Dagblad voor Leiden en Omstreken. W. WARNAAR 101 Schoneveld, S, NIEUWE LEIDSGHB COURANT 4tie JAARGANG. - DINSDAG 10 APRIL 1923 - No. 903 BureauHooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58836 Atf(0NlMEMi£MTSPttëIJ3 In Leiden en buiten Leiden waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f 2.50 .Per week f0.19 Franco per post per kwartaal f 2.90 Uitslag Stemming. Da uitslag van de Stem. tnieig te Leiden en zoo moge. lijk van heel den kieskring Leiden, zal morgenavond op een groot bord voor het Bureau van de „Nieuwe Leldsche Courant" worden hekend gemaakt. V Een paar vragen aan Ds. Barth. Het is wel jammer, dat in de gisteren te Leiden gehouden vergadering van de Geref. Staatspartij geen gelegenheid kon worden gegeven om zooals door den voor zitter was toegezegd, vragen te stellen. Er viel toch inderdaad nog wel een en ander to vragen. Ds. Barth begon met te verklaren dat do politiek niet het terrein is, waarop hij zich bij voorkeur beweegt en dat hij niet tot de geschoolde politici behoort. Wij nemen dit gaarne aan het bleek trouwens ook zoo nu en dan maar dit neemt toch niet weg, dat de spreker, die voortdurend aan de A. R. partij los- lating van hare beginselen ten laste leg de, voor wat hij sprak tenvolle verant woordelijk moet worden gesteld. Het spreekt wel vanzelf dat het samen gaan der reclitsohe partijen werd afge keurd. Nemen we een ©ogenblik aan, dat er van een samengaan geen sprake was ge weest, zou dan de toestand inderdaad gunstiger zijn? Wij hadden dan gehad -—1 jaren aan een een v r ij z i n n i g-s o c i a 1 i s- tisch Kabinet, versterkt misschien met. een deel van enkele andere partijen. Ongetwijfeld, de A. R. partij die daai na-ar hartelust had kunnen protesteeren en getuigen, zou dan misschien grooter zijn .geweest, maar zou zij op een even goede wijze 's lands b e lang hebben gediend? Do Spr. klaagde over do ontheiliging van Gods Naam en Dag. Maar nu is het hem natuurlijk bekend, dat door de Rechtsche Kabinetten maat regelen eijn genomen om het aantal ple- ziertreinen waarover meer speciaal geklaagd werd te verminderen, zeer tegen den zin van de vrijzinnige partijen. Was er geen samenwerking geweest, dan zo« precies in tegenoverge stelde richting zijn gestuurd. Wij vragen: zou de spreker, die dit na tuurlijk wist, niet beter hebben gedaan, liiorop de aandacht te vestigen, inplaats van maar zonder meer de Anti-revolutio naire partij van verzaking van hare be ginselen te beschuldigen? In de revolutiedagen van 1918 is het toenmalige Kabinet gehoond omdat het in critiéke oogenblikken tot God om uitkomst riep. Een biddend ministerie, dat vond de tegenpartij toch al te dwaas. Maar de uitkomst heeft bewezen van hoeveel beteekenis dit was voor ons land. Wij vragen alweer: zou Ds. Barth lie ver hebben gezien, dat we in die dagen een liberaal-socialistisch Ka binet hadden ge-had, een Kabinet dat met de opperhoogheid Gods niet wenschte te rekenen en dat van do revolutionaire par tijen afhankelijk was? Aanmerking werd gemaakt op de sub- sidieering van het tooneel. Maar het kon den spreker toch bekend zijn, dat daarte gen van A. R. zijde met alle kracht is geageerd. En het kon hem even eens bekend zijn, dat zonder samen werking van de rechtsche partijen, reeds lang en tot eeen veel hooger be drag en zonder beperkende voorwaar den subsidie zijn verleend. Geklaagd werd, om niet meer te noe men, dat van do handhaving van het recht Gods en de invoering van de dood straf bij de begrootingsdebatten niet ge rept werd. Wie meeleeft weet echter hoe het de heer Idenburg is geweest die enkele weken geleden met hoegen ernst en groe ven nadruk dit onderwerp heeft bespro-» ken. Wij nemen aan dat Ds. Barth te goeder trouw was. Maar dit geeft hem toch niet het recht op zoo grievende wijze de A. R. 