Dagblad voor Leiden en Omstreken. NIEUWE LEIDSCHE COURANT ABO>«i»EM£.ÉTSPtilJri In Leiden en buiten Leidon waar agenten gevestigd zijn Per kwartaal f 2.50 Per week f0.19 Frar.co per post per kwartaal f 2.90 3de JAARGANG. - MAANDAG 19 FEBRUARI 1923 - No. 874 BureauHooigracht 35 - Leiden - Tel. lui. 1278 - Postrekening 58S36 AOVEKTEteTiE-P. iïJS Gewone adversentiën por regel S2H coat. Ingezonden Mecedeelingen, dubbel tarief. Bij contract, belangrijke reductie. Kleine advertentiën - bij vooruitbeta ling van ton hoogste 30 v-- Vu V De Bioscoopwet. Do Tweode Kamer hield zich de laatste dagen onledig met de behandeling van een wetsontwerp ter bestrijding van de zedelijke en maatschappelijke gevaren van de bioscoop. Dat dio gevaren bestaan, kan door nie mand worden ontkend. En dat ze menigmaal van zeer ernsti- gen aard zijn, moet eveneens worden toe gegeven. Het verdient daarom toejuiching dat de Regeering maatregelen voorbereidde om deze gevaren te bestrijden. Daartegen kwam met name van de lin kerzijde heftig verzet. Bijna zonder uitzondering plaatste men zich daar op het z.g. vrijheidsstandpunt Geen dwang, zoo heette het, maar vrij-, heid.. De meiischen moeten zelf maar uitma ken of er voor hen gevaar dreigt en in dien ze Zich moedwillig in gevaar willen begeven en ook hunne kinderen aan die gevaren willen blootstellen, welnu dan is dat hun zaak. Daar heeft de Overheid zich buiten te houden. Maar ook aan de rechterzijde was men niet eenstemmig. Ontkend kan niet worden, dat ook in de keuring, zooals do Regeering dat wenscht, gevaren schuilen. Do leden van een Rijkscommissie, die de films zal hebben te heoordeelen, zijn mensche n. Menschen misschien, met een zeer rui men blik, die alleen in het allernoodzake lijkste geval tot afkeuring overgaan. In elk geval kunnen zij niet anders ge ven dan hunne subjectieve opvatting. Een opvatting die misschien door dui zenden in den lande niet gedeeld wordt. Bovendien heeft zulk een Commissie een uiterst moeilijke taak. Per week moeten duizenden meters film worden gekeurd. Dat leidt allicht tot verslapping. Maar als de Commissie haar taak heeft verricht en de keuring is afgcloopen, dan gaat de bioscoopondernemer het land door met de mededeeling dat de film offi cieel van Overheidswege is goedge keurd. Haar uitspraak geldt voor liet geheelo land. Voor Amsterdam evengoed als voor het meest puriteinscho dorp in Zeeland. Om dit bezwaar te ondervangen was door de heeren Rutgers (A.R.Y Deckers (R.K.)) en Tilanus (C.H.) een amende ment ingediend, dat bedoelde aan de Ge meenteraden de bevoegdheid te laten eigen voorschriften omtrent de bioscoop vaat te stellen. Er zou dan bij het geven van voorstel lingen ook met locale omstandigheden gerekend kunnen worden. Met 41 tegen 36 stemmen werd dit voor- stel echter verworpen. Het is wel jammer dat deze zaak zoo ia geloopen. Do vraag kan zelfs gedaan of we op deze wijze, nu we krijgen z.g. door de Overheid gesanctioneerde films, niet ver der van huis raken, dan we reeds waren. Het moet worden betreurd dat een deel (elf) van de Katholieke leden, hierin mot do linkerzijde eene lijn trok. Wanneer we echter deze e-lf leden hij de voorstemmers tellen, dan komen we toch nog slechts tot 47 leden. En dat, terwijl do rechterzijde, Ds. Ker sten meegerekend, over zesïsig stemmen beschikt Wij weten niet de 'namen van de voor- en tegenstemmers en we weten dus ook niet welke leden afwezig waren. Maar als de Kiesvereenigingen zich ontzaglijke moeiten getroosten om zoo mogelijk één zetel te winnen, dan is hot zeer verdrietig, als telkens weer blijkt dat hij belangrijke stemmingen