniging: Herstellingsoord „de Leidsche Buitenschool" zal a.s. Vrijdag des avonds te 8 uur in het Nutsgebouw haar jaarvergadering houden. Op de agenda komt o.m. voor: Verslag der Kas-Gommisahs. Rekening en verantwoording van den Penningmeester. Jaarverslagen van Secretaris, Genees heer, Directrice en Onderwijs-Commis- sie. Voorstel tot aanvulling van het huis houdelijk reglement met bepaling betref fende toezicht op het onderwijs. De heer D. wonende in de Peli kaanstraat wilde gistermiddag op de Steenschuur, ter hoogte van bet benzine depot van „De Automaat", zijn motor aanzetten, toen deze door tot nog toe on bekende oorzaak plotseling in brand vloog. Het vuur werd door eenige om standers met behulp van zand gebluscht. De materieele schade is gering; de klee ding van den motorbestuurder werd oenigszins beschadigd. Gisteravond omstreeks acht uur werd uit een perceel op het Rapenburg door middel van een valschen sleutel uit de gang een rijwiel ontvreemd. In ver band hiermede stelde de recherche zich in verbinding met omliggende plaatsen, hetgeen ten gevolge had, dat gisteravond de dief met het rijwiel te 's-Gravenhage werd aangehouden. De recherche ziet in •den aangehoudene den man, die in den laatsten tijd door middel van openslui ting alhier rijwielen ontvreemde. In verhand met eene aangifte van een verzekeringsmaatschappij is alhier aangehouden een inspecteur dier maat schappij, genaamd H., die verdacht wordt zich te hebben schuldig gemaakt aan verduistering van f4000. Door de recherche is aangehouden de dienstbode Z., die ten nadeelo van haar patroon een bedïag van f4.50 heeft weggenomen. H. de V. wonende aan de Zootor- woudsche singel deed aangifte van dief stal van een rijwiel uit een café hier ter stede. J. V. wonende (e Made heeft aan- gifto gedaan, dat van het terrein der Ncderl. Spoorwegen ten*zijne nadeele een partij planken is ontvreemd. Door J. L. v. K. is aangifte gedaan dat in zijn perceel aan de Pelikaanstraat een kraan van de waterleiding en een gootsteen zijn vernield. K. meent zijn vori ge bewoner hiervan te moeten verden ken. De muziekhandolaar J. v. Z. heeft aangifte gedaan, dat ten zijne nadeele door een zekero B. een gramafoon is ver duisterd. In verband met de gepleegde in braak ten huize van den heer H. aan de Haarlemmerstraat is aangehouden de 28- jarigo P. S. wonende alhier. Hij is he den naar het Huis van Bewaring te 's-Gravcnhago overgebracht. Door C. wonende in de Groenhoven- straat, is aangifte gedaau dat ten hare nadeele eenige kleedingstukken zijn ont vreemd. In verband hiermede is aange houden de 19-jarige dienstbode van aan- geefster, welk meisje bleek do kleeding haar bózit te hebben. Door D. aan den Hooge Rijndijk ia aangifte gedaan, dat te zijnen nadeele een bedrag van ongeveer f 300 is ont vreemd. De verdachte B., een Duitscher is voortvluchtig. -Gisteren vierde de heer R. H. Th. van Leeuwen zijn 40-jarig jubileum als organist van de Luthersche Kerk alhier. De jubilaris werd te zijnen huizo door den kerkeraad gehuldigd, die hem daar bij een enveloppe met inhoud overhan digde. GEMEENTERAAD. Do gemeenteraad vergadert Maandag 16 April 1923, des namiddags te twoe uur. Te behandelen onderwerpen: 1. Voorstel tot bepaling van het bedrag der door den waarnemenden Gemeente ontvanger te stellen zekerheid en beëedi- ging van den heer J. W. Lau als waarne mend Gemeente-ontvanger. 2. Benoeming van een lid der Commis sie voor het Stedelijk Museum „de La kenhal." 3. Praeadvies op bet verzoek van J. W. Reijneveld, om de te bouwen schuur op een terrein achter de Fruinstraat, Sectie M No. 3698, van hout te mogen maken. 4. Voorstel tot overname in eigendom bij de gemeente van een gedeelte van bet perceel Sectie K no. 3242, nabij den Hee- rensingel. 5. Voorstel:' a. tot het verlcenen van mode werking aan het Bestuur der R. K. Par. Jongens school onder R. K. Par. Kerkbestuur, tot verandering van do inrichting van hot schoolgebouw aan de Pelikaanstraat No. 20; b. tot beschikbaarstelling van de voor de sub a bedoelde verandering van in richting benoodigde gelden. 6. Voorstel: a. tot het verlcenen van medewerking aan het Bestuur van de Inrichting van Liefdadigheid voor Roomsch-Katnolieken te Leiden (Meisjesscholen der Eerw. Zus ters in de Peelikaanstraat) tot uitbreiding en verandering van de inrichting van het schoolgebouw aan de Haarlemmerstraat No. 32—34; b. tot beschikbaarstelling van de voor de sub a bedoelde uitbreiding en verande ring van inrichting benoodigde gelden. 