'partij to beschuldigen dat zij hare begin selen verzaakt? Gewezen werd op uitspraken van H. de Wilde, Ds. van Lummel en H. Colijn, die het anti-revolutionaire volk waarschuw den tegen loslating van de beginselen. Sen bewijs, zegt Ds. Barth, dat het toch wel ver gekomen is. Wij vragen: is dat nu een handelen naar den eisch der broederlijke liefde? Moest er niet veeleer blijdschap zijn dat do leiders van de A. R. partij de fou ten en gevaren zien en met emst daarte gen waarschuwen? Is dat niet een geluk kig verschijnsel, waarvoor wij God mo rgen danken? En dan, heeft de Staatkundig Gerefor- 4 meerde partij niets te belijden? Wij heb ben het ten vorigen jare gezien, dat ter wijl Ds. Kersten togen het vrouwenkies- ft-*echt ijverde, in diens eigen woonplaats do hoornen beplakt waren met een oproep, aan do vrouwen om toch op Ds. K. te stemmen? Is het niet een feit. dat juist daardoor Ds. K. ge-kozen werd? Tegen zijn zin, wij nemen het aan. Maar is het toch niet een bewijs dat ook in deze partij, hoe klein en jong ook, reeds verachtering te constatceren valt? En is het dan billijk, kan het dan door den beugel, op zoo hoogen toon den staf te breken over een partij die men zegt lief te hebben? Of moeten we zonder het oog te slui ten voor do gevaren niet veeleer dankbaar zijn, voor wat de A. R. partij in samenwerking met andere partijen voor ons volk wist te bereiken? Wij aarzelen niet deze vraag toestem mend te beantwoorden. En wij wekken opnieuw onze lezers op, aan den dag van morgen hun stem uit te brengen: in den kieskring Leiden op den heer W. WARNAAR, no. 1 van lijst 12; in den kieskring Gouda op den heer Mr. V. H. RUTGERS, no. 1 van lijst 12; en in den kieskring VeSsen op den heer A. COLIJN, no. 1 van lijst 20. V Stemt Anti-Revolutionair l Het is nu we staan aan den voor avond van de Statenverkiezing niet noodig nogmaals op de groote beteekenis van die verkiezing de aandacht to vesti gen. Alleen een enkel punt verdient nog na dere belichting. Er wordt van sommige zijden do A. R. partij eGn verwijt van gemaakt, dat zij óók in de Staten met de andere rechtsche groepen samenwerkt. Dat leidt, zoo meent men, tot verzaking van het beginsel, tot een verzwakking van de principieelo kracht. De waarheid eischt tegen deze be schuldiging op te komen. De samenwerking van de rechtsche groepen heeft met name in de Staten van Zuid-Holland tot uitnemende resul taten geleid. Wij zijn daardoor bewaard, voor vrij zinnig-socialistisch© proefnemingen als in Noord-Holland ten opzichte van de Electriciteitsvoorziening. Het onmiddelijk gevolg hiervan is ge weest, dat de belastingen veel lager kon den gehouden worden dan in andere pro vinciën. Door de rechtsche samenwerking en den invloed van de A. R. partij, was het mogelijk bij de verpleging van krankzin nigen het particulier initiatief to benut ten. Daardoor werd verkregen aan de een© zijd© do voorkoming van groot© uitgaven, en daarnaast dat bij de plaatsing der •krankzinnigen mot hunne godsdienstige overtuiging ken worden gerekend. Door d© samenwerking der rechtsche groepen konden nu meer dan 20 jaar lang ook anti-revolutionairen in het colle ge van Ged. Staten zitting nemen en an ti-revolutionair© mannen laatstelijk nog Mr. Briët naar de Eerste Kamer worden afgevaardigd. Het is daarom van het aller gr o o t- st© belang, dat de A. R. Statenfractie ndet verzwakt wordt, en dat