een deel der leden afwezig blBfh V Een leege dop. Na de Vrijdag gevallen beslissing ia voor de Standaard de aardigheid van de Bioscoopwet er af. Het blad spreekt van een leege dop, en zegt dat de belangstelling onder ons nu wel boneden het nulpunt zal zijn gedaald. Na op de bcteekenis van het amende ment te hebben gewezen, zegt ons hoofd orgaan: „Dezen gang van zaken betreuren we vooral hierom, wijl heb amendement vrucht was van overeenstemming tus- 9chen leden der drie rechtsche groepen. De eerste drie ondertcekenaars waren een A.-R., een G.-H. en een R.-K, Maar toen het op stemmen aankwam liep een aantal leden der Roomsche frac- tio naar het Linksche kamp over en viel het amendement. De verdere tijd aan de behandeling be steed, lijkt ons thans pure verspilling: De Nederlander spreekt zich uit in dcnzelfden geest en zegt: „Het wordt nu een gulden tijd voor do bioscoop-ondernemers, het valt juist goed in een tijd van malaise. Nu kan men zijn onderneming met meer zekerheid inrich ten. Men hoeft nu vasten grond onder de voeten. De smaak van zoo'n Rijkscommis sie heeft een gewiekst ondernemer spoe dig genoeg te pakken..en dan vooruit maar met de films! Het is om bitter te worden, 'dat de meerderheid van de Tweede Kamer zul ke beslissingen neemt. Het zijn de geheele linkerzijde, behalve Mejuffrouw Van Dorp en 16 Katholieken, die voor deze averecht, sclie volksopvoeding verantwoordelijk zijn. Het amendement-Rutgers-Deckers- Tilanus, dat bedoelde aan de Gemeente raden dc bevoegdheid to laten eigen voorschriften omtrent de bioscoop vast te stellen, werd verworpen met 41 tegen 36 stemmen. Het schijnt ons moeilijk te weörspre- ken, dat de toestand in Nederland, (en aanzien van de bioscoop voor volwasse nen, bij aanneming van dit wetsontwerp, slechter zal worden mplaats van beter. AlLeen zeer goede bepa lingen ten opzichte der m i n d e r- j arigc.n zouden het ontwerp moge lijk nog cenige waarde kunnen geven". STADSNIEUWS Verkiezing Gemeenteraad. Naar wij vernemen heeft de heer J. de Lange, oucl-wethouder van Finan ciën, te kennen gegeven niet opnieuw een candidatuur voor den Gemeenteraad te kunnen aanvaarden. Prof. dr. W. H. Keesom. Tot gewoon hoogleeraar hij de facul teit voor wis- en natuurkunde aan de Rijks Universiteit alhier, om onderwijs te geven in natuurkunde is benoemd prof. dr. W. H. Keesom, hoogleeraar aan de Veeartsenijkundige Hoogeschool te Utr. Dr. Keesom is afkomstig van Texel, be zocht do H.B.S. te Alkmaar en studeerde te Amsterdam bij de hoogleeraren van der Waals, Zeeman, Korteweg, van Pescb van 't Hoff en Bakhuijs Roosenboom. In 1900 vertrok de heer Keesom naar Lei- den, waar hij eerst assistent word bij prof. Kamerlingh Onnes, om daarna op te treden als conservator bij het natuur kundig laboratorium aldaar. In 1904 pro moveerde hij aan tie Amsterdamsche uni versiteit bij prof. van der Waals op een proefschrift, getiteld: Over sotermen van mengsels van koolzuur en zuurstof. Na zijn promotie tot doctor in de na tuurkunde, bleef dr. Keesom conservator aan liet Leidsche natuurkundig laborato rium. In 1917 kwam dr. Keesom als leer- aar in de natuurkunde aan de Rijks Vee artsenijschool te Utrecht, om in 1918 hoogleeraar aan deze instelling te wor den, toen deze werd verheven tot een in richting van hooger onderwijs, tot hooge school. Voorzitters van keuringsraden. Tot voorzitters van de keuringsraden, welke aanvangende 16 Maart a.s. zitting zullen houden tot het geneeskun dig onderzoeken van de dienstplichtigen der lichting 1924, zijn benoemd: Leiden: I maj. der inf. P. A. de Rid der; idem II gep. luit. kol. H. v. d. Broeke. De