Dagblad voor Leiden en Omstreken Gm-Wta in» Zilver. ABONNEMENTSPRIJS IN LEIDEN EN BÜITEN LEIDEN 'U WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL 12.50 PER WEEK 10.19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90 3de JAARGANG. - WOENSDAG 22 NOVEMBER 3922 No. 801 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. int. 1278 - Postrekening 58936 Dit nummer bestaat uit twee bladen Y Levensgevaarlijke toestand. De heei' Maxchanfc heeft dozer dagen in de Tweede Kamer een zeer juiste opmer king gemaakt. Wat nergens op de wereld ie, zoo be- toogd© hij, hebben wij hier in Nederland. Dit is althans ten opzichte van onze handelspolitiek volkomen juist. In alle landen van beteclcenis wordt de industrie door de heffing van invoerrech ten en het verkenen van promiën ge steund. Maar vat nergens in de wereld is, heb- feeai wij hier: een buigen voor het dogma van. den vrijen handel. Onze industrie mag vernietigd worden, onze arbeiders mogen bij honderden op straat worden gezet, aan' Rijk en gemeen ten mogen voor de verzorging van de werkloozen hoog© eischen worden gesteld, wij zijn en blijven vrijhandelaars door dik en dun. Leerzaam is in dit verband een adres, door het Verbond van Nederlandsché Fa brikantenverenigingen onlangs aan de Regeering gezonden, in verband mot den benarden toestand van de Nederlandsche olie-industrie. „Tot dusver, zoo heet het daarin, Icon de Nederlandsche olieindustrie, ondanks concurrentie van buitenlandsche fabrikan ten, zoowel op de binnenlandsch© als op de buitenlandsche markt een predominee- jende positie handhaven. Speciaal met 'Amerika werd succesvol geconcurreerd, zoowel op de Anierikaansche als op de Nederlandsche markt. Nederlandsche olie vond een afzetgebied in de Vereenigd© Staten van Amerika en op do Holland- 6che markt leverden de Nederlandsche fa brikanten c.a, 50 pet. van hetgeen aan lijnkoeken noodig was, Amerika 40 pet. Een invoerrecht op lijnzaad, dat de Ame- rikaansche Regeering .bief tot bescher ming van haar landbouw, deerde onze Ne derlandsche industrie niet. En een be schermend recht op lijnolie, dat. hoogstens hot. recht op lijnzaad zou oquivaloeren, •behoefde ook nog geen bezwaar op te le veren. Maar. zooals in een schrijven van de vereeniging van Nederlandsche Oliefabrikanten is uiteengezet, wordt nu per 100 gallons olie 9 dollar meer recht geheven, dan geheven wordt op de daar mede overeenkomende hoeveelheid lijn zaad. Op één ton lijnzaad geniet nu de Anierikaansche fabrikant reeds een pro tectie van 9 dollar; toch wordt hem nu nog boven en behalve dit. bij export van zijn koeken, op de hoeveelheid koeken dk hij na de 100 gallons olie uit een ton lijn zaad bereidt, een drawback gegeven van 1/3 van het invoerrecht ep een ton zaad. Het is duidelijk dat deze drawback een zuivere ©xportproml© is. De Nederlandsche fabrikanten vinden dus bij export van olie naar' Amerika als barrière eon beschermend recht van 9 dol lar per 100 gallons en tot overmaat van ramp worden zij op de Nederlandsche markt beconcurreerd met lijnkoeken, die worden geëxporteerd met een' drawback van 5.35 dollar per 1490 pound. Niet alleen verliezen z ij dus hun afzet van olie in Amerika', maar binnenkort zullen de Ne derlandsche koeken het op de Hollandse he markt moeten afleggen tegen de Amerikaan se h e." Is eenmaal de Nederlandfeclie industrie vermoord, dan zijn onze veehouders aan de genade .of ongenade der Anierikaan sche overwinnaars overgeleverd. Adressanten wijzen er tenslotte ep. dat naar hunne overtuiging de doer de jong ste tarief wijziging in Amerika voor de oliënindustrie geschapen toestand 1 e- vensgevaarlijk is! Het komt ons voor dat wat in dit adres gezegd wordt, zeer ernstige overweging