Dagblad voor Leiden en Omstreken
ABONNEMENTSPR JS
IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN
WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN
PER KWARTAAL 12.50
PER WEEK 10.19
FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90
3de JAARGANG. - DJNS3AG 28 NOVEMBER 1922 - No. 806
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Tel. int. 1278 - Postrekening 58936
ADVERTENTiE-PnlJc.
DES ZATERDAGS 10.30
PER GEWONE REGEL 10,221
KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens
80 woorden 80 cent; Zaterdags 75 cent
bij vooruitbetaling. ï-ï
INGEZONDEN RECLAMES
Dit nummer bestaat uit twee bladen
De Kamerverkiezingen 1922
Van heb Kuyperhuis ontvingen wij de
volgende beschouwingen omtrent den uit
slag der verkiezingen in den Kamerkies-
kring „Leiden."
Ons stemmental in dezen kieskring liep,
vergeleken met dat van 1918, in totaal
3.32 der geldige stemmen achteruit.
Brachten we het in 1918 tot 22.08 nu
bereikten we slechts 18.76 der geldige
stemmen; éen tekort van ongeveer 4G00
stemmen.
Het aantal kiezers was nu ruim 2.21 maal
eoo groot als voor 4 jaar (1918 69920; 1922
154.860); dat der geldige stemmen werd
vermenigvuldigd met ruim 2.2 (63283
139292 en het A. R. stemmental met ruim
1.67 (13974—26135.)
Vergelijken we naar dezen maatstaf den
aanwas der andere partijen, dan blijkt het
stemmental der O H. te zijn gegroeid mot
den factor van ruim 3.52 (7817—27566), de
C. D. met 2.35 (180—423), de Platt. met 2.87
(194557), de C. S. echter slechts met 1.05
(923969). Zich aandienend als Rechtsche
groepen kwamen thans voor 't eerst aan
de bus de Sb. Geref., de Herv. (Ger.) St. en
de Chr. Volkspartij en behaalden resp.
2694, 1041 en 252 stemmen.
De R. K. zag haar stemmental bijna 2.35
maal zoo groot worden 1695639781).
Van de Linkerpartijen ging de uiterste
vleugel (Comm. en Soc. P. gezamenlijk)
achteruit zelfs in stemmental (1358—1313).
Do gezamenlijke Vrijzinnigen alle schakee
ring bijeengevoegd, werden bijna 1.73
maal zoo sterk (1207621464) en deJ3.D. A.
P. ruim 1.74 maal (9805—17097).
Aan ons tekort droegen beide staten-
kieskringen bij. Leiden daalde met 4.09
der geldige stemmen (1918 19.4 1922
15.31 en Gouda met 2.81 (24.26
21.45), resp. met ongeveer 2-100 en 2200
stemmen.
De stemmenvermeerdering was aldus:
Sfcatcnkk. Leiden Geld. St. 1918: 25S17;
1922: 59768; verm, cijfers: ruim 2.31; A. R.
st. 1918: 5010; 1922: 9156; verm. cijfers:
bijna 1.83.
Statenkk. Gouda Geld. st. 1918: 36949;
1922: 79562.; verm. cijfers: ruim 2.15; A. R.
st. 1918: 9156; 1922: 17060; verm. cijfers:
ruim 1.9.
(N.B. Wc moeten hier opmerken, dat de
vermelde cijfers dezer Statenkicskringen,
verkregen door samenstelling van do ous
verstrekte - gemeentelijke cijfers, niet ge
heel overeenstemmen met de totaio cijfers
van den rijkskieskring, zooals die vermeld
zijn in het officieel© proces-verbaal van
het Centrale Stembureau, Staatsblad Ho.
139. Het geringe verschil konden we niet
corrigeeren.)
Wanneer we thans statenkieskringsge-
wijze de stembus-uitslagen in do verschil
lende gemeenten bezien, dan blijkt dat
in den statenkieskring slechts een tweetal
gemeenten winst hadden to boeken, n.1.
Leiderdorp met8.21 der geldige stem
men (1918: 50.5 1922: 58.71 en Sas-
senheim 0.66 (23.6—24.26.)