Statonkieskring „Leiden" der 'A'. R. partij zal a.s. Zaterdagmiddag een ver gadering houden in „Amicitia" alhier. Wij vestigen er do aandacht op, dat dit maal do persoonlijke convocatie's achter wege blijven en de leden alleen door do in dit nummer voorkomende advertentie, ter vrgadering worden opgeroepen. De afgevaardigden der plaatselijke kies vereenigingen zullen dus goed doen, zich onderling van te voren met elkaar te ver staan. Met zekerheid kan thans worden go- meld, dat het kantoor der Boazbank wordt verplaatst van Oude Rijn 6 naar Breestraat 150. Na restauratie en inrich ting van het perceel, hoopt men einde Maart, begin April het nieuwe kantoor te openen. De onverwachte sneeuwval de laat- ste dagen heeft ook hier een ongekende levendigheid gegeven. De arresledcn, die zoo lang ongebruikt bleven, werden te voorschijn gehaald en vanmorgen zagen we zelfs een slede door motorische kracht voortbewogen. De jeugd vermaakte zich gisteren over al met het „baantje-glijden" wat echter voor ouderen het gevaar opleverde om op onzachte wijze met het aardoppervlak in hotsing te komen. Ook het sneeuwballengooien en het „wassclien" gaf voor de jeugd heel wat vertier Lang zal dit spel echter waarschijnlijk niet duren. Vanmorgen werden reeds da delijk de werkloozen gemobiliseerd om de sneeuw van de straten te verwijderen en bovendien is tlians ook de dooi ingetre den,, zoodat binnen korten lijd de sneeuw wel zal hebben plaats gemaakt voor een modderige massa, die vooral voor de smalle straten met druk verkeer als b.r. de Hoogewoerd, een ware ramp is. De hevige sneeuwval was oorzaak dal hedenmorgen verschillende trams nogal vertraging hadden. Gistermiddag te circa 4 uur ont stond er een schoorsteenbrand in den schoorstten van de directiekeet, staande op het terrein van het in aanbouw zijnde Academisch Ziekenhuis. Met behulp van een minimax is het vuur door de brand weer gebluscht. Schade is niet aange richt. ii Hedenmorgen circa 8.15 uur ont stond een schoorsteenbrand ten huize van den koekbakker Van Noordt in de Pie- terskerkkoorsfceeg alhier. Do oorzaak van den brand is te wijten aan eenon vuilen schoorsteen. Schade is niet aangericht. Tegen een zekeren P. is proces-vei'- b'aal opgemaakt omreden hij uit den muntgasmeter van zijn ouders in don loop der laatste maanden op verschillen de tijden geld ontvreemd heeft. De Comipissaris van Politie te Dordrecht, waarschuwt, op advies van den Armenraad aldaar, de ingezetenen tegen inzamelingen, die G. Postma doet door het geheele land ten bate eoner z.g.n. werkverschaffing, ondersteuning aan blinden en andere hulpbehoevenden, Celebesslraat 2, Amsterdam, en eerstge noemde raadt ten sterkste af, namens die vereeniging, aangeboden kwitanties, zon der voorafgaand onderzoek, of het daar op vermeld bedrag werkelijk verschul digd is, te voldoen. ïn de Stedelijke Werkinrichting zijn in de week van 11 tot en met 17 Februari opgenomen 188 volwassen personen en 14 kinderen. Totaal 202 personen. BINNEHLAND Stemming voor de Gemeenteraden. Men schrijft aan de „Standaard": Vele gemeentebesturen zullen weldra voor de vraag gesteld worden of zij de stemming voor den gemeenteraad voor of n a 15 Mei a.s. zullen houden. Wordt deze stemming gehouden voor 15 Mei, dan dan kan op de verschillende stembusbureaux gebruik gemaakt worden van de oude kiezerslijst, die te vorigen jare in vele gemeenten gedrukt werden voor de stemming voor de Tweede Kamer De nieuwe kiezerslijst behoeft den enkel geschreven te worden, daar voor het jaar 19231924 geen stemming in uitzicht is. Doet men het op of na 15 Mei, dan moet men