verdient. En als dan aan het slot aan de regeö- ring gevraagd wordt, te willen bevorde ren dat onze nijverheid niet langer zon der verzet overgelaten worde aan do op haar 'ondergang gerichte_ maatregelen van andere regeeringen, dan is dat een wensch die wij gaarne onderschrijven en waaraan naar wij vertrouwen zeer ernstige aan dacht zal worden geschonken. Een erkenning. Do anthithese heeft bij de algemeen© beschouwingen over de Staatsbegrooting weer een belangrijke rol gespeeld. We zijn nu zoover gekomen dat het bestaan van de antithese van verschil lende zijden volmondig werd erkend. Alleen zo.o werd betoogd, er is een verschil in levensbeschouwing maar die levensbeschouwing is van geen beteekenis voor het staatkundig leven- De heer DresseThuys ging nog een stapje vorder. Honderduizenden aan de linkerzijde hebben, naar zijne overtuiging, het recht geloovigen te 'worden genoemd, maar zij wijken hierin van de geloovigen ter rech terzijde af, dat zij den naam van hot Op perwezen niet willen brengen in de poli tieke pleitzaal. In den grond der zaak zijn zij dus een? Neen, dat .ook! weer niet. Want, zoo ging de beer Dresselhuys voort, als ik mij af vraag, wat het werke lijke verschil is tusschen den heer Colijn en hen, die aan deze zijde staan, die als gelooviigeni volkomen gelijkwaardig zijn, dan is het dit: niet ontkend wordt aan deze zijde, dat de bron van alle macht ligt daar, waar ook de beer Colijn die zoekt, maar de kenbron van ons weten wordt gelijk Thorbecke al zeide geacht ton dooie een andere te zijn dan de heer Colijn meent; aan deze zijde wordt de Schrift niet uitslui tend als bron genomen voor onze politieke gedragingen, maar als zoodanig geldon ook verstand, redio, ook al staan, die naast, gaan zij somtijds tegen de u i t- drukkelijke woorden van de Schrift in". De me n s ch e 1 ij k e rede wordt, dus zeer nadrukkelijk gesteld boven het Woord Gods. Maar dit is juist de zaak waarom alles draait. De vraag is niet of de liberalen, en wie met bén op revolutionair standpunt staan, er niet een soort Godsdienst op na houden maar do vraag is, of zij zich ook in het politieke leven, wenschon te buigen voor Gods Woord- En dan antwoordt heel de linkerzijde, van Dresselhuys tot Wijnkoop, met een nadrukkelijk neen En daarmee is tevens de anti-these ge steld. STADSNIEUWS. A .R. Kiesvereeniging. De Antirevolutionaire Kiesvereeniging „Nederland en Oranje", zal morgenavond in de bovenzaal van „Amicitia" Breestraat 78 vergaderen. Op de agenda komen zeer belangrijke punten voor. Voor do groslijst voor de binnenkort te houden Statenverkiezingen zullen namen moeten worden opgegeven. Dit is alvast een punt van beteekenis, omdat straks uit die groslijst de definitieve eandidaten ge kozen zullen moeten worden. Voorts komt opnieuw aan de orde de Zakelijke bedrijfsbelasting, een zaak die inzonderheid onze middenstanders interes seert. Voorts zal een aanvang worden gemaakt met de bespreking van punten van een program van actie voor de straks te hou den Raadsverkiezingen. Het komt ons voor dat de agenda alle reden geeft een druk bezoek te verwachten Pretest vergadering tegen de technische wijziging van de L. O.-wet. Een comité, bestaande uit. de heeren Prof. Eerdmans voorz-, Hoogerdam seer., Colin en Laatenbach cn Mevr. Alinga v- Mels bad als plaatselijk comi té van actie togen de wijziging dor L. O.- wet eon vergadering bijeengeroepen in •het Volkshuis. De voorzitter, Prof. lEerdmans, opende do vergadering met, een kort woord, waarin hij begon met do opmer king te maken, dat, er weinig dingen zoo belangrijk zijn als de opvoeding der jeugd. Had men na do periode van strijd tusschen Openbaar en Bijzonder Onder wijs echter gedacht dat de nevelachtige dageraad was aangebroken en dat Openb. en Bijz. Onderwijs in edelen wedijver zou den trachten het, onderwijs zoo goed mo gelijk te maken, door de voorgestelde wijziging van de L- O.