Daarentegen liepen Warmond, Hillegom
en Koudekerk 'n weinig terug, resp. met
0.55; 0.66 en 0.74 Grooter achteruitgang
leden we in Voorschoten 3.09 (24.22
21.13), Leiden 3.21 (17.74—14.53), Oegst
geest 3.39 (21.6218.23), Noordwij k
4.52 (18.69—14.17), Voorhout 4:80 (8.7G-
3.9), Wassenaar 5.13 (16—10.87), Lissc
5.41 (19.3213.91), Noordwijkerhoub 6.02
(7.38—1.3), Zoeterwoude 6.52 (12.51—
5.99), Katwijk 8.13 (21.93—13.8), Valken
burg 9.61 (25.6116) en eindelijk Rijns
burg12.88 (58.S—45.92).
Om deze verliezen billijk te beoordeelen,
zou echter nog in acht moeten worden ge
nomen, dat sedert 1918 in dezen kieskring
een annexatie plaats greep: de -stad Lei
den slokte gedeelten der gemeenten Lei
derdorp, Zoeterwoude en Oegstgeest ia.
Niet onwaarschijnlijk kwam 't ten aanzien
van Leiderdorp in liet dorp onze stemmen
verhouding ten goede, zoodat onze groei
daar niet zoo gunstig was als heb percen
tage zou doen vermoeden; in de stad daar
entegen ten kwade. Vooral het roode ele
ment werd verplaatst.
Het mocht ons evenwel niet. gelukken
nauwkeurig vast te stelten, welke deelen
uit do ééne gemeente in do andere over
gingen. Wo konden alleen nagaan, - dat
Oegstgeest een buurt verloor, die in 1918
301 geldige stemmen, w.o. 82 A. R. bracht.
Dit maakt de percentsge wij ze-verhouding
voor deze gemeente iets gunstiger dan uit
bovenvermelde statistiek blijkt. Trekken
we deze getallen van de cijfers van 1918
af, dan wordt ons percentage in Oegstgeest
bij de vorige verkiezing 19.15 en nu 21.13,
zoodat er slechts een tekort is van
1.98
Voor de andere gemeenten i3 zulk een
nadere berekening niet te maken dan in
totaal. Willen we die volledigheidshalve
geven, dan vinden we voor Leiden, Leider
dorp, Zoeterwoude en Oegstgeest samen:
Geld. st. 1918: 14126; 1922: 32434; verm.
cijfers: bijna *.3; A. R. st. 1918: 2677; 1922:
5011; verm. cijfers: ruim 1.87; geld. st.
1918: 18.95; 1922: 15.45. Een tekort alzoo
ï&n 2J5 of r«iin 1100 stemmen.
In den Statenkieskring Gouda teekenden
zich 7 gemeenten met minder beduidende
winsten en 6 andere met geringen achter
uitgang af.
Grooteren vooruitgang brachten Bleis-
wijik 1.24 pöt. (23,13—24,37), Pijnacker 1.4
pCt. (10,04—12,04). Stolwijk 1,44 pCt.
(27.6429,08), Krimpen ad. IJsel 1.52 pCt.
(33,68—35,2), Wcnbrugge 1.79 pOfc. (23.68
30.47), Oudiekerk ad.. IJsel 1.85 pOb. (57.76
—59,61), Boskoop 2,06 pGt. (-20.72—28.78),
Lange Enige Weide 2.28 pOt. (53,856,08).
Bergschenhoek 2,52 pCt. (8,6-111,13),
Papekop 4,48 pCt. (21,0525,53), Nieuw
veen 6,01 pOt. (20,7726,78), Krimpen ad.
Hek 6.64 -pOb. (38.6345,72), Ammerstol
7,35 pCt. (4.01—11,36), Haastrecht 7,92 pOfc.
(14,5122.43) en Waarder niet minder
dan15.98 pCt. (43.71—59.69).
Bedienkelijken achteruitgang leden we in
Bedeel 1,07 pOt. (20.09—19,0-2), Woerden
1,16 pCt. (11,72—10,56). Schiebroek 1.32
pGt. (20,55—19,23), Alkeniade 1,11 pCt.
(10.119), Nieuwkoop 1,85 pöt. (8,126.27),
Alphen ad. Rijn 2,04 pOt. (28,926,86), Reeu
wijk 2,09 pOt, (1916,91), Oud-ewia-ter 2,76
pCt. (19,14—16,38), Vlist 3 pCt. (47,00-
44,06), Zevenhoven 3,28 pGt. (18,1814,9),
Barwoütswaaider 3,32 pOt. (38,4235,1),
Gouda 3,93 pCt. (18,1914,26), Ze.venhuizen
4,08 pOt. (18,54—24.46), Ter Aar 4,9 pCt-.