deze uittreksels weer laten drukken volgens de nieuwe lijst, welke op dezen datum van kracht wordt. Aan dit laatste is veel tijd voor het in gereedheid brengen on veel kosten van drukken ver bonden. Vele gemeenteraden zullen er dus, met liet oog op bezuiniging voor gevoe len, om nog gebruik te maken van de oude lijst en dus de stemming voor 15 Mei a.s. uitschrijven. Anderszijds is het echter een voordeel, dat bij 't stemming na 15 Mei de nieuwe kiezerslijst gehruikt kan worden en dus tal van personen, inzonderheid zij die pas 25 jaar oud zijn geworden, aan de stemming deel kunnen nemen, dio anders voor deze stemming nog uitgesloten zou den zijn. Voor een zoo groot mogelijke deelname aan de stemming is natuurlijk zeer veel te zeggen. Handel met Cuba. Aan Nederlandsche firma's, die han delsbelangen op Cuba hebben, wordt in overweging gegeven zich te wenden tot de afd. Handel van het Dept. van Arbeid, H. en N., Bezuidenhoutscheweg 30, Den Haag, onder aanduiding van den aard dier belangen. De duinen te Noordwijk. De vele verhalen en berichten, welke de laatste dagen over de Noordwijksclie duinen en de sluiting daarvan de ronde hebben gedaan, hebben niet alleen ver warrend gewerkt, maar waren ook op verschillende punten in strijd met de werkelijkheid. Aan het departement van Financiën heeft men ons, zegt de Telegr., op ons verzoek, over de duinengeschiedenis in 't algemeen, en die van Noordwijk in 't bij zonder, uitvoerig ingelicht, terwijl de mi nister van Financiën, jhr. mr. D. J. de Geer, zoo vriendelijk was, ons nog even zijn standpunt met betrekking tot do voor genomen afsluiting der Noordwijksclie duinen toe te lichten. Zich aansluitendo aan wat Z.Exc. op de vragen van het Tweede Kamerlid den heer Van Raven- steijn heeft geantwoord, wees de minis ter ons er op, dat het op het verzoek van het hoofd der politie te Noodrwijk was, dat hij tot de voorgenomen regeling order gaf. Niet, zooals gemeend wordt, in 't be lang van 's Rijks duinen, doch juist in 't belang van de hadplaats Noordwijk zelf. Zooals uit de mededeelingen der poli tie bleek, was liet in het belang der bad plaats, dat uit een zedelijkheids- en vei- iiglieidsoogpunt werd opgelegd, om daar door een ongestoord wandelen te kunnen Aan het Zoeklicht Loiiiea, ID Feb. u 923. Een wonderschoon sneeuwkleed vlekkeloos rein, waarvan ieder onder-» deel opzichzelf een wonder is, dekt weer do aarde. En hot spreiden van dat kleed is een prediking. Onze belijdenis zegt het zoo schoon: „Do scheppinge, onderhoudinge en de regeeringhe der gheheele wereld is voor onsen ooghen als een scoon boec in wel- cke allen schepselen, groote ende c'-njne, ghelijk als letteren zijn, Die ons de on- sienlicke dinghen Gods, gheven te aan schouwen, namelyck sijn eeuwigho Moghentheyt ondo Godtlieyt". Inderdaad als een „*oon boec". Immers: „H ij geeft «neeuw als wol" en „Hij zegt tot de sneeuw: wees op de aar de". Ongetwijfeld, de mensck heeft het ver gebracht. We mogen met recht spreken van de wonderen der techniek. Maar toch, als we zien hoe als met zachte hand de aarde door het sneeuw kleed wordt toegedekt dan past nog al tijd het woord van Elihu tot Job: „Hebt gij wetenschap van de opwegin gen der dikke wolken, de wonderheden desgenen die volmaakt is in weienschap pen?" OBSERVATOR. garandeeren. De minister nam dus zijn besluit irf het belang van do badplaats en het vreemdelingenverkeer, dat natuurlijk geschaad wordt wanneer men zich niet veilig in de duinen kan bewegen. Dat de Vereeniging voor Vreemdelingenverkeer juist een benadeeling van do badplaats- belangen daarin ziet, doet dus wel ecnigs- zins