-wet verdwijnt deze •hoop. Spr. dankt da.n den heer KI, do Vies voor zijn bereidwilligheid de zaken hier te willen komen uiteenzetten en doet me* dodoeling van het verhinderd zijn van: B- on W. ©n de hoeren van het Schooltoez. De heer KI. de Vries, hierna het woord verkrijgende, concludeert dat door de actie van het Landelijk Comité in 3 weken tijds 297 plaatselijke comité's zijn opgericht die door 25300 lijsten zullen trachten een volkspet,itionement van minstens 600.000 namen bijeen te bron st- Spr. wijst, dan op de verontwaardiging allerwege tot zelfs in het WeekbL voor Gymn. on Middelb. Ondenv., waar de tem peratuur meestal niet hoog dio 'hecTscht over de voorgestelde wijziging. Wel heeft de Standaard (A. R.) onder het hoofd „Een bede om tempe ring" geschreven, dat de tijd om alarm te blazen nog niet is aangebroken, maar wij, aldus spr-, hopen voor dat de Me morie van Antwoordt verschijnt (12 Dec.?) hierop een invloed ten goede uit te oefenen- Spr. gaat dan de geheele kwestie der wijziging na. Hij wijst hierbij o.a- op de in 1922 tot stand gekomen nieuwe grondwetsherzie ning, waarbij niet alleen het Openbaar Onderwijs een voorwerp van 'aanhouden de zorg der Regeering is (wat volgens spr. nooit is gebeurd) maar ook het, bij zonder onderwijs daarvan, de vruchten zou plukken. Uit rechtvaardigheidsstand punt, was. die gelijkstelling te verdedigen. Spr. becritiseert dan de houding van N.V.Leidsche Ijzerhandel Firma J. C. Bernard 1 22-26 - St. Hicolaas-Cadeaux als 475 Min. De Visser, die in 1917 heeft gezegd, dat niet het aantal bankbiljetten de kracht van een volk uitmaakt, maar het geestelijk weerst andsvermo gen. Deze zelfde Min-, zegt 6pr., wil nu de grondwettelijke plichten verzaken door zijn voorgestelde herziening, die niet in het belang is van het onderwijs. Voort aan zal op de scholen moeten worden ge drild in plaats van opgevoed. Verder acht spr. bet ongewons'cht - om met een gemid delde te rekenen dat eenvoudig verkregen is door bet totaal aantal leerlingen, door het totaal aantal onderwijzers te deelen. Do overgangsmaatregel van den minister vindt Spr. uit den booze, daar bij het niet vervullen van een vacature do kinderen van do klas die vrij komt, zullen worden ingedeeld deels bij een hoogero, deels bij een lagere klasse. Boyendioa zal het zwaard van Damocles boven do hoofden dor onderwijzers blijven hangen, daar 1 Jan. 1925 de bezuiniging ten volle zal moeten zijn verkregen. De regeering zaait door doze regeling en mede door de ver anderde wachtgeldregeling onrust, waar door rust, toewijding voor het onderwijs zou moeten worden'verkregen. Doordat de regeer in g op advies van ded Onderwijsraad dispensatie zal kunnen verleenen, zal de uitzondering regel wor den, waardoor ten slotte toc-h weer dras tische maatregelen zullen moeten worden toegepast. Spr. acht het waarschijnlijk dat door do verbouwingen--die door de nieuwe rege ling noodig zullen worden van de 35 mil- lioen bezuiniging niét-veel zal overblij ven. Oolc vond Spr. het on-Nederlanjtech om aan Gemeente- en schoolbestuur bet recht van initiatief, zelfs al betalen zij wat zij wenschen. zelf, te ontnemen. Het ligt daarom op den weg van bet Nederl. volk en van de ouders in 't bij zonder om" duidelijk te maken, dat^ men van een dergelijke bezuiniging niet is ge diend. Spr. betoogt dan dat door verslechte ring van de volksontwikkeling ook de volkswelvaart zal verminderen, zoodat het resultaat is: de paarden achten den wagen te hebben gespannen. De heer Do Vries kan zich niet inden ken