(18—13,1), Nieuwcffkcrk ad. IJsel 5,65 pCt.
(24,8819,23), Rijnsaterwoude 5.96 pöt.
(24,56—13,5), Ca-pelle ad, IJsel 6,86 pCr,
(29,322,44), Bergambacht 7,37 pGt. (51,87
—44,5), Gouderak 7,4 pÖt. (39,08-31,63),
Zwaumierdtam 8,39 pöt. (32,3723,98),
Nootdorp 10,-59 .pCt. (17,346,75), Berker-
wouide 15,1 pCt. (31,116), Zegwaart 15,91
pOfc. (33,62—17,71), Moer capelle 16,28 pOt.
(5538,72). Zocteamecr 16,7 pCt. (30,15—
13,45) -en Benthuizen50,32 pCt. (G4,48—
14,16).
Na een uitvoerig overzicht omtrent het
verloop dor ste-mmen-cijfers wordt de vol
gende conclusie getroiklken
Conclusie.
In de stad Leiden schijnen we verloren
to hebben aan alle Rechtsche groepen,
uitgezonderd de C.S,
In Zoeterwoude, waar ons stemmental
in absoiuten zin daalde, zal daarvan wel
de hoofdzaak zijn te zoeken in de anexa-
tie, In Oegstgce-st is dat ten de.ele heb ge
val. Toch kwamenwe er bovendien nog
een 30 stemmen te kort, die ons wel door
C.H. en S.G. zullen zijn afgesnoept.
In .Voorschoten verklaart zich ons. lager
percentage gedeeltelijk uit den ovèr-
matigen groei van het totaa-l der geldige
stemmen, waarin wij niet schijnen gedeeld
te 'nebbende rest verloren, we vermoede
lijk aan C.H. en S.G.
Hoewel de daling in Vlist niet zoo ge
ring was 3 pCt. beteekenib dit toch
slechts een gemis van 6 stemmen; wel
licht zijn het de 1 S.G., 4 R.P. en 1 C.V.
Ook in Beriel en Schiebroek is ons lager
percentage in stemmen omgezet niet zoo
groot. We vinden ze in eerstgenoemde
plaats vermoedelijk bij de R.P., in de laat
ste bij de S.G. terug.
In de stad1 Gouda- hebben C.H., C.S. en
S.G. in ops kiezerskorps gevrijbuitercl.
Nieuwèi'kerk onderscheidt zich duidelijk
van alle. andere door heb massale weg
blijven der vrouwen. De gevolgen waren
voor de C H. blijkbaar erger dan voor ons
de poenale sanctie voor hun liefde voor
Ihet vrouwenkiesrecht. Mogelijk heeft dat
ons zelfs nog ©enige winst uit hun stem
mental van 1918 bezorgd. Voorts is ons
tekort in 't algemeen te zoeken bij de C.li
te Rijnsburg, Valkenburg, Noord w ijker-
hout, Voorhout 1 Katwijk, Wassenaar Al
kemade, Zevenhoven, Barwoutswaarder en
Npobdorp., Bij de, S.G. te Rijnsaterwoude,
Nieuwkoop, Roem wijk,Berken wonde, Gou-
denak, Bergambacht, Zevenhuizen Capelle
a.d. IJsel, Zoe.teimeer. Zegwaart en Bent
huizen.
In deze laatste drie plaatsen heeft het
anti-papisme der H.(G.)S. ook op, ons zijn
triomfen gevierd.
En in Noordwijk, Lisse, Alphen a.d Rijn,
Zwammerdam Ter-Aar, Woonden, Oude
water en Mcercapelie heben we aan C.H.
en S.G. beide onze stemmen moeten af
staan.
STADSNIEUWS.
ZAKELIJKE BEDRIJFSBELASTING.
Door de Kamer van Koophandel en Fa
brieken voor Rijnland alhier is aan den
Gemeenteraad het volgende adres ge
richt
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Rijnland te Leiden, het' bij Art. 12
der wet op de Kamers van Koophandel
officieel aangewezen lichaam om gemeente
besturen adviezen of inlichtingen te geven
over die aangelegenheden, die handel en
nijverheid betreffen, wendt zich nogmaals
tot Uwen Raad mét liet eerbiedig doch
dringend verzoek thans de verordening op
de heffing van eene Zakelijke Belasting op
het Bedrijf in te trekken, althans die bui
ten werking te stellen.