vreemd aan. Ten slotte verklaarde de minister, dat, wanneer het gemeentebestuur van Noord wijk hem zou verzoeken den getroffen maatregel op te heffen, hij zulks gaarne zou doen. De minister heeft uitsluitend gehandeld in het belang der betrokken gemeente, dat bij hem op den voorgrond stond. Dat foto's en een handteekening noodig zouden zijn op de verstrekte kaarten voor de betreding van de aan de Staats domeinen behoorende duinen was, naaf de minister ons verzekerde, onjuist. Het was absoluut niet de bedoeling een soort paspoort in te voeren, maar zich te bepa len tot gewone toegangskaarten. Ontwerp Invoerverboden. De heer Eleskens c.s. liceft het wets voorstel tot het instellen van invoerver boden ingetrokken, nu zeer vele /eden van do Tweede Kamer zich or tegen ver klaard hebben. In hun brief van intrek king schrijven zij vervolgens: „Verder is het aan ondergetcekendcn bekend, dat verscheidene leden der Kamer zich niet tegen het nemen van maatrege len tot tijdelijke invoerbelemmering zul len verzetten, wanneer de voorstellen daar too van de zijde der Regeering uit gaan, terwijl zij tevens mogen veronder stellen, dat de Regeering vooral in den laatsten tijd tot de overtuiging zal zijn gekomen, dat een groot gedeelte onzer in dustrie in een noodtoestand verkeert, wel ke het nemen van bijzondere wettelijke regelingen noodzakelijk maakt. In een en ander vinden ondergeteken den aanleiding te berichten, dat zij op een verdero behandeling van het boven genoemde wetsvoorstel geen prijs meer stellen." Spoorweg perso irv Men meldt, dat in een Zaterdag to Utrecht gehouden buitengewoon huishou delijk congres van den Prot. Christ, bond van spoor, en tramwegpersoneel besloten is, de wachtgeldregeling voor spoorweg personeel tc aanvaarden. FEUILLETON Van hooger Orde. Naar het Engelsch. „Arme juffrouw March." „Waarom arm? Zij is niet een vrouw om er medelijden mee te hebben, maar om eerbied voor to koesteren. Dat zou je ook gedacht hebben, als je ze vanmor gen gezien badt. Zee lief zoo wijs zoo vol moed. Phineas" en ik kon zijn lippen zien trillen, „dat is een vrouw zooals Salomo bedoelde, toen hij zeide: „Hooger dan koralen is hare waardij." ,,Ik denk ook zoo. Ik twijfel niet, dat, als zij trouwt Ursula March, „een kroon voor haar echtvriend" wezen zal." Mijn woorden of de onderdrukte zucht, welke hen vergezelde, schenen John te doen opschrikken, maar hij zeide niets. Ook kwamen wé dien dag niet meer op dit onderwerp terug. Twee dagen later volgde ons klein ge zelschap de lijkkist door het portaal van kamperfoeli, waar wij 't laatst den ar men mijnheer March gegroet hadden 1 naar liet kerkhof, weinig grootcr dan een tuin, waar, met lange tusschenpoozen, de weinige doodon van Enderley worden neergelegd. 't Was een kleine stoet eerst de dochter, aan den arm en gesteund door de goede mevrouw Tod, dan John Halifax en ik. Zoo begroeven wij hem den vreemdeling, die op dat oogenhlik en se dert, zooals John dat uitgedrukt had „onze doode" scheen te wezen. Wij volgden de wees naar huis. Zij had zich ferm gehouden en had bij 't graf onbewegelijk gestaan, met de hoed in 't gezicht. Maar toen we terug kwamen en zij opzag naar 't welbekende venster van het ziekenvertrek, nam mevrouw Tod haar in de armen. „Kom," zei John, met gesmoorde slem, en wij gingen heen. Dien goheelen dag bleven we in onze zitkamer, eens die van juffrouw March; we probeerden tot den gewonen gang van zaken terug te keoren; maar dat was on mogelijk. Er scheen een onmerkbare, maar groote verandering te hebben plaats gehad, 't Scheen alsof 't een jaar gele den was, dat we zoo