dat ionze volksvertegenwoordiging doof zal zijn voor de door honderdduizen den uitgesproken wensch. Spr. brengt dan nog even op het tapijt de kwestie dat het aantal leerlingen die noodig zijn om een openbare school te stichten, zoo is verhoogd, dat dit onder- vrijs niet voldoen kan aan zijn grootsche taak em de kinderen, wier ouders niet gediend zijn van Bijzonder onderwijs, tot zich te trekken. Indien dat. beginsel van gelijk recht voor allen zou worden aan getast, zou bet Openbaar onderwijs zich dat niet laten welgevallen en de school strijd zou opnieuw 'ontbranden. Ook het Bijzonder onderwijs wordt door do regeling getroffen, waarom Spr. hoopt dat gezamelijk zal worden opge trokken. Na do pauze werd gelegenheid gegeven om vragen te stellen, waarvan een vrij druk gebruik werd gemaakt. Daar de vra- gers meest allen wilden zijn ingelicht om trent do vraag: „Hoe krijgen we de meeste handteekeningen", kunnen we hier kort ever zijn. Het woord veerden do heeren: 'Prof. Eerdmans, Sytsma, Zeegerman en Corba. Opvallend was do kleineerendo wijze waarop door sommige sprekers over het Bijzonder Onderwijs werd gesproken, als daar zijn uitdrukkingen als: Bijzon dere scholen die als paddestoelen verrezen etc. Do voorzitter deelde nog mee, dat een schrijven was ingekomen van de afd. Leiden van do Unie van Chr. Onderw. en Onderw-(essen), waarin werd gezegd, dat de Unie principieel wel instemt met de actie, maar om practische redenen niet ter vergadering wilde zijn. Do Voorzitter noemde de 'houding van de afdeeling mysterieus. Op voorstel van den heer Colin zal aan genoemd (bestuur worden geschreven. t Een motie ter afkeuring van de wijzi ging wordt hij acclamatie aangenomen. Nadat nog gehekeld is de houding van schoolhoofden, die weigerden onder de kinderen circulaires voor de ouders te verspreiden wordt besloten, dat door do onderwijzers zelf zooveel mogelijk huis aan huis h'andteékeningon zullen worden ■verzameld. De heer Knuttel vroeg of inen denkt met vergaderingen waarin een handje vol menschen verschijnen en door wat handteekeningen' „de regcoring om ver te blazen". Spr. wil groote massale ADVERTENTIE-PRIJS. DES ZATERDAGS f0.30 PER GEWONE REGEL s 10.221 KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens 30 voorden 50 cent; Zaterdags 75 cent -T bij vooruitbetaling. INGEZONDEN RECLAMES MEF.i actie. Do Voorzitter vraagt den onnonent dat dan maar te bewerkstelligen. Het co mité is het- niet gelukt, getuige de op komst. Nadat nog eenigen tijd verder over de actie wordt gediscusieerd en de pere verzocht is van de motie kennis te nemen, sluit de Voorz. de vergadering, die merk baar is Verio open. Naar wij van betrouwbare zijde vernemen, is alhier oprrericht een vrij willige branweer vereeni ging. Aanleiding tot oprichting dezer ver eeniging is, naar men ons mededeelt, het feit, dat gezien het kleine zee-r beperkte aantal branden in onze stad, de opzet en inrichting der tegenwoordige vrijwillige brandweer, voel te groot en te kost baar is. De opgerichte vrijwillige brandweer vereniging wil er naar streven, ook op dit terrein meer soberheid en zuinigheid te betrachten. Wij verwijzen naar een advertentie in ons blad van heden van de L. C. K. C. „Pernix" betreffende e-eri groote pvopa- gandavergadoring Vrijdag a-s- door ge noemde vereen, te houden. Zoor zeker zal de zaal geheel gevuld zijn met -hen die belangstellen of iets wil len weten over doel en streven dezer jon- do vereeniging. De promotie van den heer R- T. A- In nes, directeur van het Astronomisch Observatorium te Johannesburg tot doc tor honoris causa in de wis- en_ natuur kunde aan de Leidsche Universiteit, die Maandag a-s. zóu plaats vinden, is tot nader te bepalen datum