In overeenstemming met 'de argumenten,
samengevat in het adres van 20 Mei 1922,
'grond zij dit verzoek op de navolgende
overwegingen.
Iii" de eerste plaats' acht de Kamer de
rechtsgrond waarop deze belasting rust
onjuist. De rechtsgrond wordt in het ge
meenteblad van' 23 April 1921 door B. en
W. aangegeven als volgt:.
N.V.Leidsehe Ijzerhandel
Firma J. C. Bernard
SI 22-26
ER BESTAAT GEEN TWIJFEL
of U vindt in onz9
Kachel-étalage
het beste
St. Nicolaas-Cadeau.
55T
„Vrij algemeen wordt deze belasting
als- een der gelukkigste aanvullingen
van het gemeentelijk belastinggebied
beschouwd. De bedrijven met een tal
rijk arbeidsperscneei-kosten tegenwoor
dig, döóreengenoïncn veel meer. aan
de gemeenten, dan het voordcel dat zij
aanbrengen. Het is dus billijk, dat die
bedrijven als zoodanig, alleen dus we
gens het gevestigd zijn in deze ge
meente en onafhankelijk van de woon
plaats der bestuurders of aandeelhou
ders in de lasten der gemeente eenigs-
zins bijdragen."
Met genoegen constateert de Kamer,
dat B. on W. van oordeel zijn, dat er een
zeor bijzondere reden aanwezig moet zijn,
alvorens men aan ééne speciale categorie
met vrijlating van alle anderen een belas
ting mag opleggen.
Het beginsel, dat somwijlen schijnt ge
huldigd te worden, alsof rijk en gemeente
het geld van de burgers voor het nemen
hebben als- ze maar een kans zien om het
terecht of ten onrechto tc bemachtigen,
blijkt derhalve aan en W. ten eenen-
male vreemd te zijn.
Aan den anderen leant is echter duide
lijk, dat de motiveerieg Welke B. cn W.
hier gebruiken, onjuist is. 'Onze Kamer
kan niet aannemen, dat B. en.W. staande
zullen houden, dat de „bedrijven" zooveel
aan de gemeente kosten.
Hot is echter blijkbaar do bedoeling, dat
do arbeiders in de bedrijven Werkzaam,
m&er aan de gemeente- kosten, dan zo als
belasting opbrengen. Iets wat echter met
tal van andere ingezetenen eveneens heb
geval is, ook bij tal van zelfstandige per
sonen en ook bij de arbeiders, die aan
bedrijven verbonden zijn, waar minder
dan 10 arbeiders werkzaam zijn.
De vraag zou echter gesteld kunnen wor
den, of do bedrijven aansprakelijk gesteld
moeten worden voor de aanwezigheid van
cene groote arbeidersbevolking in eene
gemeente.
Volgens de meening onzer Kamer komt
deze vraag eerst aan de orde wanneer een
industrie zich zou vestigen in eene omge
ving, waar geen of veel te weinig arbeiders
zouden zijn. Dat dit tot de zeer hooge uit
zonderingen behoort en in geen geval op
de gemeente Leiden van toepassing is, is
ook Uwen Raad zeer wel bekend.
Onz.e Kamer is dan ook van een geheel
tegenovergestelde mcening. Van oudsher
vindt men in elke plaats tal van minder-
gegoeden, die dooreengenomen veel meer
aan de gemeente kosten, dan ze als be
lasting inbrengen. De vraag echter waar 't
bier op aan kemt is deze: verminderen of
vermeerderen de bedrijven die kosten voor
do gemeente. De aanwezigheid van een be
drijf in eene gemeente stelt een groot ge-
dclto van do inwoners, die anders armlas
tig zouden zijn en in het geheel geen be
lasting op zouden kunnen brengen, in staat
in hun eigen onderhoud te voorzien en
bovendien nog in de belasting bij te dra
gen, waarom het voor de gemeente Leiden
geen nadc-el, maar een voordeel is, dat cr
zich sedert eeuwen flinke bedrijven be
vonden hebben cn dat clit aantal zich, bij
de toenemende bevolking van Nederland,
zoowel als van de stad Leiden, naar ver
houding heeft uitgebreid. De tijden, waarin
de bedrijven ten onder gaan, zijn en waren
voor de arbeiders, evenmin als voor de
gemeente, fihantiecl voordceltg.