7. Verordening, krachtens artikel 4, sub 3o, der Hinderwet, betreffende het op richten, hebben of gebruiken van slach terijen of vilderijen van vee, penserijen of darmwasscherijen. 8. Praeadvies op het verzoek van de Leidsche Koetsiersvereeniging „Verbete ring zij ons streven", om verandering van de bestrating van de Maarsmanssteeg en de Groenesteeg. D. Voorstel tot het voeren van verweer in de door do N. V. „Haagsche Tramweg Maatschappij" aanhangig gemaakte proce dure, betreffende de onteigening van 2 perceelcn weiland, Kad. bekend Sectie F nis 195 en 196. 10. Nader voorstel tot bet geven van na men aan eenige straten van het woning complex „Tuinstadwijk." 11. Voorstel tot beschikbaarstelling van gelden voor de vernieuwing van de Sin- gelbrug. 12. Praeadvies op de verzoeken van A. Fuchs Sr. en A. Fuchs Jr., om restitutie van betaalde belasting en vervolgingskos- ten. 13. Bezwaarschriften tegen aanslagen in het schoolgeld, Middelbaar- en Hooger On derwijs, dienst 19221923. 14. Beezwaarsehriften tegen aanslagen in de plaatselijke directe belasting, dienst 1Q18—1919, 1919—1920 en 1920—1921. 15. Vaststelling van het 3e Navorde-' ringskohier der plaatselijke directe belas ting, dienst 1920—1921. Een klinkerbestrating in de Maarsmanssteeg. Do Leidsche Koetsiers Vereeniging „Verbetering zij ons Streven" verzocht om verandering van de bestrating van de Maarsmanssteeg en de Groenesteeg. Aan dit adres is door een aantal stalhouders- en sleepcrspatroons, alsmede door een aantal bewoners van de Maarsmans- en de Groenesteeg, adhaesie betuigd. Adressante steunt haar verzoek door te wijzen op het gevaar, dat het tegenwoor dige plaveisel van de genoemde stegen, in het bijzonder voor paarden, oplevert. Zoo als bekend is, beslaat de bestrating van de Maarsmanssteeg en van de Groenesteeg uit z.g. Scoriae bricks. Deze steensoort, aldus B. en W. bezit vele voordeelen, zoo- als vlakheid, onverslijtbaarheid en wering van geluid, doch heeft het nadeel van gladheid. Aanvankelijk waren B. en W. van meening, dat die gladheid betrekke lijk weinig hinderde. Na evenwel deze aangelegenheid opnieuw te hebben over wogen en na het advies van de Commis sie van Fabricage t^4iebben ingewonnen, zijn B. en W. bij nader inzien met ge noemde Commissie vai; oordeel, dat ver andering van de bestrating van de Maars manssteeg wel wenschelijk is. Weliswaar zijn er tot op heden, voorzoover B. en W. bekend, nog geen ongelukken ten gevolge van de gladheid der Scoriae bricks voor gekomen, maar de kans op ongevallen, welke deze steenen in de hellende Maars manssteeg zoowel voor voetgangers als voor paarden opleveren, is inderdaad vrij groot. Waar nu de vervanging van het be staande plaveisel door klinkers met be trekkelijk geringe kosten f 800.te bestrijden uit den gewonen onderhouds dienst, kan geschieden, hebben B. en W. het raadzaam geacht tot het aanbrengen van een klinkerbestrating in de Maars manssteeg opdracht te geven. Met de Commissie van Fabricage mee- nen B. en W. dat herbestrating van de Groenesteeg minder urgent is. Deze steeg toch ligt, in tegenstelling met de schuin oploopende Maarsmanssteeg, vrijwel hori zontaal en de nadeelen van de Scoriae bricks doen zich hier dan ook minder ge voelen. Voor wijziging van het plaveisel van de Groenesteeg achten B. en W. der halve thans geen termen aanwezig. Verandering van den Singelbrug. In verband met de toeneming van het verkeer met zware vrachtautomobielen hebben B. en W. enkele jaren geleden een onderzoek ingesteld naar de draagkracht van do in deze gemeente aanwezige op haalbruggen met dubbele klap. Zooals zij destijds reeds mededeelden is uit dat on derzoek gebleken, dat die bruggen tegen het zware vrachtautoverkeer niet bestand waren. Op grond hiervan achtten B. en W. het wenschelijk do ophaalbruggen met dubbele klap achtereenvolgens zoodanig te versterken, dat zij aan de tegenwoordige zware belastingen weerstand zouden kun nen bieden en maakten zij een voorstel aanhangig om, als eerste stap in deze richting, de verbetering van een drietal voor het doorgaand verkeer zeer belang rijke ophaalbruggen, te weten do Kraaier- brug cn de Pauwbrug alsmede de Leider- dorpsche brug, ter hand te nemen. Over eenkomstig hot voorstel besloot de Rrmd voor het versterken ven dere drie 1 "ei gen