vroolijk thee had den zitten drinken onder den appelboom. We vernamen dien dag niets van juf frouw March. Den volgenden dag ontvingen we een boodschap om ons te bedanken voor „on ze vriendelijkheid". Ze moest haar kamer houden, zei mevrouw Tod, want hoewel ze niet ernstig ziek was, was ze toch ge heel afgemat. ï)e volgende drie dagen, als ik John tegemoet ging wanneer hij uit Norton Bury terug kwam, zag ik dat zijn eerste blik viel op het raam van do kamer, wel ke de mijne was geweest. Ik vertelde hem altijd, zonder dat hij vroeg, wat me vrouw Tod mij over haar toestand ver leid had; hij noemde zelden juffrouw March's naam. Den vierden morgen vroeg ik hem toe vallig of hij mijn vader had verteld, wat hier gebeurd was? i „Noen." Ik zag verbaasd. J „Moet ik 't hem zeggen? Als gij dat wilt zal ik 't doen, Phineas!" „O, neen. Hij interesseert zich weinig voor vreemden." Spoedig daarop zei John: „Waar schijnlijk zal ik van avond laat wezen. Na werktijd wou ik even met je vader spreken." Hij stond besluiteloos bij den haard. Ik zag aan zijn gezicht, dat hij iets had. „David." „Ja jongen." „Wat wilt ge met mijn vader bespre ken!" „Dat kan ik je nu niet zoggen. Mis schien van avond. Maar och, 't is niets, niets." „Iels wat jou betreft kan nooit „niets" voor mij zijn!" „Dat weet ik," zei hij hartelijk, en ging dc kamer uit. Spoedig daarop reed hij weg; maar niet voordat hij, als eiken dag, een blik geworpen had naar :t venster van do ka mer, waar, droef en verlaten, behalve do vriendelijke zorg van mevrouw Tod, dc jonge wees lag. 's Avonds, juist voor bedtijd, .zei hij mot een ietwat droeve glimlach. „Phineas, je wilde welen, waarover ik met je vader wou sproken?" „Ja, zeg ;t me!" ,,'t Is haast niet de moeite waard om 't te zeggen. Ik vroeg hem alleen, hoe hij zijn zaken was begonnen voor zich zelf. Hij was, geloof ik, weinig ouder toen dan ik nu ben." „Juist een-en-twintig." „En ik zal de volgende Juni ecn-en- twintig zijn." „Wilt gij voor jo zelf beginnen?" „Of ik!" cn hij lachte ietwat bitter en zei, „iedere zaak vereischt kapitaal en de eenigc zaak, welke ik goed versta, een zeer groot kapitaal. Noen, neen Phineas; je zult mij 't volgende jaar geen tweede looierij zien opstellen. Mijn kapitaal is nihil." „Behalve jeugd, gezondheid, moed, eerlijkheid en enkele andere van die klei nigheden!" „Van welke ik echter geen enkele in geld kan omzetten. En je vader heeft mij nadrukkelijk verzekerd, dat een leerlooier zonder kapitaal niets kan uitrichten." „Behalve, zooals 't goval mot hemzelf was, wanneer hij als compagnon opgeno men wordt in een zaak, waarin z jn diensten evenveel waarde hebben als ka pitaal. Zeker, mijn vader verdiende eerst weinig, niet veel meer clan gij nu ver dient, maar hij kon netjes leven on in verloop van tijd zelfs trouwen." Ik zag met opzet niet naar hem, toen ik dat laatste woord sprak. Hij antwoordde niet, maar oven lr.lor kwam hij bij miju stoel leunen: „Phi neas, je bent een wijs raadsman. Ik bob mij zelf veel gekweld aangaande niju toekomst, maar nu grijp ik moed. Mis schien zal eens noch gij noch iemand an ders over mij zich behoeven te achAzne». „Dat zal niemand doen, zelfs nu niet." „Als John Halifax, niet als d* jongen? O, jongen d»uir wruivt 4m schoen. Hier vergeet ik al 'l onbahiia#- lijko, b'en ik geheel mij zelf, maar op 't oogenhlik als ik naar Norton Bury te rug ga hoewel 't verkcord is, slecht is en ik 't van mij afzetten moet dat sa vooi Uom laat ons over wat andars spreken!" „Over juffrouw March? zij is voel beier vandaagl" (Wordt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1923 | | pagina 1