alle mannen en vrouwen van A. R. beginselen hun stem uitbrengen: in Leiden op den heer WARNAAR; in Gouda op den heer Mr. V. H. RUT GERS. V Ook de vrouwen. Is het nog noodig, dat wij speciaal on ze vrouwen opwekken morgen, als zij haar kiezersplicht vervullen trouw te blijven aan het A. R. vaandel? Wij gelooven het niet. Het vorig jaar hebben de vrouwen ge toond, overtuigd te zijn van de groote be langen die op het spel stonden. Het is in den middelijken weg aan de vrouwen te danken, dat in 1922 de A. R. partij de winst van enkele Ka merzetels had te boeken. Met name door de Soc. Dem. is haar dit 'kwalijk genomen. Zij werden inge deeld hij do dommen, de onbeWusten, die eigenlijk niet begrepen wat zij hadden te doen. Die smaad was voor ouzo vrouwen een e ore. En we vertrouwen dat zij opnieuw gaarne dien smaad zullen willen dragen. Er ishet kan niet worden ontkend bij de mannen hier en daar ecnige aarzeling en weifeling. Welnu, laten dan als de mannen ach teruitwijken, de vrouwen op de bres staan om de bedreigde veste te redden! STA9SNIEUWS Staiatk. Geref. PaVtij. Maandagavond hield de afd. van bo vengenoemde partij een© g!oed 'bezocht© openbare vergadering waarin als spreker optrad Ds. Barth van Werkendam. De Voorzitter, de heer M. van K1 in- k o n, opende de vergadering anet het la ten zingen van Ps. 99:1 en 2, gebed en het lezen van een gedeelte van Deut. 32. Vervolgens sprak de voorzitter een kort openingswoord, waarin hij van den bloei en den. groei der partij gewaagde. Met nadruk werd geconstateerd idlat al het ge leuter in do pers omtrent vereeniging met do plattoiandspartij totaal uit de l'ucht gegrepen is. Ds. Barth, daarna het woord verkrij gende zeide zich schoorvoetend op poli tiek terrein te l>egeven, omdat hij zich 'hier niet bij voorkeur beweegt. Spr. zal zich bepalen tot het besproken van de beginselen, het fundament waarop élkó Ghristelijke regeering moet stoelen. In dezen tijd nu do revolutie woelt en werkt is hot noodig ons volk terug te roepen tot het Woord van God en vast te houden aan het Zoekt eerst het Konin krijk Gods. Spr. teekent dan den afval van dezen tijd, zoowel in het volksleven als in het staatkundig leven. Door het verwerpen van de beginselen naar Gods Woord, komt men tot slavernij en dwang. De ontredderihg van Europa, dat uit duizend wonden bloedt, is een gevolg van het niet meer vragen naar den levenden God. Ook in ons land as het nacht Ook wij moeten betuigen: wij hebben God op 't hoogst misdaan. Er is een jagen naar we- reldsch genot, naast onverschilligheid voor Kerk en geestelijke dingen. Er is een loslating van de beginselen der Te- formatie en een doorwerking van de re volutiebeginselen. De monschelijke rede wordt gesteld in de plaats van Gods Woord. De geheel© linkerzijde begeert niet anders, dan de emancipatie van den mensch. Het godde lijk 'gezag wordt verworpen, het orga nisch karakter van de maatschappij ont kend, terwijl de souvereiniteit van den mensch wordt geleerd. Lijnrecht hiertegenover slaat het begin sel van de goddelijke söuvereiniteit, door Galvijn omschreven als vrijheid, orde tucht, die staat en kerk moeten doordrin gen. Vandaar zijn levensorde: een Chris telijke staat, stad, kerk, huisgezin en mensch. Hierop steunt ook het devies van Groen: tegen de revolutie liet evangelie. De geheel© strijd in onze dagen gaat tus schen deze twee begrippen: volkssouverei- niteit of Góds souvereiniteit. Deze twee begrippen sluiten elkaar vol komen uit; en daarom is het noodig het devies van Groen hoog te houden. Door de erkenning Van dit beginsel is ons land groot