De Kamer is derhalve van oordcel, dat
de geciteerde woorden uit ga air van
een verkeerde opvatting om
trent de feitelijke omstan
digheden.
Bovendien hangen met dat onrechtvaar
dig karakter dezer verordening verschil
lende nadeden samen,
De Kamer neemt de vrijheid Uwen Raad
daartoe op liet volgende te wijzen:
le. dat A'an ééne willekeurige categorie
nm. bedrijven die met meer dan 9 arbeiders
werken, een belastingaanvulling gevraagd
wordt, voor wat een hoogst willekeurige
andere groep n.m. slechts dat gedeelte
van al degenen, die minder dan f 2500 per
jaar verdienen, welke bij -één patrroon
samenwerken met minstens 9 anderen, te
weinig in de belasting betalen. Wat prac-
tisch bovendien voor zeer velen neerkomt
op. een dubbele progress i e.
2e. dat er geen rekening gehouden wordt
met den aard van het bedrijf. Waar met
veel machines en betrekkelijk weinig per
soneel gewerkt wordt, drukt die belasting
niet zoo zwaar op den omzet, als in bedrij
ven waar zeer veel arbeiders noodig zijn
cn waar naar verhouding minder omgezet
t wordt.
3e. dat bovenstaande nog geaccentueerd
wordt als er in een bedrijf veel jeugdige
krachten werkzaam zijn, welke aan de ge
meente zelfs in het geheel geen extra kos
ten bezorgen.
4c. dat deze belasting heb zwaarste
drukt op die bedrijven, welke de gemeen
tekas liet sterkst ontlasten.
5e. dat het karakter dezer belasting mee
brengt, dat er niet gerekend kan worden
met de fin&ntieele uitkomsten der onder
neming en heb derhalve geen belasting i3
naar draagkracht.
6e. dat heb gevaar niet denkbeeldig is,
dat. de werkloosheid er door zal toenemen.
Een patroon zal zich in Uw gemeente
thans wel dubbel bedenken voor bij den
tienden man te werk stelt en ook zal een
patroon er "allicht spoediger toe over gaan
om een machine in het werk te stellen als
hij daardoor met het aantal zijner arbei
ders beneden de 10 zal komen. Bovendien
zal begrijpelijkerwijze een patroon, die on
der normale ostandiglieden genegen zou
zijn om zijn arbeiders bij groote slapte van
het werk, zelfs met geldelijkee opofferin
gen, aan het werk te houden, daar nu min
der spoedig toe overgaan, als hij in dank
hiervoor deze onrechtvaardige heffing, die
wel een premie op het ontslag van arbei
ders genoemd is, moot opbrengen.
Ten slotte wijzen wij Uwen Raad nog
zeer in liet bijzonder op het gevaar voor
den socialen vrede, die van de heffing het
gevolg is. Wanneer de patroons dezelfde
argumentatie gaan gebruiken, als door B.
cn W in bovenaangehaalde woorden neerge
legd is, maar nu consequent logisch toe
gepast, dan is het niet denkbeeldig, dat
de patroons nog niet zoo zeer wegens het
drukkende van deze belasting, maar van-
v.ege haar onrechtvaardig karakter, zullen
zeggen als diegenen, die veel meer aan de
gemeenten kosten dan zij voordeel aan-
brngen, op een andere manier moeten mee
betalen, dan komen niet de bedrijven
maar de arbeiders daarvoor in aan
merking, want die behooren tot degenen
die de gemeente extra geld kosten en wan
neer de gemeente geheel ten on
rechte er speciaal de bedrijven voor
aanspreekt, dan zullen wij het. verhalen op
hen, op wien deze redenccring in werke
lijkheid van toepassing is.
Al spreekt de Kamer zich over de wen-
schelijkheid van dit verhaal op do arbei
ders niet uit, in alle geval moet -toegege
ven worden, dat het dezelfde redeneering
is, waarmede steeds deze belasting verde
digd wordt, maar nu consequent doorge
voerd.