de noodige gelcftm ter beschikking te stellen. Intusschen zijn onlangs de Pauw- brug en de Kraaierbrug in haren nieuwen vorm (ophaalbrug met enkele klap) ge reed gekomen, terwijl mag worden ver wacht, dat eerlang ook tot de verbetering van de Leiderdorpsche brug kan worden overgegaan. Met de Commissie van Fabricage komt, bet B. en W. voor, dat ook met vernieu wing van de Singelbrug niet langer mag worden gewacht. Deze brug is gelegen op een belangrijk verkeerspunt nabij de sa menkomst van Nieuwen Rijn en Zijlsin- gelgracht en vormt de Zuidelijke verbin ding van den Zijlsingel en omgeving met de binnenstad. Het is wenschelijk aan de nieuw te ma ken brug een klapbreedte van 7 M. te ge ven, n.l. een rijvlak van 5 M., geschikt voor dubbel rijverkeer, en trottoirs elk ter breedte van 1 M. De doorvaartwijdte, thans 6.46 M., ware met het oog op de scheepvaartbelangen op 8 M. te brengen. De totale kosten van deze vernieuwing worden geraamd op rond f 52000, waar bij zij opgemerkt, dat er grond is, om in verband met de vergrooting van de door- vaartwijdto een bijdrage van de provin cie ten beloope van de daaraan verhonden kosten, naar raming rond f4000, te ter- wachten. De voor rekening van de ge meente komende kosten zullen derhalve rond f 48000 bedragen. De Lakenhal. Do Commissie voor het Stedelijk Mu seum do Lakenhal hr voorziening in de vacature in hare Commissie ontstaan door het verleend eervol ontslag aan den heer Dr. P. A. Driessen, heeft de volgende aan beveling ingezonden: le. Prof. Dr. J. A. J. Barge, en 2e Mr. TT. T. -T. M. van Wensen BIHNEMLA^L) Os Do Minister van Binnenlandse' 0 Zaken en Landbouw, gezien de ministerieels be schikking van 28 Augustus 1922, houdende dispensatie van het verbod tot uitvoer van kaas, ingesteld bij Koninklijk besluit van 26 October 1914, voor zoovor zulks in d o beschikking is aangegeven, beeft bepaald, dat met ingang van 1 Juni 1923 de bij bo venaangehaalde beschikking verleende dis pensatie, voor zooveel den uitvoer van kaas in den gebruikelijken broodvorm met een vetgehalte in de droge stof bene den 20 pet. betreft, wordt ingetrokken. De Minister van Binnenlandsche Zaken en Landbouw heeft benaald, dat met in- ganer van 1 Juni 1923 de ministericele be- soWbing van 28 Augustus 1922. waarbij t n 'ere aankondiging aangesloten bij een onder rijkstoezicht staand controle station voor niet-volvette kaas worden ont heven van de verplichting de door hen be reide kaas in den gebruikelijker* brood vorm van een der vastgestelde rijkskaas- merkon voor niet-volvctte kaas te voorzien, wordt ingetrokken. De uitvoering van de vlecschkeurïnnsv/et. Op vragen van d«n Veer V ^itknme. bl van de Tweede Kamer, betreffende de uit voering van de Vleesohkeuringswet 1. Is het den minister bekend, dat in landbonwkringen herhaaldelijk klachten worden vernomen over de uitvoering van de Vleeschkeuringswet 2. Is de minister bereid bij de 1 ocorssing van de Vleesohkeuringswet rekening te houden met de toestanden ten plattelande inzonderheid waar het betreft de keuringen bij noodslachtingen? heeft de minister van arbeid ^Jian del cn nijverheid geantwoord: 1. Bij de behandeling van hoofdstuk X der Staatsbegrooting hebben leden <W Tweede Kamer, die nauw contact houden met landbouwkringen, bun voldoening uit gesproken over do soepele en tactvolle wij- ze, waarop de Vleeschkeuringswet wor t uitgevoerd. De ondergeteekende heeft r.ioh dan ook verwonderd over de eerste der hem gestelde vragen en moet deze ontken nend beantwoorden. Hij houdt zich even wel aanbevolen voor mededeeling van be zwaren, die ondervonden worden opdat bij die kan onderzoeken en zoo noodig cn mo gelijk wegnemen. 2. Zeer zeker is de ondergeteekende be reid, zooveel hot in zijn vermogen staat, 'e bevorderen, dat rekening wordt gehouden met do toestanden ten plaUelande, mits het gevaarlijke misbruik, dat voor de in voering van do wet bii noodslachtingen voorkwam, geweerd blijve. Hij meent echter de aandacht er op te moeten vestigen, dat de uitvoering van ao Vleeschkeuringswet goeddeels berust bij do gemeentebesturen. Het is niet waarschijnlijk, dat pls"e- j lnndsgemecnte-besturcn onvoldoende reko- ning zouden bonden met do ple.atsc:i -:o t omstandigheden. Voor zoover onbekende 1 met de wc'to-^ lijkc voo-rhrifton in het spel is vindt iedorl ,,...1 -v.. •w i'-c -. '0 steed»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1