geworden; onze eerste staatsformatie was gegrond op de Calvi nistische of reformatorische beginselen. Vergelijk met dien tijd, de tegenwoor dige toestanden, die een afglijden van het ware fundament to zien geven, ook bij de Christelijke partijen. De bakens zijn ver zet, de reformatorische beginselen ver troebeld. De oorzaak van dit alles is, dat in 1813 wel de Franschen, maar niet de Franscke beginselen werden verdreven. We hebben toen gekregen het liberalis tische vrijheidsbeginsel, waarvan tenslot te Rome het meest profiteerde. Spr. wijst in dit verband op de toelating der bis schoppen. Van Groen wordt gezegd dat hij de Roomschen gelijkstelde met de liberalen en ze -soms beschouwd o als toevallige medestanders, maar overigens als vijan den tegenover wie hij stelling na.m. De fout van dezen tijd is, dat de Christenen zich hebben aangepast aan den geest van dezen tijd, in strijd met een Da Costa die eischte, dat het ware beginsel tegen over R. Kath. en lil>eralen gehandhaafd zou worden, en van Wormser, die er te gen toornde dat het Roomsche hof zou worden erkend. Onze tegenwoordige Ghristelijke par tijen oordeelden de coalitie noodzakelijk, tegenover ongeloof en revolutie. Dat is een moeien glimp, maar toch hebben zo op die wijze haar eigen karakter ver speeld. De kracht van voorheen, heeft daardoor plaats gemaakt voor zwakheid. Het samengaan met Rome werkt belem merend op de doorwerking der beginse len. Wij zien niet voorbij het groote gevaar dat van revolutionairen dreigt, maar ver geten niet, "dat Rome als hot er op aan komt nooit voor revolutie terugdeinst. Men kent Rome niet meer. Hot buigt niet voor de H. Schrift, maar voor 's Pau sen macht. Spr. wil geen onverdraagzaamheid, maar belijden en beleven van de reforma torische beginselen, die lijnrecht tegen over de Roomsche beginselen staan. Geen wonder, dat uit het hart onzer natie stemmen opgaan die vragen: waar gaan wij heen? Een beginsel besbaat maar niet in een program, maar het komt aan op het beleven. Men is van het begin sel afgeweken, wat Spr. bewijst ruex —u beroep op de Wilde en Ds. v. Lur "r die immers spraken van het belijden en laten van onze zonden. Een Ixnvijs dat er toch iets niet in orde is! Dit blijkt ook uit den snellen groei van de S. G. P. Spr. wijst dan op de zich steeds meer uitbreidende staatsbemoeiing, waardoor een vrij volk onder den dwang van den Staat wordt gebracht, en waaruit mede blijkt een afwijken van de beginselen. Do heer Colijn waarschuwde terecht te gen die afwijking en de neiging om aan de tegenstanders toe te geven. Wij moeten terug tot de Wet en de Ge tuigenis. Alleen dan komen we weer in de rechte lijn. Dat is het wat de S. G. P. beoogt, dio geen ander doel heeft, dan op te komen voor onze vrijheden, en te ijve ren voor de beginselen waarvoor Groen, die alle kunstmiddelen versmaadde, heeft gestreden tot aan zijn dood. Wat zou het er anders uitzien, indien die geest ook nu nog de voormannen van de A. R. partij bezielde. De S. G. P. erkent dat de Overheid re geert bij de gratie Gods, maar dat zij ook aan God rekenschap verschuldigd is. Daarom is zij geroepen voor Gods Naam en Dag op te komen, en de ontheiliging daarvan te straffen. Hoever zijn we in dit opzicht afgeweken! De Overheid is geroepen de heiligheid van den eed te handhaven; daarom is het ook verkeerd dat de verplichting van den eed onder zekere omstandigheden is los gelaten. Voorts wijst spr. op de subsidieering van het tooneel, die hij afkeurt evenals de af schaffing van de doodstraf, die in strijd is met het recht Gods, en de handhaving van de vaccinatie, waartegen