Het zal zeer zeker op prijs gesteld moe
ten worden, als de patroons niet tot een
dergelijke maatregel overgaan, maar zoo
lang Uwen Raad deze verordening hand
haaft, zal hij het zedelijk recht missen om
een dergelijke maatregel af te keuren.
Daar echter mede door dit optreden
de sociale vrede in gedrang zou kunnen
komen, is het niet onmogelijk, dat afgezien
nog van het moreele nadeel en wegens do
stakingen en uitsluitingen en wegens de
grootero werkloosheid, waar een boven
geschetste handelwijze toe mede zou kun
nen werken, de gemeente van de Zakelijke
Bedrijfsbelasting finanticel meer nadeel
dan voordeel zou hebben.
De Kamer aarzelt niet om uit te spre
ken, dat meerder bezuiniging een niet te
zwaar offer is te achten om aan de on
rechtvaardige en gevaarlijke werking de
zer verordening te ontkomen,.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Rijnland te Leiden, verzoekt derhalve
Uwen Raad op de hierboven aangegeven
gronden met den meesten nadruk de in
trekking of althans do buitenwerkingstol-
ling van de verordening op de Zakelijke
Bedrijfsbelasting niet langer uit te s'tellen.
Namens de Kamer voornoemd:
w.g. P. BOOT Sr., wnd. Voorzitter,
w.g. Mr. P. C. KNIBBE, Secretaris
Pasteur-Herdenking.
Do 100-jarige geboortedag van Louie
Pasteur is ook aan onze Hoogeschool niet
onopgemerkt voorbijgegaan.
Op initiatief van do Leidsche Vereeni-
ging voor Wetenschappelijke Voordrach
ten werd in het Groot-Auditorium een
herdenkingsavond georganiseerd, waarin
prof. A. Cal met to van hot Instituut Pas
tour do botcckonis van hot w.erk van Pas
teur zou uiteenzetten. Het Auditorium
was geheel bezet; onder do aanwezigen
merkten w© naast tal van Leidsche hoog-
leeraren ook op mevrouw Ca.lmet.te.
De roetor-magnificus, prof. dr. L. van
Itallie, sprak een kort openingswoord.
Hierin 6chctst© hij Pasteur als oon man
van kunsten cn wetenschappen, dio uit
stak boven allo anderen, boven con Beet
hoven, boven een Rembrandt, omdat hoel
do wereld van zijn werk profijt hooft ge
trokken. ju;6t doordat zijn werk aan<
sloot bij het practischo loven. Pasteur
was oon groot man die ton vollo onze be
wondering verdient cn wiens naam oen
onsterfelijke glorie zal behouden.
Spr. is blij dat een man als prof. C ai
med t.e, dio als 't wave de opvolger van
Pasteur is, over hem wil komen spreken.
Hij denkt mede aan prof. CalmotioV wer
ken die van zoo oroot belang zijn on
waaraan zooveel nienschon hun loven to
danken hebben.
Hij eindigt met. prof. Calmefcte namens
de Yeroeniging van Wotensch.. voordr. on
namens do universiteit oen hartelijk wel
kom too to roepen.
Prof. Calmclte, het eprcekgestoeito bo-
■stijgend wordt met applaus begroet. Hij
begint met er up to wijzen dat er mis
schien aanwezigen zijn dio van hem anec
dotes oyer liet leven van Pasteur ver
wachten. Een der oudste leerlingen van
Pasteur heeft er oen bock vol over ge
schreven. Spr. wil weergeven: de indruk
van Pasteur's werken on het publiek en
do toepassing van zijn geneesmethode over
do wereld.
Eerst wil spr. echter in groote lijnen
Pasteur's leven weergeven. Hij schetst
dan boe hij leoraar aan een M. U- L. O.
school zijnde werd opmerkzaam gemaakt
op de christallisatïe bij gisting die steeds
op oen eenvoudig principe bleek te berus
ten. Daarna komt zijn vertrek naar
Strasbourg en Lille, waar hij met zeer ge
brekkige hulpmiddelen zijn onderzoekin
gen voortzet on door do zoon van oen
wijnhandelaar wordt gewezen op hot
eigenaardige gistingspro cos bi j bier en
wijn. Zijn gepubliceerde onderzoekingen
trekken de aandacht van de „Academici
des Sciences" die hom lid willen "maken,'
wat echter door den Minister wordt belet.