üit.gesteld. St. Nicolaas brengt nog heel wat be roering onder de Leidsche jeugd. Gistermiddag te vier uur, zouden door de fa. Splinter muziekinstrumenten worden uitgereikt voor den hedenmiddag te hou den optocht. Nauwelijks waren de scholen gesloten of daar begon het gedraaf van do jeugd en het geklepper van de klompen. Van alle kanten kwamen ze aanhollen de muzikanten in spe. In minder dan geen lijd. hadden zich lionderde een honderde kinderen op do Hoogewoerd verzameld, waarvan het meerendeel echter wegens gebrek aan een voldoenden voorraad in strumenten moest worden teleurgesteld. Onbeschrijflijk was het rumoer dat lang zamerhand ontstond. De gelukkige muzi kanten probeerden zoowel de kracht van hunne longen als van de instrumentjes, die het als regel heel spoedig moesten af leggen. Er werd geschreeuwd, gefloten, ge zongen, gehuild ook. En daartusselien door klonk liet bellen van de trams, en van de fietsen, hot getoeter van de auto's, het waarschuwend geschreeuw van koetsiers enz. 't Was een oorverdoovend spektakel. De politie die tenslotte genoodzaakt was ruim baan te maken liad een ver van ge makkelijke taak, maar na heel veel moeite gelukte het toch met zachte aandrang de joelende kinderschaar te verstrooien. Hedenmiddag zullen liefst twee Sinten hun intocht houden. Eerst die van het „Trio" en daarna die van de fa. Splinter, waarbij echter de uit gereikte muziekinstrumenten weinig dienst zullen kunnen doen. In de gisteren gehouden vergadering van den Christel. Besturen-Bond is beslo ten de samenwerking met de plaatselijke vakcentralen te beëindigen, omdat het. doel waarvoor de samenwerking was aan gegaan, het verkrijgen van een andere steunregeling voor de werkloozen, is be reikt. Bij de politie is een klacht ingediend door zekere vrouw v. d. W., en wel tegen haar stiefzoon, die haar zou hebben mis handeld. Aangehouden is H. Z., welke verdacht wordt van diefstal van een regenjas ten nadcele van F. S. Zekere P. A. V., heeft bij de politie aangifte gedaan, van zijn gistermiddag ge dane ontdekking, n.l., dat een rijwiel, dat hij van een vriend in bruikleen had, tus schen 16 en 21 November is verdwenen. Ook J. G. de J., deed aangifte van een dergelijk geval. Zijn rijwiel is n.m. ontvreemd in de eerste tien dagen van November. BIM E NLAMD. Be conferenties van Minister Aalberse. Gistermiddag heeft de Minister van Arbeid een. conferentie gehad met indu strie elen en arbeiders uit de confectie- nijverheid ter bespreking van den. toestand in die industrie en tan do middelen, die tot verbetering zouden kunnen leiden. Voor deze conferentie waren uitgenoo- digd vertegenwoordigers uit het heoren- cónféctiebc-drijf. de damesconfectio en de lingerie, zoomede een fabrikant van kou sen en handschoenen. Naar medegedeeld werd, zou vooral de dames oo ufectde en lingerie en de hand schoenen- en kousenfabricago groot na deel ondervinden van den invoer uit het buitenland, welke veelal geschiedt tegen prijzen, die ver beneden den kostprijs van het binnenlandsch product liggen. Be langhebbenden bij deze industrie drongen dan ook sterk aan op beschermende maatregelen. In verband met den toestand in het be drijf der heeren confectie werd o.m. nog ter sprake gebracht de steun verlepniug van overheidswege aan de Coöperatieve Groothandels vereeniging De Handelska- Cement voor de Zuiderzeewerken. i Naar ons uit Essen wordt gemeld, zon, de Nederlandsche regeering hebben be- 1 sleten, dë levering van aanzienlijke hoe- j veelheden cement voor de Zuiderzeewerk ken opte dragen aan de Noord-DuitsChe cementindustrie, met name aan de cement- 1 fabrieken in het district Hannover. Voor den zomertijd. Namens het bureau van den Midden- standsbond, Nederl. Bond van