de Ghr. par tijen niet voldoende hebben geageerd. Verder komt Spr. op tegen de Yerzeke- Ting 'dio hij tegen Góds Woord acht en dus ook tegen den verzekeringsplicht, waartoe de Staat niet het recht heeft Voorts waarschuwt Spr. tegen de pogin gen van den Staat om het onderwijs te reglementeeren en tegen de invoering van het Vrouweniesrecht als in strijd met Gods Woord en de A. R. beginselen. De grief die Spr. heeft te-gen de A. R. partij is het gebrek aan weerstand tegen de Socialistische beginselen. Daartegenover stelt hij het doel der S. G. P., die terugkeer wensclit tot het stand punt der A. R. lieglnselen: tegen de revo lutie het Evangelie. De vergadering werd, nadat de voorzit ter een kort slotwoord had gesproken, door Ds. Barth met dankzegging gesloten. Chr. Hisi. Unie. Gisteravond werd de aangekondigde propaganda-avond gehouden vanwege de afd. Leiden der G. II. linie. Als spreekster trad ditmaal op Mej. Frida Katz, lid der Tweede Kamer en van den Gemeenteraad van Amsterdam. De voorzitter der afd., de heer J. B. M e ij n e n, opende de vergadering mot gebed en het uitspreken van een kort ope ningswoord waarin hij dankte voor de opkomst, ook van de zijde der vrouwen, en den wonsch uitsprak dat allen met voldoening zouden luisteren naar het ge wichtig onderwerp voor dezen avond: „Do beteekenis van de plaats der vrouw bij Staten- en Raadsverkiezingen". Voorts heette hij de geachte spreekster hartelijk welkom en herinnerde hij aan de gewichtige plaats die zij inneemt in de Tweede Kamer zoowel als in den Ge meenteraad, om ten slotte ovenals ter vo rige vergadering do afdeelingskas in de offervaardigheid der leden aan te hevelen. De geachte spreekster, hierna het woord verkrijgende, begon met de opmerking dat het „vreeende" van het vrouwenkies recht er voor onze vrouwen al eenigszins af is, in tegenstelling met wat daarvan bij de vorige verkiezingen werd beluis terd. Eoliter bestaat het gevaar dat men de Slatenverkiezingen als minder belangrijk zal beschouwen dan die voor de Tweede Kamer. Evenwel geheel ten onrechte. Het eenig verschil tusschen de verhou dingen van beide KameTs is, dat de Twee de Kamer het recht heeft om wijzigingen aan te brengen, welk xeoht de E. K. mist, hoewel daartegenover staat dat zij be voegd is aan het betreffende ontwerp haar goedkeuring te onthouden. Beide Kamers worden door het volk gekozen. De Tweede Kamer rechtstreeks, do Eer ste Kamer trapsgewijze door volk en Prov. Stateü. Aanstonds blijkt nu, de groote beteeke nis der Eerste Kamer, en die van de Prov. Staten. Om die beteekenis duidelijk te doen uit komen geeft spr. een terugblik op het staatkundig terrein van vroeger, onder de heerschappij der Liberalen, die geen re kening hielden met de geestelijke facto ren in het volk, en ze allerminst erkenden op Staatkundig terrein. Het socialisme dat zich thans tegen ons verheft is een gevolg van de reactie die op cloLiberale onderdrukking volgde. Om dit alles zijn de Chr. partijen op gericht. Dus niet om scheuring te maken in het volk, maar om do verschillende stan den lot elkander te brengen. Niet in ëigon kracht, niet volgens een door de menschen ontworpen systeem, maar naar den ei'scli van Gods "Woord. Vervolgens wijst spr. op do zegenrijke invloed van een Chr. Ministerie, ook op do Buitenlandsclie politiek, die zoo dui delijk uitkwam in de oorlogsjaren. Dal Nederland is bewaard gebleven en zijn Nationaliteit, die een gonadegift van ADVERTEftTBE-PriiJS Gewone advertentiën per regel 22Yt cent. Ingezonden Mededeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën bij