Na 4 jaar werken in oen klein kamertje
zijn do resultaten van zijn onderzookin--
gen zoo groot dat zij een ganscho omrne-
koer in de geneeskundige wereld, neon, ia
do garische wereld teweeg brengen.
Deze omkeer kwam voornamelijk uit op
het giebed der hygiëne waaraan Paeteutf"
geon aandacht voor was geschonken.
Prof. Galmette bespreekt vervolgens
do bemoeienis van Pasteur b<* do crisis
in do zijde-industrie, waarvan hij de oor
zaak ontdekte ©n wolko crisis b'; r-»-
porkte.
Dan komt spr. aan PaslcurV' r-
naamsto ontdekking de virus vallins- Do-
ze ontdekking deed con storm "van op
schudding onder de medici ontstaan.
Dan toekent spr. Pasteur's onder: -
kingeu inzake do hoondor-cholera en do
feitelijk „toevallig©" ontdekking van do
vaccinatie-theorie, waarna ziin tempera-
t uur-theorie uitvoerig wordt behandeld.
Ten slotte eindigt hij met de wijze waar
op Pasteur gekomen is tot do inenting
van den niensch welke zulke zegenrijke ge
volgen had bij de bestrijding der tvphroï-
d© koortsen, alsmede door do opwekking
tot groepeering van nieuwe inzichten did
wij „sociale hygiëne" noemen.
Als staaltje hoe Pasteur's ontdekkin
gen doorwerken wijst spr. op hot graven
van bet Panamakanaal, dat eerst moest
worden gestaakt "wegens do ziekten die op.
de landengte heerschten, maar na inenting
der arbeiders toch tot stand kon komen,.
Nadat spr. nog gewezen heeft op de ba-,
tcekenis voor de kolonisatie en op sociaal
gebied, eindigde hij tenslotte met. do op
merking dat de resultaten van Pasteur'a
ontdekkingen nog niet zijn beëindigd,
maar dat neg steeds op zijn tbeorieiln
verder wordt gebouwd.
Luide instemming boleondo prof. Cal-
met te voor zijn helder betoog- Hierbij
sloot, aan liet slotwoord van Prof. Blok,-
die in hartelijke bewoordingen den spre
ker dankte en ook hem con weldoener
der menschheid noemde. Na afloop der le
zing was cr in de Senaatskamer gelegen
heid nader met Prof. Cal niette kennis te
maken.
Hiervan werd druk gebruik gemaakt-
Postkantoor.
Do Directie van het Postkantoor ver
zoekt ons ie melden, dat het postkantoor
op Zaterdag den 2e December voor heli
aannemen van postpakketten tot dcQ.
avonds 7-30 uur zal geopend zijn.
Christelijk Bewaarsclioolonderwijs.
De oproep van het Bestuur der Gere
formeerde Sclioolvoreeniging voor een Al-
gemeene Vergadering dor loden op 7 De
cember a.s. met het. agendapunt: Voor-
stol tot verkoop dor Singol-
6 ch o o 1 'heeft enkele vrienden en voor
standers van Christelijk Bewaarschool-
onderwijs cr toe gebracht oon voorloopig
comité te vormen voor de oprichting cenor
Christelijke Bewaarschoolveroeniging op
Gereformeerden grondslag.
Zijn wij good ingelicht dan stellen dio
broeders zich voor allereerst te trachten
om do Singolschool te koopen on daarvan
een bewaarschool te maken.
In het dichtbevolkte stadsdeel waar de
ze School staat is driugend behoefte aan
zoo'n school, zoo dringend dat nu rmla
pro lost antsche oudere, zeer tegon hun zin,
hun kinderen naar do in do nabijheid
staande roomsche bewaarschool^ zenden:
Openbaar bewaarsclioolonderwijs is ori
ook niet, en de eon i ge Chr. bewaar- j
school alhier (die aan de Oude Rijn) ie
geheel bezet en moet dagelijks aanvragen
om plaatsing afwijzen, zoodat een chris-
telijke bewaarschool aan de Heerensingol
ongetwijfeld wel leerlingen zal trekken.
Do verdere plannen omvallen ook hop -
sticht on <xt/ r bewaarechool in het;
Morschkwartier waar ook dnn-
eend behoefte aan een inrichting van
dien aard bestaat.
Op Woensdag 6 December a-s. doii
avonds to 8 uur nu zal in 'liet -.Nut
(Steenschuur) getracht worden een Chris-