Vereenï- gingen van den Handeldrijvend-en en van.' den Industrieelen .Middenstand, is aan, den Minister van Binnenlandschc Zaken een adres gericht, waarin verzocht wordt j niet te zwichten voor den aandrang om den zomertijd op te heffen, doch de thans daaromtrent bestaande regeling te hand haven. De Duitsche invasie. Hot Eerste Kamerlid Wiftert van' Hoogland heelt aan den minister van Bui tenlandsche Zaken, in zake toepassing van art 168 der Invaliditeitswet op ar beiders van vreemde nationaliteit, do volgende 'vragen gesteld: I. Is het den Minister bekend, dat mo menteel duizenden arbeiders van vreemde nationaliteit in ons land weikzanm zi'n, voor wie premie in^evolsr? de Invalidi- teitswot moet worden be'a aid. terwijl •eventueel, aan deze personen toe ie kennen renté".in den regel niet .wordui;brifinld op .grond .van hot bepaalde bij art. 168, I, der genoemde wet. II. Is do Minister bereid met de daar voor' in aanmerking komende regieringen overleg te plegen om te komen tat het van verdragen, op grond waarvan een al gemeene maatregel van bestuur, als be-- dcèld in art. 168, II, der Invaliditeitswet, kan worden uitgevaardigd? Hefc, gemeentebestuur, van Heerlen heeft een telegram aan de regeer in k gezonden,- waarin verzocht wórdt maatrepelen te ne men om het aannemen van vrcerfïdc werk-, krachten tegen_ te gaan. JPedrijfsvêreeniging „Het Platteland". Tusschen vertegenwoordigers van den CentralonBond to Gouda en van do Be drijfsvereniging van den Chr. Boeren- en Tuindcrsbond (C.B.T.B.) is naar het ^Platteland" meldt. overeenstemming - verkregen omtrent fus'-c van de beide Be- drijfsvereenigingen. Beide bedrijfsver- f ©omgingen worden omgezet tot ecne r nieuwe ..Hot Plahtteland", alles bchou- I dens nadere goedkeuring van do Wen, en de betrokken besturen. Op 27 Nov. a.6. voorm- half 12 wordt to Utrecht in- Hotel de l'Europe een vergadering van do leden der bed r i jf sv err en i g in g C. B. T. B. gehouden, om deze fusie te sanctionee ren. Allen, die zich bij Mr. J. W. Goed- 1 blood to Goes als lid voor do bedrijfswr- i oeniging van den C. B- T- B. bobben op- gegeven, worden uitgenoodigd óp dié vergadering aanwezig, to zijn. j Reeds nu kan worden medegedeeld, dat de gefusionneerde boirijfsvëre.oni- ging vele milliocnen loonbedrag boven 't i vereischfe bedrag komt. cn ook_ wat het j aantal werkgevers betreft, ruinismcots voldoet. 1, Allen, die -do aanmeldingsformu:icren, - in te vullen hebben, geven dus voort aan iop, dat zij zich aan"gesloten bobben bij do Bedrijfsvereeniging van don Chr- Boeren- v on Tuindcrsbond in Nederland „Het Platteland". Land- en Tuinbocw-On ge vallen wet 1922. Bij do land- en tuinbouwongevaUcnwet 1922 is rekening gehouden met ernstige gemoedsbezwaren, welke bij een, -/ij het klein deel der bevolking, tegen het begin sel der verzekering bestaan. Het ligt in de bedoeling om den ge- moedsbezwaarden werkgever vrij te stel len van verplichtingen als het aanhouden van loonlijsten, premiebetaling m/.. Evenals dit bij de Invaliditeitsverzcke ring geschiedt, zal de werkgever, aan vien vriistSliner i6 verleend van do verplicht ing tot premiebetaling, voor dio vrijstelling oen bodrag in de Rijksinlcomslonboiarting moeten betalen. Dit bedrag zal overeen komen met hot bedrag dor premie, welke do werkgever verschuldigd zou zijn, warfl hij niet vrijgesteld. De Rotterdair.sche veemarkt. Dc Rolto.Manische veemarkt, waar an-^ clers des Dinsdags enkele duizenden run-_ 'deren verhandeld worden, lag gisterenmor gen, in verband met heb uitgevaardigde bo-^ vel tot sluiting van dc veemarkten in Zuia-^ Holland, geheel verlaten. Er werd op ccn .klein gedeelte ervan alleen varkens-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1