vooruitbeta* ling van ten hoogste 30 woorden, worden darrppU-3 ppnlnafsf pd K0 Aile Anti-Revolutfonaire Mannen en Vrouwen in den Kieskring Leided stemmen WOENSDAG 11 APRIL a.s., op No. 1 van Lijst 12. Alleen liet "witte puntje in het blokje voor den naam van den heer wordt rood gemaakt. Zoo moet uw stembiljet er uit zien, als het in de bus gaat. ffg Warnaar, W. 11 Pe™. W. Zonneveld. H. van El Veldhuyzen v. Zanten, H. HH Ouwehand, R. H§ Segers, J, P. Eikerbout, F. Zuidema, R. HH Brants, K. God js, heeft behouden, is te danken aan hot feit, dat we een vorstin hadden die zich veilig wist hij Gods bescherming. Bij de Buitenlandsche politiek wil de C. H. Unie don middenweg bewandelen en steeds naar een vreedzame oplossing zoeken. Naast do Buitenland se he is daar de Binuenlandsche politiek. Zoowel in Staten als in den Gemeente-» raad bestaat groot verschil in de be schouwingen over de plaats der vrouw in publieke lichamen. Ook hier valt van zekere zijde over drijving op te merken. Men spreekt er wel niet meer zoo be-» paal del ijk over, maar bij de behandeling van sommige wetten blijkt telkens hoe men tegenover het Ghr. beginsel staat, geer» rekening houdende met het diepe wezea rekening houdende met het diepe wezen- verschil tusschen man en vrouw. De vraag is, van welke norm men uit-» gaat hij het behandelen van huwelijks- en kinderwetten waarbij moet gerekend met de' verhouding tusschen man en vrouw. Of men alleen oog heeft voor do tallooze ongelukkigen die de maatschappij telt, of dat men zich wensclit te honden aan de Schriftuurlijke opvattingen. Ook hier willen de C. II. den midden weg bewandelen; zender het machtmis- bruik van den man in bescherming tc no men, keurt zij toch volkomen gelijkstel ling af. De vrouw heeft bij dit alles groot be- lang. Zij heeft belang bij iedere arbeidswet geving. Ook op dit terrein wil de Uniot den middenweg zoeken, en de oplossing trach ten te vinden bij het Licht van Gods Woord. Met is gemakkelijk veel te belo ven, als men weet dat men voor het ver vullen van die beloften toch niet verant woordelijk is. Anders staat het met de Chr. partijen, die blijk geven hun. verantwoordelijkheid to heseffen. Moer dan ooit zijn do binnen-, en bui-» tonlandsohe aangelegenheden zeer inge wikkeld. Ten opzichte van de taak der Prov. Sta-» ten merkt spr. op, dat deze ook bevoegd zijn om bedrijven en inrichtingen to ex- ploiteeren. Echter zal de G. II. Unie steeds protesteeren tegen een al te veel onttrekken van bedrijven aan liet parti culier initiatief. Do socialisten, tenminste voorzoover zij nog droomen van socialisatie, zouden gaarne zien dat de Staatsbemoeiing, in oorlogstijd noodig geworden ter wille van oen goede distributie, bleef gehandhaafd. Do C. H. denken er echter anders over, en zullen in Staten en Raden ijveren voor het opheffen van alle crisismaatregelen met alle ambtcnaarsrompslomp daaraan verbonden. De taak die de regeering in oorlogstijd had te vervullen is afgedaan. In 't bijzonder wil spr. wijzen op de vronschelijkheid door do G. H. steeds naar voren gebracht cm de antithése niet te ver door te voeren, geen al le groote verbijzondering toe te passen, maar om de groepen der bevolking zoolang moge lijk bij elkaar te houden. Spr. acht het gcwenscht dat do G. n. gemeenteraadsleden bij hot verkenen van subsidies aan allerlei kléine vcreonigin- gen daarmede rekening houden. Na aldus ©enigszins oen beeld te heb-» ben gegeven van wal thans op het poli lick terrein is le doen. neemt spr. nog vele gewichtige vragen die nog ovcrblij-»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1